장음표시 사용
31쪽
per est alterius generatio. Cum contrariae qualitates aeuualibus gradibus in subiecto sunt a neutra denominationem illud accipit, quod denonia inatio a summae, aut praeualente qualitate semper accipiatur. Stolide igitur dixerunt aliqui calidum, ut unum habere septem gradus frigoris, unum duntaxat caloris;tametsi tu Iod,quod ex philosophorum placitis accipiunt, verissimum est concedatur, cuiusuis qualitatis summam intentionem graduum esse;quod tam Galeni doctrinae aduersatur, qui δμω . ZMi nullam qualitatem ad summum auctam quatuor graduSe sezi do,&
cedere putauit. Itb.i de comp.
Qualitas quςlioet aut primi,aut secudi,aut terti gradus genera cap. esse dicitur ex eoque substantiam denominat non pro gra 'dibus,quibus seipsam temperatam hoc est ad quatuor gra trouersiarum dus cum totidem contrariae qualitatis reductam vincit sed Myla'
pro gradibus,qui ex qualitate superante, ex qualitates perata ab aequalitate per contrarias vias pari passis recedet tibus fiunt; ut calidum uno gradu est non quod habet quinque gradus caloris, tres frigoris, sed quatuorvi dimidia tum caloris,tres autem, dimidiatum frigoris ,ivbi perspicuum est numeri supra aequalitatem appellationem semper tribui vincenti, praedominanti qualitati in homines calor,& humor frigore,ac siccitate maiores valentiores, ruiuidiores sunt, nempe hoc est animalis vita statim de
at enimuero non habet homo caliditatis summum Aradum: Vς quoniam quemadmodum animalia caetera In omnium entium nostrorum medio, ita homo in medio animalium si
Non ergo absolute,sed secundum quid,& secundum Galogiam quandam gradus qualitatum medicamentorum d scribuntur, accipiuntur; cum Medici dicunt primo gradu
calidum,aut frigidum, aut humidum,aut siccum eis quod i Ces.li.quisieri alterat quidem coryus hominiSinter humana corpora tem de simpliciniuperatum,non tamen euidenterssed ita ut opus sit ratiocina Iez es. tione aliqua ad percipiendam alterationem; secundo gradu esse, quod alterat manifeste: tertio gradu, quod vehemmater
32쪽
ter altera quarto gradu,quod summe alterat. Id verissimum esse,vel inde colligas,quod ignem abselute, reustra summe calidum nemo non dixerit caliditate sua multis partibus excedere illorum medicamentorum calorem, quae quarto gradu calfacere Medici dictitantia haec ero adducere volui, ut cuncti intelligerent loqui me de gradibus elementarium qualitatum absolute, nonge alia ratione,quam de ijs oratio habeatur in tractatu de gradibus alterantium medicamentorum. Compertum est perenni, contestataque experientia eoru quae Medici in curando latinaan corpore animaduerterunt, elementarium qualitatum eam in agendo consuetudinem Ari- tib de esie,ut illarum quaelibet sub quouis gradu in cotraria qua- ς πιό litatem agat,cum illi proxima est, ab eaque quantumuis de-d immo a bili vicissim repatiatur, antiperistasi excepta,in qua per ac-do, lib. accidenSiit, ut qualita ex oblectu contrariete qualitatis noni o λεια ς modo nihil perpetiatur , sed contra fortior, Mintensior
Antiperistasis fit impedito a contrari praesentia leuioris
vaporis,aut halituosae substantiae e corpore Suxu. Fallitur Gai .cum cribit in lib. tertio de simplicium medicamentorum facultatibus aquas puteales non es reipsa aestiuo tempore frigidas,sed tales videri, quod manibus calidis attrectentur. Agere in contrarium ita proprium est primarum qualitablarer hosere tum, ut ridiculum omnin sit,quod philosophi boonulli ac
distis de serunt stigus,&siccitatem aliud non esse,quam caloris, hudo,' Mucill moris absentias quasdam quid enim agerent entia per hominum opinionem Θc LibaWως i Non me latet saepissime Aristotelem frigus appellasse ca i oz lotis priuationem sed respexit is ad caloris nobilitatem;priis δε--.h. is uationemque eo modo accepit,quo,cum dixit grauitate iarit 3.1 Iib, i . se priuationem quandam leuitatis.
