Liber de curandis hominum morbis

241쪽

Scorbutias. 217 Alienum quoque discrimen id a ratione videtur, quod, pro remediorum differentia, inter calidum et frigidum scor butum statuitur. Perinde enim acidi fructus ac calida vegetabilia antisco rhiatica in quibusvis scorbuti speciebus auxilium ferunt. Dandum tamen discrimen scor buti constans, de quo infra praecipiam. Magis adhuc recedit a veritate scori, uti diviso

in acidum, alcatinum, muriaticiam et rancidum, cum acrimoniae indoles nos penitus talear. Quamquam Icor butum ex peculiari semper acrimonia derivare quidem non possimus, mirum tamen

videtur, gregatim sensos fuisse scor butos seculo demum decimo sexto. Cuius vero rei ratio esse videtur, quod scorbutus mari tantum infestus sit ac septentrionalibus terris, veteres vero neque illud neque haS rite cognoverint.

Caussae huius morbi remotae sunt pluviosa tempestas et frigida, victus praeterea pravUS, quibus et perspiratio opprimitur et digestio labefactatur. Verum scor buti discrimen statuendum est tum sporadici tum epide mici. Quamvis is morbus in

longis navigationibus, ubi nautae vescuntur Carnibus inveteratis saleque conditis atque Corrupta utUntur aqua, omne hominum genu S corripiat,

facile etiam aliquis sibi persuaderet, iiSdem Caia D sis adlatis, quae corpus infirmant, humoreS red-

242쪽

218 ScorbulUS. dunt acres perspirationemque impediunt, scorbutum posse in mediterraneis grassari regionibus. Facile quoque eum sub his conditionibus oriri liquet. Multum nihilominus interest inter scorbutum popularem et maritimum et terrestrem, ac inter sporadicum, qui in regionibus occurrit mediterraneis. Modela id maxime discrimen manifestat, siquidem saepius plethora abdominalis princeps videtur

Dorbuticae acrimoniae caussa. Hinc etiam saepenumero ea regia truntur remedia, quibus viscera abdo minis obstructa reserantur.

Excipit praeterea icterum saepius scor butica humorum solutio. Inde humores non solum Corrigendi, sed obstructiones maxime resolvendae sunt. Quae ab hac posteriore caussa oritur scori, uti species, maiorem quoque habere solet diuturnitatem, unde frigidi potius nomine dignus videtur, sicut maritimus calidi nomen meretuΓ. Ossa ubique praeprimis pati, haudquaquam ambigi potest, unde nonnulli effecerunt, scor buticam acrimoniam nihil esse, nisi corruptum ossium

succum.

In curatione circumspiciendum est, quatenus in caussas agere possimus, sive secus. Sufficit saepius habitationis mutatio, ut laborantes ex udis frigi-clisque regionibus migrant in calidiores, ut recentes

243쪽

Scorbut IS. 219 comedant herbas fructusque, ut animi hilaritas restituatur, ut denique Corpus motibuS EXerceatur. Ratio ex toto habenda tum victus tum climatis, tum Corporis motuum, animique temperiei,

quibus rite adhibitis rebus brevi saepe tempore tollitur morbUS.

Adversus sporadicum vero et mediterraneum scorbutum simul egregi8 valet optimorum resolventium usus. U. eilaeirium antiscor buticum. . Ubi icteri comes est scorbutus, illius maxime ratio habeatur. Commodissimus ad hunc morbum est aer fixus. Potibus inservit aqua Selterana cum vino e Campania Francica, aut dum haec adhiberi nequeunt, malium coctum. Quotidie insuper fructus Comedendi acidi et vegetabilia sic dicta antiscorbutica.

Humores vero generatim corrigantur atque Versus cutem trahantur, vitandae simul excretiones nimiae cuiusviS generis. Dum mera adest laXitas, conferunt acida mineralia vino nupta ac aleXipharmaca. Gingivae devastatae alumine soluto et melle rosarum illinantur, ulcera utiliter laventur aqua The denti. Fixo quoque aere tentanda est curatio, quod ita commode fit, ut eo lagenae vacuae in Cella quadam, ubi cerevisi a servatur, impletae super ulcera effundantur. Dauci quoque radicum pulS eo potissimum nomine utilis esse videtur, quod auruxus inde elisu S ulcera corrigat. .

244쪽

Scorbutus. Scrofulae.

Gingivae etiam sanescunt, dum os colluitur acido tartari essentiali, terra alca lina mi X to et aqua diluto. Mercurialium diuturnum usurri plerumque stomacace sequitur, solis diluentibus et laxantibus

remediis vincenda.

