Medicina Salernitana, id est, Conservandae bonae valetudinis praecepta

21쪽

fcul ter parientibus , in potu, duarum drachmarum

pondere exhibitus, partum accelerat . ia) Il l fruscum humano lacte, visum abstergit , & oculorum fluxiones cohibet. Aurium re diis utilissimus est. Uergentes ad ignem sacrum inflammationes inunctus, lenit. Vulvae, sed iique catapla limatibus utiliter inditur, Plura Dioscorides lib. I. captis et) Sequitur ab eius moderato tisu prompta

circulatio , hinc lentus , alicubi concretus adistenuitur , transit in circulationem , O ver conis venientia loca, inutilis ex ellitur , omnes simul excretiones in ea m PI Usyt one , a circulatio intenditur, pariter in teuduntur ludor, ira tot urina, evecta ratio Ideo Ila ieriblis, m 1 nensum suppressioue praestat υn i ius ac rei qua mesia in agoga necu'ss pos Paritim, in loci or et destactu . Usurpatur quo Me in partu dissesii i a quam plurimis, qui sinum isnum ex tuu , eadem facit tale, ac sanguis ipse pra it , sebi nomittunt. Verum prudens ratio , hoc casu tari u pos viat ustab utero, modiis omnibus , ad alia loca iuperio αρο ii miim, sanguis adfl MI revo etur I Nam ad illum plus iusso conmens, inflammationem , saltem . turgentiam vasorum e cit, quae foet s exclusioni semper obseabit, vel diram Haemorrbetiamomutuo irrefrenabilem , nisi uterus exoneretuν Cou

Lenit vero ad robur conciliandum , mox ante parin

7m i mulier debilis serit, temperamento

frigidior I ne non in an mi defectionibus, alii uopathematibus , a lenta caco bimia enatis.

22쪽

te et s. Plinius libro et s. cap. et O Galen. l ib. 7. de simplic. medicam. facult. capite 73. Si me Sethi in Syntagmate. Serapion cap. 173. simpli, cium, L Avicenna libro Z. Canon. Cap. I 2'.

C A P. LXXIV.

B Eddit secundas mansum, per saepe

. puella S , Manantemque potest, naris retinere cru

rem ,

Ungas, si nares intus, medicamine tali,

Duce, hoc in loco, porri referuntur proprietates. Ac prior quidem, quod impraegnandi facilitatem utenti ius mulieribus pariat: atque ne abortiant gravidae, prohibeat. Quod . sane magni etiam Hippocratis auctoritate Plinius libro ro. capite s. in hunc modum scribsos confirmat: Hippocrates, de morb. Mulier. lib. I. Jc g. & alibi saepius, sine alia mixtura dari jubet , vulvasque contramis aperiri putat. Foecunditatem etiam scemi. narum hoc cibo augeri. IJ Idque non in cibc it fi J Propter acrimaniam , omnisus notam servosas partes irritando , vim vasorum perisa

23쪽

tantum, sue potu, sed illi tum quoque, & seras

admotum, praestat. Coquitur enim in aceto, &marina aqua coma ejus, decoctoque illo, infidentium icerninarum, prarclusi, duratique loci utiliter foventur. Folia quoque porri, muliebre S locos, qui nimio humore in descentes, scetum, haud continere Valent, egregie purgant. Item ex abortu profluvia sistit, potu succo cum laete mulierum. ALTER A. quod sanguinem e naribus erumpentem sistat. & maxime quidem succus ejuS, cum aceto, addito thure, aut manna, Vel galla, aut mentita. Idem qu*que sanguinem rejicientibus . cum Pallae, e ut thuris farina, Vel acacia, auxilio est . Quin etiam potae seminis drachmae duae cum paribus myrti baccis, veteres sanguinis expectore rejectiones sanant . Acrimoniam enim

quamdam habet porrum , & adstringendi aliquam vim; sed semen acrius est. Ρlura supra cap. I 3,ticam intensi orem excItant, atque. nde omnes excretiones, uri nae praesertim . Unde liquet liquorum crasm mutare , . acriorem reddere, nec non ipsam nutrit ouem impe is re . C. terum, non videtur quo

modo se unditatem possit augere, nisi uerυ0s pru-

quod ad se unditatem non multum facit , quia anim o eret partes se unditati dicatae υel reis solvuntur, υel l .pent , oecalescunt, ipse tenti- alui, conce tioni ineptae. Do eius morbis saritis in Testu cap. I 3.

24쪽

C A P. LXXV.

