장음표시 사용
11쪽
mptimatur, si Reuerendissima P. Magistro Sacri palatii videbitur.
'. Hyacintiis Serronius Magister & socius Reuerendissimo P. F. Michaelis Mazarini S. P. A. M. ore. Praed.
MUTIVS V ITE LLESCVS SOCIETATIS IESU
CVm Commentarios , & in bestiones P. Nicolai Cabei nostrae Soeietatis Sacerd tis in libros Meteorologico tulit Arist.quatuor eiusdem societatis Theologi ree gnouerant in lucem edi posse probauerint, facultatem concedimus, ut typis mau. aentUr . si it nlustrissimo, N Reuereacillimo D. v icederenti, ac R etendissimo P. Magistro Sacri P rati1 videbitur. D L. Ramae 8. Nouesnvrss Ict q.
12쪽
AD LIBRUM PRIMUM METEOROLOGICORVM
NIVERSAM hominum multitudinem decipi, dementis in iudicare, quin imo si ovis solus saperet, dum contra omnium sensum .
contendere vellet,descipere videretur.Cum
igitur iam omnium huius temporis fere Philosophorum calculis Aristoteles, no 3 tam Peripateticorum, quam recte Philoso- Ari is phantium Princeps sit proclamatus; nullus,d sapientiae penetralia,recto,& inossense tramite deduci posse exi' ιὸν prioseimabitur, cui iste naturae a secretis,Chirographum non obsignauerit; imo cui iste admissionum Magister, velam non subduxexit manum non porrexerit. Quod si Poeta, tu illis latarintaeis ambagi Bus, ignorantic monstrum delitescere sapienter fabulatus est,quod sapientiae adamator coetatur interficere, ut sibi optatas sapientiae nuptias consequatur. filum, quo caeca regat vestigia, Aristololenta
exhibere,omnium voce fere pronunciatur. Non igitur recenti
aliqui, aut ex antiquioribus, pauci audiendi sunt, qui in opinionem ingeni j putant constitutam, si Aristotelem ignorantiae insimulent& tunc demum, se apud posteros nomen inuentu impia ros arbitrantur, si hoc sapientiae templum succendere conentur. In et i Illud quidem affirmo,longe diuersis finibus contineri fidem,&scientiam. Si Aristotelem volumus sapientiae ducem, non abnuo si νῶι a doctrinae magistrum , non recuso: si Lapientiae parentem, agnes coin multas, maximisque rebus, & admiror: si ad illius solum suma-gium imus in senteutiam , si in illius tantum pronunciatis con
13쪽
quiescimus,& eius dicta, absque alia probatione nobis sentiendi norma sunt, non admitto: imo dico, qui sic faciunt, lon 'e ab Ari- . stotelis doctrina reccdere: qui vult illum esse Philosophum, & illa
sapiente, qui rerum causas nouerit, non qui alicuius dicta memoriae consecrarit. Scientiarn,cognationem rcrum per causam defini. ' uit: non quid iste, vel ille senserit penitus cognoscere,hoc est scire. quare neque erit scire, cognoscere quid in qualibet re de fimuerit Aristoteles,sed hoc ipsum, eius,vel aliis rationibus sibi persuadere. νωι,. Duo igitur simi, lux mihi a Philosopho Peripatetico,ut Aristo-- .is. telem recto tramite sequatur, facienda videntur. Primum est,quadnus in qualibet re dixςrit Aristotcles cognoscere, eiusque vestia,& Vese bor um sensiis penitus intelligere, rationes, quas ad singulas res Lia si probandas adducit, mente Omnino concipere. Deinde postquam Aristotelis sensum omnino quis fuerit assequutus: inquirendu adhuc restat, utrum verum fit an salsum quod ab eo pronunciatur. α examinandum est utrum rationes illae, quas adducit, euidenter probent, nec ne,conclusione,quam confirmant: si enim in primo. conquiescas,ud solum sententiam veram,& Germanam Aristotelis tanta kΠxςuiga , bonuβ eri grammaticus, non Philosophus. Sicut enim explieai grammaticus, Verum, ac proprium verborum sensum quaerit in
