Ars medica ex Hippocratis Galenique thesauris potissimum deprompta...

21쪽

singulius quale symptoma. Singulius est motus compositus. Singultus est vera conuulsio. . . Signum quid sit. Signorum diuisio. Sinapiimus quid. quando conueniat.

SoΙutio continui triplex. Solutae continuitatis causae. Somno quando fit opus post assumpta pharmaca. Somnifera medicamenta. somnus quatenus evacuet. Somnus quid siti Somni causae.

Somni proprietates Somnium quomodo fiat. spasmus quid sit: Spermaticae paries fiunt, nutriuntur ex semine. Spinalis medulla aequaliter crassa est. Spiritus vitales in corde primum generantur. Spiritus putrescere possunt. Spiritus putridi, accedinon faciunt febrem putridam. Spiritus quid sit. Spiritus vitalis, Manimalis sunt inanimi. sterior quomodo fiat. Stercora ubi gignantur. Sudorem eliciendi modi. Suffocationis causae. superpurgatio quomodo fiat. Suppurantia medicamenta. mploma quid sit. symptomatis species tres.sympathia in morbis. sympathiae causata ibid.36.,

ibid.

ibid.

ibid.

ibid.

TAbis dissinitio.

ibid.

22쪽

Temperamentum natiuum quid. M.f.a Temperamenti natiui species. 6 arimperamentum quo sensu dicatur natura,& substantia. 6.b Temperamentum aequale ad pondus non duratvllibi ibid. mperamentum ad ultitiam bifariam dicitur. 4.b Temperamentum ad iustitiam est maxime longaeuum, ibid. Terra autaqua praedominatur elementis reliquis. 3.a Testium membranae tres. a b Testes non sunt membrum principale. 14.b

Testes praestant cordi. ibid

Testium tumores. Ha a Thoracis morbi. 48.b Timoris damna. O.b Tristitiae damna ibid.

Tu respraeternaturam. Oa. seqvTAcuationis species. O . b Venenum quid signisscet Iatinis. 9 .b venenum quid. ibid. Veneni inruas species diuisio. ibid.

nena frigida quomodo interimant 96.aventi boni, mali qui sinti 99.a

Ventriculi situs in homine. O.b Ventriculi fundus non est crassior caeteris illius partibus. a

Uentriculi morbi. 33.b Uenus quo tempore sit laudabilis IQ6.aVeficae morbi. I.a Veteres non utebantur elixa carne. 99.b Uictus ratio quibus indicetur 29.

Victus tenuis quando conueniat ibid. vi is mediocris quid sit ibid. victus tenuis quid sit. 1b1d. Victus debet esse simplex. Iio. a vigilia quid. Oct.b

Uinum omne calidum sua natura. Io b virtus generans non differta nutrientevirtute. 13.a Virtutes rectrices non differunt subiecto. IS.avisio fit in oculo non in cerebro. Is avisio

23쪽

visio quomodo fiat ex Galeni opinione sol. 18 avitalis vis influit per arterias. 2.b ungues vita carent. I2.2Uomitoria medicamenta. O burinaquid sit. I.b V in quomodo generetur. 7aa Vrinaesignificationes&cauis. 72.&seq. Usus coniungenduscum peritiaMedicini. BVterimorbi. εοχ

24쪽

Erratorum 'rrectio.

- , , lin. 37. quam quoniam pag-. a. lin. . intentionem grad. intentionem octoi ' pag. 2. lin. 33. grauitat grauitatem pag.6. b. lin. . tui, usque iIllucque pag.6