Uod piper est nigrum. non est dis

solvere pigrum . Phlegmata purgabit , concoctricem laejuvabit . Leucopi pcr itomacho prodest, tussique, dolorique Utile, praeveniet motum, febrisque rigore in . Agitur hoc in loco de triplici genere piperis, longo sci licet , albo, & nigro. Et si uestus qui isdem, ut lib. 8. cap. 42. de simpl. med. facult. Galenus memoriae prodidit, nuper admodum perminantis arboris, oblongum piper est, quare etiam maturo humidius , humiditatis ejus indicium est , quod fac te repolitum perforetur, ac non pro linus mordicet, sed paulo post incipiat, verum plusculum duret. Fructus, yeluti acerbus, immaturus ova' , album eli piper, nigro quidem acrius, Nam illud, jam quasi superassatum est , & super- ex lacatum. Longum quidem piper , νιχκο0ν Graeci , album λευκὸν nigrum μέλαν πλευ vocant. Sane prioribus duobus versibus, tres nigri comprehenduntur proprietates

25쪽

PRIMA, quod in dissolvendo non sit p7grii ri, hoc est , crassos, hi uti nostis, ac frigidos humores flatuososque spiritus egregie discutiat. fi J Valenier enim, tum exca facit, tum desiccat, ordine nimii iam tertio completo.

SECUNDA . quod phlegmata expurget. Viscidam enim pitui iam , quae in interio rc corpore, nempe in thorace, i ulmone, Sc intestinis residet, concoquendo, atque extenuando dissipat, expellitque. TERTIA , quod plurimum adjumenti cGnc Octoriar ad serat facultati: Hoc ipsum Dioscor id set jam lib. 2. cap. I 43 iis confirmat verbis: S manum, inquietis, & adpetentiam cibi conciliat, conroctionem adjuvat a utimurque, ob id, eo aui nctus. Porro ad eum usum melius est longum: quippe quod, Galeno lib. 4. cap. I de Sanitate tuenda teste, statuo si spiritus crassitudinem solvit & quae in praecordiis pigra cessant, ad ventrem de petrit, & concoquendis, quae sumpseris subvenit.

Posterioribus duobus versibus, quinque albi puperis referuntur u zilitates.

mate nimio gravantur, unde faciles eruditates ,rmi gestiones , nai ea , vomitus, eius risum fac referunt, pro faciliori digesione Bilios veru, Innguinei non ne gravi noκa. quia acres ὁ: ορ- res habent , qui temperandi sunt , ω' bla,r. dis alimentis corrigendi, in putridum liqua meuabeunt, tinde urinae ardor, gingivarum e Pso maculae , scorbutus . A q

26쪽

PRIMA , quod stomacho conserat: ipsum enim, ut Galenus, eodem, quo antea loco, te stratur, supra duo reliqua genera robnrat.

SECUNDA, quod linata, potuque, tussientibus opituletur: piaesertim, si ex frigido, Sc crasso humore tussis evenerit: tum namque piper album

calefacit, incidit, & dissolvit. Pari modo & cunctis aliis frigidis, & a pituita ortis, pectoris vitiis sucurrit et J. TERTIA , quod dolori subveniat : idque in istelligendum , vel de dolore pectoris, ut jam dictum vel de dolore flat uolor Polum enim et) Iu Emmemate, Fbibis pulmonali , asb-mate humorali, alidque pulmonis chronicis adfecitio. nibus , omnes Medici, acria expediorantia conusnire putant ' tam ad tussim coricitanda 1 1 , pro faciliori expectoratione , qHam ad lentos humores resolis vendos. Hinc loco Piperis , qtis acrimonia sua humano corpori est fatis adversum, radici H Ueca.

eoana, Pol ola virginiana I oxymelle scillitica , aliisque smilibus utuntur.' f3J Huic dolori , Pleuritidis vera , vel

etiam notae esὶ indiυi bilis comes , Febre acuta stipatus, per acria . irr tan: a medicam Enta Numquam es subveniendum , ne forte infensior semiat ulterius fibris , 'nerυis lacustis , jam insammat one vasorum nimis tens IDnt.

Laxantia, oe anodina tantum con Uenire videntur Neque dum materia adhuc cruda perfuit, expetio-rantia in usu sent, niti prius aliquantulum

27쪽

tum melle, & recentibus lauri soliis, stituosos spiritus, & tormina discutit. QUAR l A , quod praesumptum, febr Ium acces.sis i cs , si de exacerbationes παρος μους Graeci vocant, avertat.' L hoc duidem in febribus frigidis q)e Earum namque materiam excalciaciendo,

quodammodo diisipat, & expellit :QUINTA, quod febrium horroribus, circuitu repetentibus, sive potu, sive illi tu, subveniat :νemiserit, cum maturationis Ilan s. In visceruo. ἡ ' stomati cruciatibus, a craditate, indigestio te prodocti, febre autem absente ' aromatica ad bibenda sunt.

