Tractatus de apoplexia : dissertatio inauguralis medico-practica

21쪽

chondriacae, Saepe remittentes, sed iterum vehementi0re praecedere solent J. Duratio horum prodromorum utique determinari nequit, nunc paucas tantum horaS, nunc per men SeS, imo annos insultum praecedunt, nunc omnino desiderantur. Paulo priusquam poplexi invadat, Signa prodromuincrementum capere solent. Duo major Serie Symptomatum enumeratorum aegrum quatit, e periculoSior hostis intrans extimescendus et praenuntianduS, nunquam vilipendendus, sed statim rite tractandus, nam do-IOSus hostis mox subito intrat et nos ad arma sortissima clamare jubet.

Stadium secundum sive Insultus apis mcticu S.

His praegressis, inter SermoneS, comeSSationes , in publico versantem, minime tamen medio Sub 0mno hoc tempore major Sanguini adssuxus ad cerebrum intercedit', morbi insultus coelesti quasi ictu percussum proSternit hominem, qui, aut Statim conscientia omni privatus, trunci adinstar humi decumbit, cum motu voluntario abolito relaxatione musculorum aut sphincterum aut nonnunquam ante apsum loquela sit tarda, balbutiens, conscientia aboleri incipit, visu obsit Scatur, dein frangitur, palpebrae mox aperiuntur, mox convulsive distrahuntur, musculi faciei tremunt aut convelluntur, oculi et caput distorquentur, acies palle-Scit, emuunt ex ore guttulae aliquot salivae, cor valide PutSat, manibu mo caput, lingua, mox regi c0rdiSVe abdomen vel genitalia tanguntur, ingreSSu titubanS, denegatuS, pulsus it parvus SuppreSSUS, O cum On- Scientiae et motus ab0litione concidit; - aut nonniSi

22쪽

angore insolito captus corruit, et de gravi capitis dolore, debili conscientia, in otiique hebete conquerentem audimu , Si in stultus poplecticus levioris sui gradus. Praeter nunc adducia sub insultu poplectico Sequentia occurrunt phaenomena facies admodum rubra, livida, lata, praeter naturam calida, ac iurgida, nunc eXSangui quaSi, pallida, collapsa et angustata, Sudore frigido madida, atque a statu normali multum disse ren con Spicitur. Oculi mox Iau Si mo aperti, anguidi, vitrei, distorquentur, conjunctiva bulbi sanguine Sus Sa, pupillaque o contracta, mox dilatata, mox nullo Stimulo ad motum concitanda, muScutu ocu-Ι0rum, nil vel alter eorum, paralbticu evadit, inde in re convalescentibus variae strabismi species. Habitus totus est instatus et rubicundus, vel pallidu aeger profunde dormientis instar tarde respirtit, roncho ducit, nonnunquam stertens s Siertor ap0plecticus', re hiante, Spuma replet , uiplurimum obliquo labia oriSet lingua vel pallida, vel livida, rubra tumidaque i maxilla inferior deorsum pendet' ad orificia narium d-Ρaret Spuma venae jugulares omnesque faciei turgent; carotides et arteriae temporales sortiter vibrant. Adest plenaria Sensuum et motuum abolitio, superstite lenta respiratione et circulatione. Musculi faciei, ingua et Serius musculi respiratorii paralytice adsciuntur. Pulsus cordis et arteriarum frequenter plenus, magnuS, 0ritSet lentus, vel frequentiae urinalis, interdum pS DR-turali sortior, alius tensus, durus, frequen i jam e r parvuS, mollis, debilis, tardus, aut plane intermittenS in malo conclamat pulsu quam frequentiSSimuS, inordinatus, intermittens, nonnunquam vix tangenduS. Respiratio Secundum vim et frequentiam puISui Drre'Sp0ndet: si pulsus lentus et sortis, tum respiratio profunda, tarda et sterio rosa si pulsus debilis et frequens, tum re- Spirium acceleratum, minus laboriosum, et non S0n0rum 3 qu Dd0que reSpiratio pr0rsus naturalis observatur. Non-