. lin.2s. bollud hi ubi illud. pag.s.b lin. In quoni- quana pag. a. lin. ι .acia. se abacum. pag. .a lin. ao 1sicuti sicubi pag. . a. lin. ar. tales talis. pag.8.m lm.1 humoris uniores pag. 8.a. lin. 28 hac lac. pag. r. a. lin. . intestino in lini pag. 11. Jan. 28. quod quot pag. H. b. lin. t .se amoidem sesamoideon pax . Ιχ. a. lin. 13, UI' mu' in Verum pag. s. i. in . o. aliqui in qui pag. 17. a. lima efficientes lainci tu pag. 37. b. lin. a . procedentibus Hocidentibus pag.i aratu. I s.constris ctioni constricti S pag. rs. b. Ita Σε. uniuersa uniuerse pam 1 f. b. lin. ιε. sobolis in oQkS pag. a. b. lin. a s. in quod in que pag. 2O. b. lin. xi quoa ob. pa . . b. ala. 8 partes partis Pag.a I. b. . 23.vesicae Veiaca pag. 23 .lii. is illesio scissio Fa 34. a. In. 32 omogenae mogonae. pag. 23 a linoo referuntur feruntur pacat . b clin. az- accedere accrdere pag. 29. a. iii 2 quo quod . pag. 31. lin. 28. ousbertus Ous uertus pag. 3Ia .hni idropathiam Iuto'vhiam sing. 32. b. tin.18 abdomen pag. 33. b. lin. 24. scribente scribemi pag. 3 .a lin. 3. indorutantos nidorulentos pam3 . a. ain. 9. sinet fue pag. 37. a. in.' releccatis Iessiccatis pag. 39. a. lin. 3. a se intratina a ie ad testana. agris . li 21. tumores tumoris pag. 8.a. lin. 3ι. Dbstruis , ne obitructionis pag. 49. b. lin. 3, delerium delirium pag. o. h. in . Qui inetur plus continentur foras paraso. b. lin. s. ductus imo spiritu ductus plurimo spiritu. pag. S . . in I . non laeditu laeduntur pages i. b. lino tumor, tumor aut pari sta, in. 2. helex tria helcydria pag. 3 suxtin. ro. contuistis conclusis Ra . s. a. Im. . motu eruato motum seruato. pag. so a. in . Propositis proptosis. Pa .s I. a. lin. 8.ocu arum osculorun . pag.s; a. in . o. efficere officere pag. 6 . a. lin 8 saep:us se Pruis pag. s. b. n 33. Atidiorum caἱidiorem pag. 68. a. lin. 3r recensior recentior. P g o. '-lin.7. conuiuiatis conistrictio pag.71. b. lini s. diuersasque diuersosque paήν.

25쪽

DE ARTE MEDICABREVIBUS CONCISIS E

Prafatio in Artem Medictam

Em C IN A est ars factius ratione, experimento inuenta, quae ς deficientium adiectione, subtractione redundantium a morbis liberat, sanumque tuetur humanum

corpus.

Qua ex diffinitione satis costat dMedicinam omnium artium Praeclarissimam,& humano generi vibilissimam existere. Ob id ex omnibus artibus nublius nisi Medicinae Deus Optimus Maximus, proprio quodam iure inuentionem sibi uni vendicat, ut sacris literis proditum est. e Hinc Reges,& Imperatores aliqui longe maximi, s tentissimi medendo se exercuerunt; de Medicinaque doctissima monimenta posteritati reliquerunt, quod multis exem-

Mesesiastici capita aru

26쪽

' De Arte dica

e reinpiis addactis demoristrat l,larsii ius sicinus libro primo uiolarum. a Lib. i. An pri inuicenna sine ratione a Galeni dogmate desciuir, scri-- 2CPbens,Medicinam proprie scientiam esse,eandemque in duas

ne parte thetoricam,&practicam diuidi.

Confundit vero Avicenna Medicinam secundum habitum, secutam usum,qua philotheui spectativam, actis u R 'Qς x cum theorica, practica Medicina. . ἡ.2,ti Duplex Medico materia proposita est F lxima quod estis e seu Jum num corpus quatenus rebus naturalibus Crnatum a Ia,Lν stir nitatis, curationiScapax existit;& remota quae sunt res. I: A aliae aut 'non naturales, aue i praeter naturam appellatae. in thiasyses In rerum naturalium numero sunt g elementa, tempera-Σ I. V ςaxa, humorQS par*ς humani corporis, facultates,actio rati, ad media neS,&spiritus; non natur ba appello aerem, ea quae assu- ό, 'ia I muntur, Motum,&quietem; Somnum&Vigiliam; eaquq

