장음표시 사용
271쪽
ET DAMNO DATO. Mytta per modum exceptionis ipso iure compta satio suum sortitur effectum , quando est liquidi ad liquidum. Et errat in hoc Petrus 1 Nauarra quod existimet illam sententiam de
xecompensationes uere contumesias&mu
muration ςs, dum quis, ut ait, putaret se posse sium infamare & conuiciare, quia sit vicis sim ab eo lacessjtus iniuri , & non solum ea
spe, quo facta iniuria non teneretur restitu
re, & Vehiam petere, sed etiam ea spe, ou dii
ceret roserre vicem, sicut licet in pecunia,non solum se recompensare ex debito alterius, sed etia ab eo accipere. Sed huius rationis vis faci-lς en eruatur ex dictis. Omnes enim fatentur sic mutuo se infamantes peccare,' & utriq, tu competere ad agendum & prosequendum si am iniuriam, ut communiter Iurisperiti volunt, interim tamen illatis iniurijs esse locum recompensationi inter partes, nec iure teneri ipsas ad compensationem , sicut in debito liquido: Nec 'alias etiam par ratio est; cum in nostro casti etiam obligatio trahatur eX mutuis delictis. His addimus quod cum Uterquς peccet iniuriando, licet inuicem compensent
quantii ad damna, si quae nata hinc inde sint,&ad fatisfactionem propriam: Iudici tamen &reipublicae non tollitur puniendi ius& secutatas. Alcitie timore huius poenae fatis etiam homines coercentur 1 contumeliis & mutuis iniuriis: Atque sic interest reipublicae ut crimus a non maneant impunita, ne ad maleficia te-
272쪽
' gaci I. Dr Pinere quisqua prosiliat. L. si operis.C. de poe pis. Ex his patet motitium illud Petria Naua 'ra parum Vrgere. Dubium hic esse potest. Qui
si non appareat quis caper iis verbis iniuriarii quis mea ruar actione iniuriarum' Respondetur cum Felino in cap. Dilecti. col.penuit. 4e except.post I douicum Romanum in Cum mulieri co Sy. ff. solui. matrim. neutrum in hoc casu i neri per L. Sciςntiam. M. Cum stramenta. ff. adleg. Aquil &text. ind. cap. Constitutus: ubi pinna apposita contra uenienti contractvices'
1 x ambobus pariter contra uenienxibili , &Bald. in L. Vt vim. ff. de iustit. &iurς, vult vulnerantibus duobus se pariter ustili is nuten ntur quoad se ipsos, sea respectu reipub. Ratio huius dicti , ut colligitur ex Felino loc. cit. Glossa sin. & Panormit. in d. c. Bona s-des, &alijs alibi, sura datur in mutua compensatione, quam in tali casu ius fingit, &praesupponit; Reseruata tamen est reipublicae sua pcena in utruq; statuenda. In foro cpnscie-tiae etiam puto hoc habere veritatom quandoini pria esset aequalis, neuter enim teneretur
petere ven jam, & offerre istis sectionem: Se sus tamen censetidum quantum ad odium Manimi rancorem : Vterque enim quam pri 'mum tenetur deponere odium, & exhibere communia charitatis signa. .Si autem duo se mutuo iniuriose offendant, &amborum OL fensio est aeque grauis,& cognoscitur quis pri' ostenderit, tum hic prius d*bet etiam re
273쪽
ET D sMNO DATO. 231eonciliationem petere: At si posterior iniuria' si maior, posterior debet prius eam petere, Ut
placet Sylvestri in rosa aurea casia 6.&Martino uarro in manuali consessar. cap. . nwmero eth in fi ne. Postremo ut haec melius in telligantur , quae in hac conclusione demu- tua compensatione iniuriarum diximus siquidem DD. videntur aequivocatione Vocabuli laborare maxime Theologi,qui non stri Oe. Vi iura loquuntu r ae co m pensatione, intelligunt compensationis naturam Anno tandum cum Bald. in L. Si constat. num. 8. C. de compensat. quod copensatio est duplex. Voluntaria & necessaria. Volu tataria quae sit communi consensu partium, & regulatur a Voluntate , & habet locum in re qualibet: Sicut quaelibet res potest solui pro alia re de voluntate partium: ita etiam quaelibet res, licet stricte non sint inuicem compensabiles, possunt pro alijs non eiusdem speciei compensari, & haec extra iudicium etiam suum consequitur effectu. Et in hac significatione loquuntu heo rogi, quando ad effectum copensandi iniuria, sermonem faciunt, sine dubio copensationi
locus est,quae compensatio mutuo etia liberat . offende es a satisfactione&restitutione,ut supra in conclusione maxime significatum.