23쪽

nunquam adest cardiopalmus vehemens, praecipue, Si pulsus radialis plenus, durus, tardus 6maso Suspiria

profunda frequentia nunquam desunt. Abdomen utpIurimum collapsum, insensile urina I UuSque citra voluntatem mittitui , sphinctere resoluti extremitates multum relaxatae, frigore marmoreo tectae paralySesquandoque unius cum convulsionibus alterius ateris; thermopoesis in genere imminutas parte Singulae Superficiei externae, uti facies et imprimis DonS, sol lum , pectuS, vel universa cutis Sudore gelido, viscidoque perfusa. onnunquam apparent Vibice aut maculae δ' decolores, gangraenescente in diUerSi corporis partibus, velut in typho gravissimo interdum Sanguis resolutus, roSeuS, alia coccineu ex re, nuribus , auribus promanat, letheis bruitur undis, quod Subinde eodem temporis momento accidit, quo crudelis hicce morbus aegrum invaSit. Gradum ceteroquin morbi diversum et symptomatum morbosorum modificationem multisariam esse, ut in omnibus aliis aspectionibus morbosis, pro diversitate dispositionis , 0nstitutioni , habitu , temperamenti, aetatis pro majori minorive vehementia et cauSue excitantis qualitate, facile liquet; sic conscientia adhuc perdurare, motuSque v0Iuntariu conceSSUS SSe potest etc. sic in poplexi sanguine9, utut genuina, c0lorem,

cuti pallidum et lividum, pulsumque valde debilem Vix tangendum, praesertim sub primo insultus introitu ob Servari, Morgagni jam testatur.

g. 4. Duratio insultus poplectici.

Duratio insultus apoi Iectici summe varia Saepe prim insultus momento mors intrat; nonnunquam DSthoram dimidiam, uti in una semina observavi vide in-

DJoli. Servat me ut remo ait Diss de perpetuis materiae organicae allimaIis vicissitudinibus Halae , 1808.

24쪽

serius , - os aliquot horas Iethaliterranit non raro protrahitur Sopor per aliquot nychthemera , Sub quo vaIde tristi exitus extimescendus, praecipue, Si 0St viginti quatuor horas remissio notabilis non intrat, quod milii in Rev. Dom. I. Plet: vide inserius observare licuit. In illis casibus, ubi poplexi ex haemorrhagia aSorum cerebri exorta, et praecipue ubi ventriculi basisque cerebri Sanguine obruuntur, m0rScita cenam tristissimam cito claudit; ubi exsudatum haemorrhagicum leve exitus varius, de quo inferiuS. Gravis insultus in genere Summ0pere periculoSUS, Ieviori insultu aeger decumbens, Symplomata SuperiuSenumerata mitiora prae se fert in utroque caSu, rariuSin pri0re, frequentius in p0steriore contingit artis medicae ope, uSto tempore et congrue adhibita, aegrum Sine ullis mali subsequis pristinae Sanitati restituere.

Prouti omnes reliqui morbi, ita etiam ille, de quon0bi est Sermo, triplicem agnoscit terminationem in Sanitatem, in alio morbos, tu in mortem. Moerminatio in plenariam valetudinem Secundam, quae quamquam optatisSima, ita proh dolor rarissima est. XSpectari potest optatiSSimus hic exitus, ubi gradu morbi levior est, cauSRO-que morbi Xcitantes, cujusvi demum sint generiS, cito solliciterque removentur. IRedeunte sanitate, ViX non Semper morbo associatur febris, cui a poplexi cedit vel sequuntur evacuationes criticae sudore largiunt vel SaleS, calidi, vaporosi urina sedimentum deponen rubrum, sursuraceum, aut crystallinum, albicanS, vomitus aut diari hoea indolis criticae, praesertim, Si morbus adductus ex oppletione ventriculi per Spiritu0SA, nutrimenta copiosa prosluvia etiam cruenta praeSertim, ubi Suppressio haemorrhoidum aut calamentorum in

