Liber de curandis hominum morbis

401쪽

Me ningum inflammatio. 577

ripilationes autem accedentes suppurationis incipientis signa esse. Si externum simul vulnus lividum est, si solutum ossis velamentum, eodem forte modo me ninx dura, quae cum perio steo qua dantentis iungitur, corrupta est. Rarissime tamen is casus contingit, cum perio stet corruptio neque ubique durae meningis passionem attrahat, neque rarum sit, in periculo sis morbis piam poli stimum affici mera ingem. Excipit autem vulnus insanam alio vel protinus,

vel tempore quodam interposito, quod in quatuor usquel septimanas porrigi potest. Sequitur itaque, vel laesionem ipsius me ningis,

cum vulnus penetraverit; vel solam cerebri commotionem et durae meningis rupturam, ubi Monpenetraverit. Rarissime tamen sanguis extra vasa effusus accusari debet. Phronitidem et me ningum inflammationem eundem significari affectum olim credebatur, Cum despere ubique eos, quorum me ninges inflammatae sint, opinio esset. Μiretur profecto quivis, frequentes contrariae observationis casus considerans, errorem eum tam late ac diu dominatum esse. Vel hoc etiam exemplo luculentissime patet, quantopere caecutire ii soleant, qui ratiociniis seducuntur. Docet autem experientia, animi vires in hoc morbo bene valere, duorum tandem aut trium die-

402쪽

Μoningum insammatio.

rum spatio ante mortem deficere: tune enim sequi solet vel stupor vel delirium studiosum ac mite. Ρulsus spasticus solet esse et inordinatus: vel plenus vel exilis, pro varia aegri constitutione. Vomitus adest non nisi primis diebus, cum inflammatio vigere videtur, adiungitur is accessibus febris, a circuitu certo tamen vacantis; modo potus devorati, modo bilis prata a Vomitu eiiciuntur. Raro duntaxat si Xum quendam capitis dolorem aegri queruntur, si nullum vulnus externum adeste

contrectare tamen dormienteS locum affectum manu consuescunt. Gravius nonnunquam caput ipss videtur, ut erectum tenere nequeant. Queruntur interdum

abdominis dolores, saepius cule urinae difficul

tatem.

Die utplurimum quinto sexto vo tendines subsilire , membra resolvi, alto premi aeger sopore paucisque diebus interiectis in mortem solet praecipitari. Eodem modo comparatus esse videtur infantum hydrocephalus, qui rheumatismi more acuti incipit , morteque intra quatuordecim aut viginti dies

terminatur.

Secto cadavere inflammationis plura vel pauciora inveniuntur Vestigia, prout suppuratio perfecta iam fuit, sive secus. Νonnunquam pus flavo - viri-

403쪽

de interstitium occupat durae meningis et cerebri, interdum vero gelatinosus tantum latex, medium locum obtinet inter piam me ningem et arachnoi

deam a

Quod si diutius traxerit aegrum , velut in insantibus, aquae colluvie S in ventriculis cerebri re peritur. Saepe vero iecinoris velamenta, maxime inferioris eius faciei, inflammata sunt: neque tamen desunt observata, et ventriculum et iecur ab omni plane vitio vacasse, ubi vomituS etiam aegrum exerin

ceret.

Nondum vero constat, vomitus hic oriatur conis sensu nervorum, an circuitu sanguinis mutato. Prior vero sententia proxime accedere ad veritatem videtur, quod prasina hilis saepe eiecta, affectum ostendit systema nervorum, quodque desunt nonnunquam quaevis vitia et ventriculi et iecinoris. Summum omnino huic morbo minatur periculum, neque facile aliquis perhibuerit, sanationem contingere posse, ubi suppuratio iam sequuta est; licet dilucide minime pateat, quanam demum Tatione vel inflammatio vel suppuratio mortem afferre possit, cum observatum sit, insignes contingere Cerebri exulcerationes, citra praecepS vitae periculum.

404쪽

38o Μeningum inflammatio.