II a. Differunt in pugna contrariarum qualitatum haec;agere,
repugnare, resistere agore notat simplicem affectionem, Malterationem; repugnare addit praeterea contrarii labefactatione,& euerionem fresistere ide est,quod cohibere contrari,
33쪽
trarii actionem materia ad patiendum hetaeti, cinepta
ingere conuenit qualitatibus primis per se, repugnares ro, resistere non nisi ex accidenti hallucinantur etenim quicunque crediat' naturali quodam odio, inimicitiaim a une errore
vetere natatuo se contrarias qualitates. primus sibolis Tam stili vero intendantur,remittanturmis rimae quaista east . cle m-res,ac plerisque corporibuS, elemestorum materiam egre PMh- -Φ-
sae aduentitiae sint; hoc est,accidentia,ut Peripatetici loquiitur, id tame*non impedit, quominus formae sirinantiales sint; nam intendi, remitti elementorum formas quaecumque illae sint,vi negare audebunt illi, qui primas qualitates sirmarum elementarium proprietates faciunt, si semelas inita ini,quod necessario debent admittere non intendi,aut remitti formales proprietates nisi formis ipsis, aut intensis
aut remissisὸ Nihil item impedit, quod unisubstantia est, alteri accidens existere. exemplo sint formae ipsae viventium corporu, quas aliqui, inue nobilisfimi Peripatetici non inficiantur manere simul posse, una tantum dante esseres ueliquis mi obsequium,& famulitium praestantibus, atqueab informari
Mitto,quod pleraque entia mutant modum esndi in his haerescendi ,essenti natu ue minime mutata; sic disti guunt aliqui lucem a lumine, ibiecta sensilia a sensilibus eciebus, quibus representantur, inter hos est Empedo
cles,cuius haec sunt carmina. Sentimus terram tellure i reliquorem p. ere aereamsubnantiam gnem quoque cernimus igne . 'Galenus certe doctissimorii hominii' interpretatione recus , histi.
bamem viatorem sub arbore aliqua cum aer splende eta εἰς ta 2 et
sitit virore eodem secundum speciem per di, quo arbor μ οῦ ipsa perfusa est, quae sententia manifestam ab ipsissensibus '' fidem accipit . Non tamen dici potest elementorum formas e qualitates primas, nisi intensissime, in summo gradu acceptas. am viam dubium non est ra aerem ignis elame triti
34쪽
De Arte Medicax: 2. . it tum extare, minus lucidum, minus Murta nostrati igne,
acalibi passim ob materiae tenuitatem in mistionibus tamen elementorii ignis vice sunt Sol, Terra,is quidem ut calorem indat,hse autem ut idoneam calori materiam praebeat Materiae proprietas potissimum facit,ut ex calore,qui minor igne est, ex elemento frigido, quae est terra,fiat calor
efficiente calore maior, qui ignis est , citissime, expe- cutissime.
E, PAE R A, haud dubium est cocentum' quedam esse istorum incomposita substantia elementorum. Non mistio, sed mistionis proportio est
temperamentum. Non est verum quintam qualitatem prμmarum qualitatum essectione mutua emergentem, quae una
superstes reliquis in congressu pereuntibus omnium vireSpote'ate compleat , esse appellari a Medicis temperametum, sicut creditum est ab Avicenna lib. primo , se prim
miscite asserunt aliquiς latius diffundi nome mistionis. quaintemperamenti, mistionemque de corporibus etiam e ferri,temperationem autem de solis qualitatibus accipi, quoniam utrunque nomen ad corpora, de ad qualitateSex aequo traducitur ex Galeni dogniate. Cum Avicennae sententiam improbo nihil Aristoteli a uersum scribo, ex cuius doctrina in fine septimi libri met phys.&in cap. septimo, septimi libri physicorum aperte coia ligitur temperamentum non plures, sed unam ex pluribu&compositam qualitatem esse. Nihil repugnat rem eandem,quae patibilis qualitas est speeie integra, persecta, alio modoconssileratam inius qua- statis,quod temperamentum nominatu partem quandam
esse: Noniam temper entum non in patibili Medis di