25쪽

pressi Artis auxili c0ngestiones absque mora dissipantur, Stase ei alia circuli impedimenta removentur. Sub recta adhibita therapia, influxu noXio quo Ut novo Sedulo evitato et moliminibus naturae, organa adsecta

ad functiones suas normales SenSim SenSimque redeunt, conscientia motusque voluntarius revertuntur, memoria reviviscis, ingenium increscit, o luelauit expeditior, facies componitur, visus si normalis, auditus n0 gra-ViS, reSpiratio, pulsus cordis et arteriarum sit liberior; in extremitatibus ab initi sensus formicationis percipi tur Serius in his et quidem prius in superi0ribu quam in inserioribus, in palpebris et in reliquis partibu motu omne resuscitantur motus pastici, convulSi0n Ssilent; sphincteres functione Suas rite peragunt, Se- et excreti0nes omnes ex norma procedunt.

Monendum tamen, quod Statu reconURIeScentiae valde tarde procedit, omniumque sere corpori partium functione rite peraguntur, donec apparatu motorius pristinam firmitatem est adeptus, qu0d nobis in una aegra in divisione cel. Cons. Seeburger adhuc observare licet. Saepe remanet paralyticu musculorum assectio in eodem tenore usque ad 0rtem, quae Semper emaciationem membri paralytici secum ducit. Van wD-len dicit: omnium peSSimum Signum St, Si par paralytica simul sit atrophica, tunc enim denotat, nihil humoris nutritii adferri ad partem amplius, ideoque Seu Sim lenio marasmo contabescere. Rarissime atque infelicissimo casu paralysis perfecte evanescit. Sub paralyseo decremento, si plures Simul partes occupatae fuerunt, certus ordo quoad templa obServatur, ita, ut prius lingua, dein lacies, tunc Iabia, postea extremitate Superiores et demum inseriores ad statum re deant 0rmalem. xtremitates inseriores rarissime, in casibus licet felicissimis pristinum nanciscuntur Vigorem, et per Iongum adhuc tempus imbecillitas quaedam et ingressus dissicili remanent. Secundum cel. Nobi

26쪽

lem de almanu ' sanitatis redeuntis praenuntii in partibu paralytici Sunt serarmicationis titilIationis,

aut vellicationis, puncturarum nonnunquam sortiorum imo dolorum in membro paralytico Sensatio 7 SuccuSSIones electrici analogae, convuISione leves' aliqua motu lacultas per vice manifesta calor, Iasticitas et transpiratio restitutae quandoque eruptio utanea; pulsuum magnitudo et vigor increscentes. In parte paralytica Semper prius Sensilitas, dein unctio motus redire Solet. In nonnulli casibus paralysis iterum decrescit, et quidem nunc celeriori, nunc lentiori paSsu, quin tamen membrum paralyticum pristinum adipiscatur vigorem. Si autem sanitas persecta n0 rediverit, tum Semper remanet sere per reliquum vitae tempus aliqua hebetudo sensuum in et eXternorum, t0iiuSque corp0riS, Sensus ammae ante oculos, Ioquela tarda balbutiens , motus artuum languidus, tremores, Xiremitatum para-IySe leve non resolutae, respiratio tarda, memoria, conscientia, vis ingenii nec non corporis debiles, aeger

sit piger, debilis , limidus et valde ad 0vum insulium proclivis, qui ipsum aut de medio tollit, ut corpus ejus atque animam itu debilitat, ut in Summo gradu

exhaustum in Verum Statum Op0roSum concidat.

