Tractatus de apoplexia : dissertatio inauguralis medico-practica

41쪽

ductibus hepaticis magnam proclivitatem ad apoplexiam

inducat.

Inssuxus affectionum astricarum ad gignendam poplexiam non solum Sufficienter ex ebrietate, oppletione ventriculi nutrimentis etc. Sed etiam ex aliis variis morbosis manifestationibus, quae impedimenta aut alias lanctionum ventriculi et tractus intestinatis turbas indicant, procedit; quod jam observationibus c0piosi corroboratum. Ceterum nunquam obliviScendum, quod multa gastrica insultum poplecticum comitantia Symplomata, uti nauSeu ructuS, V0mituritio VomituS, astrodynia, tormina ventris etc., tamquam per commotionem aut laesionem cerebri in ventriculo provocati essectus sympathici considerandi sunt. Secundum Hagedori et Cheyne obvenit apoplexia partim Sub partim post insultus colicae pictoni m. tiamsi paralysis consuetum exitum et complicationem hujus m0rbi sormat, saepe tamen popleXia cum his conjuncta occurrit. Etiam cum m0rbis renum,

conjuncta obServata non raro sequitur poplexia, in Specie SeroSa, OS urinae SuppreSSionem.

g. Divisio poplexiae multiplex est.

0uoad gradum atque intensionem morbi jam Hippocrates dividere c0nsuevit ap0plexiam in sortem et levem quae divisio licet ad meliorem diagnosim nil, ad pr0gnosim tamen plurimum conferre videtur. Dicit enim immortalis ille vir Aphor. 42. Sectio II., S0l-

Vere poplexiam vehementem quidem impossibile, debilem vero non tacite. Λυ si ἐποΠλ ηξίην , λυρην μεγαθυνατον δενεο δε - ρηιθιον). Post Hippocratem Antiquidistinxerunt a poplexiam in levem et gravem, malignam, cerebralem , conSenSualem, totalem, partialem, hyStericam hyp0chondriacam et verminosam. Galeno po-

42쪽

plexiae gradu Sunt illitu0r: eviSSimus, evis, validus , validissimus. Meliora divisionis argumenta primum Morgagnio debemuS, qui diligenti cadaverum Sectione edoctus Sanguineam et Sero Sam prop0suit. L. B. de Sativage Secundum momenta causalia

quindecim species di Stinguit: inpoplexiam Sanguineam Senerti tritumaticam vel phlegmonosam Forressi temulentam mersit; hystericam 'denhami arthriticam Musgrarii metastaticam velis corbulicam angeli; pituitosam Seuersi epilepticam ancisit', Verminosam Grandi illiersi; mephyticam Mezerey inflammatoriam et an wieten: p0Iyposam forsagii Suspiriosam Cug-

sonii , febric0sam ei molli periodicam Preysingerii.

Cullen distinxit apoplexiam modo cum mod Sine compreSSione , priorem ex causis mechanicis, alteram e dynamicis derivans. - Nicolai: iri 0rem popIe-Xiam ex compreSsione ortam Sub divisit in ilIam, quae Sanguini congestione in encephalum, vel ejus effu-Si0ne sit, et alteram, quae ab alia materia uida e rebrum inundante producitur et huic speciei inserit ap0pIeXiam lacteam , urinosam, iurulentam, Vel SUI'pressis diversis excretionibus, me non localibus VitiiS, in ranio steatomatibus, vasorum ossis cationibus, calculis in cerebro, tumoribu variis, AEX0StOSibu etc. OXortum Apoplexi absque c0mpreSSione nerv0Sa dicta,eS vel cum materia, it quidem vel in corpore ipso genita, vel externe applicata et ingesta, AEu Venena varia et halitus venenati reserendi; vel Si sine materia, uti vehementi0res animi ass ectus, commotio cerebri etc. Praeterea quoad materiam morbum producentem distinguitur a poplexi a Sanguinea seu calida et apoplexia SeroSa, Seu pitui10Sa vel etiam frigida. - Sanguinea dicitur, ubi sanguis e0mparet in dilatatis cerebri a Sisaut in cerebrum effusus sive uidus sive c0ngrumatu 30ritur ergo a Sanguine majori quantitate ad encephalon

