Nova theoria pleuritidis verae et recta eidem medendi ratio experimentis demonstrata

31쪽

Isviosa mercator 44. aΠΠΟS natus, et qui neque arthritide neque rheumatismo ante affectus erat, per itum atque reditum modo insudavit, modo iterum in Subterraneas caveas descendit; deinde navi commisit se , adverso flumine Mo-guntiam iturus. Is in via friguit, et collum rigidum accepit. Super Venit dolor, qui nil Cham, deinde humeros , scapulas post , Serpendo prehendit , sicque spirandi facultatem turbavit . Nihilominus arteriarum pulsus plenus et mollis erat, febris neCqUiC Uam . Undecimo die dolor supernas CorporiSΡartes dimisit , et in latus deXtrum descendit ;ex eodemque et arteriarum pulsum ParVum reddidit, et dissicilem respirationem effecit. Missus e vena sanguis est , qui tenuem crustam habuit ; applicatum affecto lateri emplastrum vesicatorium eSt .

Tertio Pleuritidis die sudor acidus erupit; et urina sedimentum lateri trito simile praecipitavit ; ipseque dolor latus dimisit et iterum ad

humerum ascendit .

Quinto die similis sudor erupit simileque

sedimentum urina praecipitavit , sicque aegrum integrae sanitati restituit . Anno 1783. mense Decembri nobiles puellae altera octo, altera decem annorum , dolorem aCutum in una axilla acceperunt ; qui in scapulam transiit , ex scapula in nucham aScendit , eXque ea in latus decubuit , ibidemque Pleuritidem veram eXCitavit . Secta Veria est; Sanguis crustam habuit. Sanatae Sunt per easdem Cris es , quae imparibus diebus contigerunt .

AEGROTUS

32쪽

I6ginti annos nata, quae nullo unquam dolore rheumatico laborabat , frigore correpta est , quod secutus magnus calor est. Altero die intumuit gena sinistra, ipsaque facta rubra et a dens est ; quasi ibidem locorum abscessus iuYta gingivas futurus sit . Gingivae autem ipsae nequicquam tumidae fuerunt . Ob febrim secta vena est; sanguiS CruStam habuit . Tertio die dolor et ardor genam dimiserunt , vitiumque in latus sinistrum descendit ; inque eo Pleuritidem veram eXcitavit . Νunc Sanguis , qui iterum e Vona miSSUS est , denSiorem , quam ante , crustam habuit ; quitertia vice missus est , densissimam. Iudicata est quinto et septimo die.

Atque ita quidem dolor eX humero in latus saepius descendit , quam id quidem medici noscunt ; qui morbi nomen nosse contenti non ultra quaerunt : sed Vellem , ut ipsi imposterum in istam quoque causae originem curiosius inquirant . De Crusta autem sanguinis inflammatoria haec dico . Per Vehementem febris aestum Serum quae mucosa siVe glutinosa sanguinis Pars est j aduritur , cogitur , atque in tenaX corium compingitur : haeC Crusta modo densa, modo Coriacea , modo item levis , uti tenuis pellis est . Prout enim febris Vel plus vel mi-nUS eXardet, prout morbus vel incepit vel insedit , prout item sanus homo ipse vel plus vel minus seri , idemque vel magis vel minus

tenaX ante habebat, diversum crustae corium est . CruStarum pessima flava aut subviridis est , qUae granula , qualia Vetus mel , habet :talis enim et totum ferme Sanguinem comple-

33쪽

Ι plectitur , et dissicillime sive resolvitur , si 'ecoquitur . Quisquis igitur nosset istius febris titionem aut eXimere aut eYtinguere , is Pleuritidi Cito , tuto , et absque sputo mederi posset . Hoc an Vulgaris medicorum deXteritas eXequi queat, nunc pervestigatum ibo .

De usitata Pleuritidis curations.

