장음표시 사용
201쪽
Lon SymIolicat rlacilitate, pari selicitate perueniremus. Plato Aristo teles, cxcellenteSq; ali viri diuinorum peium seriem prorsus ignorarunt; no enim uero pro nostrorum ingeniorum praestantia molitionem, S initium orbis, dispo sitionem, S formam eiiisdem, salutcm illi diuinitus colla
tam , calteraque reparationi nostriae arcana repent nouissemus orianitrix caelestis, o narratrix rerum diui uinarum neq; recludere, neque hac res adamantinas
effringere suo ingenio quispiam potuisset, nisi tu clauem diuinam Moysi concessisses, quibus d illas sibi,&vniuerso hominum generi liberaliter aperiret. Intelligo multiplicem, foecundamque esse harumcla uium significationem. quamobrem Historia, cum priuati hominis vitam erudiat, non tam precepti S, quam exemplis,Clauis Elica; cum patrem familias ad reci am domus administratione informet, Claui S Oeconomica , cuirincipem ad imperium , consulem ad Reipublicae clauum regendum instituat, Clauis Politica haud incongrue potest nominari. Nisi forte tres animi virtutes , qu emistoriarum tactione aperiuntur, harum numero clauium adumbrari quispiam vehementius contendat recludituraenim me moria, dum antiquarum rerum narratio legitur Min omnem vetustatem ultro extenditur recluditur intelli gendi vis dum factorum, dictorumque alio tum notitia comparatur; recluditur volunta S, S in amorem boni ex citatur, cum in omni aeuo recte agendi vitias leges sibi proposita Sintuetur.
Iaria vero tempori triplex discrimen, etsi triplici 'ut tu expressum diximus, quid tamen impedit, ut subtri plici claue intelligamus etenim quod tanquam increta
202쪽
1 3 Historiadibile dici videt tir, hoc in historia verissimum inueniatur, facultatem hanc quae unicum tempti respiceret, aliorum etiam persectissimam notitia adferre ipsa enim rerum gestarum explicatio, quasi aemula aeternitatis,quae cum una sit, minimeque diuisa, Omnibus simul temporibus praesens existit, ita praeteriti temporis res demonstrat, ut re praesentis, quae aguntur, statum recludat, aperiatque rationem earum , quas imposterum agi, dc omitti debere vero est proximum. Eant modo equites imperator ij, glorientur, ut ijs. dem lubet, claui aurea se a Caesare donatos nobiliores enim ac longe ad omnem ingres um utiliores sunt, quas historia claues largitur , quibus non aula unius Imperatoris , sed totus orbis recluditur.
Verum clauibus adijcitur metiedi regula,varijs spatijs interpunctara primum ut qui historias scribunt, intelligant veritati omnia commensuranda esse ne vestigijs insistant Xenophontis, qui in sua Cyropedia non tam Cyri vitam absoluit, quam optimi Principis imaginem
effinxit . res ita scribantur, quemadmodum re vera gestae sunt non enim historicus, aut probabilibus coniecit uris duci, ut oratore consueuere, aut veri debet similitudinem sequi, ut solent poetae, verum simplice, nudamq; in omnibus veritatem consentia locu , modu congruat, non dissentiat tempus, actio minime repugnet, operi persona respondeat, non excedat finis, cum re-hus alijs seruent auxilia concordiam . quapropter maxime decet, ut qui res alienas literi prosequuntur, ab omni sint odio,&ab amore vacui si quidem hae duae pestes sunt, quae regulam veritatis Obliquant, ut narratio
203쪽
quidem 1llustris ac ornata , non tamen Vere appellari possit historia ita enim res minuunt, amplificantqu
pro arbitrio, ut fictae ab ipsis, non ab alijs factae videan
Adiungitur deinde clauibus illam ob causam regula,
ne putarent, qui historiam legunt, in sola lectione totius summam eruditionis sitam esse; sed illam laquam actionum suarum mensuram semper adhiberent cum enime causarum similitudine effectuum similitudo nascatur, idcirco res praeteritus, Ma nostra memoria remotas legimus , ut ex illarum cognitione metiri nostras,3 quas nunc agimus,& quas imposterum agendas praeuidemus, alienis exemplis eruditi perdiscamus hoc enim practicum est vitae magisterium, quod historia profitetur. Quae mediocri ornatu vestium contenta negligentiam quamdam diligentem, diligentiam quamdam negligentem ostendit qua se a suis parentibus ornari cupit.
