Tractatus de apoplexia : dissertatio inauguralis medico-practica

11쪽

quo magis ea in altimum revoco meum, dum iu Austriae Μetropoli diro hoc morbo detentum aegrum Sores trisiissima die 28. Martii uiuii 840 in mea manu conjecit Virtuti eruditione eximium, humanitate et liberalitate insignem, colendiSSimum utque amandi,Simum suis discipulis ei familiaribus Virum de Se optime meritum, nevereii diSSimum Dominum i Si

phum Plet Z, Sacrae heologiae Doctorem Aulae atque Palatii C. R. Parochum, Abbatem insulatum B. M. V. de Pagrany R. excelsi Inferioris uestriae negiminis et Archiepiscopalis Consistorii a Consiliis, Supremum C. R. sublimioris Educationis Itistituti ad S. Augustinum et Facultatis Theologicae iii Ima Universitate Vindobonensi Directorem, SSeSS irem et Resereniem ejusdem Facultatis pene C. R. Auliacam Studiorum Iommissionem et . Qic etc., OX Oiempore, quo hicce Ingeniosus Vir reipublicae veluti suIorum et Si Stentaculum ornamentumque in uetatis flore, ac medio laborum suorum utilissimorum et ad Suhitem plurimum Spectantium curricido, poplexia correptu abrepiuSque ex eo tempore poplexiae naturam diligenter Scrutari ei auctorum opera huc agentia Sedulo pervolvere incepi, et diligenter iudui, qu0nam modo morbii comprimenduS, genu humanum a morbo tantis miseriis conjunci liberandum, atque iositae ejus eripiendae aut saltem iiii iendae Sint Verimi operi pretium est, de ali morbo, quitania mala nobi parat, iuuiuesque OleStia generat, aegro et medico formiduloesus, sere Semper lethalem evenitu habet, pauci Salieni Verbis aliqua dicere.

12쪽

VIII

tiam abstrusi hujus morbi adumbratio,

hJudicis argutum quae non formidat acumen,

Ionge Superat. Sed quod virium debilitas relinquit,

industria quodammodo studuimu compenSure Initia-ii Sumus upi rationem, quae materiam ex floribus

hori et agri elicit, sed tamen eam propria seculiale vertit et digerit.

In pertractatione tam obscuri et gravis morbi neque multum novi praebere, neque quid verioris dicere potuimuS. uae vidimu atque ObServa imi , corroboravimus casibus observatis et nonni illis iraciatis. ovum hujus morbi subdivisionem observationibu comprobatam Statuimus , complicationeSque Varia enumera iniues pulliologiam anatomicum noviSin Venit adauximus' statisticam hujus morbi in Austriae Metropoli addidimus, therapiamque suSiu explana inius Praeterea collegimus in hoc libello it c rem ad Signatam notatu digniSSima illis, quae cui- Iibet auctori propria Sunt, auctorem ipSum prae ut poSipoSuimu S. Opusculum totum in duas partes diviti SimuS, nempe in generalem, quae agit de natura et indole a poplexiae, cauSies, nec non thera in pr0phylactica, et in Specialem, quae Singula apoplexiae Specie periraciat. ReSini, ut, quae hucusque iactium in Ievereseolum, grate meas Summus nunc aperiam et CELEBERRIMIS, DOCΤISSIMIS aique pie a me per Omnem vitam COLENDIS DOM. DOM PROFES-

13쪽

seram pro iustitutioii in arte medica, qua Sub illorum auSpicii paternis gaviSu Sum, et pro Singulari benevolentia, qua omni occasione omnique tempore me uni proSecuti. Occasione liceat hicce utar, Summe Venerando,

celeberrim Medicinae Doctori, Suae C. R. adeSta- iis Consilario, Domino JOΛΝΝΙ ΝΕΡ. SEEBURGER, Vicederectori et Primario in CaeS. Reg. O-

Socomio Universali Viennensi, acutiati med. Vindob. Soduli eic etc., maxuma et in cord nul quam delenda gratias pro benevolentia, pro permiSSione ejus divisionem, quam per annimi frequentavi, in i-Sendi, nec non instructione in hippocratica arte practica publica reserendi. Liceat simul, ut celeberrimo utque aestumatiS-simo edicinae et Chirurgiae Doctori, Domino FRANCISCO SCHUΗ, artis chirurgiae perali ne Chironi, osoconii generalis Chirurgo Primario Fa-clesialis med Vindob. Sodali etc. io , pro bene O-Ieuita divisionem ejus requentandi, pro inStructione

in arte operativa chirurgica, grate agam incerrimas, nullo temporum tractu ex animo meo delendaS.

ni carissime atque dilectissime Meuiori sapientiS- Simo, Maecenati clementissimo, humanitate ac generositate insigni, qui mihi redivivus pater reSurreXisii, jam insanitam meam medicum per tot discrimina rerum soleri manu direxisti, et juvenem ad meiam ex0pia iam tandem perduxisti pro i ii ianiisque in

14쪽

me collati beneficii olim Fraterii pietate Stiminas grate exilibeo. Accipe tunc, Lecior BeneVole, pagella haSce, atque judicem aequiuii praeSin ironi, qui curiae Supellectilis literariae compos, laborum academic0rimn modeSiissimo animo tibi tradere aude primitias.