eicerone , aut Virgilio, & locutionum formulas expendit, ut ve- Misis, rum A uctoris sensum assequatur,& tunc se perfecte tuum explesse es. munus putat,cum Auctoris sententiam penitus enuclea uerit,etiasi nihil de illius veritate, aut falsi ate disputauerit: sic tu,esto verum Aristotelis sensum exacte expirces, esto eius mentem penitis CXporenas: sit nihil de veritate, audialsitate illius disputes numquam Philosophum agis, sed te mcrum Grammaticum, in Aristotelis commentatione, ostendis. Quod si supponis omnino verum esse,quod Philosophus dicit, nec in eo laboras, ut ostendas rationu eius mommenta ad se quemlibet trahere, & in sola dicentis auctoritate cons
uiescis, non Philosopharis, sed fidelis Aristotelicus interpres e reis, nec tua cognitio scientia erit,sed fides,nec enim rationum minmenta , sed dicentis auctoritas, te in sententiam trahit. Horum igitur utrumque bonus Aristotelis,& Philosophicus inriter pres praestare debet omnino. Primo,quia Aristotelis dicendi gen 'non nihil impeditum est,& obscurum,debet interpres clare , 5 expedite referre, quid dicat in unaqua tiore Philosophus, quis sit
verboru germanus sensus. obscura illustrans, ambigua exponens,
copressa explicans: praetermis a stippiens, S si ovus, dum ex graeco
14쪽
restituat puritati. uno verbo , Aristotelis sensum ita expositum reddere . ut etiam mediocriter eruditus percipere valeat. Hoc ubi egerit, hane Aristotelis sententiam, non tamquam e caelo delatum dogma , debet venerari, nec tamquam rem sacrosanctam suspicere, si nos ad scientiam deducere vult, sed ad veritatis normam examina. re debet, accuratissime propositionem ipsam nudam di scutere, rationum momenta expendere, causas ab ipso etiam Aristotele alatas perpendere et & si quidem hoc fieri pollit, rem ipsam veram esse eui. denter conficere, etiamsi illam Aristoteles nunquam dixisset; etiam apud Aristotelis inimicum, ut unusquisque sentiat, illam Aristot lis sententiam veram esse, non ex eius auctoritate, quia ipse dixit, i d ex euidenti ratione, quae hoc manifeste conuincat, & ubi Aristotele, suam sessicienter sententiam probauerit, bonus eius inter pres ostendere debet rationum essicaciam. Aliud igitur est videre . quid dicat Aristoteles in unaquaque re, aliud expendere, Utrum
verum dicat. aliud rationes eius exponere, aliud rationum momen
ta examinare: illud intes pretis sit. istud erit Philosophi. Hoc igitu Vmihi propositum fine ab initio , ut in utroque insisterem, dum Aristotelis doctrinam sequi volo . Idem mihi faciendum
arbitror, dum Meteorologicorum libros explicare propono. ut igi- ω- tur utrumque praestem, textum ipsum prrus apertum reddam ea autem erit explicandi ratio. non immorabor in aliorum sententi 'referendis , aut refellendis , ut quid enim fastidiosa prolixitate lectorem morer cur uno hoc in opere quaecunque usquam dicta sunt, coaceruabo ut non tam librum quam Bibliotecam construere via
dear . Quae mihi relatu digna videbuntur, si breuia sint, transcrib re non grauabor, si longiora, fontes indicabo , auctores dabo, ut sua cuique sit laus: omnium tamen prosequi commenta. & infinitie siet laboris . & utilitatis exiguae . Vbi auctores non do, sincere scito me ex illis non desumpsisse, sed mea esse, quae dicor non quasi primus illa dixerim ac si mihi uni primus veritatis radius afful ferit. alij fortasse multi dixerant, sed ab illis non accepi, nec vid:; ingenuo fateor. Pro meo igitur captu quanta maxima potero claritate. Phi lo tophi sensum apertum reddam, & quia Aristotelis capita longio
ra mihi videntur, per textus distrabuam, & ne sententiam Intertur bent inserta auctoris verba, adiectis litterulis . ut sere moris est, te tum appellabo. Alterum tamen ex suprapositis non omittam, & quaestiones statim in unoquoque textu excitabo, quarum mihi textus occasionemrrabere videbitur, si occurrant. In his autem, ut Philosbphum
15쪽