Sanguinis profusiones tolluntur alumine, vino et theriaca mixto. Ubi morbus ad ultimum iam processit stadium, motus aegri et aeris vicissitudines cautissime ordinandae ut animae defectiones et ossium fracturae,

quae facile alioquin sequuntur, vitari possint.

Scrofialae. Tu mores eae sistunt glandularum, acrimoniam peculiarem supponentes, cuius indoles nos etiamnum latens, arthriticae tamen et Venereae progenies esse videtur. A vulgaribus glandularum duris tumoribus et scirrhis differunt mobilitate maiore, minore que rigiditate.

Obnoxiae potissimum huic viro sunt glandulae

colli; axillarum et me senterii, corripit tamen etiam feminarum mammas. Ubi glandula sola thy- reo idea afficitur, struma appellatur. Interest tamen inter eam aliamque strumam, quae certiS quibus regionibus familiaris est. Quandoque nullae videntur glandulae obduruisse, praesente nihilo minus acrimonia scrofulosa.

245쪽

Scrofulcte.

Cognoscitur ea, praesertim in puerulis, frequentibus oculorum inflammationibus, labii superioris tumore, herpeticis exanthematibuS, Coctioneque ventriculi bene valentis debilitata. Indoles eius viri haud liquet. Constat tamen; exanthemata quaevis scabiosa signis eius adiuncta

frequenter esse. Equidem non raro eXpertus sum, herpetes signis eius adnumerandoS esse, ec Sqiae excipere blennorrho eas neglecta S aut interceptas. Quaenam vero sit omnium eorum morborum geris manita S, eae quonam reliqui originem duXerint,

finiri etiamnum nequit. Cum vero hoc potissimum respectu blennor- rhoea albusque suor parum sint hucusque obser-Vata, quaerendum est, an non spes affulgeat, fore, ut hac potius ratione possimus earum valetudinum indolem e Xtricare. A vero alienum esse mihi quidem non videtur, scrosulosum virus e venere O cle- generatum, herpetum simul, blentior rhoeae et suoris albi caussam esse. Illa saltem acrimonia perinde contagiosa saepius est. Neque absonum plane videtur, resorbentium vasorum debilitatem caussae scrofularum partem complecti, cum roborantia nonnunquam sola ad curationem sufficiant. Glandulae saepius lentissime exul cerantur, Ut fungosa aut carcinomatos a sistant ulcera. Glandu-

246쪽

Iarum abdominalium obstructionem macies facile excipit. Fertur nouariinquam acrimonia in pulmones, qui inde eXUIC erantur.

In puellis scrofulosa symptomata desinunt interdum aut minuuntur, dum menstrua suere incipiunt, ubi vero ab hoc cursu mulier defecta est, vel mammae, vel uterus denuo indurescunt. Tutissimum etiamnum Temedium adversus eam acrimoniam non Cognoscimus. Quamquam enim mercurialia et cicuta subindo auxilium ferant, virus tamen nunquam penituS eXterminare possunt. Vid. aetiliOPS tintimonialis. Expediunt praeterea fomenta cicutae cum spongia marina, sive emplastrurn, quod gummin ana-moniacam Cum mercurio excipit, sive emplastrum Schmuc eri resolvens. Victus diligenter ordinatus, quo Ciborum potuumVe acrium et Calidorum quod-xis genus vitatur, animi hilaritas servatur, habitatio praefertur in Calidis regionibus, minerales aquae et internae et eXternae adhibentur, CorpuSque motibus idoneis exercetur, saluti saepius fuit. Ulcera mercurio rubro praecipitato curanda: arsenico quoque utamur, dum maligna fiunt.

Dumne glandulae scrofulosae tendinibus vicinis adglutinentur, sperandum est, metasyncri si corporis solutionem eorum sponte contingere posse. Ubi haec aguntur, lotio et sudoribus provocanda est

247쪽

Rachitis.

225 acrimonia, cum alioquin facile hydropes, ast limata aliaeque sequantur passiones. Vici. Potis antiboia. Rachiti S. Teneris aetatibus plerumque infesta est haec valetudo, ubi autem iam adolevit aetas, vel ante seX- tum mensem, vel post decimum annum hauci qua-qUIm OCCurrere Consuescit.

Sequentibus dignoscitur sympto malibus. EX- tremae ossium partes, inprimis epiphyses, maxime artuum, intumesCunt, unde media eorum Pars attenuatur. Ad haec adeo mollescunt, ut musculorum actioni cedant variisque modis flectantur. Caput supra consuetu clinem praegrande sit. Abdomen, dextrum praeprimis hypochondrium , admodum inflatur. Carnes saccescunt, Culisque pallescit. Digestio infirmatur, acorique gignendo Ven triculus favet, unde dentes etiam depravantur. Innotescere coepit morbus in Anglia, annis 161 2 ad 162o: vocatus illic richeis et apud Gallos

nouerare. Sit Vero novuS, an monstrorum quaedam genera, quorum Veteres meminerunt, rachitici potius fuerint, certo non Constat.

