Nova theoria pleuritidis verae et recta eidem medendi ratio experimentis demonstrata

51쪽

as. tinet, ut pleuriticorum alii sphaceto extinguantur , alii gangraena iugulentur , alii purulenta tabe Consumantur . Igitur ad causam febris, non ad crustam , quae a febre ipsa est , dirigi curatio debet ; id est , ad malam materiam quae fixa in latere est ; a qua febris ipsa evenit , quae crustam compingit ; si curationis Successias eXSpectationi respondere debeat . Uerumque est, quod celebris olim neque semper iniquus in scholas declamator Helmontius dixit, istam e latere spinam tolli debere ; etsi eandem ipse tollere nesciverit . Idem Sanctorius dixit a l. Qui igitur hanc materiam e latere eXimere , istamque Spinam evellere posset, is Pleuritidi cito , tutoque mederetur. Nemo tabe ,

nemo gangraena assiceretur , Omnes perinde cito et absque noXa evenirent . QVtim CVrationem , quomodo per longos hucusque annose ecutus Sim , nunc Ponam ,

De mea Pleuritidi medendi ratione.

Ubi aliquem Pleuritide affectum hominem

accipio ; eius pulsum in utroque Carpo tango . Uerum huic , tanquam saepe fallaci , non Pro- C et tinusa n, Pars corporis ut repleta sanguine, vel alio humore , ut D in tumoribus , et in ipsa Pleuritide, non est refrigeranda rv quia evacuata materia , sponte refrigeratur is . De medic. Statici sea. I. Aph, IOι.

52쪽

tinus fido : potest enim eum aegri aut gaudi.

iam , quoniam Silum medicum Videt , aut metus aut quilibet alius animi affectus vel citare vel resolvere at . Ita pulsum aliquoties tango ,

donec talem Constantem es Se percipio. Isque morbo proprius eSSe LenSetUr .

Cognito sic pulsu Venam in cubito affecti lateris , ob eas rationes quas antecedente Capi te posui , incidi iubeo : intereaque temporis , quo sanguis fuit , alterum brachium manu prehendo , in eiusdemque carpo pulsum eXploro ;scilicet ut ex eo discam , quantum sanguinis mittere conveniat . Quae Certissima regula iu-Staque mensura est. Ridiculum enim est, quod quidam volunt , Certas sanguinis , qui mitti debet , uncias statuere ; et Vanum est ad id Vasa a SSumere , qtiae Uncias notatas habent :ad Sanguinem enim Suscipiendum apta multa

vasa sunt . Ego ad id planis discis , quales

His ita ordinatis , si pulsus frequens et ContraCtUS est, Sanguinis discos duos mitto. Si inter hos pulsus non eXplicat Se , keCtam Venam claudi iubeo. Quodsi vero idem ad finem secundi disci se explicet, atque maior , forti

tior , duriorque quod non raro evenit j fiat,

tera M Adeo ut, cum primum medicu3 venit , solicitudo aegriis dubitantis , quomodo illi se habere videatur , eas ve-M nas moveat. Ob quam causam periti medici est , non M Protitius ut venir, apprehendere manu brachium e sedis primum residere hilari vultu, percuncta que . quemadmo-- dum se habeat , et, si quis eius inetus est , eum Proba- ,, bili sermone lenire, tum deinde eius carpo manum adisv movere . Quas venas autem conspectus nedici movet , . quam facile mille res turbanti is A. C. Ceku. Lib. III. Cap. 4.

53쪽

tertium discum sanguine impleo . At si pulsus plenus et durus est ; quocunque die advocors saepe autem non protinus adVOCantUr medi-Ci , sed posteaquam morbus per dies insedit tres sanguinis discos mitto. Inde pulsus mollis , et respiratio liberalior fieri Consuescunt . Uerum primum istud levamen inconstanS eSSesolet . Paulo enim post , similiter ut ante, spiritus compTimitUr . Post primam sanguinis missionem tuta pia iam atque decoctum refrigerans, quale Supra dixi, impero . Similem item cibum . Deinde aegrum quaero, qua morbus inceperit : certum enim initium hic morbus h

bet. Ab ista principii hora in parem sequentis diei horam , t id est per viginti quatuor horas

