장음표시 사용
261쪽
petit, s ne causa est in Monasterio. Hanc Augustin. regulam Vmber t. in expositione eius, & post eum S. Antonin. in tertia partetit. 7. cap. 6. M F. N Caietan. a. a. q. 72. art. s. mentem conclusionis exponunt. Quibus
consentiunt Iurisperiti dum allegando Magistru in s. d. so.m dubium reuocant, an ante petitionem veniae xeneatur quis iniuriam diamittere Antonius Burgensis in capite primo col. penult. de emptione & venditi Bartol. in L. Si tibi. . i. ff. de pact.& in L.Non solum. s. iniuriarum. T de iniur. Baldus&Ioannes de Platea in M. fin. Instit. eod. tit. Sccundam
partem tenent etiam communiter D D. S. Antonio. cum Vmberto loc. cit. Caietan. r. f.
q. 72. art. q. loseph. Angles in floribus Theo . log. qq. in . in secunda parte in quaestione de restitutione honoris & bonorum temporalium , art. Vnico. Couarr. libro 2. Variarum resolui. cap. Io. numero 7. vers Tenetur
item is. Petrus S Nauarra libro a. de restitur. cap. q. numero 96. qui etiam alios Hispaniae DD. allegat, quorum opera ad nos non per uenerunt, & alij alibi. Ratio pro hac conclusione a Caietano rectὸ tangitur. . Satisfactio est in praecepto & non modus. Sive ergo aliquis satisfaciat & contentum reddat iniuria Ιε- sum per veniae petitionem siue per senu fiexionem , & corporis humiliationem. Sicut Simei fecit coram David, quem contum lia affecerat. a. Regum V. Prostratus coram regu
262쪽
,1o CAPUT I. DE INIVR. rege dixit ad eum : Ne reputes mihi Domine iniquitate, neq; memineris iniquitatum serui tui: aut per aliud signit m exterius squipollens ad arbitriuii morati&prudentis viri. Vnde si
Hudex conscientiae iudicaret non sore alium conuenientiorem modum quam petitionem venit possit imponere eandem iniurianti,quitum e/ndem teneretur acceptare.In quam sententiam videntur quidam auctores ire, dum existimant petitionem veniae necessariam ad satisfactionem & reparationem honoris. Sed haec consideratio relinquitur iudicio prudentis Viri pro Varietate circv mstantiarum Aliquando enim iniuria verbo illata tam grauis .
ςsse possit,ut petitio veniae sola non sum ceret, sed amplius aliquid desiderandum foret, &aliquando contra; talis possit esse circumstantia, quod tanta non esset necessaria: visi up rior excessisset erga subditum, tunc enim non deberet Veniam petere, ne regendi auctoritas
frangatur, sed sufficit. quod alip modo ihi
tiam aliquo honoris signo recompenset. Sexta Cones usio. iudex in foro exteriori armirando posset etiam iniuriantem ad petitionem venia, eum genu flexione: aut ad aliam corporalem humiliatiovem , ersat'factionem condemnare. Contra Follerium in d. addit.ad Maran tam .part. d. I. nu. 17. prope finem. Conclusionem tenet ibidem Maranta & Paris de puteo ab eo allegatus. Nec ullus eorum,qui tenuerunt quod iudex ad reuocationem condemnare ualeat, hanc etiam
263쪽
negaret. Praeterea iudex in soro conscientiae pro suo arbitrio iniuriantem obligare potest ad talem satisfactionem, ut etiam Follerius sa-tetur ,.idque publice quando iniuria publichirrogata est:Ergo etiam iudex in foro exteriori id arbitrari potest : cum id non sit alienum Erecta ratione, &Theologi iudicent quando que necessarium esse ad reconciliationem &restitutionem honoris. Dei de per tradita superius, Iudex potest condemnare in foro extateriori iniuriantem ad recantationem & reuocationem per sententiam, & hoc grauius