Quantamcunque curam febris habere in quavis alia inflammatione, quamque circumspecte antiphlogisticam methodum finire opus sit, eiusmodi discrimen in hoc tamen morbo observari aegerrime potest. Expeditissimis indiget inflammatio artis praesditS. Singularis praeterea eius indoles phaenomen aquaevis alias vulgaria adeo mutat, ut peculiaris febris indoles ex iis effici plane non possit. Tutissimum itaque videtur antiphlogisticam methodum toto ambitu adhibere. Incipienda ergo curatio copiosa sanguinis missione , licet pulsus et exiles sint et spastici et inaequa.

les. Raro enim accidit, febrem esse adeo malignam, ut gangraenam attrahere possit sanguinis missio: multoque minus anceps erit antiphlogistica haec ratio, quam si quis vulgaribus obtemperare contraindicantibus eius curationis voluerit. Viribus vero omnino deficientibus, satius erit hirudines collo admovere. Ad haec temperantia o

mirum vomitus facile citatur. Μixtura adhibeatur refrigeran S.

Quandoquidem bilis corruptioni faveat, alvus est et lotionibus et pulpa tamarindorum et manna liquanda.

405쪽

Μeningum inflammatio. 381

Solent praeterea varii medici sua clere, ut aqua frigida caput foveatur. Μagnopere tamen refert temporis morbi rationem habere. Ubicunque enim nondum inflammatio adest, averti ea Omnino potest iis tamentis: admodum NOXia vero videntur, ubi inflammatio iam viget, ubi discussioni eius operam dare oportet, ubi suppuratio instans extimescitur. Confestim vero ad ea refugiendum est, dum commotione sola cerebrum laborat: SCHMUCKERI enim experientia praesentissima ex iis manant commoda , dum hic tantum Casus contingit. Ut frigida aquae indoles augeatur, excipere eam

salem ammoniacum Oportet. Magnam vero Curam

habeamus, ne ante iam solutus sit, cum in ipsa solutione oriatur frigus, desinatque itorum cessante solutione. Linamenta itaque ea, quae capiti circumligamus, Commode sale ammoniaco conspergere, tum demum aquam infundere frigidam aut vini acetum,

O pu S est.

Opium autem, quod vomitui aliisque affectibus nervosas opponi solet, minime congruum esse videtur, si quidem nulla hic locum obtinet symptomatica Curatio, cum sumrna versetur in inflammatione

tollenda. Quamquam creditum sat, opto etiam posse inflammationis discussionem arcessi, expedire id mihi lamen adversus spasticas tantum inflammationes, neque adversus Veram phlegmonen videtur.

406쪽

Meningum inflammatio.

Abstinere denique ea medicina ilibemur impetu sanguinis, quem Versu S Caput incitare solet. Commode itaque subsistendum est in sanguinis missione, vesicatoriorum Capiti cervicique admotorum et temperantium medicamentorum usu; alvus tamen simul leniter liquanda est. Quod si cam foram ferre stomachus potest, non aIienum erit et eam adhibere Iuxta multorum chirurgorum praecepta soranda etiam calvaria est. Μorbi vero ratio eiusmodi esse videtur, ut curatio haec raro aut nunquam opitulari, multo frequentius nocere possit. Inutilis omnino erit, vigente adhuc inflammatione, noxia etiam,

aucto irritamento.

Quodsi instat ulcus sive iamiam adest, aeris eX- terni accessus pus corrumpere valet. Resorbetur id quidem, dum exigua eius adest copia: blandumque esse tam diu videtur, quam aer eXternus id nondum affecerit. Anceps ex toto est explorare eum locum, quem effusus sanguis sive purulentus humor occupat. Quod si copia puris insigni me ninges maximam partem inundantur, minime patet, quanam ratione purulenta colluvies , totam plerumque arachnoideae faciem obtegens, per foramen id exire possit. Neque sperandum, trepani administratione noxas eas

407쪽

Meningum inflammatio. 385

resarciri posse, quas durae meningis a calvaria secessio forte produxerit. Cum itaque curatio ea tantopere anceps inflammationem lacile augere purisque indolem corrumpere possit, sati us est pauois subsistere praesidiis quam

curationem praecipitare. Ubi vero occurrunt symptomata, quae compressum magis cerebrum quam inflammatum indicant, resolutiones puta et somnolentiam; ossium corruptio, proXime a suturis; ubi dura me ninx plurimis abundat vasis, sanguinem, soluta meninge profundentibus, ut extra eadem in signi copia effundatur; ubi scobium aut testucarum suspicio movetur ob fissurae indolem convulsaque membra; ubi denique sententia ea, quae inflammationem ex humore corrupto et irritante inter calvariam et solutam duram membranam effuso e Xponit, ratione Carere non videtur: tunc demum trepanum omnino administrandum est: is vero affectus ad eum nequaquam

morbum pertinet, de quo hic praecipio.