Ceterum ap0plexia offert eximium ni Sum, insultum, quem semel fecit, rei terandi , praeSertim non amota, aut Semper de novo provocata, nuS remota. b In alios morbo frequentisSima Si terminatio quidem duplici ratione. α Major nempe, quam par St, reactio tum univerSalis, tum t0pica, quae interdum eXoritur . novum ciere potest morbum Secundarium Statum inducens cerebri aut meningum mere phlogisticum, varia in et Ox-

27쪽

tensione; observatus qu0que harum partium iussammationis exitus, Sic visu Sunt ulcera cerebri meningum, colluvie purulenta in Ventriculis cerebri, glandula pinealis tumida, pure lena, etc. β' ipso morbo pro parte fugato labes functionum vitae animalis, qua posthuma remanere Solent. muc Spectant: αα 0u0 ad apparatum motorium: Paralyse singularum vel complurium simul partium, SaepiSsime autem Superiorum et inferiorum, ubi hae partes ab initio tumescunt, Marce Scunt dein temporis progressu, perStante adhucdum aliquantula sensibilitate tu ipsis. Saepe intrat Para plegia, mempe omne corpuS Xcepto capite paralysi plectitur saepe indest Paraplexi a Sive paralySi artuum universalis' saepe dimidiae corporis parti paralysis sive Haemi plegia ob Servatur , ubi nempe omnes, quae huic lateri re-Sp0ndent, partes paralyticae sunt, indeque lacies admodum des guratur Nonnunquam in caS Scilicet graviori musculo buccinatorio resoluto, illud comparet phaen0menon, cujuS, Sub nomine o,sumer a pipe medici gallici faciunt mentionem, ubi nempe sub quavis inspiratione o inflatur, nerque cum trepitu quodam expellitur. Aut remanet

paralysis linguae solos ii Iegia, alos Solysis hinc loquela intellectu dissicilis, lenta,

balbutiens , majorique gradu aph0nia ipsa 3 maSticatio impedita salivae prosluvium montinuum, Saporis desectus Iinguaeque ex ire prolapSuS GI0sso celei originem agnoscunt Interdum unitateralis tantum linguae paralysis obvenit, qu0 in cnSu Sub quavis ejus porrectione apex ad unumve alterum corporis latus, jam ad anum, jam

m0rb0Sum vergit Aliud I0quelae vitium, laudrar 0bServatum, tu nempe sit, ut aegri aliud

28쪽

pronunciarent Vocabulum, quam pronunciatum vult mens, facultatum intellectualium potius alienationi, quam linguae paralysi est adscribendum contingit palpebrarum paralySis, et quidem frequentius Superi0rum s Blepharopto Si paralytica', aut totius musculi orbicularis Lagophthalmus paria lynicus P ex qua ob irritationem continuam ophthalmitis procreatur tandemque ipSius nervi optici et retinae quam tristi ambIyopia,

timaurosis excipit. . Sequitur nonnunquam paraly-Si musculorum colli et illorum, qui deglutitioni inserviunt L FSphagia raralytica', ut hae divalde dissicilis vel penitus impedita reddatur, adeo, ut aeger, nisi artificialis nutritio suscipi poSSit,

in summo periculo, fi mi atrocissimae succumbendi, versetur Saepe etiam Sphinctere vesicae urinariae et uni paralytice adficiuntur unde iterum mala alia, ruti dysuria, ischuria, incontinentia urinae alvi obstipatio tertinax, obstructioneSViscerum abdominalium cachexiae diverSue oriuntur. - ara b Ses organorum pro diversi sunctionibus diversas excipere turbas, facile perspicitur. Convulsiones et Spus mi etiam Seque-Ias hujus morbi atrocis sistere 130ssunt: hinc in variis organi motoriis tremores Singularum partium aut totius i0rp0riS, palpebrarum, muScul0rum bulbi, luscitaS Strabismus musculorum faciei,

ApopleXiam per Superaccedentem epilepsiam Solutam observavit C. Bilrdach.