Necessaria di itur quae fit inuita actore , Scp rtibus, & regulariter requiritur quod fiat in iudicio,&quod sit liqui data & a iudiceat' probata L. Quod in diem .f.Si rationem. T de
274쪽
eompens.& de hac maior est disti cultas ad postum: Et hanc etiam in casu licet rarius in aetione mutua iniuriaru non dubitamus piasq6eri per supra allegata.
homo iniuriose agat, speccet veribi sibi etsi infamiam inferendo 2
VAEs Tio haec satis grauis est, & inter
Jheologos controuersia, quam breuibus per conclusiqnes resolvemus. FPrima Coi,clusio. infamare seipsium verum crimen prodendo, aurfalsum imponendo. non est contra o litiam, nec rest infamans iniuriam committit. Hse est conrra S. Antoninum 2. pari tit z. cap. 2. 3. Vers. quantum ad quartum damnum. &tit. 8, cap. q. I. vers. Prim' modo, quando im 'ponit falsum alteri,&e. Sylvestrum in v b Detractio q. 3. Caietan. ibidem, &.rt. 2. qui sortius alijs tenet. Auream Armirulam, in eod. Verb. num . . Ioannem Maior in . d. IS. q. 22. col. . Panormit. & Felinum col. 2. in cap. i. detellib. cogend. Marian. ,ο-
cin in cap Ad audientiam. de homicid. Paria Lupi in Repet. Rub. de donat. inter virum αVxorem M. 7o. numero q. Archidiac. in cap. NO aest. 23. q. s. &alios alibi. Hi enim D D. existimant sibij psi imponere cripaen falsum ita cito peccatum . sicut alterum infamia nota
275쪽
ET D AMNO D ATO. 2Are. Quod coiislat ςsse contra iustitiam: Imo quid in grauius crimen iudicant: Sicut occiadere seipsum grauiusquam alterum interficere: quandoquidem ordinata charitas incipita seipso. In contrarium & pro epti l ne
hosita sunt seq u en tes au icto res. S.I h omas 2.2. q. 73. art. q. ad I. dum censet in arbitrio homunis esse pati detrimentum propriae famae, qui do non vergit in periculum aliorum. Adrian. in A. de restit. q. vlt. An auferens alicri sumam intulle teneatur ad famae restitutionem, & in quodlib.ii. Angel. in Verta Detractio, num. 6. Dominicus Soti ex professo contra Caietan. lib. . de iust. &iure q. Io. art. a. post mediti m , & late in rele'. de ratione tegendi & detegendi secretum, memb. I. q. 3. Martin. N uarr. in manuali consessar. cap. 18. numero l8. . di 27 & 28. & in com ment. cap. Inter verba. Ii. q. s. c'nci. 6. num. Is. Ioseph. Angles. in
florib. in . sentent r. pari. in q. de dominio dissi c. q. qrt. 2 concl. 2.& in q. de restit. famae
diffic. s. Didac. Couarr. lib. l. variar resoluta cap. 2 numero 8. Gregor. de Valent. in 1.2.
disputat. s. q. 17. puncto 2. Petrus S Nauarta multis lib. a. de restitui. cap. 4 1 num. IIo. &in hanc sententiam iuniores Theologi communiter tendunt. Nunc conclusio probatur. Primo. Eiusdem ad seipsum, nec est iustitia nec iniustitia, & ex consequenti nec iniuriae'. ex Aristotele s. Ethicor. cap. I, & S.I ho m. . . q. IT. art. q. Caietan. ibi dem, & alijs alibi.
