Respublica Moscoviae et urbes : accedunt quaedam latinè nunquam antehac edita

181쪽

Caeteri tamen , qui pacem bello,aeconomiam militiae praeferunt, alijs quoque ceremoniis occu-aantur. Hi uno a Vilna miliari, ad fluminis Veliae ripas , gurgi a sua aliquot dc pagum ani Cenissimo

locos tum habent. Huc ego XI I. Kal. Iul. cum Ioanne Gam rato Stralsundino , mercatore dc cive

Villiensi exspaciatus , delubrum

eorum intravi. In illo certe, nec alicuius Divi, nec atri Daemonis simulacrum ullum videtur. Nudi ubique parietes. Area tamen piis his tapetis instrata est. Die Veneri dicata semper ad sacra conveniunt, ea, uti opinor, de causa, ut

significent neque Iu daeorum superstitiones , neque Christianorum nomen & religionem sibi probari. Delubrum nulli nisi discalceato ingredi licet. Campanarum boatum minime tolerant. Papa autem, exorto sole, in sum mitate templi exedrae insistens, stentorea voce populum ad con-L cione S

182쪽

Is L REs PUBLICAciones vocat. Cumque jam frequentes adsunt, sumto ad manum

Alcorano quem Arabicis litteris scriptum mihi monstrarunt , numinis colendi rationem illis ex- lponit. Postea de apotheosi Maho- lmetis , deque illius maiestate & lpraecellentia carmen agreste de- lcantant, tunc Comitiorum finis est. Si Alcoranum , vel alium quemvis librum typis editum hic videre licuisset eum certe, magn Ovel pretio comparatum, ad te mi- lsissem. In tanto autem librorum

defectu nihil se vendere posse dicebant. De Deo , Iesu Christo ScSpiritu Sancto frustra eos interogabis. Verani enim pietatem ita lcurant , ut numerum lupus aut ltorrentia flumina ripas. Non se- lmel igitur admiratus sum cum in- lter Christianos habitent, cur adeo lduri sint & Christianam religionem aspernentur , & video sane Iesultarum nugas, qui de convertendis ad Romanam Ecclesiam l

183쪽

gentibus multa & grandia fabu- santur. Cum nequaquam hos, qui vicinis in partibus commorantur, a vana superstitione abducere possint. neque tamen & hoc negare ausim esse in Scythia homines Iesu nomen adorantes, cum

dictum sit per Davidem de voce Euangelij per Apostolos in gentes spargenda in omnem terram: exivit amyssiis eorum , Sc in finem orbis oratio eorum. Porro non fugit excellentiam tuam dogma Mahometarum ex parte Iudaeorum superstitionibus de somnijs

esse refertum. Tartari igitur Circumcisionem quoque retinent, sed diversa ab Hebrtas ratione. Secundo enim & tertio annis anativitate,prout Papae visum est, circumciduntur. Lingua eorum a Polono idiomate tam longe abest, ut hi in Scythiam, illi in Sarmatiam commigratites,ranae Seriphiς non iniuria

184쪽

sia longe lateque dispersi sunt,

plerumque hominum, quibuscum degunt, linguam ad discunt & callent.

Praeterea illorum Papa hoc mi hi in sermone dixit: In multis suae gentis regionibus, lem, ignem, malos item genios , tanquam Deos coli. Moribus feris sunt, &duri laboris par ntissimi : nec

etiam Una uxore contenti. Nam

plurimas ducunt , quarum pene miranda domi est concordia. Sed prior caeteris gratior habetur Scacceptabilior. Mortuos hic non cremant, sed defodiunt. Sponsos etiam fato functos addita dote & rebus Oeconomiae necessarias, matrimonio jungunt, ridiculis me hercle ceremoniis, quos alio in orbe & revicturos, δc una semper futuro S autumant. De animabus demortuo rum ita senta unt, eas videlicet ex

uno corpore in aliud tantisper demi, li

185쪽

demigrare , donec praecellentem aliquam & diu quaesitam inveniant habitationem , atque hinc magna ista mundi lumina Caesares de viros principes enatos esse. Victus illorum miserrimus &Cyclopicus: Nam prandentes aliquoties cum horrore aspexi. CarcneS certe equinas ac semicoctas avidissime devorant. Nullis illis mensarum Se seditiorum est usus. Cutes equorum jam tum fumantes, Sc recens bestiae detractas proscamnis consesseri consternunt.

Lac equarum tanquam Vinum Cretense admirantur Sc epotant.

Hi bellis, acynacibus, arcu Sc sagittis pugnant , bellatorum praestantia equorum omnibus facile

anteponendi. Praecopientium legatus XIX.

