Medicina Salernitana, id est, Conservandae bonae valetudinis praecepta

11쪽

phlegmate potissit murri salso, sed nasturtium intus

assumptum, omne phlegma pellit, & expurgat: nam, & mel quoque in ligniter abstergit. Nasturtii semen, adurentis , scu causticae lacultatis particeps est, sicut sinapii Proinde coxendicis, iacapitis dolores ; atque adeo quidquid aliud rubrificationem postulat, eo perinde, atque sir piexcalefaciunt. Ivliscetur qucque remediis, quae exhibentur ali limaticis, tanquam scilicet id, quod crasses succus valenter incidere valeat, velut Jc sinapi : nam per omnia ei simile est. Stomacho adversatur . alvum turbat , ventris lumbricos pellit, i et nem imminuit ι partus e Xanimat, memses cit ι Se venerem stimulat . Illi tum cum. melle, lienem extenuat, favos e X purgat: Serpentium venenis, potum resistit; atque eos, sussit si fugair carbunculos, ad suppurationem perducit, A rumpit Coxendicibus, cum polenta, commode ex aceto illinitur: tumore , inflammationesque discutit. Furunculos, cum muria illi tuo, ad suppura tionem ducit. Vomitum iuvae bilis citat, eam detrique per inferna educit. I radunt nonnulli , nasturo Τλum, vitti, vigoremque animi suscitare, ac proinde eos, qui ipsum esitaverint, ingenio, ac mentς promptiores fieri. Lege Plinium lib. Ist. cap.

8. Erasmi chiliades in proverbio νιγ. Porro, 3c herba arefacta, similem semini vim possidet. Humida vero adhuc, 3c viridis,ltis feliciter curantur: Caeterum de reliquis

12쪽

propter aqueae humiditatis admistionem , multo, semine inferior est: adeoque tunc mordacita ejuS moderata est, ut eum pane ea uti liceat, ceu obsonio . Plura Dioscor id s lib. 2. cap. 14. . Pl imus lib. Io. cap. I 8. Galenus lib. 7. cap. 8.de simo t. medic. facult. Simeon Sellii in Syntag.& Aviccn. 2. Canon. cap. SI 3.

C A p. LXXI.

DE CAELI DONIA .

Aecatis pullis, hac, lumina mater u hirundo Plinius, ut scripsit quamvis sint eruta , reddit.

Notatu dignum est, quod hic, ex piloi' , de

chelidonia refertur: nempe ipsam pullis hirundinum visum restituere. Locus est lib. 23. cap. g. ubi sic scriptum reliquit: Animalia quoque in . venere herbas , inprimisque chelidoniam . Hac enim hirundines, oculis pullorum in nido restituunt visum, ut quidam volunt, etiam erutis oculis. IJSI IJ Valent ora remedia ἰn oculorum morbis tantumis modo ut i a experta sunt, vel quia lentos humores dissso. iant quia nimis solutos colligant; In solidorum adfe-

13쪽

Meminit ejusdem etiam lib. S. eap. 27. verbis: Chelidoniam, visui saluberrimam, hirundi- De S monstravere, vexatis pq lorum oculis illa meis dentes. Hic nomen, ut lib. 2. cap. I 53. Dioscorides reflatur, sibi videtur vendicasse , quod adventu hirundinum exoriatur, & dii celsu emarceis scat. Sunt qui narrant, hirundines, cxcaecatis puriis, admota hac herba, visum restituere , inquit idem. Hinc cognitum est, succum ejus, i ominum oculis, quoque mederi, utique in quibus, crassum quiddam in pupilla colligitur, digestione, atque discussione indigens. Hinc igitur edocti medici, chelidoniam, omnibus ieie oculorum remediis, plo isus claritate , admiscere solent. Herba eli noctionibus simili fere operantur modo, nunc tensas bras

relaxando , nunc laxas roborando.' Hinc torpidam cisi utationem excitare, effrenara cohibere . Sed organiis cas partes, orgarii e mlitatas, vel quovis modo

des ructas , ad priui uim restituere , scere ,

per eadem medicamenta, nequaquam assequi potest, Hoc vero Parodoxum , Auctoris nimiae credulitati, eis digni dimi, est permittendum . Chelidonia aliarem, quadam vi corro fetia donatur , stipi ca, roborante ' ejus succi s, vel decoctum oculis adis fusum, externas concretiones solvit, e ' debiles rota vero haec c in ca vis, tenerrimis o uis lorum vasculis jubare phst, m ea discindere, erodere, vel saltem obsera ere, meditetur ex se unus

quis Me , cui hujusmodi dili:aii Umus fusus , reli

quis es carier.

