Tractatus de apoplexia : dissertatio inauguralis medico-practica

201쪽

mus Sub certo corporis situ, etiam Si non dormit, increscit quod nonnumquam, Si S0brius St, aut si vigiliae et rigus, aut curae et molesta negotia ipsum quatiant, tinnitu aurium accedat Sub ingressu repente sensatio intrat, quaSi Se ad latus vertere deberet; si valde obliviosus sit, nonnunquam balbutit dum extimescendum, quod ictu apuplecticus nervoSus immineat. Insultu imminenti tantum per remedia incitantiu modice stimulantia obveniendum Sc 'phus boni vini, paucae aetheris guttulae, nutrimenta roborantia, juscula carnium concentrui cum Vitello ovi , panis bis coctus Noe 'havia, panatella cum croco, quidquam cinnamuni,

juscula vinosa cum vi , alimenta aromatibus condita, carne assatae etc. inSultum nonnunquam praepedire VRIent. Sic tractamus matrem, cujus silia poplectice defuncta vide Observat. IX. , jam per longili tempus, qui in noStra p0teStai Sit, debilitatem magnam,

quam accusat, et tinnitum aurium penitus auferre Mnter est vetula, Mann0rum, curis, tristitiis, morbis praegressi valde debilitata. Si tamen ictus poplecticus jam intraUit, tum auxilium citissimum valde necessarium est. on raro tumen medicus arcessitu aegrum aspicien incertus est, et nescit an phlebot0miam instituat, nec ne Tum Sequentia Secundum ingeniosum atque in desessum nodi cum elimanti respicere debet , Leben nil ud des

203쪽

Si itaque persuasi sumus nobi cum poplexi nervo Sa SSe agendum, tum Statim aeger in lectum apte, capite quidquam Ievato, est collocandu S, O- moveantur vestimenta arcia, Suris adplicentur SinaΡmmi , injiciatur clysma irritans et occipiti ponatur capilli abrasis pasta ex farina, pulvere cantharidum et aquantit aceto consecta, haec citius agit, quam VeSical S, Simili pasta serius epigastri adplicatur, et orificiis

narium teneatur Ingeniala aperta, ammonia caustica r pleia tum statim causa excitans inquiratur, haec pro Viribus est auferenda , . r. venena Rrc0tica, a ir- respirabile, aut imminuenda, Saltem mitiganda, e g. animi pathemata, acturae humorum nobilium quae omnia jam superi u fusius exposuimus. Hi peractis vis nervea resuscitanda, efficacia cerebri et nervorum functio restituenda venit. Ante omnia in hoc m0rbo atria, quae patent, respicienda et dein medicamina apta exhibenda : quoniam ab initio morbi deglutitio requentissime impedita tum ad remedia externa, sic dicta analeptica, fugiendum, quia directe per nervos et non per humorum viam agunt, en Sum Sapori et odoris adsciunt, nervo omnes benigne feriunt reactiones vitales universa incitando. I inc, praeter dicta, remedia Volatilia, aromatica et Spirituosa qua o di amen a adhibita sal volatile, sal C., Spiritus sali ammoniaci succinatus, li-nimentum volatile iamphoratum , naphthae, celum Simplex et aromaticum, Spiritu camphoratus, lavandulae, rosmarini, olea aetherea, Ieium citri, bergamottae caryophyli 0rum . Nare errhini eXcitantur: pulvere ni-