Iunii Vtinam adveniens , Regi Euangelium adferebat , de re a suis contra Moscos animose Scsortiter gesta. Quod videlicet non L 3 tan-

186쪽

tantum maximas hostis provincias ferro flammaque feliciter pervagati sint: sed & ad ipsa Metropolis Moscoviae moenia penetrarint. Horum studium voce sua Rex collaudans , magnam se ipsis aliquando gratiam habiturum dicebat, si deinceps quoque magnanimo conatu in adversam gentem arma & bellum inferant. Iam de rebus Polonicis qualaseae nunc sunt, scribendum aliquidetiit. Quia nihil enim abs te literatum, tribus pene mensibus accepi, meas epistolas, quas Maio & Iulio exaravi, intercidisse video. Rex

Stephanus Victor, 19. Aprilis ex lComitiis Warsavi ensibus Vtinam

reversus est.v III. autem Kalend. lIun. Bogdanus Bielscius,Moscus nobilissimus a suo principe profugus ad regem venit Vilnam ; qui lnon tantum humanissime novum d& insperatum hospitem excepit, lsed & muneribus adfecit liberali- ter. Sunt homines, qui ominis lo- co il-

187쪽

co illius adventum excipiant , &fore confidant, ut ex solius consilio Rex plurimis in rebus adju

vetur.

Sequenti die, qui erat 26. Mah, Legatos Moscicos adventare vidimus, comitatum habentes satis splendidum. Cum illis aliquot diebus de pace tractatum est,effectum vero nihil. Conditiones a Rege propositae tales sunt : Moscus Livoniam tradat. Impedimenta bellica dc commeatum in arcibus deditis relinquat. Sumptus etiam duabus expeditioni. bus factos persolvat. Pacem perpetuam sanciat. Danorum dc Suecorum Reges hoc scidere comprehendantur. Captivi vel permutatione redimantur. Ipsa Princeps in sinibus utriusque regni ad colloquium se sistat.Inter- nuncij cum dicerent nihil horum

suis in mandatis annotatum esse, intercessione Procerum , decem dierum spacium impetrarunt, ut

188쪽

168 RΕsΡVBLICA interea per veredarium Principis sui mentem explorarent. Ille quia die dicto reversiis non est , Rex quidem Legatos dimisit. Ipse vero I9. Iunii , equum in gyros tortum conscendens, Vilna egressus est circiter decimam diei horam , coelo ita sereno & tam faustis hominum acclamationibus, ut dubitare nemo possit, hunc Principem divinitus Polonorum genti datum, ex hydra ista Lernaea feliciter debellata, famam reportaturum esse immortalem. Equitabant in agmine variarum gentium Proceres,inter quos non postremus erat Legatus Pontificius Ioannes Andreas Caligarius, Episcopus Brittonoriensis , qui pro eonfirmatione Regni pecuniam Papae debitam deposcens, indulgentias simul dc peccatorum remissionem largismam attulit. Proximum ab illo locum tenebat generosus vir Levinus Bulovius, ab illustrissimo Marchione Bran

189쪽

leburgensii & Bortissorum Ducen legatione huc missus. Qui po- ea haunam reversus , cum aiu)randium me invitasset , amanter ioc a me petiit, ut suo nomine salutem tibi plurimam adscriberem,addens & illud; In Borussiam

quidem te hoc tempore non Venturum , id quod ego summo cum dolore audivi : Statueram enim salutandi gratia Regiomontem

ad te excurrere.

Tidemannus quoque Giuus, I. V. D. & Regis intimus Secretarius , homo omnium hominum humanissimus, & optimis literis egreste excultus. 21. Iviab, Historiam' Augustanae Confessonas tuam , ab Rittero Latina civitate donatam, Vilnae mihi monstravit. Cumque sumto semel iterumque calamo scribere tibi vellet, neque

tamen tanta & indicibili nego: tiorum mole oppressus , sibi ipsi satisfacere posset: invitus quidem

hoc tempore ossicium tuae excel-

L 1 lantiae

190쪽

lentiae debitum intermisit, meque lper Apollinem rogavit , ut liancilcandidissimae mentis suae adfectionem per Epistolam tibi significarem, id quod me facturum, uti debui, ita lubenter promisa. De lomnibus tamen rebus , quae ha- lectenus gestae sunt,&quae deinceps lnuminis auspicio gerentur, faciet te paulo post certIorem. Regis no1tri frater, Transylvaniae Princeps, nuper decessit, cuius obitum Rex graviter tulit, ut par est. metuit sertassis aliquam in istis locis mutationem , quamquam filius demortui, decem annorum puer, a subditis patris succei r nominatus sit. Eodem die lquo Transylvanorum Dominus lexstinctus est, Generosissimus Re- lgis equus exanimis concidit & lperhi, qui non procul ab arce Vil-nensi defossus est , de columnam habet ligneam.

Belli suscepti moles hac aestate ldlesco viam tanget. Milites. undi