장음표시 사용
741쪽
PROPOS. II. Rerunt inagines facilius intaginibuS,
quae ad re reseruntur, quas claro et distincte intelligimus, iunguntur, quani alii S.
DEΜONSTR. Res quas lare et distincte intelligimus, vel rerun commune proprietates sunt, vel quae ex iis deducuntur vide rati0nis desin inra Sehol prop. 10. Part. 2. x et conSequenter Saeptu per pr0p. praec. in n0bis excitantur. deoque laci lius fieri potest, ut res alias simul cum hi S, quam cum aliis con templemur, et consequenter per prop. 8. part . . ut facilius cum hiS, quam cum alii iungantur; q. e. d.
PROPOS. XIII. Quo imago aliqua pluribus alii iun
cta St, Saepius viget. DEΜONSTR. Nam quo imago aliqua pluribus aliis iuncta est. eo per pr0p. 18. pari. 2. plures cauSae dantur, a quibus excitari p0test; q. e. d.
PROPOS. XII. Mens ossicere potest, ut omne Corpori assectiones seu rerum imagines ad Dei id eam
reserantur. DEΜοNSTR. Nulla est corporis assectio, cuius aliquod clarum et distinetum non possit mens formare conceptum per pr0p. 4. huius). deoque tacere potest per prop. 5. pari. . , ut omnes ad Dei deam reserantur; q. e. d.
PROPOS. V. Qui se suosque affectus clare et distincto intolligit Deum amat, et e magiS, quo Sestiosque affectus magis intelligit.
DEΜοNSTR. Qui se suosque assectus are et distincte intelli git, aetatur per prop. 53 pari. 3.), idque concomitante dea Dei per prop. praeced.). Atque adeo per si asseet desin. Deum amat, et per eandem rati0nem e magis, quo Se Su0Sque asse-etus magis intelli Sit q. e. d.
744쪽
400 ETHICES PROPOS. XVI. mi orga Deum amor mentem maxime occuparo debet.. ΕΜONSTR. Si enim hic amor iunctus omnibus corporis asse clionibus per pr0p. 14. huius , quibus omnibus lavetur perprop. 5. huius). Atque adeo per prop. 11. huiushmeutem maxime occupare debet q. e. d.
PROPOS. XVII. Deus expers 'Si aSSionum, Dec. ullo laetitiae aut tristitia affectu afficitur.
DEΜoNSTR. deae omnes, quatenus ad Deum reseruntur,
verae sunt per pr0 p. 32. pari. 2. , hoc Si per defin. 4. pari. 2.)adaequatae atque adeo per assect gen desin. Deus exper est passionum. Deinde Deus neque ad maiorem neque ad minorem persectionem tranSire potest per . coroli prop. 20. part l.); adeoque per 2 et 3 assect desin. nullo laetitiae neque tristitiae assectu afficitur; q. e. d. COROLL. Deus proprie loquendo neminem amat, neque odio habet. Nam Deus per prop. praec. nullo laetitiae neque tristitiae assectu afficitur, et consequenter per . et . assecl. desin. neminem etiam amat, neque odio habet.
PROPOS. XVIII. Nomo potest Deum dio haberΘ.
DΕΜΟΝSTR. de Dei, quae in nobis est, est adaequata et persecta per prop. 46. et 47. pari. 2.). deoque quatenus Deum contemplamur, eatenus agimu per prop. 3. pari. . , et Onsequenter per prop. 59. pari. 3. Dulla potest dari tristitia concomitante idea Dei, hoc est per 7. assect desin. nemo Deum odio habere potest; q. e. d. COROLL. Amor erga Deum in odium verti nequit. SCHOL. At obiici potest, hi od, dum Deum omnium rerum causam intelIigimus, eo ipso Deum tristitiae causam consideramus. Sed ad hoc respondeo, quod quatenus tristitiae causas intelligimus, eatenus per prop. 3. huiuS ipsa deSinit esse passio, hoc est per prop. 59. pari. 3. Leatenus desinit esse tristitia atque adeo quatenus Deum tristitiae causam esse intelligimus, eatenus
745쪽
PARS V. 40I PROPOS. XIX. iii Doum amat, coriari non poteSt,
PROPOS. X. Hic serga Deum amor neque invidiae neque elotypia affectu inquinari potest; sed eo
magi so Vetur, quo plures homines eodem amoriSvinculo cum Deo iunctos imaginamur.
