장음표시 사용
751쪽
PIRS V. 407 SCHOL. Res du0bus modis a nobis ut actuales concipiuntur,
vel quatenus easdem cuni relatione ad certiani tenapus et locum existere, vel quatenus ipsas tu Deo conlineri et ex naturae dirinae neeeSSitate consequi concipimus. Quae autem hoc Secundo m0do ut Verae Seu reale concipiuntur, eas sub aeterni latis specie concipimus, et earum deae aeternam et infinitam Dei essentiam in-V0linant, ut pr0pos 45. pari. 2. StendimuS, uiu etiam Sch0lium vide.
PROPOS. XXX. Mens nostra quatenu Se et OrpUS sub aeternitatis specie cognoscit, eatenus Dei cognitio non necessario habet, Scitque Se in Deo esso et per Deum concipi.
DEMONSTR. eternitas est ipsa Dei essentia, quatenus haec necessariam involvit existentiam per desin. 8 pari. 1.). Re igitur sub specie aeternitatis c0ncipere est re concipere, quatenus per Dei essentiam ut entia realia concipiuntur, Sive quatenu per Dei essentiam involvunt existentiam. deoque mens n0Stra qua tenu Se et corpus sub specie aeternitatis concipit, eatenus Dei cognitionem necessario habet, Scitque etc. q. e. d.
PROPOS. XXXI. ortium cognitionis genu pendet
a mente, tanquani a formali causa, quatenus menSipsa aetern QSt. DEΜ0ΝsTR. Mens nihil sub aeternitatis specie concipit, nisi quatenus sui corporis essentiam Sub aeternitatis specie concipit per prop. 29. huius), hoc est per prop. l. et 23 huius nisi
quatenus aeterna est. deoque perprop. praee. quatenu a terna est, Dei habet cognitionem, quae quidem cognitio est ne cesSario adaequata per prop. 46 pari. 2. ac proinde mens qui tenus aeterna est, ad illa omnia c0gnoscendum S apta, quae ex data hac Dei cognitione consequi possunt per pr0p. 40. pari. 2.),h0c est, ad re tertio cognitionis genere cognoscendum vide huius delin. in . Schol. prop. 40. pari. 2.), cuiu propterea men sperdesin. l. pari. 3. quatenu aeterna St, auSa S adaequata Seu larmatis q. e. d.
752쪽
408 ETHICES SCHOL. Quo igitur unusquisque hoc cognitionis genere plus
pollet, eo melius Sui et Dei conscius est, hoc est, eo est persectioret. beatior, quod adhuc clarius ex Seqq. patebit. Sed hic notan dum, qu0d, tametsi iam certi Sumus, mentem aeternam SSe, quatenus res sub aeternitali specie c0ncipit, n0 tamen, ut ea, quae OStendere volumuS, facilius explicentur et melius intelligantur, ipSam, tanquam iam inciperet SSe, et res sub aeternitatis specie tutelligere iam inciperet, considera bimuS, ut huc usquesecimus; quod nobis absque ullo erroris periculo lacere licet, modo nobis cautio sit nihil concludere, nisi ex perspicui pra missis.
PROPOS. XXXII. Quicquid intolligimus tertio cogni
tioni geriere, eo delectamur, et quidem conconii tanto id stato tanquam CRUSa.
DEΜοNSTR. Ex hoe cognitioni genere Summa, quae dari poteSt, mentis aequiescentia, hoc est per 25. assect desin. la titia oritur, eaque concomitante idea sui perprop. 27. huiuS), et conSequenter per prop. 30. huius concomitante etiam idea Dei tanquam cauSa q. e. d. COROLL. Ex tertio cognitionis genere ritur necessario amor Dei intellectualis. Nam ex hoc cognitioni genere oritur per prop. praec. laetitia concomitante idea Dei tanquam causa, hoc Si per . assect defin. amor Dei, non quatenus ipSum ut praesentem imaginamur per prop. 29. huiuS), Sed quatenus Deum aeternum esse intelligimuS, et hoc est, qu0d amorem Dei intellectualem Voco.
