Liber de curandis hominum morbis

431쪽

Bronchocelo. Raucitas. 4o

Propter eandem rationem non alienum forte fuerit, in morbi initio aquam siXo a sire impraegnatam propinare. Ubi vero admodum obstructa est glandula, simaniterque partes sunt coalitae, Omnem prope laborem eludere solet mali pertinacia. Ad ferramenta vero recurrere periculosum d

eo, cum insigna sanguinis vasa eam glandulam legant. Quandoque pure cauteriis generato tumor exterminari potest: anceps tamen et haec Curatio. Ρariter ardui est negotii solvere tumorem praestolari tamen plurimum auxilii visa est spongia usta. Idem autem auxilium forte exspectandum eta hepata sulfuris minerali que Lermes non abluto. Raucitas. Immorari ea tantum non semper aliis solet modibis, e. g. Catarrho, phthisi, ardentibus febribus, spasmisque hystericis. Praeterea vero nascitur etiam ex longa sermocinatione, aut e laryngis glandularum obstructione: is enim congrua vi contractili videtur destitui, ut eam trepidationem sive Oscillationem Pati nequeat, quae ad vocem formandam desiderantur.

SaepiuS vero inusculorum vis laborare videtur ubi electricitas utiliter adhibetur.

432쪽

Baucitas. Tussis.

Quod si phthisin aut ardentes comitatur febres, nequaquam a frigore admisso aut catarrhis derivan. da , in praecipiti esse aeger ut plurimum solet. Adversus diuturnam raucitatem, obstructas Jaryngis glandulas supponentem, promtissime praesidia petantur, cum facile phthisis trachealis sequi possit. Circumspiciendum est, qualem acrimonia indolem habeat, ulcera arte excitanda sunt, sedandisquaspasmis prospiciendum.

DE PECTORIS MORBIS.

Residet eius caussa vel in ipso pectore, vel e remotis partibuS Consensu agit. Ad alios etiam accedere morbos solet, e. g. ad phthisin pulmonalem. Discrimen autem statuitur siccae et humidae.

Ρriori adnumerantur tusses, e stimulo per consensum ortae: vomicae etiam Clausae Crudaque tubercula generare eam possunt. Humidae quidem per Consensum quoque nascuntur, sputorum tamen eiectio parum iuvare solet. Eae potius tusses species humida ruri' nomen mererentur , quarum caussa ocris esset humor in

433쪽

Tussis.

pulmonibus stagnans, cuius excretione tussis tot

Cognoscitur vero id iopathica tussis eo, quo Ispiritu tracto citetur, cum Wmplomatica etiam citra id tempuS nascatur. Ρertinent autem huc caussae sequentes: 1. sanguis impetu quodam Pulmones petens; 2. vermeS sordesque aliae ventriculi; S. viscera abdominis obstructa; . acrimonia, plerum qiue Catarrhalis, aut lar

fulosa sive venerea, in glandulis Iaryngis stagnans; 5. imbecillitas hysterica;

6. acrium humorum colluvies in pulmonibus; . epiglottidis erosio aut diduCtio, ut tangatur laryn X et aere et vaporibuS, Cibisque aut potibus, quibus eXcitari tussis potest;

8. his adnumeranda denique venit COnυusiva tus singularem agnoscens Caussanti Quamvis autem tussim male habentem minime protinias Convulsivam nominare opus est' ea dunta-Xat id nomen meretur, quae gregatim aliquando grassatur, infantes potius quam ad ultiores corripit, contagioque in eos propagatur, qui ea e Xpertes ad id usque tempus fuerunt. Recens ea etiam est valetudo, neque ante seculum decimum quintum cognita. In Gallia demum anno 14i4 observata, coqueliache nomine venit.