204쪽

cottanae, pipere, accliar0 maj0ranae helleburi nigri; allio, cepa discissa et naribu ndimota Communiter recentiores Sternutatoria damno Sa, ob majorem sanguinis asiluxum versu cerebrum causantia, auxilia inquavis fere a poplexiae Specie declarant Linguae spiritus salis ammoniaci Succinatus guttatim instillatur. - Ubi autem degluttii conceSSali 0 usu intern ordinantur incitantia quae Volumine quamui eXigu0, magna attamen gaudent efficacia et intervallis brevibus propinantur, uti sal et liqu0r C. C. Succinatus' liquoranod miner. Ilo Anni oleum animale Dippetii; litici valerianae volatili et simplex, tinctura serpentariae, castorei aethere et spiritus aetherum, Spiritus Salis ammoniaci cauSt. nni Salus, Succinatus camphora 3 oleum meiathae, cari eput, Alerianae, cinnamomi mo-schus' et denique nudant nonnulli cum oleo quodam cum cautela hosphorum adhibitum. Si deglutitio liberior evadit, tum praeter remedia adducta, praeSertim cum his in combinati0ne exhibentur infusa aquosa vel vinosa ad arnicae, Valerianae, angelicae, imperatoriae, storum arnicae, cortic cinnam0mi herbae meliSSae, men iliae piperitne, criSpae, 0rtic aurantiorum, Olea ne-iherea, ampli 0ra in maj0ri usi. Remedia haec reStaurantia varie, uti a Su Specialis expostuIat, exhibentur. Sic ubi S0por, coma, Iethargi sine respirati0ne Sterterosa adest, et hemiplegia vel paraIysis deficit, tum in inpii in in dosibus modicis aut pro Se Sub forma pulveri vel cum mucilagine gummi arabici Subacta, aut in connubi cum praeparatis ammoniae fit cum Spiritu Sulphuris composito spiritu Iavandulato comp0Sito, aut cum aliis remediis per-

bene exhibetur. Ubi facies collapsa, actio carotidum debilis, temperatura capiti imminuta, tum praecipue

inlaesiones ex arnica aut Serpentaria magnum

adserunt auxilium; 0cent, ubi lacies turget et vasa sa-ciei et ossi nimis unguine impleia Sunt.

205쪽

Praeter remedia adducta externe Summ0pere conserim ad in urbium tollendum fomentatione calidae ad caput cum in vel spiritu Vini insus is aromaticis, uti herbae melissae, menthae piperitae, 0rum Iavandulae insus forum arnicae cum ampli 0ra; camphora cum vino vel alcohole frictiones et inunctiones sortiores universales et topicae Spiritu0Sae ex naphta vitrioli cum amphora, Ic0h0le, i l. anod. min. Ho anni balsamo peruviano et Spiritu Vini amph0rato salis ammoniaci caustici au decologii 3 balsamo vitae o anni balSamo apo- plectico in et completo P. P. 780; tinctura In-iharidum , ad tempora, nucham, scrobiculum cordiS,Spinam dorSi plantas pedum et volas manuum inSiitutae. Frictiones extremitatum et spinae dorsi cum pannis Ianeis vel pectinibus eiaceis aut in horum defectu cum foeno vel iramine contritis, Solis, Vel aqua salsa et aceto imbutis. Sinapi Smi ve Sicantia, rubefacienti armoracea rasa capiti, nuchae pectori brachiis, uri vel plantis pedum, ipSum cau- ierium potentiale nuchae et mox imo epicranio non Sine

fructu Sunt applicata inus iamd . Vesicanii hac in apoplexiae Specie ideo saepe multum juvant, quia ob

debilitatem universalem, collapsam cerebri energiam Vitalem, et praesente actione carotidum tarda enSorium Ιeviter irritant et incitant. Praecipue praesente Stup0reve comate vesicanii cum magna utilitate partibu capiti consilibus adponuntur. Hic pertinent eae regulae , qua Celsus, veteranus in medicina edixit: DProdeStetiam torpenti membri summam cutem XasperaSSO, Vel urtici caesam, vel imposito Sintipi, Sic, ut, ubi rubere coeperit corpus, haec removeantur. Scilla quoque contrita, bulbique contrit cum iure recte imponuntur. Νeque alienum est, reSina cutem tertio quoque die diuitiis vellere pluribu etiam locis aliquando in serro, Γυ-