est, atque cum maiori verecundia , & dedecore iit. Ergo etiam ad petitionem veniis, aut ad aliam satisfactionem mitiorem. septima Conclusio. Modui in sat acietin est. τυ contumeliassecretrauit iliata, nec in publicam notitiam deuenit ol ciat sicreta satisfactio: Si vero pu lice extitit illata, vel etiam in secreto tamen inpubiscuprodiri, publice ei etiam satufactio respondeat. Hanc tradunt Vmbert. in reg. S. Augustini, &post eum S. Antonin. in a. pari. tit. 7. cap. 6. M. ἴ- Scotus in . d. Is. q. q. Gabriel. in ea d. d. q. IG
lia. q. s. Aurea Armilla in verb. Restitutio. nu mero o. Petrus 1 Nauarra lib.r. de restituistione. cap. . numero9o. &alij alibi. Ratio huius conclusionis est clara. Satisfactio debet correspondere iniuriae illatae. Ergo quando
iniuria fuit di via aut siccreta, sussicit secreta satisfactici
264쪽
tisfactio. Quemadmodu qui secretorem alie nam abstulit, satis bene restituit, si in secreto reddat. Cum autem secreta satisfactio publicε iniuriae non plane satisfaciat, nec ei aequitialeat, publich et satisfaciendum est. Notat tamen Petrus a Nauarra post Anthonium Corduben. in addit. ad relectionem Soti detegendo & detegendo secretum , memb. 4. de detractione q. 3. conclusi 9. non 'sore necessarium, ut is qui publice laesit, per Σseipsum publice veniam petat,sed satis esse per amicum, vel confessarium, vel aliam persona .
publicὶ tamen satisfacere, & honore reddere. Odiaua Conclusio. Qui intulit tauriam demio verbis honorem, aut famam, tenetur restituereo sati/facere , quam cito potest, ct oportunitas est. Hanc docent Vmbert. & S.Antonin. loco citi Sylves .in verb. Contumelia. q. . &alij alibbi. Ratio est euidens. Non est minor imo , maior necessitas restitutionis & satisfactionis pro fama & honore quam pro rebus temporalibus: cum melius sit nomen bonum quam diuitiae multae. At tenetur quis quam pri . 'mum potest restitutionem rerum temporalia .
um facere, quas iniuith abstulit, aut quibus
iniuste damnificauit,Vt commuiriter DD. docent. S. Thomas 2.2. q. 62. art. 8. & eius commentatores ibidem. S. Antonin. in a. pari. tit. λχ. cap. 8. Scholastici in . d. Is. Summistae in verb. Restitutio. Dominicus a Soto lib. 4. de iustiti di iure q. 7. cons. Vnica. Ioannes Medis nain
265쪽
na in C. de reb. restituend. q. a. dub. . Na
uarr. in manuali consessa r. cap. 17. numero
3 . Archidiac. & Turrecremata in d. cap. Si res. Tq. q. 6. Dida c. Couarr. doctε in regula; Peccatum de reg. iuris. lib. 6 statim principio&alij alibi. Atque ratio eius rei redditur, quia quamuis praeceptum restitutionis pro parte sit affirmativum , quatenus praecipit reddere alienum & damnum iniuste datum
reparare, ines udit tamen negativum, in quantum Vult non retinere alienum, nec damno
assicere proximum. Quandoquidem ergo ea natura est praeceptorum negati uoru m, ut obligent semper, N ad semper, prout Dodi ores communiter loquuntur, restitutio & satisfactio semper facienda, quando commode fieri potest His accedit quod in obligationibus,in quibus dies non ponitur, nec terminus praefinitur, statim obligatio satisfaciendi imminet debitori. L. de omnib. obligationibus. ff. de regulis iuris. Atq; hanc L. ad propositum allegant Richardus de media villa in d. I arti
. q.q. Nauarr.in repet.cap. Nouit. de iudicus, notab. o. num. 78. Ioan . a Medina & Couarta Ioc. citi Petrus a Nauarr. de restitui. lib. . cap.