434쪽

4io Ex iis autem rationibus singulare quoddam eon agium suspicari licet, quod ibi ' tantum agere potest, ubi nondum adfuit, ubi autern corpus ipsi

favet. Ventriculus maxime opportunitatem morbi con-

inere videtur, si quidem infantes male nutriti, aut qui nimis corpus impleriant, facillime eo corripiuntur, licet praesente quadam acrimonia frigus ad mitisum tussim eam gignero etiam possit. Eius autem tussis insultus brevi transire soIent. Titillatus protinus in larynge sentitur, qui paulLIatim auctus, abit laticlem in tussim . Inquies etiam insantum, dimidiam fere horam ante insultum obvia, praesagire ipsunt consuescit. Spiritu altissime tracto incipit ea, moX quinqui ES aut sexies brevistimis intervallis spiritus iterum violenter eliditur, rubente inflataque facie, suffocatio-riisque periculum subeunte aegro, quae tamen nongontingit. Citra eos accessus spiritus sine ullo negotio ducuntur, beneque valere aeger videtur. Initio quidem nihil omnino tussi reiicitur, progressu vero sputa si unt mucosa et livida, quae a puro tamen disserunt. Vasat non nunquam febre . Interdum vero ea occedit, eircuituSque tertio quovis die formare solet.

435쪽

porrigitur non raro in plures menses, ubi pulmones facile inflammantur aut Consumuntur membraque convelli solent. Confestim tamen enecare potest, cum praevalidam attrahit febrem gravissimamque spiritus difficul

tatem.

Prolaicere eum, qui Curat, oportet, ut Ventriculus purgetur; consultius tamen fieri id solet emeticorum ope quam purgantium: illa enim et ibi iuvant, ubi nihil noxii eiiciunt. Quo facto imperentur amispastica, maxime pium, cui, dum circuitus quosdam morbos habet, commodissime cortex adiungitur pertivianus. optime etiam conferunt vesicatoria ventriculo imposita. In pertinacibus vero casibus perveniendum es rad cicutam dulcemque mercurium cum Opio et ad aconiti extractum. Calidum regimen , salubre vitae genuS eaque remedia, quae culina mollire solent , plurimum saepe conferunt, ut sanitas aegro redeat. Epiglottidis erosiones plerumque gignuntur acrimonia vel scrofulosa vel venerea, phthisi etiam tracheali immorari solent, postulant autem ea praesdia, quae adversus acrimonias militant.

Reliquis tussis speciebus eo modo obviam est

436쪽

eundum, quem Caussarum singularum ratio desiderare videtur. Vulgaria remedia, quibus sputa eiicere conamur, ad tempus tantummodo iuvare, saepius vero pervicaciam tussis augere possunt, maxime dum verae caussae negliguntur. Ubi vero colluvies mucosa pulmones occupat spiritusque opprimit, sputa promovere omnino opus

est. V. Decies PectoraleS et syrvus Pectoralis. Ashma. Cuius spiritus in diuturno statu impediuntur,

asthmate laborare dicitur: vocatur ea dysynoea, Cum

febres stipatur. Sibilans appellatur asthma, dum eiusmodi sonitus simul auditur. Ortho 'voea afficiuntur, qui gravem expedire spiritum nequeunt, nisi erecti. Cum vero suffocationis metus adest, catarrhi

suffocativi nomine venit. Spiritus autem vel continuo gravis est, vel per accessus tantummodo quosdam stipprimitur: caussa vel ipsos occupat pulmones, vel per consensum agit. Humidum dicitur asthma, dum priore caussa humorum copia in pulmones irruit. Siccum autem appellatur, cum neque sputa adsunt neque ipsa tussis.

437쪽

Id vero vel vitio pulmonum vel caussae tribuitur per consensum agenti. Ubi spasmus adesse videtur, levibusque caussis , motus exemplo, spiritus impeditur, ubi commotum nimis pectus aut doloribus pressum apparet, nullo vero steriore obvio, ubi alii praecesserunt vel adhuc adsunt spastici affectus, ubi demum cor magis quam pulmone S pati videtur, Dastici asthmatis nomine insignitur.

Quod si autem per impetus quosdam spasmi spiritus opprimere videntur, Ciaducum Pialmoniam cum

HE L MONTIO, seu el'ileoam PulmoΠum VOCamuS. Caussae sunt sequentes: I. sanguinis impetus, quo asthma non solum sc- cum, sed, effuso in telam pulmonum cellularem sanguine, catarrhus ipse suffocativus generari potest. Acuti potius morbi speciem id prae se fert. 2. Irruentes humores mucosi serosique. Qui si

tardius per se congeruntur, asthma plerumque humiduam efficero solent. Celerius autem iis acervatis, sicut id in peripneumonia notha Contingit, Catarrhus oritur suffocativus.