exercitatorial excernuntur . ea quae retinentur, ac praeterea animi per-

όxia: turbatione4 Praeternaturam sunt λ causa,quae morbum prae Medie nati ea cedit morbus ipse; symptoma, quod morbum sequitur. II iis isti. odis ut utiliter versetur circa ianitatem humani cori. cap.8, portis primum sibi futurae operae finem constituit; natura- α, :ί talem scilicet hominis constitutionem Secundo loco delibe de Umptoma rat demessis,quae ad finem propositum conducere possunt, zτό. confideratis primum impedimentis, nimirum morbis in Gai passim rebus alijs praeternaturam; deinde diligenti animaduersioti ψώ: .et ne facta num adfinem propositum peruenire possit, necne; dilib., merito ertio loco praefidia adhibet curatoria, quae ianitatis recurra1 -- perandae media iunt; Quarto demum,&postremo loco in Gal. in libr. de id totus incumbit ut homo e finis it ita dicam) possessio-- ne , hoc esti sanitate nullis occasionibus deturbari possit. Quinque igitur sunt Medicinae partes , Physiologia des. ne ipso Medici per se: Pathologia de hs, quae fitiis restitutionem impediunt:Simiotica de praeuidendo successu aegritudinis, curationis : Therapeutica de mediis quibus finis restituitur, de ineunda proxime opera, nimirum curatio ne :conservatrix de retinendo fine. consentatrix Therapeuticam,&reliquas Medicin par

27쪽

te ob id subsequitur; quoniam gruentes aegritudines vietari satis nequeunt nas ratione Og ista, qua fieri possunt ; qua tolleren cur, si adessent; quae causa est ut utraque n. - opera cur ut scilicer, de conteruana sub uno, eodem uIo. genere contineatur, quod appellare possumus sanationen3. Chyrurgia, Pharmacia , Dieta parte sunt non quantae Jed quaius gene nicae fanationis: proindeques non ni inus

nis improprie:subalternantur tamen illa Observatrici,hεc est j.

Quum Montanus in disponendo Medicinae corpore parci 5 12 2tem illam,quae est de tuenda valetudine inter physiologica d Colligi in ex Sprognosticatricem collocauit contra Galenum in libro de bessi ide partibus Artis Medicae; contra Meth0di rationem se. A. eclocoscit,quod didicimus a Bernardino Paterno, viro admiracu- ρ - 'um usque doctissimo,&Medicosum omnium nostrae aetatis Coryphaeo. Medicina hominis naturae cum primi congruit, quod

declarat summa illa propensio , quam ad medendum cuncti homines habent etiam illi, qui medendi sunt imp titissimi. Cum plurimi in medendo contingere errores possint; nisi firme,&constanter Artis praecepta teneantur; stulte R mani ante sexcentesimum, in amplius annum condit: e: et Vrbis,ut ab Andrea Alciato scribitur, Medicos omnino ne eleum ' glexerunt. Era, 'UEx tribus Medicorum sectis Empyrica, Methodica, ctadi, in lib. Dogmatica empyricam non colit nisi seruile hominumae et se nus, sicut a Platone scribitur in lib. tertio de legibus, quod Galan lib. idem ad Methodicos accommodatissime transferri potest Thuc sola Dogmatica veram, sermanam de mededis humanis lib. de vi

corporibus doctrinam continet. 2 'α

Dogmaticae sectae praecipuus auctor surt g Hippocrates in prognosti Cous Medicorum omnium citra controuersiam Princeps h GItan lib. da de cuius laudibus plurima Plato in Phinone tu guratione

28쪽

De Arte Me a

Philasophiam,ethicem,anatomeni,herbarum notitiam Cos,o, graphi nator instronomia ante didicisse est necessariu.; h b Peritia omnis e bonis disciplinis eruta cum usu ipso in Hipp. t . o. Medicina est coniungendus,ita ut Medicus mente, & opere exercitatissimus fiat. Hinc plerisque senectus in Medico magnopere probatur: μά E;tta, V redid*rim tamen' iuuenem in medicinae praeceptis mentelasi The aii exercitatissimum,& medicis operibus mediocriter assuetu 'μμ praestare in medendo annoso seni, qui multos quidem cal

ni tamen sit ad ratiocinandum,& iudicandum tardo, pi neque inexercitato. Magis assentior Platoni disputanti in Ilibris de Republica medicos maxime idoneos euadere,si ab ineunte aetate ultra discendae artis studium inter plurimos corpore male affectos conuersarentur: ipsiq; omni morborum genere labo- et th β' rarent, turaque essent imbecilla,quam Hippocrati s medicum corpore valido, optimo habitu expetenti.