q. num. 2.&alij alibi,& facit texet in L. Eum qu i calendis.M. Quoties. ff. de verborum oblu sat. &3. Omnis stipullatio. Institi de verb. Obligin cap. Saepe. de restitui.spoliatoru. Dubium hic esse potest. An quando duo se mutuo infamarunt, sar comitise a secerunt compensat e uerentur a
266쪽
tur: an iniuria verbales mutua recopensentur. Exempli gratia: Ioanes vocat Petru sure, Petrus vice versa Ioanne fure: videtur quod sic per regu lam illam: paria delicta mutua compensatione tolluntur. cap. fi n. de adulterio & L. Viro a que uxore. T solui. matrim. Praesupponimus
hic supra multis probatum defensionis gratia 1icitu in esse p ropellere iniuriam , visi quis iniuriose bastardum me nominet, statim ad de sensionem dicere possum tu mentiris. Deinde quando crimina mutuo obiecta non sunt paria, sed multum inaequalia, ut omnes sine dubio sateri debent, via iustitiae non potest
esse recompensatio: cum compensatio inter aequalia suum habeat effectum. Unde si Maria gareta Aia nae obiiceret sornicationem, vic&. tra An m Marga retae vel sicium, non esset locus copensationi ob inaequalitate criminum: per ea quae dicunt Innocentius in cap. Intelleximus. de adult. Anton. a Butrio in cap. fio. ibid. nuims qui ait:compensatio,Vt valeat se
eundum D D. delicta debet esse pyia, & Tyndarus de compensatione. art. . num. 36. &Ioseph. Angel. in florib. in .sentent. r. pari. in q. de restit: famae. dub. s. Non a Conclusio. Quando duo inuicem iniuri si verbis se Iasierunt , si iuiui tu mutua eos solum tangat, possent inuice, si volunt mutuo copriis e ct remitrere. Dictum in conclusione: si iniuria mutua eos solum tangat. Quia si redundare in aliorum. damnum
267쪽
damnum, aut iniuriam, non esset in eorum rotestate remittere , & compensare ut Dintradunt. Conclusione tenent Adrianus in de restitur. M. ρenuit. incipient j circa praedicta de restitistione famae oritur dubium: Dominiccis ς tus lib . de iustit.&iure. q. s. art. 3.
ad ρ Ioseph. Angles in floribus in . feni .par. .soc.cit. &quidam alii DD. Hispaniae, quos
allegat Petrus a Nauarra libro a. de restit. cap. . numero 39s. Haec conclusio probatur, in hoc casu quisque est dominus suae fa m q. Ergo 'mutua potest interesse reniissio. His accedit quod lecundunt Theologos libera & voluntaria remissi 6 liberet, restitutione. & secundum Iurisperitos etiam ab actione iniuriarii.&consi cluenter 1 satisfactione debita pro illatatiotie i niuriae; ut sit pra quaest ione praecedenti inultis probatum extitit: Ergo ouando duo mutuo sibi injuriam copen nodo remittithr. c., inpensatio tenet& suum effectum obtinet. Hac tamen non obstante compensitione adhuc est locus cenae debitae reipubl. quae cia iam laeditur iniuria. Tamen in casu hutiis conclusionis plus videtur operare remissi is, vel potius eoia donatio , quam Vera coni pensatio. Decima Conclusio. Si duo rici im, O mutuo a cor niti's petant , aut dissament, qui potest iniuria-- contra alterum agere,nec vigore iustitia compens-
tione liberabuntur a restitutione Nat factione pio iii tam illata. Pro conclusionis intelligentia dictu
268쪽
dum quod in hoc loco compensatio dicitur.