ββ. Mu0 ad sensus internos functio cerebri varia

ratione alteratur, Sive unius alteriusve animae sa- cultatis, ve plurium simul Iabes subsequitur Siccet Platnerus p0S praegressam popleXiam memoriae debilitatem, aut plenariam ejus abolitio-

29쪽

xiam perpeSsus, non mem0riae Solum, sed rationis quoque labem retinuit Unus ex meis aegris apoplexiam gradu levi0ri perpeSSUS, Medio Sub Sermone repente obliviscitur,' quid loquutus sit, statimque de nova longe alia re, Me qua non fuit sermo, loqui incipit. Non raro rerum magna oblivio, caducita mentis, idi0itSmuS, Stupor amentia, deliria, mania, melancholia aliaque remanent. γγ Ou0ad Sensu externoS, ambly0pia, amaur0SiS, baryec0ia, SurditaS, Variae alienationes gustus et olfactus,' qua mala 40Sthuma poplexiae Saepe obveniunt. M. Vel iuirant sebres cum charactere diverso, non raro in lentas et hecticas abeunteS. Oon mortem transit apoplexia Vel directa ratione, sublato communi illo vinculo, quo cuncta SyStemata inter se uniuntur, vel indirecta, per posthum immedicabilia modo id ducta, ad quae adhuc referenda, em0llitio cerebri apoplectica, exsudatum copi0Sum Se-roSum lymphaticum, aut extravasatum Sanguineum, in-sammatio substantiae cerebri, meningum, e caVa cerebri obvestienti membranae.

g. 6. Disserentiae a m0ctis analogis. Ouoniam multi sunt morbi, qui adjunctam habent

sensuum hebetudinem et torporem, qui Sub decursu Suo analogum apoplexiae Statum moliuntur, aut protinus Sub Schemate illius comparent, hinc juvabit, ut ab illis ap0plexi distinguatur, imprimis, cum ad therapiam adhibendam res est summi valoris. Breviter, hi m ii Leci a St Symploma characteristicum , quae nullam init commutatationem cum aliis morbis, ad summum tantum

Scripta de vi corporis tu mem0riam, ag. 1. S. II.

30쪽

eum, in IaeSi0num Xternarum causam, Xorto eXSudato sanguineo. Liceat tamen et Specialius morbo eurumque momenta distinguentia adducere. Finitimae itaque adsectiones Sunt: 1. carus, Seu poplexi minor aliorum, poplexi Sanguinea levior, Sop0re minu alt0, placida, tacitaque respiratione ab apoplexi exquisita discrepat Caro obruti, puncti Succussi, vel clamoribus excitati, oculos aperiunt, ad interrogata, licet non c0ngrue, tamen respondent contra poplectici puncti, c0ncuSSi, adusii motu et SenSu carent, perpetui somni imaginem praeseserunt Aeger hoc S0p0ris genere detentus, dormit oculi Semiclausis, cum receptivitate ad stimulos exigua, hinc, etsi aegre, tamen excitabilis' Sub a poplexi hoc non contingit Caru non in morbum chronicum alium , diuturnum, non in paralySim, Sed in persectam Sanitatem abire solet, ita, ut ne sui quidem vestigium relinquat. Hic carus in ebriis saepe contingit, ubi ebrietas contermina evadit apoplexiae Sanguineae. 2. coma somnolentum, sive Cataphora chlummersiicho, sop0 adhuc minus altu QSt, quam caru , interrogati0ne aut alio modo facile discutiendus. Aeger excitatus ad interrogata bene respondet, ocul0Saperit, movet se, et illico in somnum illabitur, sub quo libere et quiete respirat coma vigil adhuc minus

cum poplexi commutatur, nam aegrum S 0mnolentia insuperabilis in Sumnum continuo rapit adsectione tamen quadam morbosa continuo aut insomniis terrificis perpetu exagitatur, aut trepitu qu0dam reSuScitatur,

ita, ut Somnum inter et vigiliam perpetu fluctuet ille Scit de statu suo, assignat sedem morbi, Hulat et iterum obdormit. De his Galentis ita dicit: ,Aegroti

Vigile sese circumvolvunt, nec obdormiunt, sed mentis imaginibus gravantur.

3. Lethargus die Schlassiicho, gradu minor cari, est somnus prolandus, cum Summa earum,