Pllys um agam, rationum momenta certabant,& ab experim entis deri u lx rauones, praecipuam h ibebunt vina, di summa videtur mihi diistotelis laus , si illius non dictis acquiescamus, sed rationibus, neque ita sacrosanctam eius auctoritatem habere debemus, si Philosophi sumus, ut ad disputationis & dubi rationis calculum reuocare
Quamuis autem Meteorologica praecipue hic tractentur, non displiceat quaesis, si quando oceasione alicuius Aristotelici textus, aliquas in sero quaestiones, quae viderentur, salua Meteorologica doceri na, M tti potuisse. vellem enim hoc in opere Philo:ophum quemque , quam plurima habere, ex illis, quae in Physicis, ut plu-
τὶ mum . curiosus inquiruntur . quaestionis titulus materiam tibi, lectar, iudicit . si non placet, verte paginam . non graueras hoc onere, alius fortalis leuius etiam riae pertractasse illa ipsa grauate ferret. Genus dicendi non me multum detinebit, ut allas etiam praemonui. res quam tracto iublimis est, lublimem eam , vel nomen ip
sum indicat: sublime etiam ex geret dicendi genus, sed humi serpit ingenium: ideo nec potest at Iurgere oratio, quT mentem sequitur, non praevolat . Sublimes sunt quaestiones illae . & quae ferὰ
hominum ex ςedant captum : unde psaltes dicebat: Et etineratas tua siue adnubici, q tali diceret, infri nubes. nos etiam aliqua vera deprehendi mos, at veritas tua. nubes transcendit . haec ipsa Iob tamquam arcana penitus ignota proponebat . quare quod mea poterit tardKas consequi excipe libenter. certe quanta maxima potero,
claritate, explicabo quid ipse sentiam, & in his etiam, ut auctores songeram , non laboro, non eruditum me , sed philosophum ostendςre vellem .
16쪽
. I C antequam, vel . textu Ipsum aggre-. 3 M. diar , duo sunt per
reis h. primo non latino. ins ror, nec enim videtur diu subiist 'dum ad ν- υπὸ Illorum eo hi atione in . aut hos l1bros tanquam Aristotelinos non agnoicunt, ex le--uDiimis rationibus. Rem prosequutus est Olympiodorus. tota in eo minis ite istorum
ratio dubitandi; quod nis obscuridi me loquatur Auctor in his libris, deinde quod aliqua ponantur, quae aut Aristoteles ipse alibi, aut res ipsa redarguit. Quod lpectat ad pr muin, numquid Aristotelis ingenium ita obseuritati erat de uotum, ut numquam clare loqui posset, vel si maxime vellet ut vel hoc ipsum siecertissimum argumentum, dictum aliquod λδ . At istotelis non esse, quia clarum est non ego ita in Aristotelem sum male animatus, obses ut putem ingeniorum illud bdus , vel po--. tius Philosophiae Solem illum verissimum non posse claros doctrinae suae radios proseminare; obseure multa scripsit, fateor. noluit fortasse, nec debuit arcana Philosophiae mysteria omnibus prostituere, nee nudam veritatem, nuda verborum fimplieitate in apertum deducere,rem se dignam facere putauit, si verborum maiestato,
quasi quadam religiosa caligine Philos
phiam circumuestire e , verba prouita rem sequuntur; res erant obseurq; dicendi uou. genus nisa debuit esse clarissimum: scruptis Oluminibus verae sapienIiae regiam inclicauit: ita tamen νe se magistrum ad- uulsismum intelligerene discipuli, ita lecti l ua prode ' voluit . ut sibi&multa .m p. in πι ι esertiarit, quae suis Auditor,bu, tu inde depromeret, ut intelligerentvoa ilium totum estudisse spirituar. ec post librorum lectionem praeceptorem et la rua consulendum, ta line de Physica ausculta αtione libros suos inlcripsit, ut intelligerent in unica illa lectione uniuertam Pi illoso phnim esse positam , sed auscultatione