Atque haec de Pleuritidis Causa eXperta Sunt. Sequitur Vulgaris Curatio , qua medici uti com

Et primo quidem Cum vidissent quod Sanguis , quem aegri miserant , Crustam lardaceam habuerit ; et quod hi , qui sputa Cra8Sa , Pinguia , rotunda , et puri similia eiecerunt , a morbo eVenerint ; insuper quod post Hippocratem celeberrimi Medicinae Professores fere omnes in isto praecipue morbo magnam Semper sputi rationem habuerint , Utique omnem Operam impenderunt , per quam similia sputa

moverent . Ob quam rationem Sanguinem SAepe mittunt , ut aliquam crustae portionem demant , et talia medicamenta offerunt , quae cruStam Solvere Solutamque movendo tussimeXtundere queant : iulapia nempe cum nitro et oXymelle squillitico , Kermes minerale , deCO- CtUm attentianS , et latum empla Strum VeSicatOrium loco , in quo dolor pungit , assiXUm - . Apage oleosos linctus , quibus Medicorum aliqui utunturi L Ve-

34쪽

8 Verum hi , quoniam Curationem ad crustam dirigunt, quam febri debent, opinione vehementer decipiuntur . Pleuritis enim non ob crustam est ; Sed Contra crusta ipSa , Ut supra per eXperimenta indicaUi, a Pleuritide fit. Ita Cum effectum pro cauSa habeant, mirum non est , quod eosdem cirratio saepe fallat . Veluti cum sabuli granum illapsum in oculum est, OCulus dolet, rubet, palpebrae conVulsivavi clauduntur, eXprimuntur plurimae lacrymae. Vanum foret curationem ad lacrymas dirigere , quam sabuli granum eXigit . Extracto sabulo dolor oculi cessat, restituta est palpebras diducendi libertas , neque imposterum lacrymae defluunt. Similiter demto e latere stimulo , dolor desinit , respiratio libera est , tussis Sputumque desistunt . Et profecto ipsi , si attendissent , etiam hoc scivissent , nullum sputum intra Pleuritidis febrim siVe coqui sive eXpectorari ; sed comtra posteaquam febris ipsa inclinavit atque in calore remisit : id est, eXpectoratione febrim non minui , sed minuta febre sputum eXpectorari. EXperientia enim constat . multaS et Secretiones et eXCretiones asperata quacunque febre vel turbari vel retineri : restitui vero easdem , quamprimum febris dimisit . Imo sputarotonda , quae SiVe Sani per consuetudinem , sive aegri ob alium quempiam morbum eiicere con Sue Verant, ipsa , siquidem Pleuritis incidit, cohibentur ; neque eadem ante egrediuntur , quam pleuritica febris ipsa ex toto desiit. En eXempla. Anno 176 a. die 13. Maii vir annos 4ψ natus , phlegmaticus et qui per multos hucusque

35쪽

que annos Sanus mane multa sputa rotunda liberaliter elicere consueverat , Pleuritide vera eorreptus est: protinuSque consueta sua sputaeohibita sunt , neque ipsa ante reVenerUUt , quam post superatam febrim ad eXitum mor

abis

Anno II 66. mense Novembri monialis Axonoetus

Virgo , de qua supra dixi , annos 53. nata , δ νιψ' catarrho , qui ea tempestate popularis erat , t eorrepta est cum longa febre et difficili per quindecim dies coctione . Deinde mediam intra sputi cocti eXpeCtorationem Pleuritis , quae similiter popularis esse incepit , incidit ; et aegram , etsi ea ne tae

be habuit . Ob quem novum morbum anhelitus erat , tussis acerba , at Ue arteriarum pubsus frequens et Celer : ipsum quoque Catarrhi SI Utum Coctum , quod eousque liberaliter exi-

verat , IJUnc omne retentum est .

Secta pro doloris et virium ratione Vena est , ipseque sanguis crustam tenacem tarda eam habuit : praestitum quoque italapium atque decoctum refrigerans est , et imposita lateri fomenta sunt. Iudicata est multo sudore acido atque urina turbida , quae sedimentum lateri trito simile praecipitavit . Post , cum intra tertiam septimanam Vires ConstitiSSent , multa sputa Cocta , rotUnda liberaliter sine adiumento per plures dies eXierunt , usque dum omnia illa , quae ob pleuriticam febrim intus retenta erant , eXpulsa fuerint .

Aegrotus II.