43쪽

adpulso. Serosam nominarunt, ubi serum alterutro m0do collectum occurrit; non ex Simplici congestione, Sed ab extravasat extra alveolo per nimias reactioneS VRS0rum capillarium aut plerumque per eorum laxitatem oritur, quod extravasatum vel inter meninges vel in cameris cerebralibus c0ntingit. uariu existimat, illam divisionem in praxi uincere. P. Uraihi; assumit apoplexiam ex Vitio organico aut Iocali, a paralysi, exque uniVerSae On-Stitutionis culpa, cum majori capitis adsectione conjuncta, et quidem vel hypersthenia vel asthenia exortam, quae ultima nervosa quibusdam dicitur, atque hb Sterica , hypochondriacos, iterato Saepe opprimit,

cum nec Serum, nec sanguinem in calvaria osserat, aliaque medendi methodo indigeat. renge δ dividit poplexiam: in nerUosam,conSensualem et humoralem Sub qua p0pIeXiam se-Υ0Sam et Sanguineam intelligit, dicens disserentiam inter poplexiam serosam et Sanguineam, quam IureSStatuerunt, nullius esse momenti, cadaverum Saltem Sectionibus haudquaquam confirmRri. Systematis Browniant assecla proposuerunt ap0pIeXiam Sthenicam et asthenicam. Selle describit ap0pIeXiam sanguineum, gaStricam et malignam.

muste poplexiam in duo genera cardinalia dividit 1 in apoplexiam a causis I 0calibus vulneribus

capiti , contusi0nibus, extravasatis, ulceribus, indurationibus aliisque vitiis organicis cerebri in po-Ρlexiam a causis dynamicis , effectum uniVei Salem X- Serentibus, ortam, quam in n)ersthenicam et asthenicam subdividit. Hause omnem poplexiam ad sanguineam Sive pleth 0ricam et nerv0sam Sive immaterialem reducit, i Sic

44쪽

dictam serosam et conSensualem ad Sanguineam re

ferens.

Richter apoplexiam dividit 1 in cerebralem, 2 in spinalem et . in abdominalem, prouti sensilitatis principium vel in cerebro ipso , vel in medulla spinali, vel in gangliis et plexibus nervosis abdomini vigens

exhauritur 3 ceterum concedit, quamlibet harum Specierum charactere ap0plexiae Sanguineae, SeroSae aut nervosae Stipari poSSe. cel deludelibrand practicam diviSionem SequenS, a poplexiae duas Specie asSignat, nimirum nerU0Sam unam, humoralem alteram, quam derivat a sanguinis circulo vel adaucto , vel imminuto, quare humoralem in sanguineam et Serosam Subdividit. Alii dividunt apoplexiam quoad typum in peri0- dicam, quae certis h0ris aut diebus redire Solet, quam vero divisionem aSSumere non valemus, quum haec Periodica poplexi potius ad febres intermittentes arvatas , Sub Schemata c0mniosae, quam ad Vera ap0plexi a S, quae nunquam periodice saltant, Sit reserenda. Respectu habito originis poplexi subdivisa in idio pathicam, Simplicem, primariam, et in Sympathicam , in priori cauSa, Sedesque cauSae unacum effectu in uno eodemque loco, nempe in ranio, reSidet, in aItera sedes causae et effectu in diverso corporis Ioco haeret, Vel in thorace vel in abdomine, effectus Vero semper haerebit in ranio. 0uoad numerum aegrorum apoplexi c0

reptorum didivitur in V epidemicam J, quae X

causa univerSali, late Supra populum divulgata, oriens, uno eodemque temp0re magnam hominum copiam a greditur; Lenis emicam, quae ex causa, regioni alicui pr0pria, pr0germinanS, plures huic regioni adstric-