PROPOS. XXXIII. Amorio intollectualis, qui ex
tertio cognitionis genere oritur, est aeternUS.
DEΜοNsTR. Tertium enim cognitioni genus per pr0p. l. huius et ax. 3. part l. 4St aeternum adeoque per idem ax pari. l. amor, qui ex eodem ritur, est etiam neceSsario aeternus: q. e. d.
SCHOL. Quamvis hic erga Deum amor principium non habuerit per prop. praec.), habet tamen omnes am0ri persectiones,
753쪽
perinde ae si ortus suiSset, sicut in coroll. prop. praec finximuS. Nec ulla hic est disserentia, nisi quod metus easdem has persectiones, quas idem iam accedere sinximus, aeternas habuerit, idque coii comitante dea Dei tanquam causa aeterna. Quod Silaetitia in transitione ad maiorem perlecti0nem consistit, beatitudo sane in eo consistere debet, quod mens ipsa persecti0ne sit praedita.
PROPOS. XXXIV Mens non nisi durante corpore
obnoxia est affectibus, qui ad paSSione reseruntur.
DEΜοNsTR. Imaginatio est idea, qua men rem aliquam ut praeSentem contemplatur vide eius desin in Schol. prop. 7.port. 2.), quae tamen magi corpori humani praesentem constitutionem, quam rei externae naturam indicat per 2 coroll. prop. 16 pari. 2.). Est igitur assectus per gen assect defin. imagi natio, quatenus corporis praesentem constitutionem indicat atque adeo per prop. 2 l. huius mens non nisi durante corpore obnoxia est assectibus, qui ad paSsione reseruntur; q. e. d. COROLL. in sequitur nullum amorem praeter amorem intellectualem esse aeternum. SCHOL. Si ad hominum communem opinionem attendamus, videbimus, eos suae mentis aeternitatis esse quidem conscios, sed ipsos eandem cum duratione confundere, eamque imaginationi
Seu memoriae tribuere, quam post mortem remanere credunt.
DEΜοNsTR. Deus est absolute infinitus per desin. 6. pari. 1.), hoc Si per desin. . pari. 2. Dei natura gaudet infinita persectione, idque per prop. 3. pari. 2. concomitante idea sui,
hoc Si perprop. II. et ax. I. part l. idea suae causae, et hoc est, quod in coroll. prop. 32. huius amorem intellectualem esse diximus.
754쪽
amat, non quatenu in sinituS St, Sed quatenus peressentiam humana menti Sub specie aeternitatis consideratam xplicari poteSt, hoc ΘSt, mentis erga Deum amor intellectuali par est infiniti amoris, quo Deu se ipsum amat.
DEMONSTR. Hic nienti anior ad naentis actiones referri debet per coroll. prop. 32. huius et per pr0p. 3. pari. 3.), qui proinde acti eSt, qua men Se ipsam conteinpiatur concomitante dea Dei tanquam cauSa per prop. 32. huius et eius coroll.), hoc est per coroli prop. 25. part l. et 0r0Η. pr0p. l. pari. 2. actio, qua Deus, quatenu per mentem humanam explicari potest, se ipsuna contemplatur c0ncomitante dea Sui . Atque adeo per prop. praec .hhic mentis amor pars est infiniti amoris, quo Deus se ipsum amat; q. e. d. COROLL. Hinc sequitur, quod Deus, quatenus Se pSum amat, homines amat, et consequenter quod am0 Dei erga h0mine et mentis erga Deum amor intellectualis unum et idem sit. SCHOL. Ex his clare intelligimus, qua in re Salus nostra seu beatitudo seu libertas con Sistit, nenape inconstanti et aeterno erga Deum amore, sive iuram0re Dei erga homines. tque hic amor, seu beatitudo in sacris codicibus gloria appellatur'); nec immerito. Nam sive hic amor ad Deum reseratur sive ad mentem ro et animi aequies lentia, quae reVera a
gloria per 25. et 30. assec t. desim.)n0ndistinguitur, appellari poteSt. Nam quatenus ad Deum refertur, est per prop. 35. huius laetitia liceat hoc adhuc vocabulo uti concomitante idea ui ut et quatenus ad mentem refertur per prop. 27. huius). Deinde quia nostrae menti essentia in sola cognitione conSistit, cuius princi pium et sundamentum Deus est per prop. 5. part l. et Schol.