verum vel hac ivel alia quapiam ratione permotuS Qvscuritatῆ am uerit Aristoti in suis operibus debuit, S aliqua clarius - . 'exponerc , ut sentirent omnes posse illum semper tali uti dicendi genere ii vellet, noigitur quia clariores sunt hi libri, Aristotele indigni censendi sunt. obscuritas aliorustudiose quςlita suit,non naturae vitio ingesta. vim sibi sapienter intulit Aristoteles,du 'lucem ingenis cohibuit ne tota pariter eria peret in operibus splendoribus i clarissimis habenas iniecit, ubi relaxantur,sponte sua , elari uim a fluit oratio . redde quod nec tantam videntur habere 'claritatem, ut primo congressu in imis admittat penetralibus omnium Oculos .multa sunt . in quibus alte defod: endus eli sensus, multa, in quibus laborandum est non segniter, ut L Otam assequaris suntentiam; enim eI' non tam inuem obuium vb.que in iis
libris quid sibi velle Pilolophus ilicev hoc
17쪽
A Moselis Stagiritae Meteorologicorum.
tarditati meae vitio libenter vertam ut ex hoc solum Aristotele indignos iudicarem quia clari sunt in externo cortice saepe lenis quaedam est aequata planities , at profundius effodiendo maior sese prodit maiestas. Ad illud quod additur multa esse, quae velari tinti ex ipsomet Aristotele lalsa esse conuineuntur 3 vel certE ex ipsa rei inspectione accu--uia μὰ rati re t ad primum dico hanc Philo,ophi disputandi rationem accuratissime esse obis
Mum seruandam , quod si non fiat, eius sectaroribus maximum iacesset negotium quoties ipse ad aliquid explicandum alterius cuius piam exemplum adducit.vel ceit L inter disputandum quaestionis alicuius mentio inciis dit , cuius tune instituta tractatio loliitione non exigat necessario, non solet Aristoteles ad illam ineidentem quq stionem inepte digredi,& eius longam inserere tractationem; lad solet tuae communem inter alios affer
re, & supponere sententiam, quod pruden- ei sane consisto factum videtur; si enim ad exemplum illud adducit, ut per hoc suum alijs explicet sensum, non debet adducererem quam alij comuniter falsam putant et sed quam ut veram admittunt: sic enim suis rebus apud alios & claritatem conciliabit: quas alioqui suspectas redderet fallitatis , debet ergo assumere quod alij veru putent, de ex illo suam illustrare doctrinam:dum vero mentio incidit quaestionis alicuius cuius exacta tractatione non serat locus ille si di. uersa sentiae ab alijs nec possit suae diuersitatis essicaces afferre rationes,neque debet
aliorum dicta improbare, ne gratis dissentire videatur, magisque tunc prudentis erit cum aliis loqui. ve tecum cum locus aderit sapienter sentire videatur.
C Atque hine fortata lata oritur inter Ari- - - stotelis sectatores opinio nudiuersitas cuinari De.- tamen Omnes clarissima proserat loca,quivi oriatur. bus Philosophum se eum sentire demostrat.
Re enim vera sepissime si nuda spectaretur verba sibi cotraria loquitur Aristoteles notame ubique loquitur ex propria sententia.& hine multorum locorum Aristot.verissima poteris desumere explicationem, quo ties enim tibi offertur Ioeus aliquis Aristotelis statim aduertere debes veru ibi ex pro-ν,3 v sesso tractet Aristoteles illam quaestionem;
si tractet illam ibi tanquam in proprio loco
ex illo textu eerto poteris de eius lententia pronunciare, si autem ex occasione sermo
de illa incidati si solum exempli causa adducatur , si breuiter tantum attingatur, nec locus pollulet illius exactam discussione nihil certi poteris de vera Aristot. sentenistia definire; loquitur enim tunc ex comuni aliorum sententia, nec etiam si contrarium sentiat eontra communem sensum linqui vult, dum diuersε sentiendi causas per
Non igitur inferre licet si adsint aliqua in his libris , quae ab Aristotele ipso alibi eonfutantur, libros non esse Arissot lis, si enim incidat sermo alicuius quaestionis , quae hic exacth traetati non debeat,sumit Aristoteles opinionem tunc commune di eam assumit ut veram, quam postea suo
loco falsam esse demonstrabit; sed tu unon eras bie lacus.