14쪽

ta, erocei succi , cujus inventionem, hyrundinibus , ob id quoque attribuunt, quod pulli earum, sae

prus , quam ulli alia tum avium, in caecitatem incidant. Hirundinum enim stercus, chelidoniae opussit um praestat : excaecat namque, si calidum in oculos decidat, & praecipue matrum. Quod etiam sacrae testat tur literae, Nam Tobiae 2. seniorem illum, hoc stercore excaecatum fu i sse legitur . Cor. Cels. lib. 5. cap. 6. fabulam putat, per parentes,

Oculos herba restitui, qui per se sanescant. Chelidonia, tertii est ordinis; absoluti jam, idque tum

an calefaciendo, tum in siccando. Attrahit igiisetur, discum; & consumit. Radix trita, & in vino decocta , caput, columellamque, frigidorum humorum a capite descendentium multitudine la xatam; ac linguae radici atque faucibus incum.

hentem , expurgat , fa) si exurgentem inde fumum an fundibulo adhibito aeger admittat , & vinum deinde gargarizet. Cum aniso, & vino albo poeta, medetur regio morbo, & ulceribus, quae sera punt, imposita cum Vino, aut manducata ι ὸentium dolorem sedat. Plura Galenus libro S. ca. pite I72. de simpl. med. facult. a) Propter eius iam natas facultates, nteraepophlegmatizonta, merito locuri potes, quia pblegma circa GDrtur columellam stagnans , alte.

Buat, in exporgat I Gulae pariter debilitati, a1 Itiaione obortae, mirabiliter subvenit. Praessat et-Ψam in corteta p/r nares, adinstar Tabaei fumis pia, modice tamen ad sarnu pationem provocavis

15쪽

C A P. LXXII.

DE SALICE .

AUribus infusus, vermea, succussi ne

cat ejus. Corte X, Verrucas an aceto cocta res0lvit .

Hujus flos sumptus in aqua, frigescere

cogit - ,

Instinctus Veneris cunctos, acres, stimu

lante S.

Et sic desiccat, ut nulla creatio fiat

TRIA hoc loco de Salice traduntur. PRIMUM , quod succus ejus, ausibus instilla. tus vermes interficiat, si) & maxime quidem, s) Non adhue aud imus, Vermes n avr -

ν MMquam generari , nisi tantummsdo aliquando ob enoνm possemate inibi enata, neglecta , vel male curata . . fluit vero humor ad aures , O Timpani membranam cum sua co= da relaxat, o auditus hebetudinem infert, sive gravitatem

e per ablutionem rerum corroborantium, curaνἐ

potes. Si vero adoriatur suxis, cum aliquo dolori

16쪽

si is sit ex soliῖs, & δc cortice expressus. Ametorum enim quiddam in se habet, & acerbum.

Idem quoque cum rosaceo in calyce punici cateis factus , aurium doloribus. & iani et medetur. SECUNDUM, quod cortex ejus, in aceto dericomis, Verrucas pellat. sa Hanc rem Dioscorides lib. I. cap. II 3. lic tradid)t: Corticis cinis admisto aceto maceratus, illi tu clavos, & callos tollit. Est enim vis ejus admodum desiccatoria 'sed ita tamen, ut morsu abstineat, habet vero etiam quandam ad iri ctionem . AVicenna cap. 3 I. fecundi Can. eum terra est cinam portulacae quodue tribuit. Ex ea, inquiens, fricantur verrucae ,

eradicat eas, non qualitate, sed naturali quadam cultate. TERI IUM , quod flos salicis conceptus proinhibeat , & hoc certe ob vim desiccatoriam, &adstringentem . Hoc ipsum autem ρατυ 'ιχν ερ is sensu , nocent haec, quia paries tensas emollia se , relaxare expedit : Unde subumigia vaporo fa herbarum ano narum conveniunt , ni forum

Sambuci , Malvae , Camomilla , meliloti , alia-

σumque.

I sa in Verrucae, si υe Ulcera dura callosa , nuti Iomodo curari possunt , nisi callus ipse, qui novae

sub Iantiae reproducἰioni opponitur , per medicamenissa escarotica , corrosva rakicitus tollatur , quod

alici omnino denegatum es , in quo sapor ama-νus , Ilipticus , roborans deprobenditur, erodens mero des.

17쪽

γαε Dioscorid's dixit, hoc est. sacere, ut mucller non concipiat. Non autem solum mulierum conceptus prohibet salicis semen, sive frustus , sive fi s. velut hic appellatur, sed etiam instinctus Veneris omnes conpetat, ac re siccat , etiam in viris, ut generare nequeant. fgJ Atque hoc- ipsum, D mocri tus quoque apud Constantinum caesarem lib. I i. cap. 14. tradit, his verbis: Qui fructus salicis apprilatur, pabulo pecorum ad mi. Σ'us , ipsa pii pue facit. Tritus autem , Sc in po-etu acceptus ab homine, steriles facit ex quo, MHomerus οδ - X. ait :Κάιγλροι ἰτ α ιό σικαρπον .Hoc est.

borante. virtute clarissimum praebet ndicium. Haecen in m lomodo mulierum foecunditati obsat , mut to minus hominum geuerandi facultatem extinguit imo potius omnia organa , omnesque partes ad G nerationem concurreotia, actiυiora reddit. Homine

qui ad longas febres profligandas , nimia Corticis pertiviani quantitate, usi sunt, peν menses , O vltra , aliorumque se ilium , proliscam vim reti

xuerunt integram. Dct mulieribus eadem experimenata pro tant in die, quae etiam post profundas .

iam sanatas obstructiones, tam si quartanis, quam ab eodem cortice enatas , iterum foeliciter conceperunt. Num in Ialice alia ignota vis latitet, con

eptati in generationi adversa, ue lates.