45쪽

tos incolas infestat et is sporadicam, quae X cauSasingulari singulum aliquem hominem corripit. Secundum cel. Crui eimier Dictionnatre universet de Medicine pratique consistit essentia poplexiae in

spontanea haemorrhagia cerebri, quae dua Species agnoscit. Sub prima specie in medio dilaceratae substantiae cerebri accumulatio seu sanguini extraVaSatum, nempe socias haemorrhagicus flayer sanguin adest in secunda specie insili ratio sanguinis in substantiam mollem cerebri contingit. Prima specie reSp0ndet apo-plexiae communiter occurrenti, Secunda morbo noViS-Simis temporibus descripto sub nomine emollitionis cerebri RamotIissement dii cerveati', quam r. ap0pIe-Xiam capillarem haemorrhagiam cerebri capillarem nominat. xinde divisionem statuit, in poplexium capillarem, et in apoplexiam haemorrhagicam non capillarem , quae uterque aut e sanguine arteri0SO, ut Ven0s inducta est, prouti aut major activita Systematis circulatorii adest, aut accumulatio, Stagnatio Sanguini venosi in vasis cerebralibus praeceSSerat hinculterius subdividit apoplexiam, in a apoplexiam capillarem arteriosam, b apoplexiam cap. VenoSam, O popl haemorrh. arteriosam, et O ap0pl haemorrh. Ven0Sam, quod in Statu vivente non, sub cadaverum Sectione tantum ex nimia turgescentia arteriarum aut venarum cerebri, ut ex exsudato sanguini Ven0Si, Vel arteriosi cognoscitur. Distinctio inter poplexiam capillarem et haemorrhagicam non capillarem qu0ad cauSaS, Symplomata et therapiam, Si Stricte Sumatur, fere nulla, existunt tantum nonnullae varietates a Seinvicem distinguenteS.

g. 10. Divisio quoad insultus apoplectici vehementiam.

A. poplexi a fulminans apoplexi lau-droyante est poplexia universalis, perfecta, repente atque vehementissime intrans ictu quaSi percuSSu re-

46쪽

pente aeger e0ncidit. onnunquam adest spuma ante os, facies livida, musculi voluntarii et artus persecte relaxati et immobiles, excretione saecum et urinarum inV0Iuntarie inscio aegro contingunt; 0St pauca momenta aeger animam exspirat cum vel sine teriore aut respi-rntione Stertorosa, sanguinis circulo interrupto et deincessante extremitates frigidae et ividae inveniuntur, Superficie corporis externa sudore frigido madet, tinterdum facies jam cadaverosum pro Spectum offert.

deratio est apoplexia, sed insultu licet gravis, vehementiae multo minori et mors non statim aut post nonnuIIa horas, sed saltem post nychthemerum intrat. Haec Specie magis sub activis atque Athenicis insultus upoplectici formis obvenit Aeger plus minuSVe repente pr0lando Sop0re corripitur, oculi Sunt aperti vel clausi, respirium profundum, lentum, Sterterosum, utSuilentuS, plenus, duruS, vel rariis, nonnunquam irregularis et inaequalis. Haec Sunt Sb mplomata praecipua, quum ab initio Signa paralySeos desciunt. Attamen nonnunquam et ab initio inSultus poplectici, sed multo frequentius post aliquot dies, angulus oris distrahitur, oculi distorquentur, pal

que alicujus extremitatis, vel unius corporis Interis abolitus brachium lateris non paralytici rigidum, vel Supra pectus, ve ad genitalia jacet. Si morbus sub hac forma intrat, tum saepe adest, licet nonnunquam leviS, paralysis vesicae urinariae vel Hii SphincteriS, quae Schuriam, nuresim, aliaque linc spectantia mala cau- Sant. Aeger decumbit consuetim in latus paralyticum, quod saccidum, immobile et insensile erga stimulo irritante eSt membra lateris opp0sit e contra a pasticiS

contractionibus torquentur.