35쪽
spositionum albo reponitur. Cum dictum fuerit materia, qualitatibus remanere iamistis elementa in materialibus elementorum portion, bus certa ratione attemperatis consistit natiuum rei cuius, que temperamentum, quod scribit disertis verbis Galenus lib.6. de placitis Hipp. Platonis. Primarum qualitatum harmonia, quod leuissimis de causis ad omnem horam in quocunque corpore mutetur, non tam temperamentum est, quam dispositio corporum temperatorum. Nec tamen recte quis inde inserat,sore ex hoc verissimo dogmate,ve dispositio dispositioni per se accidat, accidensque accidente afficiatur. Illius,quod vere est rei cuiusque natiuum temperamentum tot formae sunt,quot rerum ex elementis compositarii species exitiunt ac sicut sub unaquaque specie innumera esse possunt indiuidua ita forma quaevis temperamenti plurimo gradus, modos comprehendit. Nec Galenus igitur,''neq; alii proprie loquuti essent cv aut nouem, aut quatuor temperamenti species esse statue, o de tam runt; si quidem id physice, generatim dixissent, ac no me ζ Σ 'dice, accommodate ad humanam naturam, apti l Imri Quod si dispositio corporum temperatorum pro tempe mramento sit accipiendas neuter a veritate aberrauit. Nam ex quatuor humoribus quatuor fiunt disponendi temperamenti per illos modi atque ex primis qualitatibus insitum temperamentum afficientibus nouem complexionis genera sumuntur,quatuor cum excessu unius qualitatis,alia quatuor cum excessu duarum qualitatum, inum qualitatibus omnibus aequabilitate quadam, mediocritate ad pondus,vel ad iustitiam temperatis. Non assentior Avicennae credenti eam intemperie,qua is Lib. --, unius qualitatis supra alias excessu fit, non posse incomposila prim , d
incorpore diutius haerere. δ' riniod scribit Gal.lib. s. de tuenda valetudine fieri non posse,ut intemperies quaelibet sola diu duret, quando ipsa fibi alteram necessario adsciscit,non abselutede omni intem Perie,
36쪽
perie,sed de ea tantum, quae lacinia permutatione fit,id est in intelligenduna. Principium,audito ons nila, in cimatiosint in uno quoque homine ditarentiae natiui temperament quod teporibus diuersis vari ex primis qualitatibus conflats dissipositiones cerea quaGam ratione consequuntur isi aut victus, aut exercitium immoderatum, aut quidpiarn astud immodice hominem afficia illi,s Ne aetatum cursum interturbet Iubet tamen primarum qualitatum certa ratione constatem comprehensionem temperamenti nomine cum Galeno xii ue dem plerisque in locis' deinceps intelligere, quod in illa potissi ἰόζά αγ-a versetur Medicus ; atquz in illam, potius quam inna lim8.meth Σ. tiuum temperamentum curandis aegris mentis oculos de , me sim habeat,eritque duplex humani corporis temperamentum, alterum Giolute, quod natiuum appellatur medicutitarum, quod hominia est, quatenulli curationis capax existitia: Z--.. a Temperamentum uolet interdum Galenus in appellarema.
morbi .ultat turam,& substantiam neque sine magna rationes quoniam
. . .facta qualitates varie corpus afficiunt pro variis modis,quibus il-
ea s. luderi elementi coagi lentatum est.
Temperameatum ex primis qualitatibus illud, quod ad o Guilinii d PoduS aequalcaicitur,linpossibile est, ς ut in hornine inuenia a όλά tiar, extra huma- um corpu non nisi momentum breuissi Hi fen .ea L Inuin stMe,Vbi illud sit, potest, quo in dogmate mirifice consentiunt Gal.Αvicenna, Auer OeS. Ad iustitiam temperatum dici potest humanum corpus. Vaὶςsiu lib. hilariam, i vel quod membra,quibus constat; sin uia in suo rumcapri genere temperataiunt: vel quod ex illsSPraecipua,ut cor,cerebrum,S hepar contrarijs excessibus aeque intemperatissi. ma existunt; ita ut nullum illorum possit corpus totum ex propria intemperie denominare.