276쪽
Et siciniustitia est unius ad alterii.Ergo qui se . ipsum infamat non comittit iniustitia &iniuriam.Secundo homo est dominus propris sugsamae, sicu i pecu niq,l icet fama sit excellentior
inter caetera bona exteriora ut supra dictu est. s Thom. 2. 2. q. . art. F. ad s.& ind.art. .a4 prim. Adrian. Sol.&Couarr. Ioseph. Anglus. Pet rus a Nauarra de alii comuniter. contra C i ta n. 2.2. q. 7bart. a. Sed homo potest diui-xias&pecunia alias'; res exteriores com onerς& abiicere,& nihili ducere. Ergo & fama pro- priam ab ij cere re contemnere potest quod ni hil aliud est quam seipsum infamare. Ergo.
Praeterea honor &fama proprio labore industria acquiruntur,&in dies augentur. Ergo sunt propria hominis bona, atq; eius arbitrio subiacent, ut possit de eis disponere pro sua voidni te, nec ulli facit iniuriam si abi jciat, . prout etiam homo potost disponere de aliis suis bonis exterioribus. Ex his patet quod C tetan, male confert famam cum hominis vita: habet enim homo potestatem sitae famae , sed. non vitae: cum D Eus sit auctor vitae &mo tis. Deutoron. 32, Ego occidam &ego uiuerufaciam, & Sapientiae 16. Tu DOMINE quivi tae & mortis habes potestatem. Hinc quando homo seipsum interficit iniuriam facit DEO, D reipubL cuius homo pars cst. At cum pr priae fame sit dominus, nec reipubl. noc Ecclesiae fama ut, contra mentem Caietani, nulli in
iuriam fasit, si pani prodigat.
277쪽
Secunda Concl. Infamare ei uni exsi/ogenere 'solum peccatum ventille ir,ter ιharitatem. H sc est cotra DD. allegatos contra prima coci usion 'Tradunt autem hanc Adrian.' Sotus. Nauata Couarr. Petrus a Nauarra & alii, es ait *otus ind. iii emb. i. q. s. concl. 3. Conclusio haec tapE
in has Scholas producta est : di sunt Magistri
nostri qui eam affirm querurit. Conclusiot'. primis probatur. . Si est contra charitatem aut est contra dilactione isti proximi,. aupcontra charitatem propriam : non primum, quia quando seipsum qui infamat, nemipi., ocet. . Nec secundum , quia charitas qua quis tenetur se diligere , per se tantum obli- .gat in sis quae nccessaria sunt ad spiritu lςm vitam, & ad bona tantum terna quate 3 vj lvaec concernunt finem spiritu lem. Ergo quando fama propria pon est simpliciter homini necessaria ad virtutem & salutem animae , no' est contra charitatem prppriam .