Caussa eius proxima versari videtur in peculiari quadam acrimonia, cuius indoles nos latet, quae vero scrofulosae affinis esse videtur.

248쪽

Pueri, a parentibus geniti venereis, scrosulosis, scorbulicis, quique frequentes passi sunt animi anfectus, pueri male nutrili, udisque ac immundis locis educati, aut nutricibus male sanis lactati, fre- qu senter huic morbo obnoxii esse solent. Hereditate vero ipsa acrimonia Propagetur, ambigendum adhuc est, quamquam a Veritate non plane alienum. Insantes viribuS animi maXime vigenteS, maciem denique et ulcera; segnes autem ingenio hydropes facile patiuntur. Interdum naturalis ossium forma restituitur, nonnunquam vero difformitas per totam superest vitam, unde mulieres partibus saepenumero difficilibus laborant. Iecinore hic maxime affecto alvi excrementa pallida saepius, aut albida redduntur, quod vitium secretae potius bili S, quam iecinoris obstructionem supponit. Tanta enim acidi copia humores fere omnes laborant, iat ossum glutine soluto, ipsa ossa nimis fragilia reddantur. Nullum autem exstat specificum adversus acrimoniam remedium. Circumspiciendum vel maxime, Ut Victus ratio Corrigatur, infanteS gaudeant aere sicco et sereno , ut ipsi mundi serventur saepiusque detergantur, ut digestu facilibus leniterque nutrientibus cibis pascantur, ut mucus mitiori hus remediis, velut terra tartari foliata, sive tartaro tartari lato solvatur, ut magnesia muriatica a cor mitigetUr,

249쪽

Paedarthro Casse. 2 25 tigetur, ut denique rha barbaro sordes eliminentur. Ad haec rumice aquatico COCto aut rubia tinctorum, quae vero calida nimis freqUenter ne bibantur, perspiratio lora iter provocanda, amariSqlae, imprimis fumariae extracto vid. elixit turn resolὐens et roborans) digestio firmanda, artus autem frigidis balneis roborandi. Potui vulgari aqua in servit Selterana, quae, ubi copiose bibitur, egregie Confert. Pa sed arthroca P. Ulcerum speciem sistit hic morbus, quae vel rachitidis symptoma, vel sub iisdem conditionibus Occurrunt. Pueruli queruntur Golorem Joci cuiusdam, ubi nihil sub sensus cadit, neque pressione dolor augetur. Tunc cutis inflatur et tenuitur, tribus aut quatuor interiectis septimanis tumoris rubere incipit, deinde suscum adipiscitur colorem, apertuS denique saniem profundit tenuem et

cruentam.

Partes ea vi inas ad os usque devastat, quod inflatur simul et carie destruitur. Ne cum spina ventosa commutetur is mori Us, cavendum: hic enim multo lentius procedit, minorem Provocat dolorem minusqUe periculum. Ubi morbus ante tumorem dignoscitur, organa Protinus digeitionis purganda sunt et roboranda,

250쪽

locoque dolenti mercuriuS inungendus. Simul ac tumor apparet, quam primum fieri potest, aperiendus. Apertum ulcus eX consuetudine suens, neutiquam curandum: si quidem siccantia admodum nocent, plurimumque a natura exspectandum , cui suppetias eundum est eo, quem indicant symptomata, modo. Quod si nimia immundities UJCUS OCCUpat, utiliter adhibetur mercuriuS ruber Praecipitatus. Hinc resolventia et sanguinern corrigentia exhibeantur, eoque , quem in rachitide praecepimus, modo

agat Ur.

Estne haec valetudo eiusdem indo Iis ac caries ertebrarum infra describenda, cum nimirum haec nullis efficiatur externis caussis 3

DE EXANTHEΜATIBUS DIUTURNIS.

Ea febribus stipata non sunt raroque solius natu-Tae ope sanescunt. Quaevis fere cutis vitia linc pertinent. Equidem vero de iis duntaNat praecipiam, quae, abS- quo sanitatis labe non negligenda, morbos sui generis constiti uint. Li Cet Omnia haec acrimoniam

supponant biliosaria, scrosulosam, scorbuticam sive

veneream, non D Ulla tamen Peculiarem quamdam hisque non affinem agnoscunt acrimoniam.