Quod autem in his libris aliqua salsa co-
tineatur non debet alleui mirum videri, eu nihil fa hoc sit sacraru Scripturarum priuilegium, quae Deum auctorem habent,quod nihil fal. sitatis includat,aut includere possin homu sis. anis haec est doctrina, qui errare potate , & in in . vero laepe turpiter lapsus est, hominis est, eui fidei, & verae religionis lumen face non .
praetulit, quod si quis putat Aristotelem no posse errare in Phi losophia naturali,ille sane toto cςlo errati no valet ergo hoc argu
mentum in isto libro sunt aliqua falsa,ergo Iliber non est Aristotelis. Quod spectat ad inscriptionem, S subiectum horum librorum. Con iungo has duas 'quistiones, quia eommunem mihi videntur habere dissicultatem, communem istuti
Inscribuntur ab Aristot. libri linteorori
logicoru, quae vox peregrina est, ex graec derivata, & exponetur,sermo, seu doctrina
rerum sibi imium: Meteoroia enim sublime signifieat. & logos sermo, seu ratio ; dicitur ergo Meteorologicus qirasi logos meteoro sermo sublimi una; ita n sint libri, in quibus contineatur doctrina sublimium. oniam usisi iis igitue librorum inscriptio desumi solet ex bisa subiecto , seu materia, de qua tractatur, est D re enim inscriptio quasi breuissimum operis argumentum,ideo videndam est quomodo dicantur hi libri sermo rerum Bblimium rcontra enim est, nam, si vera est haee in ptio, subiectum horum librorum deberent esse res tantum, quae fiunt in sublimi, at qui multa hic tractantur, quae non fiunt in illis supremis regionibus', ergo mala videtur haec inscriptio,& videbitur haec similis Minmatariorum Thecis, quae externa inscriptione sepe rem aliquam promittunt, qua intus non habent, & apertς non exhibent, quoa clausae promittebant.
18쪽
Hae de re multa dicuntur ab Aoctoribus
Vi comereae enim sic philosophatur inscriptio rei debet esse breuis qu edam comprehensio tot ius materiae, eui us erat ira ct alio, esi vero inscriptio ima est.& res tractatae sue multae. debet sumi inscriptio ex eo, io qao illa multa couent ut: aequi ilIa, quae tractatur in his libris tam multa sunt, tam Parmatam inter se diuersia, ut vix possit inueniri aliqua ratio intrinseca, in qua contremant omnia,vel salte seri omnia in quo enim coueniunt colores itidis cum violentia fulminis, cum impetu grandinis, cum maiestate
metarii, cum boatu tonitivorum, cum
seca , quae omnibus conuenist speciebusui biecti, nemine contradicente, si tussicienter nota sit, lige utique melior iudicandia. erit. Et si non inueniatur non erie uni ea tractatio. filii ergo videntes non omnia , que tractantur conuenire in hoc extrinseco loco.
sed multa fieri in visceribus terrae dixerue inscriptionem desumptam a nobiliori. 3c
praestantiori parte: maior enim de nobilior pars eorum , quae tractintur hie fiunt in 1 oblimi, neque linc tam eli extrinseca pro
Prietas, quam interna naturae explicatio,c .. muς ςnim hic tractantur ea . quae fiune
incunditate pluuiarum, cum pereo nitate φ in sublimi ex accidente: sed illa. uua fiunt fontium cum alijs sexcentis, quae tractatur per se, de natura efferente, in superiori re.
sece alu quid, in quo eo ueniant; fatis vide uirue si ab exterinseco iami possit, , nimirum a loco,ia quo fiunt. & quia maxima Pars corum, quae hic explicantur sit in subliini,
nec datur ratio alia magis communis est non omnibus hoc conueniat, ab hoc tan.