Emis Praefationis.

29쪽

LIBRI PRIMI

MEDICA.

O, hominis sicut&caeterarurerum, quae insta coelum sunt, qua- tub elemetorae Ignis,Aeris, Aque&Terrae concretione genitum est; unoquoquetotis reliquis per partes singulas perfuso non subnantia quide actu, sed' materia, qualitati Fl ius; ε exHippocrate, Aristotele, . Galeno non obscure colligitur. Ex sensu, & dolore bene arguit Galenus ς animalium corpora ex contrari js, patibilibus elementis fieri. In substantijs,quae ex quatuor elementis coaluerunt, terra,aut aqua reliquis tribus elemetis,utplurimum d praedominatur, non quat talibu quidem; sed materia, materialiabus accidentibuS. Aer est' humidissimu in humano corpore,& in caeteris rebus tomentum,at acre aqua humectat imagis vere ut dici

Possit

nat humana. hGallib. lanatur.facultatum scistantia , lib. octavo, de decretis Hipp.re Platonis. Arist primo, de ortu interituti s . lib.2. de partibusani

30쪽

De Arte Medica

possit aquam omnium effetatimidissimum medicamentui tametsi non fit summe humi tum elementum. Quod a Galeno cribitur parte quarta aphor decim tertio, aquam nec intrinsecus assumptam, nec extrinsecus applicitam humectare ad alentem humorem idi erri debet: errauitque proinde Au cenina colligens ex eo loco Galenia negareaquam humectare. Aequius est ae em a nedicis cal 96λ ωfrigoris pariter expertem, hoc est moderate calidum, moderate frigidum , a L - dς x , quam aut calidii cum Aristotele, aut stiridum ii Moicis h

Iib. . metheo . enleri, aereaezenim med camenta temperatam omnia con

s gr. iiii stitutionem possident: Galehus veta de hac re quid senserit,

Iib. 2. de simpl. iurnae constat ex illius libris.

Elementorum virtutes in homine remanetes sint 'calor. ita tensi libro frigus,numor,siccitas, qualitMe reliquae, quae ex bis ma-: ά:bra nan secundaeque,aca tertetae,aut quartae nominantur,aca e Aristolidide etsi ex illis quatuor omnes concurrunt ad humani corpotasiit fimo, is coagmematione; non tame pari fine, usus quod frigus dapud Galanui nunquam non ex accidenti humani corporis membra, velli ob Iesidis generet,vel augeat,vel in agendo iuuet,ut Aristoteles, GaledColligitur jus,&Avicenna censuerunt:calor autem per se. zbminis citionis vitalis per accidens a frigore excitata exempla μ' cap 34 esse potest appetentia animalis, quam frigus adauget non zt.' perse,sed corrugatione,& adstrictione. 'ni i .c. . Scripsit alicubi Aristoteles Rcoquere, generare frigus,

ΣΑΣ. ' sed frigoris appellatione modicum, temperatum calorem

intellexit. Cum omnium elementarium qualitatum commune sieri in contrarietate aliqua versentur, illarum quatenus contrariae sunt morem esse dicimus, ut gradibus summam ait rutrius at tudinem complentibus manere simul possint; at

supra,vel infra illam positis gradibus minime. Quaecunque qualitas sola iubiectum occupans, illud summe etiam afficit, summeque denominat, quo modo ignem summe calidum esse vulgo dicimus at quocunque alio gra duinfra summum in subiecto ea sit, necessario coniunctam habu contrariam qualitatem, quam sterius remissio sena-