206쪽

curbitulas aditiovere. inctioni vero aptissimul est, tu oleum, vel nitrum, aceto et oleo mixtum 'Si status melior intrat, n0nnunquam m0 post in-Sultum cum felici successu adhibentur pediluvia ar0matica, acria, semicupia balnea universalia tepida, Stimulantia , ex qua communi cum insus men-thae, orum chamomiliae , sambuci, herbae meliSSae, rutae, Salvine, hyssopi, majoranae, OS marini , thymi

eis. Ve ex aqua cum Sapone, Sale, cineribus, Seminibus Sinapis Hi elans, spiritu Vini, formicis rufi recentibus etc. parata re Ibis in mi a diis ud an illa ex

Valeriana, arnica, serpentaria, menilia, ruta, oribus chamomillae, melissae cum Sal ammoniaco, Sale culinari, vino aut spiritu vini, cum aceti una et aquae duabus partibus, aut cum i q. anod. min. Noli manni, naphiis; Iiq. C. C. succinato, amphora mucilagine Subacta, aut assa laetida n hystericis, valde nervosis , Vitello ovi subacta, aut ex fumo, melius X insu So herbae ni cottanae parata, cum felici eventu adhibentur. Inter stimulos pertinent adhuc: agellatio volarum

et plantarum; ita ticatio volarum Surarum, eritrum,pIantarum, brachiorum electricitaS, alvaniSmia S, Per-kinis mus, haec tamen in morbis potius posthumiS, prae- Sertim paresibus ac in apoplexi ipsa adhiberi merentur. In hac apoplexiae specie Statu Ab stemati Sanguiferi semper explorandus et praecipue, num humu- um in cerebro ei nai a Poenae S, Seu cauSRlOS, Seu IR-terale Seu essectivae adsint, quae ante incitantium memoratorum adplicationem per phlebotomia parva S, DISaltem per locales sanguinis depletiones auferendae S-Sent interne potus emollienteS, decocta ac cantia, circulum moderantia, mucilaginosa aut Solventia cum tenuioribus infusis: orum chamomillae, radi c. valerianae, herbae meIiSSae , menthae crispa aut rubrae camphora os refracta sola, aut prius adhuc cum nitro, Salini mitioribus sal ammoniaco etc. combinata, X--

207쪽

hibenda. ibi ob praesentem debilitatem universalem

depletione sanguiniis necessariae eXtimescentur, tum Secundum Arelaetim cucurbitulae Siccae nuchae applicitae, ut sanguinem a capite detrahant, multum juvant. In hac, uti et in praegressis poplexiae speciebuSSemper, dicente Morgagnio, urinarum eXcreti respicienda, et si urina non mittitur, regio hypogaStrica exploranda, an doleat et tumeat si hoc tum certe urina accumulata et ope catheiris educenda. Si sub remediorum dict0rum adhibitione conscientia et sensuum stinctiones reducuntur, tum remediorum

Volatiliter stimulantium usus, sed quidquam minori do Sic0ntinuandus et paulatim transgrediendum erit ad illa,

quae essectum magis permanentum exerunt, uti radix

cary0phyll0rum, impinellae, alangae, helenii, calami

aromatici. Cura denique absolvitur tonicis extractis amaris, uti iri solii sibi ini, araxaci, centaurei minoriS, radicis colombo, igni quassiae, decocto Iichenisi Stan dici, chinae suscae, tincturis Martis etc., cubile sit moderate calidum, Iucidum' utrimenta in eupeptae regno animal imprimis petita et aromate condita, vino

genero S Vetu Sto vires erigantur, et harmonia singularum functionum restituaturi pathemata animi, quantum licet, vitentur, animus occupationibus amoenis distrahatur et elevetur, mens mica et grata converSatione O-. Iectetur. Aegri caveant acligamentorum strictura n nimiis literarum studiis atque nimia corporis intentione, curi mordacibus, ab alvi suppressione, a Somno im-m0 dico, B a quovis errore diaetetico, dein evitent omnem cauSam DXiam, per quam insultus facile reduceretur Senibus debili0ribus venus interdicenda St, hos inde ob virium vitalium desectum inopinate perii SSe constat. - Ιn magna debilitate remanente poten roborati est tinctura tonica Bestus chessit. Si ictu nervosus Sub paroxysmo febri intermit -