DE OCULORUM MORBIS.

Ophthalmia. Ea laborare dicitur, cui oculus inflammatur. Di- ducitur autem morbus in tres Potissimum species:

408쪽

Ophthalmia.

a. taraxiS, levita Scula quaedam coniuncti vase memhranae inflammatio, quae subinde palpebras etiam tenet, febreque vacat a. chem Urs. IJaec quidem inflammatio adeo praepotens esse solet, ut adnata membrana super totam Corneam promineat, eamque Obtegat: dolorum simul atrocia febrem afferre validam solet; S. Phlegmone oculi. Vocatur ita internarum partium inflammatio, cognoscenda tum ex adiuncta se-hro vehementi, tum ex oculi acutissimo sensu, cuius vi lucem tolerare nequit, tum eta pullante interni oculi dolore; . exoμhthalmia. Eo nomine inflammatio insignitur, dum OculuS adeo intumescit, ut a palpebris obtegi nequeat 5. ble 'haro 'hthalmia. Est haec palpebrarum inflammatio ;6. hordeoliam dicitur tuberculum inflammatum

tarsis inhaerenS..

Et chemosis et phlegmone oculi facile abeunt in suppurationem , quae metuenda est, ubi dolor per medium caput ad occiput usque protenditur. Congestum pus pone corneam aut inter eiusdem

laminas sistit 'o 'ion.

Vulgaris corneae abscessus, onyx appellatur, quis in ulcus transit, helcoma id vocatur.

409쪽

Ophthalmia. 38s

Ubi tuberculum tarsis insidens obduruit, Chalu Zion nominatur. Efficiuntur autem oculi inflammationes sequentibus caussis: I. Vi externa; 2. Nimia o Culorum exercitatione

chanico modo irritant, e. g. Vapore S aCTeS, seu pulvis arenaei 4. prono ad inflammationes corpore 5. sordibus abundante ventriculo 6. vermibus intestina occupantibus 7. ubi dentiunt infantes, e stimulo illo oculi inflammantur. Carie quoque exesi ad ultiorum dentes gignere Valent pertinaces ophthalmias; 8. acrimoniis rheumatica, scrofulosa, venerea et carcinomatosa. Hordeola adnumerantur scrofulosi viri indiciis. Quae a blennorrhoico viro oriuntur, admodum simittis esse scrotalosis ophthalmiis consuerunt, Unde germanitatem utriusque morbi effici posse arbitror.

Ab utraque tamen differt ophthalmia venerea, quae lui huic saepius immoratur. Quae blenn Ormrhoicum virus supponit, oriri videtur, si quid eius humoris in oculos abscessit, methodoque antiphlO

410쪽

Ophthalmia.

gistica tantum vincitur. Quae Vero a Carolorum nascitur viro, mercurialibus indiget. s. Si quid materi et e Xanthematicae, e . g. Vari O- Iaruna et morbillorum , abscesserit; Io. peculiariS quaedam oculorum laxitas, quae

lippitudinem sic dictam producit;

II. Circuitus quoque variae habent ophthalmiae; a I. potest etiam aliis effici morbis oculorum. Interna autern Curatio pro caussarum indicanetium varietate instituenda. Festinare quam maxime opus est in chemo si et phlegmone, ut suppuratio avertatur. Vesicatoria cervici et temporibus admota Ubique utiliter imperantur, maxime dum ope emplastri vesicatorii perpetui assiduo aperta servantur. oculo ipsi, qui gravissime in fiammatus febremarc 3ssit, mollientia duntaxat fomenta imponantur :commodissima vero malva est. Ubi impetu quodam sanguinis irruentis oculi inflammantur, expediunt hirudines, proxime oculo appositae. Egregie etiam iuvant coniunctivae inci

siones.

Si dentiunt simul insantes, optum et extus et intus Oxhibitum, sistit saepius inflammationes.

Acrimoniae venereae solutio mercurii lenis opponatur. Eoque magiS efficacia sunt mercurialia, quo magis a carolorum viro exorta est inflammatio.