quam a communiori, sumitur inscrip dio. Quod si dieas eur a loco, & eoas eque tera re extrinseca sumitur inscriptio, oc non magis abintrinseeo, quod explicet, de con tineat naturam rei, &dre aret subiectum tractationis respondebit noa dari viam rari urm communem intrinsecam, Sc ideo no posse per hane explieari; sed dari Laa tum hanc extrinsecam, quae nec ipsa satis amprie: eum multa hic tractantur, quae nee fiunt in sublimi, ut sunt terrae motus s
luxus maris, &refluxus, ignes lata erra
alia huiuste modi. Re oaderi poti erant eontemnenda. Quanta enia os estgione. Verum eontra est primbi quia tunc demuin inscriptio lum i tui a nobil ora parte, cum illa pars nobilior est subiectum attributionis, quod nimirum reliqua. quae tractantur in opere sine species, vel passi oes illius nobilini ni, in cuius solua, modo gratiam explicentur, qu iramis deser urunt ad illud pernoscendum , vel certe alia trἀctantur, quali ex accidente ηdine rιqrem doctruram hoc Aurem no videtur calu nostro; nam i IIa, que fiunt tu visce rious Percae per se primo luc explicantar νψOa Ue aliquid. quod pertine4t ai ea , qu uult in sablimj, neques uudario, Rut occasione; sed aeque primo, Se prius iP3li ter se tuis lin)tui re si pati liis sEc hoc eontra est seeundi, quis heo , quae n on fili it in sublimi, nec pauch sunt, ncc ignobilia , ideo in inseription*no secundo inscriptionem cum in fronte, ocquasi traei itionis vestibulo collocetur, det -- bere sum e a re elara, facili, de quq ab Oin
μήνιεω nibus cognoscatur, utpotὶ qae tractλtio nis argumettim apertum reddat, alim ipnon erit inscriptio, sed enigma; debete ee. go de sumi ex aliquo notiseima, quamuis crgo daretur aliqua ratio communis, in qua eo uenirent omnes species subiecto rum Paretalium, non est illa visa fatis clara, at proinde melius factum putatur, si ab nocextrinseco notiore inscriptio derivetur. '-- Huic expositioni non facuE acquiesco , dee enim mihi Ams M. sapere videtur, neque ab eius ingenii aeumine derivata,qua si vero meliorem inuenire rationem ne quiuerse, a qua suam determinaret , &inscriberet reactationem , nisi ab extrinseco nescio quo, de a loeo continete; fi enim
iuueniatur ratio aliqua communis intrin- do. trina uniuersa de mari, de mor, sal-lius , de salsedine , de perennitate tornrares origo fluminum , de sontium Gu1at algaes subterranei , de eorum inexhaust , materia quanta terrae motus, Sc ineat fisit ius mirabiles quanta res uniuersa --tallorum generatio Se tota sere Chimicorum principii, & fosilium procreatio, quae
integram sibi sese vindieat Philosopitiam,
de in qua totus est Philosophus in quarto huius ι numquid illa parua videntur, di quae contemni debeant in inseriptione Z si enim inseriptio talis debet esse , ut ex illa quisque eognoscere possit quis et acterii ria illo opere, non ne ista talia videntur, v merito admoneatur animus sibi horum
eognitionem promitti j non videtur ergo sapi Pter, 3c ad me te Pi illosophi dictu op is inscriptum a rebus , quae fiunt in sublimi , tanquam a ne biliori parte subiecti, eum Λ a prae
19쪽
praesertim si aequa lane e pensentur ea, quae iiic tractat: tur plus immoletur Arillote las in iis, quae non fiunt in sublimi Propeer hoc aliqui ad saluandum suum dictum inlcriptionem scilicet de sumi a potiori parte negant qu irtuti librum Me teororum Eeciare ad hanc tractationem; ita Alexanuer, qui putat spectare ad ii bros de heneratione:quia initio illius quarti ineipit Aristoteles agere de qnalitatibus.& actoonibus elementorum; stu hec expositio violenta est, & repugnat ipsimet Ariastoteli, qui statim hoe initio , ostendit, strmox parebit ex textu primo huius operis , immediatE sequi ad l1bros degeneratione, &p ut Marium Metheotoruin dicit ipleni et substituendtis es libri s dea partibus animal u; ergo illa quardus non debes sequi ad libros de generati 'et re pugnante A uctore, qui prIino huius locum
non indicari quae nam s. quantur ad ilIoqIibro ; sed solem Aristotelaim indieare re Iiq im de partibus, quς limitares non sint spectare ad libros de partibu& ani vili m .cnm ib. IOItim egerit de partibus sim laribus V d tar nonnihil si olenta exposi io Suidemur portu hac velle trahere Ph Iosin phii ad nomu se ii on ,quam ius sequi dsct ranam; eum igitur qu.irtus ille liber spe
ctare dicendus sit ad ane tractationem V ι deamus an fatonem inuenire possimus,
qua Ac philosophum sequamur , S eius
mentetra asse luci nur, S: inscriptionem sapientis sectam esse ostendamus .