Ap 0plexi imperfecta, in hac insultuSIente et vehementiae exiguae intrat; insultu 390 plec-

47쪽

ticus n0 t0tum corpus, sed partem tantum adgreditur et cum in hac actiones animales , nec Omnes, ex X toto aboleantur, spuria aut levior, poplexi partialis,

auctoribus nominatu In hac praegressis n0nnulli prodr0miS, Supra adductis, aeger vehementi vertigine Ii-p0thymia vel sensu animi deliqui adpropinquantiScorripitur, insimu accedunt nausea et vomitus, uti etiam turbae functionum sensuum externorum, raeSertim visus et auditus memoria non penitus deleta, con- Scientia pro parte perdita, loquela tarda balbutiens, db Sphngia, motusque voluntarius valde debilis adhuc Supersunt pulsu debilis, irregularis, n0nnunquam acceleratu cum Ius minusve graviore Sopore conjunctuS, Sympt0mata hujus poplexiae essentialia conStituunt.

g. II. Divisio poplexiae conSecutisne.

Apoplexi potest intrare post morbi cujusdam Va-neScentiam subitaneam, et in hujus evanescentiae cauSa, uti post haemorrhagiarum habitualium SuppreSSionem, ut Semel vidimus, - post evacuationem Variorum humorum cohibitam, aut post retropulsas impetigines SVe apoplexi tali modo apparet, ut concludere debeamuS illam ex morbi prioris evanescentia, uti in casibus arthritidis metastaticae, rheumatiSmi et , r0Vocatam fuisse vel a poplexia Sese associat qua complicati aliis morbis, qui ex nulla metastasi proveniunt. De hac specie poplexiae jam sub S. 8 dictum. Haec divisio poplexiae in a consequuti-Vam, b meta staticam, et O complicatam, qu0ad therapiam summi momenti; nam ex cauSa rite enucleata, therapia apta instituitur. Ad a). poplexi a consecutiva Xoritur p0StSuppreSSi0nein aem0rrhagiarium, evacuationum habitualium, impetiginum, ex qua accumulatio humorum

48쪽

nimia in Syqtemate vasculari, et amuxus sanguinis major versus encephalon adducituri; Sic quoque repentina consolidatio ulcerum chronicorum pedum, Suppressi sudorum pedum habitualium , Suppressio lochiorum, lactis, eucorrhoeae in seminis, Vel 0110rrhoeae in viris, non raro popleXiam cauSant. Frequenter etiam poplexi post Suppressam torrhoeam et p0St organ0rum auri phI0g0ses, quae ex auro in cerebrum ejuSque membranas Serpunt, et in Suppurati0nem abeunt, obServatur.

ex anomali atque metastatica arthritide multi auctores observarunt. Sic quoque rheumaticae assectiones, Sive metaStases rheumatismi in cerebri membranas pople-Xiam provocare possunt. Sub sectionibus individuorum, ex metastasi rheumatica emortuorum, inUentae membranae injectae, incraSSatae, et inter has XSudatum Sero Sum. Similia Symplomata et eadem, quae in rheumatismo, inveniuntur sub cadaverum sectionibus ex ery- Sipelate, a partibus externis ad interna retrogreSSO, emortu0rum. In apbplexi ex metastaSi, insultu ap0-

plecticus minus vehemens, quam in poplexi idiopathica, et paraIysis tantum in gradu assecti0nis cerebri alio intrat. Nonnulli auctores inter quo praecipue cel. Star numerandus, Secundum cauSRS ccnSionaleS, quae poplexiam provocarunt, dividunt in Ap. traumaticam toxicam, sanguinulentam, inflammatoriam hydrocephalicam , mentalem, catalepticam, temulentam, Suffocativam, organicam, metastaticam farthriticam, Scabi0Sam, lacteam, etc. , astricam biliosam, ab-d0minalem , labricosam intermittentem , pileplicam,

hystericam e SuppreSSa transpiratione ortam, XacrimoniiS, etc.