ni Is . Monent tamen ρνu demiores Medici , et ians in hisce febribus, ab aromaticis, o piperatis o-m uino esse , abstinendum I ctim si e observa in m sit, hos leutas febres, qnandoque in acutas , inflammatorias jacile incitari , praefert nu in siccis, σι diosis tem Ara nentis , eliram cum Citae discrimine: IN bdominns apud vulgum , nil hoc me- tbodo frequentius , licet ofectis tit plurimum careat . Neque potiones calidae, Ῥel calida ipsa discreta manu exbibita, omnino funt, deneganda ut decuefium Herbis The, L ni GMaja i, aliorumque vel vintim generosum, quia ffigus, aegrotantibus nimis mole,sum, temperant, brevius faciunt . Fertur nonnullos per Annum, ultra, aliqua febre lenta υexatos, a larga Σini potioue faciliter

28쪽

Nervos enim L musculos caliditate sua vehemen. ter roborat, I in eis residentem materiam conis furnit. Hinc est quod lib. 3. cap. I. Macer in hunc modum cecinerit:

Puodque moυere solet, frigus, periodica febris Compescit, febris s sumitur olite tremorem . Quod a. Canon. cap. 336. iis Verbis Avicenna

innuere etiam voluit, inquiens: Fricando, fit inunctio ex ipso, cum unguento, & confert rigori. Ejusque rei exempla sunt apud eundem I. 4. trae. z. cap. 12 Et hae certe fac ultates, non albo tantum piperi, sed & reliquis quoque generibus conveniunt. Liberalior piperis usus, quemadmodum est apud Aristotelem Sech I. problemate qq. urinas prolicit, parcior autem, alvum dejicita econtrario vero scammonia . Ρi per caliginem , quae oculis obversatur, absterget . Serpentium morsibus auxiliatur. Anginae, eo, Si melle convenienter pe- Tunguntur.' Cum uVa passa manducatum, pituitam a capite elicit. Strumas cum pice discutit. Vitiligines ex nitro emaculat. Ρlura Plinius libro

duodecimo capite septirno, & Serapion capite 73 s. de fimplic. medic. facult.

29쪽

C A P. LXXVI

mox post escam dormire, nimisque λυ moVeri , Ilia gravare solent auditus, ebrietasque.

Hic: tria recensentur, quibus auditus praegrain vari solet. PRIMUM, cibus, quem somnus statim exerapit, di maxime quidem, si ventriculus eo distentus fuerit. Hic enim concoctionem impedit, &cruditates gigni . Ex inconcostis vero, ac crudis In ventriculo cibis, viscosi, crassi, & fiat uosi suscitantur fumi: qui, in caput sublati ' cum exitum non inveniant, auditorios obstruunt meatus, audiritumque gravant I). De hoc nonnihil etiam sua

pra cap.

SECUNDUΜ, motus, sive labor vehementior, illico post in gellum cibum lusceptus.' CujuS causam Galenus in commentario πεο ευ η ας, ηHi αυχυμίας capit. I. hane esse tradit, Nam iii-cuti, inquit, bonae valetudini, ante cibum eXercitatio, maximum adfert commodum, sic qualis, iJ De hii fusius Toni. I. pag. II p. n. I 2.

30쪽

cunque, sumpto cibo, motus, noxius sa) admodum

est. Alimentum enim ex ventre, ante concomo.

nem, in diversas corporis partes distribuitur, proptereaque crudi humori S copia per Venas aggeritur. Unde crassi, etiarii, ac flatuosi spiritus sursum elati, meatus auditorios obturant. Idem quoqualib. s. de sanitate tuen sa cap. g. iis testatur ver. his. Non leve incommodum , nonnulliS accidit , cum renieri cibo id exercitant. Nonnullis enim,

& caput impletur vaporibus , Sc in jecinore, aut ponderis sensus, aut di lentionis, aut utri utque percipitur. Et lib. I. cap. V. de aliment. facult. Carnes inquit, inanitae, rapiunt ex ventre iuccum non modo semicoctum; ted nonnunquam etiam Omnino crudum, atque incoctum, cum cibo sumpto, operibus sese reddiderint: ob eamque causa alii, gravissimis morbis postea prehenduntur, & an te senestam intereunt. Stare tamen post comestionem, vel suaviter deam. bulare, quo cibus ad fundum descendat ventriculi, multum expedit, confert, ob bonam cibo. Tum concoctionem . Idque, vulgato etiam hoc comprobatur versiculo :Pos coenam sabis , aut passus mille in ea bis TERTIUM, ebrietas. Nam ex calidi vini temperatura, multi omnino vapores, ac fumi, ad auditus οργανο prompte deseruntur, qui, cum