36쪽

Similit V pbthysicorum pus , quod aegri

sputo elicere consuescunt , Pleuritide , si ea incidit , retinetur . Neque idem pus , nisi post excussam Pleuritidem imposterum, veluti ante, liberaliter eXpe CtoratUr . Anno 1776. Octobri , quo tempore Pleuritis popularis erat, vetula quae post multiam sanguinis sputum phthysica facta est , ideoque a longis hucusque annis pus sputo eiecit et mali corporis habitus erat , Pleuritide correpta

est . Evenit per nostram CVrationem , Cham quinto et septimo die insudasset, atque Urinam turbidam cum sedimento lateri trito simili emisis Set . Ipsum autem puris sputum, quod aegra ante liberaliter elicere consueVerat , nun C intra ipsam Pleuritidem omne cohibitum est ;neque idem ante revenit , quam Pleuritis tota submota erat . Uerum tunc superata Pleuriti de per conUalescentiam duplo fere plus sputi eXi-Vit , quam ante incidentem istum morbiam solebat : id est , primo id , quod pleuritica febris e X Phthysi retinuerat , deinde illud quod

confectum eX Inflammati sanguinis crusta erat :donec paulo post ad usitatam sputi antiquam portionem perVentum sit . Nullam etiam no-Xam Pleuritis post se reliquit ; sed mansit imposterum mulier neque plus neque minus phthysica . Anno II 69. pauperrimus mercenariUS , qui a multis retro annis spiritum difficilem habebat , et pus sputo elicere consue Verat , in Ci-dit in Pleuritidem . Pleuritica febre cohibitum

Veteranum Sputum est, neque idem ante, quam Post superatam pleuritidem et posteaquam Vires Satis constitisSent, re Versum est. Ut

37쪽

Ut Pleuritis , si incidit , sputum , quod

est , retinet ; ita eadem alias quasdam humo

debent , cohibet ; neque easdem ante liberat , quam Pleuritis ipsa corpus dimisit : lac nempe nutrictam et puerperarum to Chia . Anno i 774. die 28. Februarii uXor auri- Ar 'DPragae, de qua supra diXi , ' Pleuritide affecta lac , quo suam hucusque prolem alebat , per morbum amisit. Inde factus peior morbUS , quemadmodum ob alteram lactis febrim, est. Reversum Vero intra convalescentiam idem lacest, quo imposterum mulier prolem nutrire continuaVit. Anno 17 3. die g. Maii mulier iuvenis , ALGROTMaplethorica , et quae a seX et dimidio mensibus utero habebat , incidit in Pleuritidem , quae ea tempestate et iuXta et circum nos populariS

erat .

Ad evitum tertii diei mulier peperit prae

mature . NUllus partum sectatus SanguiS CSt , secuta nulla lochia sunt . Superato vero morbolochia per convalescentiam , veluti a recenti partu, efflUXerunt. Tantum igitur abest , ut sputa intra Pleuritidis febrim sive coqui sive eXcerni POSsint , ut ea potius per ipsam febrim retineantur. Similiter crusta ipsa non prius , qtiam post fe brim per Corporis vires, quae magiS intra Convalescentiam , quam intra morbiam Consi Silant , coquitur ; per sputiam nempe, per alVUm, Perlaruncillos , per bubones. Quae quidem coctio atque crisis, quemadmodum ea ad eXittam Om-

Aegrotus XVIII.

38쪽

nium earum sebrium continentium , quae ardente calore serum adusSerunt, Contingit , aut in Convalescentiam Usque trahit ; ita eadem

post pleuriticam febrim obtinet . Ad haec , ne iusto longior sim , duo, qUae SeqUUntUr, CX2mpla sufficiant , essicacia profecto . Juvenis faber ferrarius de quo superiore capite primo diXi , ' anno 1779. mense Maio Pleuriti de , qua ea tempestate popularis erat , affectus est . EX aegri vena primo die missus Vesperi sanguis est , sanguini sani iuvenis simillimus. Missus altero die sanguis aliquantum crustae habebat : ei Vero , qui eXtractus ve*peri est, disco, crustae aliquantum plus inerat Sicque quotidie crusta, quoties missUS imposterum Sanguis est , et crassior simul et durior evenit. Fuit autem per decursum morbi septies secta Vena .