755쪽
prop. 47 pari. 2.) hinc perspicuum uobis sit, quomodo et qua
ratione men nostra Secundum essentiam et existentiam ex natura divina Sequatur et eo utinuo a Deo pendeat quod hic notare operae pretium duxi, ut hoc exemplo Stenderem , quantum rerum in gularium cognitio, quam intuitivam sive tertii generis appellavi, vide schol. 2. prop. 40. pari. 2. 40lleat, potiorque Sit cognitione universali, quam secundi generis esse dixi. Nam quamvis in prima parte generaliter ostenderim , omnia et conSequenter mentem etiam humanam a Deo secundum Ssentiam et existentiam pendere illa tamen demonstratio, tametsi legitima sit et extra dubitationis aleam posita, n0 ita tamen mentem n0Stram assicit, quam quando id ipsum ex ipsa essentia rei cuiuscumque Singula ris, quam a Deo pendere dicimus, concluditur.
PROPOS. XXXVII. Nihil in natura datur, quod huic
amori intolloctuali sit contrarium, sive quod ipsum possit tollere.
DRΜοNsTR. Hic intellectualis amor ex mentis natura DeceS- Sario sequitur, quatenu ipsa ut aeterna veritas per Dei naturam consideratur per prop. 33. et 29. huius). Si quid ergo daretur, quod huic amori esset contrarium, id contrarium Sset Vero, et conSequenter id, quod hunc am0rem posset tollere, efficeret, ut id, quod verum est, salsum esset quod ut per Se nolum est absurdum. Ergo nihil in natura datur et c. q. e. d. SCHOL. artis quartae axioma res Singulare reSpicit, qua tenus cum relatione ad certum tempus et I0cum considerantur, de quo neminem dubitare credo.
PROPOS. XXXVIII. Quo pluros res secundo et terti cognitionis genero mens intelligit o a minus ipsa ab assectibus, qui mali sunt, patitur et mortem minus timet.
DEΜΟΝsTR. Mentis essentia in cognitione eonSistit perprop. 1l pari. 2.) Quo igitur mens plures res cognoscit Secuudo et
756쪽
tertio cognitionis genere, eo maior eiu par remanet per prop. 29 et 23 huiuS), et conSequenter per prop. praec. eo maior eius pars non tangitur ab assectibus, qui n0Strae naturae sunt contrarii hoc est per pr0p. 30 pari. 4. qui mali Sunt. Quo itaque mens plures re Secundo et tertio cognitionis genere intelligit, eo maior eius pars illaesa manet, et consequenter minus ab assect bus patitur etc. q. e. d. SCHOL. Hinc intelligimus id quod in Schol. prop. 39. pari. 4. attigi et quod in hac parte explicare promiSi nempe qu0d morSeo minus est noxia, quo menti clara et diStincta cognitio maioreSt, et con Sequenter quo mens magis Deum amat. Deinde quia per prop. 27. huius ex tertio cognitionis genere Summa, quae dari poteSt, oritur acquiescentia, hinc equitur mentem humanam p0SSe eius naturae eSSe, ut id, quod eius cum corpore perire
ostendimus vide prop. 21 huius), in respectu ad id, quod ipsius remanet, nullius Sit momenti Sed de his mox prolixius.