Die ΜΟΝsΤΗ. Hic erga Deum amor Summum bonum eSt, qu0dex dictamine rationis appetere poSSumus per pr0p. 28. pari. 4.), et omnibus hominibus commune est per prop. 36. pari. 4.), et omne ut eodem gaudeant, cupimia spe prop. 37 pari. 4.). Atque adeo per 23 as et desin. inxidiae assectu maculari nequit, neque etiam per prop. I 8 huiu et desin. Zelotypiae, quam videin Schol. prop. a. pari. 3. Zelot Spiae assectu sed contra per pr0p. l. pari. 3. eo magis laveri debet, quo plures homines e0dem gaudere imaginamur; . e. d. SCHOL. Possumus hoc eodem modo ostendere, nullum dari assectum, qui huic amori directe sit c0ntrarius, a quo hic ipse amor possit destrui atque adeo concludere poSSumuS hunc erga
Deum amorem omnium assectuum esse conStantiSSimum, nec qualenta ad corpia refertur, OSSe destrui, nisi cum pSO corpore. Cuius autem naturae Sit, qualenus ad Solam mentem refertur,
postea videbimus. tque his nania asse tuum remedia, sive id omne, quod men in se S0la considerata adverSus assectu poteSt, comprehendi. Ex quibus apparet, menti in assectu potentiam consistere 1 in ipsa assectuum cognitione. Vide Schol. prop. 4. huius. 2. In eo, quod assectus a cogitatione auSae externae, quam consus imaginamur, Separat. Vide prop. . cum eodem Schol et prop. 4. huiuS. 3. In temp0re, quo assectioneS, quae ad res quas intelligimus reseruntur, illas Superant, quae ad re rese- Spinota l. 26
746쪽
runtur, quas confuse Seu mutilate concipimus. Vide prop. 7. huius. 4. In multitudine causarum, a quibus assectioneS, quae ad rerum commune proprietates vel ad Deum reseruntur, foventur. Vide prop. 9 et 11. huius. 5. Denique in ordine, quomen suos assectu ordinare et invicem concatenare potest. Vide Sehol prop. 10. et insuper prop. 12. 13 et 14. huius. Sed ut haec mentis in assectus potentia melius intelligatur, venit apprimeti0laudum, quod assectu a nobis magni appellantur, quando unius hominis assectum cum assectu alterius comparamuS, et Unum ma gi S, quam alium eodem asseetu conssiciari videmus vel quando unius eiusdemque hominis assectus ad invicem comparamuS eun demque uno assectu magis, quam alio assici sive moveri comperi-mUS. Nam per prop. 5. pari. 4. In cuiuScumque assectus definitur potentia cauSae externae cum n0Stra c0mparata. t mentis potentia sola cognitione definitur impotentia autem Seu paSSi a Sola cognitioni privatione, hoc est, ab eo, per quod ideae dicuntur inadaequatae , aeStimatur. Ex quo equitur, mentem illam maxime pati, cuiu maximam partem ideae inadaequatae constituunt, ita ut magi per id, quod patitur, quam per id qu0d agit, dignoscatur; et illam c0ntra maxime agere, cuiu maximam par tem deae adaequatae constituunt, ita ut, quamvis huic t0 in ad aequatae ideae, quam illi insint, magis tamen per illas, quae humanae virtuti tribuuntur, quam per has quae humanam impotentiam arguunt, dignoscatur. Deinde notandum, animi aegri tudines et inlartunia potissimum originem trahere ex nimio amore erga rem, quae multis variati0nibus est obnoxia, et cuius nunquam compote eSSe posSumuS. Nam nemo de re ulla, nisi quam amat, Sollicitu anxiusve est, neque iniuriae, suspiciones, ni micitiae etc. oriuntur, nisi ex amore erga reS, quarum ueni P0test revera esse compos . Ex his itaque facile concipimus, quid clara et distincta c0gnitio, et praecipue tertium illud cognitionis genus de quo Vide Schol. prop. 47. pari. 2.), cuius sundament uni est ipsa Dei cognitio, in assectus potest, quo nempe, quatenu Spassione Sunt, Si non absolui tollit ride prop. 3 cum Schol. pr0p. 4. huius), Saltem esticit, ut minimam mentis partem con stiluaut Vide prop. 14. huius. Deinde amorem gignit erga rem immutabilem et aeternam vide prop. 15. huius), et cuius rexera
747쪽
Sumus compotes vide prop. 45. pari. . , et propterea nullis vitiis, quae in communi amore insunt, inquinari, Sed qui semper maior ac maior eSse potest per prop. i5 huius), et menti maximam partem occupare per pr0p. 16. huiuS lateque assicere. Atque hi omnia quae praesentem hanc Vitam spectant, absolvi. Nam quod in huius scholi principio dixi, me his paucis niniant sectuum remedia amplexum esse, facile poterit unuSquisque vi dere, qui ad haec, quae in hoc Scholio diximus, et simul ad mentis eiusque assectuum desinitiones, et denique ad propos. l. et I pari. s. attenderit. empus igitur iam est, ut ad illa trans eam, quae ad menti durationem Sine relatione ad corpus pertinent.