Scripsi in Austriacmetropoli die I8. Octobris 1840. Arector.

15쪽

Apoplexi a Germanis de Schlag, de Schla flus s. raecis: ο Ποτλη5α, αποπληξιν a vocabulo graeco cirro et Πληrrae, αποπλευεῖν, ictu prosternere, attonitum reddere dicitur ex eo, quod aegri, quo morbus hic gravi invadit, uno quasi ictu percussi concidant. Secundum varios auctores, qui varie geneSim apo-plexiae morbosam explicarunt, morbus noSter RriRS acqui Sivit denominati0nes. Sic nuncupatu ab mPνο- crate Aphonia syncoptica, a Celso morbu S

16쪽

Ut nomina poplexiae, sic definitiones ab auctoribus traditae discrepant inter Q.

Sub nomine Apoplexiae intelligitur subito intranS, repentina ac plenaria sensuum tam Xternorum quam internorum, motuumque voluntariorum abolitio, Superstitibus tamen cordis arteriarumque motu, reSyi-

ratione utut saepe disiicili et steriorosa, ac reliquis functionibus Ianguentibus, quae vitae vegetativae gno- Scunt imperium breviter: poplexia est Sublatio, actura repentina vitae Sychicae,sunctionum incitationis, cum quibu sunctiones vegetationis plus minus hebe Scunt. Apoplexi vario modo a medicis Secundum variam pathogeniae explicationem definitur Hippocrates et Aretaeus Sub vocabulo hoc non semper m0rbum uni- VerSalem, Sed subinde solam partis unius resoluit0nem denotant. Amrneta dicit respiratio ap0plectici SupereSt, peSSimum in hoc morbo signum, Si respiratio intermittat, vel magna cum violentia sat Aelius Archigenem Sic loquentem inducit: Utque absolute dixerim , qui in hanc incidunt aegritudinem SenSi omni carenteS, mortui vivant. Juxta Galenum detentio mentis cum abolitione SenSuum et corporis resolutione. Et idem alio in loco dicit: ,Apoplexia est aboliti sensus et motu in omnibus nervis. Stollio poplexia est Subitanea senSuum in- et externorum motuumque voluntariorum abolitio, Superstitibus respiratione a pulSu. Secundum mentem magni Boerhurii subita integraque e Suum in et externorum, Simulque omniΗmm0tuum voti tariorum ab0litio, superstite Saepe pulSuforti et respiratione magna dissicili, Stertente, una- cum imagine somni perpetui atque profundi

17쪽

cel de Hildenbran a poplexia est adynamiae

propria modiscati0, et Subitanen omnium SenSuum et motuum votivitariorum abolitio cum artuum et sphincterum reIaxatione, persistentibus ceteris functionibus vitalibuS, reSpiratione, puIsu cordi et arteriarum. Sec. Selle c0nsistit ap0pleXia in Sopore alto cum Steriore et paralysi. - Sec Chaudier: Si morbus, in quo SenSus interni et Xterni, ac musculorum Susceri gradu ab0liti sunt, excepto cordis et respirationis usu. - llen apoplexiam ponit in motuum voluntariorum imminutione cum Sopore profundo, integris tamen motibus cordi et arteriarum et respiratioue tardiori.

bosus in genere, in quo SuperioreS, nominatim psychicae h0minis facultate subito cessant, cum inferiores ejusdem functi0nes, tu aut minu intactae, normet liter procedunt. C. F. Frankio ap0plexi et paralysis idem malum, et nonnisi gradu, et causarum Sede diUerSum, cum X altera, altera naScatur quamvis in paralysi Sensus interni uti in poplexi non adsciantur, Si tamen certa in utroque morbo accida impotentia, quare paraIySim tanquam partialem popleXiam considerat et ita describit poplexiam: St 0por morb0SuS, ProfundUS, cum Sensuum ab0litione, ac m0tuS, Xcepto cordis et horacis, illorum majore, hujuS X parte jactura. Quaecumque autem fuerit haec enSuum et motuum cessati aut interceptio, eam cerebri nervorumque praecipua culpa fieri oportet, ut a m0rte aut a Syncope, quae ab aliis classis vitiisque praecordi0rum naScitur, opp0rtune egregetur Vita sive reactio vitalis in hoc

18쪽

morbo nunquam penitu Sublata, nam plane denegato cerebri in c0rpit imperio, m0r magi , quam a poplexi oriatur, neceSSe St. - Iiceat verbis germanicis

Μortii sedes in genere est cerebrum.