S. Spasmi hypochondriaci edi hysterici. Siccum

ii gignunt et convulsivum asthma. 4. Vermes in ventriculo nidulantes. Cum colluvies simul mucosa adesse soleat, elici tamen aliquid cuna levamento potest, licet consensu agentem stimulum asthma id supponat.

438쪽

Asthma. 5. Calculi vescae selleae, polypi, aneurysmata

in maioribus vasis; 6. comitatur etiam hydropem pectoris i . scrofulosa, rheumatica, arthritica, scabiosa et i cor buti ca acrimonia, vel in pu Imones ipsos vel

consensu agenteS, asthma generare valent. Quin angina Pectoris, a VaritS recentioribus medicis dicta, asthma proprie sistens convulsivum, arthriticam saepius supponit acrimoniam. 8. Quem caducum pulmonum HELMONTI Us vocabat, is affectus impetibus quibuSdam corripit, bene autem spirituS citra eos accessus trahuntur: caussae eius penitus latent. Hereditate propagatur, ante puberem vero aetatem raro apparet, afficique nervi potius thoracem petentes quam Viscera videntur. s. Vaporibus plumbi et arsenici asthma excitatur convulsivum, in metalli fodinis frequenter obvium;

Io. dum pulvere aut arena referciuntur pulmones, gravissima oriri solet spiritus difficultas, caementariis, lapicidis molendinariisque familiaris;

11. tubercula pulmonum siccum efficiunt asthma; ia. spirituosorum abusum id etiam excipere potest, acervato tamen muco in pulmonibus;

13. digestio imbecilla statusque spiritus tardare valent; i4. quidquid vasa comprimit, e. g. uteri moles,

439쪽

adipis obundantia, an eurysmata, tumore S Pectoris, abdominisque viscerum iri statio; 15. totius corpori S imbecillitas, qua, vel levisesimo motu, spiritum miserrime trahunt aegri citra manifestam Caussaria. Cognoscitur ea, dum scalas facilius ascendere, quam descendere possunt, quippe cum descenius pluribus indigeat musculo rarn viribus. Ubi impetu quodam sanguis versus pol mones fertur, eodem, quem ad haem Optysin praecepimus.

modo agendum.

Sero Ia colluvies eadem ratione ac peripneumonia notha debellatur. Ubi suffocatio minatur, vomitus ciendus est a. ni inflammationis vestigia adstitit; . dum turget materieS in pulmonibus, liber que Cum strepitu movetur; S. dum spiritus non nimis praepediti sunt; 4. dum vires utique Valent. Quae dum adsunt, morti eripere aegrum vomitus arte citatus potest: praecipitare tamen exitium valet, cum tena X est humor, neque vires ad vomitum sufficiunt. Circumspectissime itaque larga do- sis remedii, quod vomitum Citaturiam est, impero-tur, ne irritis intentionibus vires languescant. Ad acrimonias plurimum Potest minerale relames non ablutum, auctiS paullati in portionibus

440쪽

Althma. Reliqua asi limatis genera perinde curantur ac sin servorum frierint morbi. Ubicunqtio materies adest, idonea Opponantur remedia . Ubi solus autem spasmus viget, praeter sonticulos et seta Cea, expediunt optum vapore Sque mollienio S. Ut alvus, in as hi nate a metallorum effluviis generato, plerumque compressa liquetur, oleum sorbeatur vicini.

Generatim vero prospiciendum est abdomini, spasmique et distentiones nervorum , quae ibi adsunt, tollendi. Ubi organica adsunt vitia, sumpto matica tantummodo Curatio obtinet. Minuendi humores et diluendi sunt, spiracula seςernentium organorum mollienda, lolidaeque partes nimia irritabilitatu

privandae. Si ct r nu t a t i s.

Vohementissime subitoque elidero solet spiritus,

qui sternutat. Accedit autem fere ad catarrhos, saluti esse in acutis solet.

Oritur Etiam acribus in nares ingestis. Ubi autem Dimis corpus e Xercet, nocere utiqUepotest, eoque casu prospiciendum est membranae Schneiderianae vaporibus mollientibus et iniectis tepidis, ne nimis ii ritetur. Sin