PROPOS. XXI. Mons nihil imaginari potest, neque
rerum praeteritarum recordari, ni Si durante corpore.
DΕΜΟΝsTR. Mens actualem Sui corporis exiStentiam non e primit, neque etiam corporis assectiones ut actuales concipit, nisi durante corpore per coroll. prop. . pari. 2.), et con Sequenter perprop. 26. pari. . nullum corpus ut actu existens concipit, nisi durante suo corpore. Ac proinde nihil imaginari vide imaginat defin in schol prop. 17. pari. 2.), neque rerum praeteritarum recordari potest, nisi durante corpore vide desin memoriae in schol prop. 18. pari. 2.) q. e. d.
PROPOS. XXII. In Do tamen datur necesSario idea, qua huius et illius corporis humani essentiam sub aeternitatis specie exprimit.
DEMONSTR. Deus non tantum eSt cauSa huius et illius corporis humani existentiae, sed etiam essentiae perprop. 2b pari. 1.), quae propterea per ipsam Dei essentiam necessario debet concipi per ax. 4. pari. I.), idque aeterna quadam neceSSitate per prop. 16 part l.), qui quidem conceptus necessario in Deo dari debet per prop. 3. Part. 2.) q. e. d.
PROPOS. XXIII. Mens humana non potest Cum Or-
748쪽
404 ETHICES pore absolute destrui, sed eius aliquid remanet,
DEΜοNSTR. In Deo datur necessario conceptus Seu dea, quae corporis humani SSentiam exprimit per prop. praeci , quae propterea aliquid necessario est, quod ad essentiam menti humanae pertinet per prop. I 3 pari. 2.). Sed menti humanae nullam durationem, quae tempore definiri p0test, tribuimus, nisi quatenus corpori actualem exiStentiam , quae per durationem e plicatur et tempore definiri potest, exprimit, hoc est per cor0ll. prop. 8 pari. 2. ip Si durationem non tribuimus nisi durante corpore. Quum tamen aliquid nihilo minus sit id, quod aeterna quadam necessitate per ipSam Dei essentiam concipitur per pro p. praec.), erit necessari hoc aliquid, quod ad mentis essentiam
SCHOL. Est, ut diximus, haec idea, quae corporis eSSentiam sub specie aeternitatis exprimit certus cogitandi modus, qui ad mentis essentiam pertinet quique necessario aeternu est. Nec tamen fieri potest, ut recordemur no ante corpus exStitiSSe, quandoquidem nec in corpore ulla eius vestigia dari, nec aeternitas tempore definiri, nec ullam ad tempus relationem habere potest. Λι nihil minus sentimia experimurque, o aeterno PSSe. Nam mens non minus res illas sentit, quas intelligendo concipit, quam quas in memoria habet. Menti enim oculi, quibus res videt observatque sunt ipsae demonstrationes. Quamvis itaque non recordemur nos ante corpus exstitiSSe, sentimus tamen mentem D0Stram , quatenu corporis essentiam sub aeternitatis specie inVolvit, aeternam eSse, et hanc eiu existentiam tempore definiri sive per durationem explicari non p0SSe. Mens igitur nostra eatenus tantum potest dici durare, eiusque existentia certo tempore definiri potest, quatenus actualem corporis existentiam involvit, et eatenus tantum p 0tentiam habet rerum existentiam tempore determinandi, eaSque Sub durati0ne concipiendi.