Diem ligςre, sed solum praeter charita- est contra seruorem charitatis, sae quo verun bpnum , & sic non est
nisi venialς peccatum. Deinde prodigali
as pecuniae ex suo genere est solum Ueniale pectatum. S. Thomas. r. a. q. Iro, art. a. S. S. An Oninus a. pari. titulo. 6. cap
Cum homo habeat liberam dispositione si lae pecuniae & possit eam donare, remittere, &
278쪽
perdere pro sua Voluntate. Ergo pari ratione cum infamatio & proprii criminis manifestistio non sit nisi prodigalitas famae.' Glossa in proaemio decretal. in v crb. Sui prodiga. Ex text. in cap. 6 n. de accusit. Vbi quis dicit rnon solum prodigus rerum sed etiam fama
quem ibidem Panormit num. 3. Ancharan . eodem, Ioan n. ab Ana n. col. 2. noti longe , principio. Card. Zabar. numero . &alij ita ann citant, non erit nisi Veniale peccatum pri ter charitatem praesertim cum pecunia magis necessaria vitae humana: videatur quam fama
Vnde ipsa pecunia etiam hodie secundxis sanguis dicitur,& loco sanguinis est Glos L. Ad uocati. C. de aduocat. diuersor. iudi c. las in L Nec quicquam. f Vbi decretum . numeror. deonta pro cons Gerard. de Petra sancta. sng. 3. Menoch a. de arbit. iussi c. quaesti
nibus, casu ito. numero 6. Postremo negligere honorem & gloriam mundi ex suo gen re non est peccatum mortale. Ergo nec 'egn-- gere famam. Quia idem est iudicium quantum ad hoc utriusque honoris & famae. Antecedens constat: Si quis enim vocetur ad amplas dignitates & honorisca munia reipubl. si totis viribus acceptare renuat, non utique peccati mortalis arguetur, sed potius laudem merebitur apud sapientes& consilium Euan- gelicum implebit. Pl ures rationes forma; D minicus Soto in d. concl. 3. Tertia Con ci usio. Quandos ex accedenti, O
279쪽
stpeccatum mortale. Hanc solus Nauare. & P
trusa Nauarra,& quidam alij docent. Ponunt autem aliquos casus quorum primus est. Si quis se infamaret vere vel salse de cri mine alia
quo si auissimo, ut de hari est qui optimae s
mae fuisset, unde sortasse alijs periculum in cidendi in idem crimen immineret: Sicut es.set etiam eadem ratio quando quis cun iaci tia& complacentia prodendo grauia sua criamina sibi insanaiae notam impingeret Secundus, Quando esset persona publica, cuius f ma esset alijs obligata: Vt si aliquis Praelatus aut persona publica se infamaret quae honoret di dignitate sungeretur . quibus dignus, aut
par alius non inueniretur : In tali eni in casu
propter aliorum salutem graue esset crimen se indignum reddere suo officio. NQnsecus atq; siquis proles& familiam comissam haberet, quae substantia terrena summe pro alii nentis indigeret, & ipsesne ulla causa omnem substantiam dissiparet,&prodigeret; nemo en inine garet talem mortaliter peccare: Sic D. Tho. r. a. q.7 .art. q. ad primum statuit in hominis arbitrio esse detrimentum propriae samae pati, nisi soc vergat in periculum aliorum. E deest ratio si quis se infamaret, cuius infamia etiam in aliorum infamiam notabilem tenderet: Visi religiosus sibi ipsi labem imponeret,
quae infamaret ex consequenti monasterium
strum. Tertius casus. ii ex infamatione sui
280쪽
ipsius sequeretur causia , qui daretur occasta
proxima inserendi damnum propriae, aut lienae vitae: aut mutilationis membri ' Quoi tamen non haberet veritatem, quando quisse infamat et iusta de causa etiam si propriae vitae periculum immineret, ut docet Petrusa N
uarra in d. cap. 4. soa Anton. Corduben. memb. . de detrach. q. s. concl. H. dub. 2. Quod ante hos sentijt Angel. in verb. detinerihu. sin. de his lath Nauam . & Petrus de Nauare Quarta Conclusio. Ex rationabili o iusta causa luite rine peccato potest qui se infamare, imo etiam aliquando cum virtute ct merito fieri posset. Adrian.
ubi supra, Sol. Nauarr. Grego r. de valentia. Petrus a Nauarra, &alij contra Caietati. Pro satur conesulio, infamare seipssiim ex sua na iura,nec est contra charitatem, nec contra tu sitiam. Ergo potest bono fine cohonestari alijs circum stantiis rectis, & tunc sine dubio esset actus virtutis. Antecedens constat exsitata perioribus; & amplius declaratur quado quis coram patre spirituali extra cossessionem phoiadit peccatum ad capiendum confli uni: Aut aduocato ob eunde fine. Aut causa humilitatis' coram conuentu cum scientia su erioris defe- , ctus naturae & culpae religiosus in capitulo reuelat: Unde apud multos religiosos regulari
εὶ laudabili disciplina, & pio usu receptu est quod religiosi faepius suas culpas dicant caeon seruandam ha militatem & emenda iactos Et in casu virtuti4 etiam opus essed,