Plae et mihi expositio Olympiodori, illa enim, & ost nditur quomodo inscriptio
desumatura toto subiecto, non ab aliqua solum parte. S desumatur ex aliouo magis intrinseco non ab extrinseco euiusmodi est locus, & osti nditur etiam quomoedo quartus liber spectet ad hane tractationem : sumi inrerga in scri ratio a materia, ex qua
fiunt omnia , de quibus tractatur in his libris t omnia enim , de quibus hic agitursu ut ex halitibus, seu spiritibus , & omnia, quae ex halitibus fiunt ad hos spectine libros, & ao hane Philo phiae partem , &quia isti spiritus es natura sua , quod sint partea rerum tenuiores, magis luc amo
tecta erassi defecatae subleuantur. S ascea isdunt ad loca superiora; ideo tractatim de ijs, quae fiunt ab his si oleuatis spiritibus, ldicitur sermo rerum subleuatarii, scia Meteorologia i idem ergo est dicere hos elleblibros Meteororum, ac libros rerum. qu se ex sua natura extialunt, & sutile ne , seu libros, in quibus omnia illa examinantur , vae fiunt ab istis spiritibus, seu halitibus, qui se natura sua extollui; sumitur e go interiptio ex natura materiae, ex qua nunt Omnia , de quibus di putatur in hae Philosophiae parte. Subiectum igitur horum l brorum pro priuin , atque adeo nostrae tra ctationis curhil ompho si quiequid potest neri a , cles, cto fit in natura ex alitibus, seu spiritibus. qui se a corporinus attollunt, quatias. aut ni sint adeo diu ris res, S: a uiue alcyinter se, de quibus hac di putatur. an OG. amen omnes absolute conueniunt. qu sub fiat ex halitibus, siue humidis , iiux M. f., qua de re postea erit sermo, dc ut x Maia quae fi mi exh shalitibus ad hanc pecrant tractationem . si . ninsequbd ex his non fiat huius erit lici: Vide, quomodo Hiar. tu liber cur eodem clavit tur Pleulta. Hain eadem im lulatur tractatione. In iboeotin agitur de mixtis, qiditet ais fiunt ex har tirbus , ut fle meta Ilis, & aliishuiusmγ.ii I ve ra enim materia metalloru est i a letos, o una rora iasios officili silla inocod i .ex quo veri l hi sop im res gant ludet a, ex Ite ἔς Philosophi , sit materia prosima Sum ς meis dicinae , euin nim naturaia qua 1ebiam Anec alia ealcare vestigia. quam prorsus ii Ia , quae natura si .iuit . it ulcis in enim est quaerere segetem ubi a natura non Aut si minatum ex alitibus tamquam ex pr ηima materia metallorum quaere laest, si loquamur de materia iubet j. S in hoc tu gi magno uispersa semina meo utenrenti materiae includeda, n que m rebus extraneis, in quibus non est , quaerat quis , ne frustra inuita natura laboret, sie v ssis non insi- p enter a lapientibus dictum, materia re esse obuia, quae ubique at uem tui. qua tam pauperes, quam diuites compotes esse Posin
sunt; sed de hac re alius; iam D. O me ,
ad textum ac cedamus . Ora tu Deum , vete dedacat per natuIae vestigia se m
20쪽
P Rotainium in hoc capite facit Aristo
teles eximium, & singulare , S ut re- ei E ast Olympiodorus; vix in aliis Philosophiae operibus tam luculentum praemittit verborum apparatum, neque hoc mirum est, cum haec sit ve
luti altera Philosio- TEXTUsaus enim Aristote- Eorum, qua bactenus dictasunt,
E primis igitur causis natu rae, & de omni motu naturali , adhuc autem de recte dispositis secundum superiorem lationem astris, & de elementis cor
poralibus, & quot, de quae, & de
ea, quae ad inuicem, transmutatione, & de generatione, & corru
ptione communi dictum est prius.