diem computo , et SiC imposterum Caeteros dies numero . Quae attentio in istius morbi curatione permagni momenti est, Veluti id paulo magis infra patebit. Post sex vel octo horas , si aegrum invia SO, omnia fere , Ut ante merant , eadem Stant. Itaque si pulsus , qui ante Primam Venae SeC-tionem parvus et Contractus erat, nunc ut fieri consuescit plenus , frequens et Celer est ;dUOS eX eadem vena Sanguinis discos mitto ;si Vero, i quod admodum rarum est j idem

guinis disciam mitto: et tum potissimum iste Pulsus eXplicat se . Illi vero aegro , qui initio Pulsum plenum et durum habebat , et ideo tres sanguinis discos miserat , nunC item ex eadem vena sanguinis discos duos mitto ; prop-

54쪽

terea quod nunc pulsum plenum frequentem atque Celerem , ut talis aeger assolet , habet. Pulsum autem frequentem eum appello , Cuius pulsationes dato tempore iusto plures sunt ;Celerem vero, CuiuS PUlSationeS Celerem et veluti acutam arteriae diastolen habent : isque certum inflammationis indicium est. Quae distinctio medicis et perutilis et scitu necessaria

est.

Intra secundum diem post alteram Venae sectionem non multum eX morbo mutatum est; sed solet idem talis manere , qualis post alteram venae Sectionem eVenit. Neque Un-

quam isto die facta utilis aliqua huius mutatio est ; nisi forte ad eius exitum eruptio ad labia inceperit; quae nihilominus plena et perfecta tertio die est. Itaque intra istum diem et ante eius finem sanguinis discum unum, non PlUS , mitto . Nuncque perinde est, eX altero cubito sanguis mittatur an eX affecti lateris brachio. Si e cubito integri lateris nunc Sanguinem mittere placeat, debet fascia atque splenium , quod venam cubiti in affecto latere ligaverat , ante

demi s nempe ut nunc ad iStum carpum medicus pulsum tangere queat, et eX eo Coniecturare ; quantum sanguinis mitti debeat: ne arteria , ob ita ligatam Venam, sanguine plus intimmeat, fortius Vibret , et alienum pulSum mentiatur . Hucusque sanguinem mitto , eiusdemque tantum. Non aliam quoque CruStae , qUae Sanguini superest , rationem habeo, quam ut mihi indicet, quid futurum sit. Curationem autem ipsam non dirixo ad crustam ; propterea quod ipsλγ

55쪽

ipsa , ut supra demonstravi, non morbi causa sed febris effectus est. Contra, febris materiei ipsi occurrere studeo ; in qua attentione totus curationis cardo vertitur. Ob quam rationem , quotiescunque sanguinem mittere opus erit , non sanguinis plus demo , quam eXpedit ad minuendam febrim; necquicquam aUtem, Veluti imperiti sibi persuadent, ad eXtinguendam

eandem. Debet enim tantum eX febre remanere , quantum susticit ad febris causam sive spinam i quae fixa in latere est, solvendam

coquendamque , quo tutius eadem vel tertio vel quinto septimo Ve die e Corpore per Sudorem atque urinam eXpellatur. Ad quam camtionem si non attenditur ; saepe obtinet , ut aegri purulenta tabe , posteaquam diu traXerVnt, deleantur. Quod cardinale peccatum eorum est, qui iuXta scholas largis venae sectionibus febrim eXtinguere et crustam a Sanguine demere contendunt . Qui febre uti nescit, mederi ignorat .

Si foemina pleuritide laborat , et fuXus

sanguinis menstruus instat; sanguinem prius excubiti vena, deinde eX pede affecti lateris tr ho . Ouodsi intra pleuritidem menses eruperint; et febris urgeat ; nihilominus medium intra istum sanguinis fluXum pedis venam audacter incidi iubeo: Ita enim vel menstruus SangUiS fuere Continuat ; vel, si desistat, idem superato morbo iterum erumpit. Anno 178o. mense Decembri iuvenis mulier pleuritide correpta est, et simul sanguiSmenStruus erupit. Sanguinem eX incisa pedis Vena traxi. Convaluit, non interrupto fluxu menstruo. C 4 An-

XXXVI.

56쪽

annorum pleuritis prehendit : supervenit fluxus sanguinis menstruus tanquam Statuto tempore .