paris enim videtur peniculi, si aut nimio verborum, Scsententiarum ornatu seces aut aspera, inculta, horrida, salebrosa oratione a rebus cognoscendis lectorem terreaS qui enim res gestas literis mandat, ita ut nulla suauitate ad legendum alliciat, Dotio abutitur intemperanter, mitteris: qui vero easdem ita exornat, ut historia procax foemina, non grauis matrona videatur, hic
praeterquam lasciuientis ingeni quod sibi notam acquirit , a legibus etiam honestissimis exornandae veritatis discedit. aamobrem prima historiae virtus est veritas: altera, expositio postrema iudicium verita ut narreturres, quemadmodum gesta est, poscit expositio desiderat, Vt rerum naturae genus orationis inseruiat iudicij munu S
204쪽
734 Hissoriae. munus est , ut ex omnibus deligatur argumentum di gnum memoria, dignum luce, dignum vita. Illud autem huiusmodi esse, nemo est qui dubitet, quod cum in se sit graue, cum legentium utilitate delectatiouem admiscet
205쪽
.ANTIQUITATIS INGENIOSISSIMA SCRUTATRIX. RERUM SAGAX VENATRIX ABDITARUM
. MARMORUM FAX VETUSTISSIMORUM . LEGENDI AMICA, CUPIDIOR SCRIBENDI . COS INGENI , ET LIMA . OBSTETRIX ARTIS . NUTRIX IMITATIONIS . EXERCITATIONIS CORROBORATRIX. EXACUTRIX STYLI . INTERPRES AUCTORUM . LVMEN VOLUMINUM .ERARI LITERARII PRAESES ERUDITIO . NI LIBERALIBUS DISCIPLINIS . SUA PRAEIRET LUCERNA . EXCAECATO CYCLOPE CAECIOR . IPSA FORET ENCYCLOPAEDIA
209쪽
rem scribendi concede Musarum, quae in hac Bibliotheca Alaxandrina residet, Apollo Praeses,ut pauca eruditioni scribam, eruditioni, quae sua licet modestia extremam huius loci sedem occuparit, nulli tamen scientiarum, Martium aut suavitate, aut utilitate , aut etiam honestate secunda est . Quis enim est , qui nisi sit ita rudis, ut marmoreuS, atque e saxo semisculptus, aut duro dolatu e robore, ac male complanatus videatur, suum eruditioni tributum lati dis persoluendum neget cum haec ipsa sit, quae legendi, scribendi, elucubrandi ass:duo suad notitiam lina guarum literarumq; omnium non obscuram , sed illustrem reconditam in Musarum adytis, non e triuio p titam non vulgarem, sed potius excellentem homines
erudiat. Quod si vim ipsam verbi spectemus, quid est
aliud erudire, quam e rudibus , laeves;politoS, ex impolitis animosem cere qua in re marmorariae,& metallic. earti simillima eruditio est quemadmodum enim hae duae artes ingeniosissime sunt ad venas lapidum, Sc metalloruindagandas , ubi detexerint, laboriosissimae ad easdem diendas, d extrahendas cum ad manus illa peruenerint, solertissimae ad illas purgandas, ac ex Doliendas:
ita profecto dici non potest, qualitum ingeni adhibeat eruditio
210쪽
I35 Erud; Anueruditio in rerum pulcherrimarum inuestigatione inta, explicatione quantum laboris; quantum in earundem laude, Mornamento solaritae. Utrum enim vultis in tanta librorum varietate , copiae, eruditionem ingeniosam esse, an stupidam P laboriosam, dum calamo armatam exerit manu, an otiosamqsolertem, lucernae melucubrationum amicissimam, an ,
vero pigram desidem Si stupidam, si otiosam, si pigram o eruditionis umbratilis splendor, decus vanum, inutilis gloria, o Iusti ipsi eruditorum hominum facitale Principis iniuste lapsos labores. O Angeli Politiani
aliorumq; Criticorum inane studium nullum enim te gendo, scribendo nullum, nullum peruigilando fruet timretulistis alium, quam ut in albo stupidorum, desidum, Sotiosorum hominum scriberemini. Sin vobis immensa quidem librorum multitudo, de
discrimen,ingenium ; calamus vero laborem diligentat iam autem in eruditione lucerna significet O scien tiarum ingeniosi maeruditio, quae non ut aliae unam, aut alteram auctorum classem peruoluta sed omnes vo luminum classes, dc ordines prae manibus semper habes. o laboriosissima facultatum , quae nunquam a scribendo manum remoues o liberalium artium solertissima, quam non minus iuuat nocturnis charti impallescere, quam pudeat antelucanis vigilijsa fabris aliquando superari. Et quidem qui ex omnibus instrumentorum ordini bus , quae ad literarios labores necessaria sunt, prestaniatissima delegit, is plane naturam eruditionis intro spe xit intellexit enim vir eruditi simu S, Malia quadam