49쪽

9. 2. Divisio Apoplexiae pro praxi Summe proscua.

Prima et intuitu practico gravissima poplexiae distinctio est: a in poplexiam a Virium SuppreS-sione et b a vera virium debilitate. Vires

autem cerebri tam a Sanguine intra ranium congesto aut XtraVasato, quam ab humoribus erosis lymphatici , purulentiS, chorosis, extravaSatis, imo a variis cerebri, meningum, ossium cranii vitiis organicis, subito et gradu ad apoplexiam requiSii Supprimi poSSunt et vera earum debilitas aeque ab influxibus debilitantibus et alterantibus , quam generatim directe aut mediante incitatione nimia aut humorum immutatione nocentibuS, Suam trahere potest originem. uum ergo nunc humores, nunc adsectio quaelibet Sphaerae nervo-Sae ad apoplexiae originem contribuunt, sequitur divisio in popleXiam: Ι. Sanguineam, II. Si ri S a m et

Praeter reliqua symptomata in tractatu de Apople-Xia Speciali assignanda, quae cuilibet Speciei conveniunt, cognoscitur quaelibet poplexiae species jam ex adspecto habitu corporis externo, nam Sub: I. poplexi a Sanguinea invenimus individua Sanguine repleta, Iethorica, turgida, torrosa, acie rubra, oculi prominentibus iride viridi aut bru-nescen1i , capillis profunde bruneis aut nigris, proviSagi genere Systema Sanguiferum Iuxurians, ad activas Sanguinis congeStiones et haemorrhagius Valde pronum , quod no ad phlebotomias instituendas facile invitat

II. In poplexi a se rosa, sive phlegmatica, sive lymphatica dicia, corpus phlegmaticum, InSticum , pallidum, pallide avicans, iners, obeSum, eu-c0phlegmaticum, oculi Ianguidi, quasi vitreici, Iubenter

50쪽

id negotii nobis datum esse credimus, ut Se et X-

cretione remediis congrui prom0Veamus.

III. Denique poplexi a nervo S c0gn0Scitur ex subjecto debili, exhaust0, macilento, irrita bili, nimium sensibili, hypochondriaco, hySterico, communiter cute tenera, delicaiula, capilli pallidis, flavescentibu bIondi, rusis, oculi minus prominen tibus , sed iride pallida, coerulescente, nerUis tenerioribus, imbecillibus , stimuli impatientibus , proviso; quo in casu ad nervina Stimulantia volatilia aliaque

Haec divisio principalis pro pavi Xi utilissima quum

omne enim cauSae, quae poplexiam moliuntur, huic divisioni commode Sub ordinari queant, et quibus omnes aliae divisiones, in calidam seu febri lem; frigidam seu a febrilem, in idio pathicam, sympathicam, meta Staticam, ex vitii organicis etc. utut variae dignitatis practicae adeoque attentione admodum dignae sint, sub ordinandae

experientia et obServatio divi Sionem poplexiae in Sanguineam et SeroSam non confirmet nam Iure caSus, qui effusione Serosa terminantur, Sub decursu morbi omnia illa Symplomata osserunt, quae p. Sanguineae propria Sunt e. r. faciem rubram, utSum sortem, constitutionem robustam etc. e contra in pluribus casibus,

in quibus facie pallida, tumida, pulsus debilis adest,

revera ap0pleXia Sanguinea intrat, quod etiam necroscopiae edocent imo assectiones hydropicae diathesis

Ieucophlegmatica, Senectu eicio quae maXime pro Glasione Serosa l0quuntur, tamen non exta data praebent. Etiamsi tamen opinionem illorum clarorum Virorum deIere non valemus, Sententiam tamen illorum ta- tutam nullomodo confirmare possumUS; nam experientiae et obServationes clarissimorum virorum I. N. Nob.