PROPOS. XXXIX. Qui corpus ad plurima aptum
habot, is mentem habet, cuius maxima pars St
DEΜΟΝsTR. Qui corpus ad plurima agendum aptum habet, is minime assectibus, qui mali sunt, conssiciatur per prop. 38. pari. 4.), 0c Si per prop. 30 pari. 4. asseclibus qui naturae n0strae Sunt contrarii. tque adeo per prop. 0 huius p0t si alem habet ordinandi et concatenandi corporis assectiones e cundum ordinem ad intellectum, et consequenter efficiendi perprop. 14. huius)ut omnes corporis assectiones ad Dei ideam reserantur, ex quo siet perprop. 15. huius ut erga Deum assiciatur amore, qui per pr0p. 16. huius mentis maximam partem occupare Sive constituere debet ac proinde per pr0p. 33 huius mentem habet, cuiu maxima par eS aeterna; q. e. d. SCHOL. Quia c0rpora humana ad plurima apta Sunt, non dubium est, quin eius naturae possint esse, ut ad mente reserantur, quae magnam Sui et Dei habeant c0gniti0nem, et quarum niaxima Seu praecipua par eSt aeterna, atque adeo ut mortem vix
757쪽
timeant. Sed ut haec clarius intelligantur, animadvertendum hieest, quod nos in continua vivimus variatione, et prout in melius sive in peius mulamur, eo felices aut infelices dicimur. Qui enim ex insante vel puero iii cadaver transiit, infelix dicitur, et contra id felicitati tribuitur quod totum vitae spatium mente sanain corpore ano percurrere potuerimus. Et revera qui corpus habet, ut insans vel puer, ad pauci SSima aptum et maxinae pen den a cauSi externis, nientem habet, quae in Se sola conSiderata nihil sere sui, nec Dei, nec rerum Sit conSeia et c0ntra, qui
corpus habet ad plurima aptum, mentem habet, quae in Se Sola considerata multuna ui et Dei et rerum Sit conscia. In hac ita igitur apprime conamur, ut corpus insantiae in aliud, quantum eius natura patitur eique conducit, mutetur, quod ad plurima aptum Sit, qu0dque ad mentem reseratur, quae sui et Dei et rerum plurimum sit conscia atque ita ut id omne, quod ad ipsius me nioriam vel imaginationem refertur, in respectu ad intellectum vix alicuius sit m0menti, ut in schol prop. praeced. iam dixi.
PROPOS. L. Quo unaquaeque re Plu persectionis abol, eo magis agit et minus patitur, et contra quo magi agit, eo persectior St.
DEMONSTR. Quo unaquaeque re persectior est, eo pluS
habet realitatis per desin. . pari. 2.), et consequenter per pr0p. 3 pari. 3 cum eius Sch0l. eo magis agit et minus patitur; quae quidem demonstrati inverso ordine eodem modo procedit ex quo equitur, ut re contra eo Sit persectior, quo magis agit;
COROLL. Hinc sequitur, partem mentiS, quae remanet, quantacumque ea sit, persecti0rem eSSe reliqua. Nam par men
iis aeterna perprop. 23. et 29. huius S intellectus, per quem solummo agere dicimur per prop. 3. Part. 3.); illa autem, quam perire ostendimus, est ipSa imaginati sper pr0p. l. huius , per quam solam dicimur pati per pr0p. 3. pari. 3. et gen assecl. desin.). tque adeo per prop. praee. illa, quantacumque ea Sit, hae est persectior; q. e. d.
758쪽
SCHOL. Haec sunt, quae de mente, quatenus sine relatione ad corporis existentiam consideratur, Stendere c0nStitueram. Ex quibus et simul ex Iop. I. part l. et aliis apparet, quod mens nostra, quatenu intelligit, aeternus cogitandi modus sit, qui alio aeterno cogitandi modo determinatur, et hic iterum ab alio, et sic in infinitum ita ut omnes simul Dei aeternum et infinitum intellectum constituant.