quando Vnus alterv infamauit, &alter suum infamantem etiam conuitio, vel infamia conspersit; si tunc unius iniuria cum alterius di fas amatione resarciatur: Hanc coclusionem ex λTheologis tradunt Caietan. i. 2. q. 62. art. 2.circa solui. ad 2. dub. Petrus a Nauarr. loc.cit. Gregoro de Valentia tom. 3 comentis in z. z. S. . . rhomae disput. s. q. 6 de restituti punct. In d art. a. Mart. Nauarr in manualicosessi cap. D. 18: His accedu n t Iurisperiti dii trad unt in hoc fasti, quando alte eorti,non obiecit con ustisi, aut columelia defensionis S propulsandae iniuriae causa, posse Virtimq; a Ue, nec c5pensari has iniurias. Panormic in cap. Cum te . de sei tent. &re iudicat num. 21. & in cap. penulti in
sine. de adult. post Speculat.ciniit de accusa re. . i. vers. Quid. si vocavi te. Alexan. in L. allud eleganter-K. Qv od quisque iuris Deci, us in L. Vt vim. prope sin. ff. de iustit. & iure. Austreri in addit. aci decis tr Capellae Tho- 'os. Bertacho inreperi. in Verb. Iniuria col. 3. non longὶ princ. qui &alios allegat pro hac Iurisperitorum doctrina allegantur LMegari da.C.Qui accusare nonpossunt Huae inseritur a Gratiano in cap.Neganda.II. lexi' in cap. vel ies,de iureiurandan princ. in verb.Alter latina .Vbi iniuria reciproca fuit,& non com peihatur. Ratione etiam adfert Panon in d . cap. Cute : Non licet mihi pes cutere eum, qui me percussit,si hoc non facio ad defensione na,
269쪽
ieci ad vindictam ut in dicta L. Vt vim. & in
L. i. C. Vnde vi. Ita etiam non licet inferre iniuriam verbale ad vindictam inserenti. Cum hemini licear propria auctoritate se vindicam C. Ne liceat sine iudice se vindicare. Nauarta
probat in primis per dicta Panormitani post alios in cap. Bona fides: de deposito. Sed nihil ibi adfertur a Panormit. & aliis quod multu
probet , sicut neque etiam Nauari ulla verba efert, ut etiam obseruat Petrus a Nauarra v bi supra numero 396. Ratio etiam ab eodeni Nauarra haec redditus , quia per reciprocant infamiam damnum illatum non tollitur sicut ilebitum unius per debitum alterius L. V. de comperi satione. Petrus 1 Nauarra multa adfert pro hac conclusione, potior tamen ratio post omnia redditur. In omni compensatione necessaria est aequalitas, quae vix feritari potest in mutuis verborum iniuriis. Haec conclusio probabilis quidem est,uti diistis Theslogis & Nauarro asseritur: sed puto quod contraria sententia quam tenent Adrian. s tus. Iosephus Angles & alii locis allegatis, aut aeque iit probabilis , aut probabilior per regulani illam supra allatam. Paria delicta mutua compensatione tolluntur , & pepulit multa, quae DD. afferunt in cap. permiti &snat. de adult. Gloss &DD. in L. Si ambo.
ff. de copensatione. Argu meta at torii, ut patet paru urgent: Nec quicqua etia facit Iurisperiatorum sententia, hi enim volunt in mutua illa. P a Onuitio
270쪽
eonuitiorum impetitione utrumque peccare quod nemo negat: & sic etiam posse utrumq; intentare actione iniuriarum, & agere ad reparationem honoris & nitiae: his tamen non obstat, quod possint si velint hinc inde copea sare. Nec in tali compensitione etiam requiri tu raequalitas plane matem athica, inter iniuria as mutuas, sed moralis. Id in quo est excessiis voluntario coniensu & libera remisi ne ob bonum pacis tollitur. Vnde Panormitan d. cap. penult. de adult. ait: paria delicta mutua compensatione tol1untur quando agitur ad
priuatam utilitatem : Secus si ad publicam vead infligendam poeiagm : In eundem finem tendit G1oss. sin. in d. cap. Bona ades. admittit in delictis compensationem. arg. D cap. Nihil iniquius, & cap. penuit. & s n. de duit. & etiam in poenis cap. Constitutus. dupoenis. verum hoc animaduertendum quod in mutuis iniurijs verbalibus, cum alter ser e semper prouocatus iniurietur, eaq; de causa minus peccet, & etiam mitius puniatur,Vt at Lbi dictum est, compensatio quae est liquidi ad liquidum, & quantitatis ad quantitatem, ve' DD.& leges determinant in C. & ff. de compensat. &Tyndar. in tractat. de eadem mat ria, qui inseritur tertio volumini Oceani tu ris, non habet ipso iure locum in talibus ria iu-xijs sed requiritur etiam consensus &remisito'hinc inde mutuo iniuriantium. In debito enim pecudiario rectius k; uatur quantitas, M