18쪽

Verum Theophrastus lib. cap. 2. de histo. ri a plantasum, L Plinius lib. 15. cap. 15. Uocem γλε τ non sic accipiunt dirum ab Homero, ut significet fructuum, ac seminum humanorum perditionem, sed ipsus arboris, Plinii verba h: c sunt , Ocissime autem salix amittit semen , antequam omnino maturitatem sentiat, ob id , disti ab Homero frugi perda : secutaque aetas, scelere tuo, interpretata est sententiam , quando semen salicis , mulieri sterilitatis medicamenis tum esse constat . Haec fere Ianus Cornarius in cap. II. lib. q. Macri . Didymus antiquissimus Homeri interpres , ita ex I heophrasto de salice Te seri : ο καρ- της ιτ εας πινομενθ' α ανἰ ιτήν γοω των ανθρωπων. Id est, Fructus talicis potus, genituras hominum demolitur. Plura de Salice Galenus lib- ρ. de simpl. med. facult. eap. 33. & Avicenna 2. Canon. cap. & 585.

C A P. LXXIII.

onfortare crocum dixerunt exhila

rando .

Artus defecit os reficitque, hepar repa

ratque . Hic agitur de proprietatibus quibusdam Cro.

19쪽

r ae primo quidem , corpus roborare dicitur eique laetabundam quamdam conciliare alacritatem ., jucunditatemve, praecipue si quis eo modice utatur. Immoderatius enim sumptus, pondere nimirum trium drachmarum, letalis est fi J. DEINDE vero membra defecta, ideli debilia, aer rostrata reficere, inque vigorem suum restituere, m

fi J Ime Croci quantitas non solum noxia :Uerum etiam mortifera es, ita en m vehement tirfebrim accendit, ut nullis refrἰ erantibus, o sanguinis mi Jovibus extingui posset. Sequerenturi primo ab ingenti motu febrili υariae inflammor o-nes per errorem loci. nam adaucto Cordis , m aristeriarum momento, sanguis, majori nisu ad arterias θnphatisas pelleretur, qui eum in v nas Discias , eadem proportione transire nou valeat, synagnabit concretus, cum pete biarum magno a Dais

ratu I 2. Idem sanguis ad cerebrum maior; copia, O celeritate adpulsus, dolorem , Eraυed nem, supq rem faciet. Praeterea Crocus, sua peculiar; facultate , caput ferit, sectis ac Canphora. omnes Diritus. Ipse Boerbaaυitis de somno Tom. 6. proeunt Academ. pog. 77 I ais Narraverunt mihi Pharmacopaei, & Aromatarii, quando magnas sarcinas Validiorum Aromatum recens, ex Asia acceperunt, can phoram & smilia' tunc.si subito eas sarcinas resgnaverint, & se.& Famulos obrui vix superabili somnolentia .m Halor in odnot. nom. 6. De Creci vi ineribriante passim historias lego . c

20쪽

traditur. Superat enim in eo calefaciens, & quaclitas, & facultas, ut tota ejus essentia , secui disit ordinis excalefacientium , & primi exsiccan Dum rproinde concoquendi, miturandi, emollienti . a Deina tendi , R Ocutiendi vim quamdam hii 3' , a juin ante scilicet , paucula quadam ais strictione . Cor nori parum exhilarat, i piumque adeo, ac simul etiam hepar, atque alias Corpῖris parte S, ob insidentem nimirum adstri in onern , ita corro.

borat, ut Dun facile dissolvi queant , ob bufi: o. nesque tollit. Qui net iam itomachum , moderato calore s o firmat, ejusque tum concoquendi, tum distribuendi facultate ri adjuvat. Immodice tam vail lo utendum non est: quippe qui, ita nauicam facile moveat, & cibi in appetentiam, quam Giaeci

ανορε ιαν Vocant , efficiat ' siquidem a cicitatem in ventriculo eX tinguit, quae praeiertim appetentiam excitat. Siccando mediocriter, di s p isitionibus pectoris p thisicis auXiliatur, putredine. corrigit, anhelitum facilem reddit, ejusque instrumenta corroborat. Nam si usus ipsius mediocris fuerit, faricilem respirationem, Sc amabilem coloris bonitatem facit : sin vero citra modum , pallorem inducit, cerebrum in istat, capitis dolorem commovet, sensus obtenebrat, & oculos hebetat. Vino impositus Vehementer inebriat, ad O tu' ex hiis larat, ut insaniam maxime alacrem, laetabundan taue pariat. Si q iis vero ex p3sso biberit, ci apulam non sentiet. Additur in potiones, quae interaneorum causa temperantur. Pituitosa vitia,

Zc lethargica sanat. Somnum conciliatia Venerem iii mulat, menses, & urinam ciet. Mulieribus dii issiculis