PROPOS. XXl Quo niagis res singulares intelligimus, eo magis Deum intelligimus.
749쪽
PARS V. 405 PROPOS. XXV. Suninius mentis conatu Sula inaque virtus os res intolligero tertio cognitioni genere.
DEMONSTR. ertium cognitionis genus procedit ab adaequata idea qu0rundam Dei attribulo runa ad adaequatam cognitionem es sentiae rerum vide huius desin in '2 schol prop. 40. pari. 2.), et quo magis hoc modo res intelligimus, eo magis per prop. praec.)Deum intelligimus. Λ proinde per prop. 28. pari. 4. Summa mentis virtus, h0 est per desin. 8 pari. 4. mentis potentia seu natura, Sive per prop. 7. pari. 3. Summus conatus est res intelli gere tertio cognitioni genere q. e. d.
PROPOS. XXVI. Quo mons aptior si ad res tertio
cognitionis genere intelligendunt, eo magis cupii, res eodem hoc cognitioni genere intelligere.
DEΜONSTR. atet. Nam quatenus concipimus mentem aptam
esse ad res hoc cogniti0nis genere intelligendum, eatenus eandem determinatam concipimus ad res e0dem cognitionis genere intelli gendum, et consequenter per t. assect desin. quo mens ad hoc apti 0 est, eo magis h0 cupit q. e. d.
PROPOS. XXVII. Ex hoc tertio cognitionis genere
Summa, quae dari poteSt, menti acquiescentia
oritUr. DEΜONSTR. Summa menti Virtus est Deum cognoScere per Prop. 28 pari. 1.), Si e re tertio cognitionis genere intelligere per prop. 25. huius); quae quidem virtu eo maior est, quo mens hoc cognitioni genere magi re c0gn0Scit perprop. 24. huius). Ade0que qui res hoc cognitionis genere cognoScit, is ad summam humanam persectionem transit, et consequenter per . assecl. desin. summa laetitia assicitur, idque perprop. 43. pari. 2. con- comitante idea sui suaeque virtutis ac proinde per 25. assecl. desin. ex hoc cogniti0nis genere summa, quae dari poteSt, oritur aequieScentia; q. e. d.
750쪽
406 ETHICES PROPOS. XXVIII. Conatus seu cupidita cogno
scendi res tertio cognitionis gener Oriri non pot-eSt e primo, at quidem ex secundo cognitionis
genero. DEΜΟΝSTR. Haec propoSitio per Se patet. Nam quicquid clare et distincte intelligimus, id vel per se vel per aliud, quod per Se concipitur, intelligimus hoc est, ideae, quae in nobis clarae et distinctae sunt, Sive quae ad tertium cognitionis genuS reseruntur vide: Schol. prop. 40. pari. 2.), non posSunt Sequi ex ideis mutilatis et confusis, quae per idem schol. ad primum cognitionis genus reseruntur, Sed ex id eis adaequatis, sive per idem schol. ex secundo et tertio cognitionis genere. Ac proinde perra assect desin. cupiditas cognoScendi re tertio c0guitionis genere non potest oriri ex primo; at quidem ex Secundo; q. e. d.
PROPOS. XXIX. Quicquid mens sub specie aeternitatis intelligit, id sex o non intelligit, quod cor
pori praesentem actualem existentiam concipit; Sed ex eo, quod corporis essentiam concipit sub Specie aeternitatis.
DEΜONsTR. uatenus mens praesentem sui corporis eristen tiam concipit, eatenus durationem concipit, quae tempore deter minari potest, et eatenus tantum potentiam habet concipiendi res cum relatione ad tempus perprop. 2 l. huiu et prop. 26. pari. 2.). At aeternitas per durationem explicari nequit per desin. 8 part l. et ipsius explication.). Ergo mens eatenus potestatem n0 habet concipiendi res sub specie aeternitatis Sed quia de natura rationis est, res Sub specie aeternitati concipere per . coroll. prop. 44. pari. 2.), et ad mentis naturam etiam pertinet, corporis essentiam sub specie aeternitatis concipere per prop. 23 huiuS), et praeter haec duo nihil aliud ad mentis essentiam pertinet per prop. 13. pari. . . Ergo haec potentia concipiendi res sub specie aeternitati ad mentem non pertinet, nisi quatenus corporis Ssentiatu sub specie aeternitatis concipit; q. e. d.