PROPOS. XLI. Quamvis nesciremus, mentPm BOStram aeternam ASO, pietatem tamen et religionem otabsolute omnia, qua ad animositatem et generositatem referri ostendimus in quarta parte, Prima
haberemUS. DEΜοNSTR. Primum et unicum virtutis seu recte vivendi rationis sundamentum per coroll. pr0p. 22. et per prop. 24 pari. 4. est suum utile quaerere. Ad illa autem determinandum, quae ratio utilia esse dictat, nullam rationem habuimus mentis aeternia talis, quam demum in hac quinta parte novimus. Quamvis igitur tum temporis ignoraverimuS, mentem esSe aeternam, illa tmeu, quae ad animositatem et generositatem referri ostendimus, prima habuimus. Atque adeo, quamvis etiam nunc hoc ipsum ignora remus, eadem tamen rationi praescripta prima haberemus;
SCHOL. Communis vulgi persuasi alia videtur esse. Nam plerique videntur credere Se eatenus liberos esSe, quatenus libi dini parere licet, et eatenus de suo iure cedere, quatenus ex legis divinae praescripto vivere tenentur. Pietatem igitur et religionem et absolute omnia, quae ad animi Drtitudinem reseruntur, oneraeSSe credunt, quae o Si mortem deponere, et pretium servitutis, nempe pietatis et religioniS, accipere Sperant. Nec hac spe 0la, sed etiam et praecipue metu, ne diris scilicet suppliciis post mortem puniantur, inducuntur, ut ex legis divinae praescript0, quantum eorum seri tenuitas et impotens animus, vivant et nisi haec spe et metus hominibus inessent, at c0ntra Si crederent, mentes
759쪽
cum corpore interire, nec restare miseris pietati onere consectis, vixere longius, ad ingeniuna redirent, et ex libidine unania Dioderari et fortunae potius , quam Sibi parere vellent. Quae mihi non minus absurda videntur, qua in Si qui propterea, quod non credit, se posSe boni alimentis corpus in aeternum nutrire, Veneni P0-tius et letiferis se exsaturare vellet vel quia videt mentem non
esse aeternam Seu immortalem, de amen mavult eSSe et Sinea ti0ne vivere: quae adeo abSurda Sunt, ut Vix recenSeri mereantur.
PROPOS. XLII. Beatitudo non est virtuti praemiunt, sed ipsa virtus nec eadem gaudemuΗ, quia libi
dines coercemuS, Sed contra quia eadem gaudemus, ideo libidine coercere OSSUIMUS.
DEMONSTR. Beatitudo in amore erga Deum consistit perprop. 36. huius et eius schol.), qui quidem am0 ex tertio cognitionis genere oritur per coroll. prop. 32. huius). tque adeo hic amor perprop. 59 et 3 pari. 3. ad mentem, qualenta 3git, re ferri debet, ac proinde per desin. 8 pari. 4. DipSa virtus est quod erat primum. Deinde quo mens hoc amore divino seu beatitudine
magis gaudet, e plus intelligit per pr0p. 32. huius), hoc est per coroll. prop. 3. huiuS eo maiorem in assectus habet poten tiam, et per prop. 38. huius eo minus ab affectibus, qui mali Sunt, patitur. tque adeo ex eo, qu0 mens hoc amore divino seu beatitudine gaudet, potestatem habet libidines coercendi et quia humana potentia ad coercendos assectus in solo intellectu consistit. Ergo nemo beatitudine gaudet, quia assectus coercuit, sed contra potestas libidines coercendi ex ipsa beatitudine oritur;
SCHOL. His omnia, quae de mentis in assectus potentia, quaeque de mentis libertate ostendere volueram, absolvi. Ex quibus apparet, quantum Sapiens polleat, p0ti0rque Sit ignaro, qui sola libidine agitur. gnarus enim, praeterquam a cauSi externis, multis modis agitatur, nec unquam vera animi acquiescentia potitur; vivit praeterea sui et Dei et rerum quasi inscius, et simulac ali desinit, Simul etiam SSe desiuit quum contra D
760쪽
pienS, quatenus ut talis consideratur, vix animo movetur sed sui et Dei et rerum aeterna quadam neceSSitate conSciuS, nunquam esse desiuit, sed Semper vera animi acquiescentia potitur. Si iam via, quana ad haec ducere OStendi, perardua videatur, inveniri tamen potest. Et sane arduum debet esse quod adeo raro reperitur. Qui enim posset fieri, Si Salus in promptu esset et Sine magno labore reperiri posset, ut ab omni Ius sere neglige retur Sed omnia praeclara tam dissicilia, quam rara Sunt.