Isti aegro praestita medicamenta SUnt , et die quarto emplastrum vesicatorium latum ad affectam partem : his lateris dolor absque sputo e Uanuit , aegerque libere spiravit . Quinto die neque sudor erupit , neque turbida facta Urina est . Ad eXitum sexti diei reversus in ipsum quidem latus idem dolor est: verum is nunc magis supra fixit se. Quem ascensum Hippocrates tamquam eXitiosum damnavit at .

Secta itaque vena ex eademque eXtractuS unus

a J is Horrendae quoque hae L pleurirides 3 in quibus dolores

Coac. praenot. Sect ΙΙ Nro χχχ.1tem is Dolores modice acuti, ad elaviculam ac sursum transeωM untes , perniciosi is Coac. Praenot. Sect. I. Nro FG.

39쪽

a 3 sanguinis discus est , qui perdensam crustam habebat. Medio septimo die sanguinis tantundem , isque summe densam crustam habuit ;adeo , Ut omnis ista fere sanguinis portio nil , nisi crusta fuerit. Applicatum insuper inter scapulas latum emplaStrum Vesicatorium eSt.

A medio istius diei septimi ad eius exitum, etiam cum pessimo tali sanguine, sudor multus acidus eX Universo Corpore erupit, Cum eodemque Urina turbida evenit, et Sedimentum

lateri trito simile deposuit : protinusque aeger omnis doloris eXpers libere spiravit ; simul et factus arteriarum pulsUS lentus , mollis , aequalis et aliquantum undulans est , talisque imposterum permansit . Octavo die iuvenis lectum, etsi viribus fractus, deseruit cibos desiderans. Erat iste sudor istaque urina turbida ipsius febris crisis. Sed quo ita subito devenit pessima illa densissimaque crUSta, quae UniVe Sum sanguinem adeo impleverat HaeC per corporis Vires , cum eae intrare convale Scentiam ConStitissent , Cocta est. Etenim undecimo die pulsus plenior et frequentior factus est ; eX quo proxime Crisin instare suspicabar : eandemque ob rem Suasi, ut iuvenis mane et vesperi aquae Selteranae tepidae libram, adiecto sacharo sorbeat . Die decimo tertio sputum coctum facile et liberaliter erupit, crassum , rotUndUm , albUm , non puriforme , sed quemadmodum cera alba semiliquefacta ; utique tale , quale etiam post alios quosdam inflammatorios morbos intra convalescentiam emitti videmus . Hic itaque duae istae diversae Cris eS Omnino spectabiles erant : altera libris, quae Pri-

40쪽

XXXIII.

op septimo die contigit ; altera materiae , quae

posterior die decimo tertio Sechita est . Anno 1779. die I. Maii monachus so. annos natus pleuriti de tentatus est. Altero die missi eX incisa vena sanguinis disci duo sunt , crusta tecti : tertio die sanguinis item disciduo , densiorem crustam habentes. Applicatum affecto lateri emplastrum vesicatorium eSt. Neque quinto neque septimo die vel sudor erupit , Vel urina turbata est. Ideo peior morbus e Venit . Die nono , propterea quod Pulsus Concitatus Celerque erat , di Sciam Sanguinis misi , qui densissimam crustam habuit . Rursum vesperi sanguinis uncias Circiter quatuor : isque totus in crustam compRCtUS Crat. Ad egi tum undecimi diei multus sudor acidus eX Universa Corporis Cute erupit, et urina turbida evenit cum sedimento lateri trito simili. Inde arteriarum pulsus factus laudabilis est , et spiritus liber . Superato morbo Sputum coctum puriforme eiectum est ; RegerqUe PIOS-pere hucusque habet . Male igitur aegris consulunt, qui in pleUritidis curatione potissimam sputi rationem habent ; sed contra, debet ad ipsam febrim dirigi curatio, ut ipsa mali causam tollat. Ob quem in medendo errorem Saepe obtinet , Ut febris necquicquam in calore desistat , sed ipsam inflammatam in latere plagam pure impleat , quod postremo in pectoris CaVitatem prorumpit. Ad noVa tunc recurritur Temedia crudelia, quae sectis inter costas carnibus purieXitum patefaciant ; aut refugium ad balsamica est , quae neque mutare pus neque idem eximere possunt . Si gangraena aegrum iugulat ,

nihil