ώθ is VI, em p ramentum ad iustitiam aequale,quod secundo moxii de rem do accipitur,non admodum salubre est. at primo modo acce ς li a piqin aequaletζmperametum,saluberrimum est: quoniam optima corpo iniurijs omnibus,tametsi non singulis facilius resistit, quo
proprias M. iam corpus intemperatum , sic sumstiones human o naturae
37쪽
Idem etiam inagsuum maxime non quidein per se, sicut calidius,humidiusque temperamentum,sed ex acciden si quatenus scilicet iniuri omnes,quae vitae detrahunti collus potest superare. Curis ea maxime,quae in vota manus est' omnium parti a Ges.libri de humani corporis longissime abest a quocunque excessu, qu d πά ieaus est,ut ex illius comparatione reliquae parres, vel cali petam Op rdae, vel frigidae,vel humidae,vel siccae denominentur. ωας-
I eruit in quamcuque abeant exuperantiam,acutis mol b Galen ii de
Iitie,&duritie parum semper distant,&quoniam membru tam diu
modcunque s quo mollius est , eo est etiam humidius, cap 3 moduriuGeo siccius hinc fit ut molles nerui cute nonnihil ἰαμ' sint molliores; dari autem ijsdem nonnita videantur du- riores,cum tamen utrique parum absint a natura cuti Cori omnius licularum intesissimum calorem habens mauib. r. deostquQcute humidius, pulmonum caro ipsa quoque cutem '' 'e' naturali, insita humiditate vincit,quidquid cotra magnus Avicenna clamitet. Sicuti a Galeno scribitur pulmonem sumere alimentum E GaI.lib. . de ex elaborat ad unguem,riuo,subtilia intuoso,ac puros an si pmium guine g. non is sanguis flauus est intelligendus, qui tales est ex permistione bilis flauae, sed is, iri flavus est ex permisti rae spiritus ad bullarum album splendorem protrahentis ru' borem anguinis propter externi, plurimit aeris coli ctionem. . Mares, si 'ra sint traria,nunquam non in f inlyca sirin:ib. d. lidiores,membris praesertim genitalibusa nisi aut sola male tempς tib ydqvi penuria foeminam aut da materiae redundantia mare ij iL: Σgenuerat,quod ipsum tamen raro accidit. si partium c minae proprer viarum arctitudinem g lentius emittunt araret semen, quam viri qua ex re vehementius illae irritantur,e- ψ' . iis,
mittuntque difficilius quod sympto multis imponit pu bd.' diἴ e
tantibus id calore fieri. ne vulvae capi.
38쪽
eoilitieus rami L aliud est aetas, A quam vitae curriculu,
22: . quo manifeste corporis temperamentum im
'UL, . . E inque sunt hominis aetates,pueritia,' ' pubertas, Viuuentus, i seu vigens aetas; aetas. απ: conssistens, senectus, quaero annoru sparag ijs essed temperamentorum g certatu unoquoq; duratione
,. v. ' ' circunscribuntur. -ο liba etatem consistentem appello illam in qua sedato calo-xGd Lib. i. ris impetu,corsu definit augescere , quod sumptum est ex vi Ox- Hippocrate in I. lib.de victus ratione. Varia aetates percurrendi,temperamentumque subinde mutandi necessitas ex ipsis generationis nostrae principiis oritud,sicut docte demonstratur a Galeno lib. I. de sanitate tuenda P.2. Licet aetatum dictrentiae quinque sint,tria tamen in iis exprimarijs temperamenta solum ueniuntur: calida&h
3 x in is ritia item ut iuuentus calida est;ac praeterea humida: Ado
1.tit ue., 4. lescentia non secus ac ver i ante anni tempora aetatum in
I 'Tus: nium maxime temperata existit, consistens aetas medium de vigoratio duarum statum,inter quas labitur,temperamentu possidet. Qxbis Quod si cui mirum videatur in anni temporibus facilius Gaim. Iocis posis quatuor primaria temperamenta, quae quatuor humo Imri uiribus respondent,inueniti,quam in hominum aetatibus; cone inqui vi sideret is, secum ipse animo reputet hominis aetates secunt: απί duin re,am lineam procedere; anni autem tempora circ tutiaeavsi lari cursu resecti. in Galen...d. Calidi ingeniti plus est in puero; adstititii plus in iuum m in Ul-sin. ne, ac tametsi in iuuetute tantii sit comparatum adstititii ca '' oris, quantum ingeniti perierat,non tamen toto illo curri culo,quod a pueritia ad iuuentutem est adsciritius,calor recens acquisitus ad unguem respondet calori ingenito, qui
39쪽
periit; quoniam a principio pueritiae usque ad medium adis descentiae plus calidi ingeniti absumitur, quam adstititii succrescaei a medio adolescentiae usque ad finem iuuentutis cotra plus efflorescit adstitith,quam consumatur ingeniti,praestate siccitate,ut adstititius calor efflorescat,quae nulla propemodum est ante medium cursum adolestentiae. Diuinissime Galenus pronunciauit parte tertia aphoris. a .inpubertate constitutis sanguinem copia maiori inu dare,no quia state illa plus sanguinis gemeretur,quam prius sed quia tunc sanguinis minus absumitur propter augme tu quod aetate hac minus est,quam priori.