les disputauit dorebus naturalibus in comuni, & vni uersali, exposuit principia de passio nesillarum in eommuni, qua uis enim egerit de simpliei-hus corporibus , ista etia celari potest tractatio reruPhysicarii in commmuni ; sunt en in veluti uniuersales canis de principia rerum naturalium Hie ia deseedit ad singuIarum specierum tractationem, & res naturales in suis disserentiis examinare instituit. Duo ergo facit Aristoteles in isto progismio primo enumerae illa, quae hactenus discussa sunt, deinde proponit , quae pvit hec sint examinanda.
Quoad primum diei e se egisse de primis
eaissis natura, ct de omni motu naturali, quod intelligendum est in genere & in uni . uersum hoe autem praestitit octo libris Physicorum , in quibus prius egit de principiis, & causis rerum naturalium , didem tu & speciebus illius . vi verum constet egisse de omni motu : dieit deinde se egisse de afris recte da positis seeundum supreio emlationem, hoc est in ello, a quo rotantur astra, ct de eismentis eorporalibus determinando qua nam sint haec corporalia eleme. ta, di quot sint cum enim pertractet dorebus Physteis non debuerunt percenseri, nisi ea, quae Physiea sunt. ae proinde 'esta etiam darentur elementa incorporalia . Ide eis h ictenus non egit, non ergo gratis supponit dari solum elementa eorporalia',
neque sibi dari inle Uemeata sollim esse
rememoratio, dicendorumpexplicatis.
corporalia; sed sol tim tellatur se egisse de corporalibus; imo hac exceptione subinnuere videtur dari posse etiam elemeta nocorporalia ; de corporalibus ergo egit in libris de Coelo, ubi etiam testatur se egisse de astris, quae ordi-
superiorem latronem, hoc est, quae dispois sita & digesta sunt in eoelestibus cor .poribus, quae Corpora circumseruntur,ut ipse lite supponit astra, aut ex ipso & eκ eommuni sententia , mouen tur ad motum Cα- Iorum & ideos i-cuntur moueri adsisperiorem lationem ad differentia Cometarum, &0deru disturrentium de quibus infra s
ad motu Coelorum, de hie est planus sensus horum verbor unia & sie etiam concluditur tractatio de coelo; indieatur tamen per haec verba; sicut co lum est propter astrum, sic etiam tractationem de coelo propter sydera iastitutam suisse Corporalium autem elementorum no mine veniunt quatuor vocata elementa , quia etiam rerum naturalium principia, &causae elementa ab ipso aliquando appellantur I. Physici text. i. & alibi, sed illa non sunt corpora completa,esto, ut Physica sunt, sint corporea, ista vero quatuor corporea sunt completa Tertio dieit se egi Ille de communi genre ιione , non quia egerit de generatiuuz re--tis . . rum communium , sed quia egit de gene ratione in communi non descendendo algenerationem huius vel illius rei in parti-ticulari, sed ea litiri explicanso, quae incommuni dici possunt de qualibet gene ratione & corruptione , ita ut de Icendendo postea in particulari ad quaslibet gen rationis species, prout in esse generationis conueniunt lingula ista accomodari pol-