Sanguinem bis e Vena pedis in affecto latere misi : nihilominus aegra per Cris es quinto edseptimo die perfecte iudicata est : perinde agCaeterae quae Sine menStruo erant .

Vere anni 178 o. iuvenis mulier fluXae valetudinis et vitiati corporis habitus pleuritidetentata est . Sanguis bis e cubito affecti lateris missus est . Tertio die sanguis menstruus erupit : vesperi intentus calor est , ob quem etsi fluentibus menstruis tamen sanguinem e pede affecti lateris traxi . Post istam venae sectionem sanguis menstruus protinus desiit : restituta valetudine idem iterum erupit , et recte fluere continuaVit.

Si initio tertii diei id est post quadra

ginta et octo horas j oris labia ulcerari incipiant , tunc dolor latus dimittit . Perfecta ista crisis est , neque aliam post se relinquit . Ita hoC Casu propria medicamenta reiicio , et nihil praebeo , quam Roob Sambuci et potum tepidum , quo Vitiatus humor Omnis ad labia , quorsum natura tendit , tanquam per Conferentem locum , feratur . Si sanguis , qui primo die e secta Vena primus misSUS est , densam crustam habebat, alter qui eodem die per al

minus densam habuit ; tertius Vero Sanguis , qui intra alterum diem eXtractus eSt , CTU Sta CeXperS erat : Si quoque arteriarum pulsus initis

tertii diei l id est post quadraginta et octo horas j plenus et mollis evenit et talis manet .

57쪽

aliquid boni sperandum est : resolutio nempe febrilis materiae . Tunc enim a medio die tertio id est , post horas a morbi principio ci citer seXaginta J largus sudor acidus ex universo corpore erumPit , atque ad exitum istius diei fluere continuat ; post eundemque Urina turbida evenit , et multum sedimentum lateri trito simile praecipitat. Ista crisis item persecta est , neque aliam post se intra ConValescentiam relinquit ; propterea quod nulla sanguini crusta post ultimam

missionem SVPererat.

Istum cum huius tum illius Pleuritidis bre

pla posui . Hunc vix illi medici vident , qui

venae sectiones Praecipitant , atque protinus iusto plus sanguinis eXimunt . Per qUam Sanguinis eXimunt iacturam naturam debilitant eandemque imparem efficiunt , talem crisin per si ciendo .

Si sanguis , qui primo die primus missus

est, sive crustam habuerit, sive non habuerit; sed si eandem alter , qui secunda Vice eodem die missus est , habeat ; et , si tertius, qui intra secundum diem missuS est , crustam habe

at ; si deinde ad initium tertii diei l id est

post quadraginta et octo horas j pulsus plenus et mollis evenit, et undulans ; liberalis Expectoratio ad exitum tertii diei aut ad initium quarti diei id est post septuaginta duas horas eXpeCtanda est ; et fit . Ubi id obtinet, lulapium ex aquae SCabiΟ-Sae Unciis se X , nitri drachma , et oXymellis squillitici uncia praebeo ; iubeoque ut aeger eX

58쪽

saeo cochlearia duo Unaquaque hora assumat edecocto item refrigeranti OXymellis squillitici unciam adiicio : scilicet ut his sputum , quod

exiturum est, PromoVeam . Haec Vera signa sunt , quae Sputum Praenuntiant et nobis indicant , quo tempore idem arte iuvari debeat. Iste morbi eXitus item rarus est, eundemque populares medici ViX vident , propterea quod nimia sanguinis missione NatUram , qUae ante Coquere deberet, frangunt atque debilitant, eandemque ineptam ad Coquendum reddunt. Ideo vane sputi exitum moliuntur , quoniam protinus talia praebent ;qVae tUSsim moVere, Sputumque utique quod nondum coctum est j vi intundere debeant . Illud saepe non succedit: sive quod nimium debilis reddita natura fuerit ; sive potissimum , quoniam febris , cui mederi nesciunt , pertin citer subsistit , quae ipsa , Ut supra demonStr Vi , Sputa necquicquam Coquit ; sed eadem Contra, quemadmodum alias quaspiam excretiones , intus retinet. Triste , aiunt, praesagium est, si sputum Coctum ante finem quarti diei l id est ante nonaginta et seX horas j non eiiciatur . metuendus enim sinister morbi sive in suppurationem Sive in gangraenam eXitus est . Debet igitur medicus , si artifeX est, ad initium te

iii diei s nempe proxime post quadraginta et

octo horas in nosse , sputumne coctum ante finem quarti diei exiturum sit, nec ne r scilicet Ut quantocius ea auxilia adhibere possit, quae