V A T, o R sunt humores in humano com mi
recibis, illimis alimentis interpositi, ijq; libr. demo secundum naturam omne pituit sangui bi die taet
iis flaua,& succus melancholicus, quo con- esemissica de
coctione quadam generari cum in alimentis in rat
ante nullatenus continerentur, vel inde Iaer-tium.
spicuum est, quod ex eodem melle in iuuenis ventriculo bilis,in ventriculo senis bonus succus proueniat Chylus autenon tam humor est,quam ad humoris dispositio quaedam. Cum tres fines cococtiones,quarum prima in ventriculo, I a et secunda in hepate, ,enis tertia in singulis membris fieri rami. solet,sola pituita coctione interdi prima' separatim a chy Gaim libetis,& secunda coctione gigni potest humores autem reliqui, mira , siquidem naturales fint,non nisi secundasi concoctioneae di issi L. neraDturo se in QφNon tamen inficias eo pituitam tenere mediam quadamnaturam inter chylam, sanguinem eo modo, quo nacti tersanguinem,& pituitam mediam naturam tenet, sed hoc num contendo progredi naturam saepissime interra extrema mediis huiusmodi haudquaquam nascentibus. Inepte creditum est ab Aristotela' sanguinem, solum n e Lib.z.ost par ut M u muri corporis eateibus idoneum esse, cui cu 'μης' 'in
40쪽
a,MEgri4 b. qua' vetricul nutriar,& reliqui tres livmbres . vessili, ves ' 'pcouer catermixtim cum sanga lue aledo corpori omnes apti existat. Galen lib., Impermaxta Ditis non nutrit, quia amarissima est,eadem eth, i a sanguine nodum secreta, muttit, quia dulcedinis penitus
. 'Titi Ex quatuor humoribus in humani corporis nutrimentunat faetidia ., simul abeuntibus,sensimque elaboratis,4 varie commut '', tis viij plurimi humores fiunt, ut semen,ros, lac,medulla,&d Gai lib. de Teliqua4d genus, qui tamen inter principes humores nullo
sim alibi. Errauit non minus Aristoteles cum scripsitJib.a de partibus animal.cap.3.sanguinem sua natura frigidum esse,sed, Celsus hallucinatus en in illorum numerum sanguinem ata scribenS,quae celerrime calescunt , de refrigescunt' est enim sanguis natura sua,&per se calidus. e Gale:dRxio. Sanguine loge calidior est Fflauabilis, quiae iuniorest ex Lai tenuiama aBguinis portione immodico calore factus, i r ita inae nuissimus,leuissimus,calidissimus,amarus,siccus, atauus. v ii ny y Calenus lib. i de temperam.cap. vltimo scribitia guinem esse calidissimum, quod est in corpore nostr'; illa tantumco Farat,quae hominem per se,& impermixtima
cepta nutrire potant,qualia sunt chylus,medulla, semen, Ssimilia. Flauibilis in vitellinam bilem, qui humor est minime na
Gar in libet turalis degenerat, cum ex ingenti ichoris ustione, cosumio do- - iis peione erassescit; coloremque veterum ouorum vitellissu, milem acquirit
si Ichorem voco ex Platonis,&Galeni interpretatione se L z'cies rosum,ac tenuem succi cuiuilibet liquorem. p. - Non assentiedum igitur Avicenns,i qui bilem vitellinam: g, ah τ' crassae pituitae permistione fieri scribit b. ' nacea, aeruginosa bilis, si quidem in ventrieulogia' ''gnantur,ex cibis corruptis fiunt; at si in venis, ex vitellina magis usta originem hiuenti Multis modis peccant illi,qui bilem inariam in humoribus numerant; eanden que in venenis ponunt.