A poplexi vel subito et inopinate intrat, vel ut-

plurimum ipsi Symplomata praecedere consueScunt sympt0mata Scilicet prodroma, qu0rum cognitio ideo summe neceSSaria, quia per hanc tantum Saepe p0S- sibile, insultum minacem, horribilem, saepe cito intrantem, praevertere, diaeta, aptisque remediis toIIere aut inSultum procrastinareri aut saltem illius vehementiam imminuere ). Hinc tria stadia a poplexiae, cujuScumque Sit generiS, SSumimVS, nempe: stadium primum Sive prodromorum; Stadium Secundum, sive insultus ipsius, et Stadium tertium, quod Secundum exitum morbi Varium, aut criticum aut paralyticum, lethale, aut in alio morbos, aut in Sanitatem abit. Stadium primum Sive Prodroma Apoplex ine. Homine non pauci, in popleXiam nitenteS, priuS- quam morbo ipsi subjiciantur, per plures jam dies, hebdomade ac mense S mplomata manifestant prodroma, respectu prophylaXe0 admodum memorabilia Huc pectant: magna in Somnum tempore insueto pr0penSi 03

19쪽

somnus inquietus, insomnii terrificis, pavoribus turbatus, cum ipso incubo Stoli' concussionibus et stridore dentium aut somnii graviS, Sed nunquam rescienS, et nonnunquam cum respiri profundo, dissicili aut Stertoroso conjunctius agrypnia inSolitus capitis dolor, praecipue in senibus t Caristast ' capitis gravedo , temulentia ac vertigo cum timore labendi et ipso Iapsu dol0re in tot ea pite, vel cephalae semilateralis sensati plenitudinis , preSSionis capitis, vel pulsationum VaSorum, vel frigoris cujusdam glacialis

issos in functi0num mentalium imminutio praecipue

celerior dictorum, Scriptorum oblivi , memoria et reminiscentia debilis , apsus ingenii aciei, ac sagacitatis insignis , et h0rum Ioco Stupiditas , hebetudo , non raro plenaria amneSia in aliis praecedit animae praesentiae sensuumque activitati suspensio inminens Iipo thymia transitoria, ad mentis lucubrationes inhabilitas 'raro agilitas quaedam morbos mentis atque animi angor et anxietas interna' actione peragenda confundunt; lacies per paucorum minutorum Spatium Summe variabilis, mox rubra, inssata, mox pallida, collapSa, aut coerulescens , una cum livida clerotica oriscia narium pruriunt, Sicca , vel deSt stillicidium e naribus muco-S0-Sero Sum, Vel epi StRXiS; Sensus pressionis ad radicem nasi cum Sternutati0ne effreni functio visus et auditus turbata, lacrimatio in voluntaria , oculi interdum rubentes, prominenteS, fulgore in Solito splendentes, palpebrae apSuS, convulsio vel edema, albuginea Sanguine ussu Sab ViSus uberrationes diversi generis: chrupsia phot0pSia diplopia, macularum, UScarum, scintillarumque obvolitatio , ambib opia, nonnunquam Visu repente ab0letur Morgagii ); in aliis oculi adpu-

20쪽

rent coIIa pSi tiirbidi, Splend0re omni privati attrium tinnitus , SuSurruS, Vel 0mblIS, Xyec0ia, baryecoia, imo surdita persecta, jam ante jam post insultum venae in capite praeSertim in fronte turgent, sic etiam venae jugulare 3 carotidum et arteriarum temporalium pulsatio fortis, visibilis Singulorum musculorum aciei motus tremuluS, labiorumque, hinc alteruter angulus oris

distractus N. hom mn masticatio frustraneas Iabia sublivida , Sicca, vel pallida' inguae gravita ,

torpor, balbutieS, imp0tentia quaedam verba rite pronunciundi, aut ea, quae rite cogitata Sunt, verbis aptis designandi, Stridor dentium praesertim Sub Somno' spasmi varii generi , dySpes Sia, cardiaIgia , nausea, vomituritio et vomitus, praeSertim capite m0to, materiam biliosam ejiciens; Scitatio crebra Singultus; deglutitio impedita Suspiria frequentia tussis plerumque sicca, respirati dissicilis non citatu non raro cardiopalmus , pulsu radiali IentuS duru , tenSuS, irregularis 3 cal0 capitis Ierumque adauctus' cutiSplerumque frigida, Sicca, pallida, Saepe pruritu totius corporis adcuSatur urina parca, mictus difficilis, aut urinae et alvi Sine alia causa diuturnior retentio aut involuntaria excretio dolor tensi via e occipite pervertebras cervici descendens, columnae vertebralis et trunci incurvatio paulatim auctas membrorum alterutrius imprimis lateris pondus dedolatio, Stupor aut formi catio, tremor artuum, tendinum Subsultus, cita delatigatio, animi deliquia incessu capite antrorsum inclinato titubans , vacillans ac Si pedes rependo traherentur, ulcerum antiqu0rum XSiccatio pontanea impetiginum consuetarum fuga, Sudoris axillari pedumque cessatio. - uuandoque convulsiones hystericae hyp0