CaVere et Suppurationem et gangraenam tuto possint. In qua notitia alter curationis meae Ca

dO Vertitur , veluti nunc dicam . Sci-

59쪽

ntis , non mollis , Veluti qui resolutionem prae nuntiaret , evenit ; si idem non plenus , nota mollis , non undulans est , nempe quem proXime Sputum sequitur; si eruptiones ad labia non incipiunt; contra si pulsus frequens , durus, irritatus , veluti qualis in ipso fere morbi principio fuerat, hucusque perstat , quoniam is cruditatem morbi significat , indicio est , sputum Coctum nullum ante finem quarti diei

exiturum esse .

In tali morbi statu emplastrum vesicatorium latum ad affectum latus applico : Scilicet ut 1nflammationis focum , id est febris materiami spinam i loco moveam . Si media sub mulieris mamma dolor est , emplaStrum infra mammam pono . Si curta mulier est, et magnaS mammas habet , adeo ut latere loCUS non pateat , Vesicatorium inter Scapulas pono. ΡοSsent etiam ob eandem rationem cucurbitulae

affecto lateri applicari , quae febris focum di

a is Tunc cucurbita iisdem locis cum scarrificatione adhiben- ,, da , sed demissionis tempore . Leves autem quasu κου φας appellamus , etiam in accessione adhibere possu- ν mus, et frequentes, atque multis partibus - . Themisonis iubet etiam eum scarrificatione adhiberi cucurbitam dein D clinante aedessione , cum sit adiutorii genus destrictivum , x et Propterea proprium dimissionis is . Caelius Aurelianus acui. morb. Lib II. Cap. Cueurbitulas cum scarrificatione post septimum diem pr0bat Aretaeus Lib. I. de acud. morb. curat. Cap. Io. M Remedium

, sive levior , sive vetustior casus est, vel superVacuum sis vel serum id au ilium est ; confugiendumque ad cucurbi- tutas est ς ante summa cute incisa . Recte etiam sinapi ex D aceto super pactus imponitur , donec ulcera pustulasque CXeitet i . L. C. Celsua Lib IV. Cap ε. de lateria doloribu

60쪽

biosae unciis seX , nitri drachma , eYtracti cor mlicis pertiviani drachmis tribus , OXymellis squillitici uncia : iubeoque Ut aeger CX ea per unam quamque horam cochlearia duo assumat e sic ut intra quenquem diem per Viginti quatuor horas eXtracti corticis drachmas circiter seκ accipiat . Decoctum refrigerans adiecto aceto vini destillato , et syrupo rubi idaei, ut supra posui , impero ; diaetam item. His ita ordinatis et continuo assumtis , a

medio diei quinti l id est, post horas centUmet octo , plurimus sudor acidus eX Universa Corporis Cute erumpit , atque ad finem Usque eiusdem diei fuere continuat . Urina qυae proXima circiter ad finem eiusdem diei emitti-tUr , Crassa est , turbidaque sit , et multum sedimentum lateri trito simile deponit : simul et dolor Iatus dimittit , pulsus mollis et eXpli- Catus est , et aeger libere Spirat : item somnus

Per seYtum diem et per septimi dimidia am primam partem aeger simili sudore madet;

verum non ita multum, Ut ante , eXSUdat.

Urina item similiter turbida est, simileque sedimentum praecipitat : rarum est , seXto die urinam pellucidam esse ; et , si est, nube in Iam ea habet , et bonae notae est. Nun C qUΟ-Πiam somnus est , vigilanti miXturam praebeo , dormienti non : sic ut intra viginti quatuor horas eXtracti corticis drachmas tres accipiat .

At a medio die septimo i id est , post

horaS centum quinquaginta et sex l plurimus item talis sudor erumpit , atque ad finem eiusdem diei usque liberaliter effluere Conti-