208쪽

tentis intravit, eo adnitendium erit ut par0XySmu suturia cortice peruviano, pio prae aVelitur. Complicationes et mala posthum Secundum regu-Ias therapeuticas tractanda Veniunt. Liceat huc tantum adducere aliquid de cura PARALYsis morbi, tum ante et sub insultu poplectico, tum qua malo poSthumo, frequentissime obvenientiS. ParalySiS, praesente statu systematis Sanguifer Rctivo, Iciliora, ab imminente aut praesente jam ap0plexia, pe phleb0tomiarum prompte institutarum, Sanguinis depletionibus Iocalibus, nematibus evncuantibuS, regimine sub frigido et methodo antiphlogiestica Optime t0Ilitur. Paralysis haec dependet ab extravnSato

Sanguineo, et tollitur, si extra vasatum resorbetur, quod si per auxilia nunc enumernta et remedia reS0rptionem promoventia. - Paralysis vero' Sthenica, intrans Sub aut post poplexium nervosam, uti P0-plexi nervosa, remediis indiget incitantibus, in ner-Vo Specialius activis, alterantibus. Ex quibus Omper prius leviora, dein sortiora exhibentur. His adnumerantur ad usum internum herbae , radiceS, 1l0rOS, Ductu oleo aethereo divites, inprimis insusa chenopodii ambr0S. Valerianti SiIU. angelicae, arnicae, quibuS d-junguntur liquore aetherei, tincturae stimulanteS, camphora Subacta, oleum animale Dippelli, caStoreum,moschus. Ad usum externum frictiones cum panno, Ioti0nes vinosae, Spirituosae cum qui aromaticiS, unguenta, emplet Sira, cataplasmata stimulantia, fomenta aromatica Sicca, spiritus , linimentum volatile cam- Phoratum, unguentum nervinum, olea aetherea, tinctura cantharidum, hosphorus in aethere SolutuS,VeSicantia, unguenta et emplastra caustica, balnea ferrata aromatica, Vinosa, spirituosa. In paralySi ori quandoque equitur ptb alismus corpus Oxhauriel S,

tunc colluturium ex decocto tormentillae, addita ruta,

209쪽

rosmarino et liquore anodyno indicatur. In paralysi Iinguae rigida uariu nonnunquam cum emolumento X-hibuit collutoria ex radice pyrethri cum Sal ammoniaco , vel pastillos masticatorio ex radice imperatoriae, Seminum sinapis aliisque acri 0ribus Substantiis. - Ιn paralysi ex herpete cito sugato, gummi guriacum, anti-m0nium, ore sulphuris, decoctum ex radice ardanae stipitibus dulcamarae, radice enulae balnea sulphurea indicantur. Egregiam in paralb si curanda vim habent herba anilio et urnica, jam a tmhero in hoc morbo laudata, cujus stores efficaciores herba deprehenduntur. Sed ubi in paralysi vasa enkephali nimium impleta Sunt, arnica laedit. - Contra languorem ventriculi paralysi adsectorum proficuum est insusum raphani rusticani. - Setacea sonticuli, VeSicantia, m0Xae, frictione cum spirituosis, oleo crotonis vel terebinthinae, linimento hosphorato in qualibet paralysi multum juvant. Excretione alvi et uri nurum Semper respiciendae, et obstacula, quae has imminuunt aut Supprimunt Statim amovenda sunt per apta remedia Alvus semper lubrica servatur per ecco protica non multum

debilitantia, uti calomel, alappa rheum. - Ad efficacissim et sere tutissima remedia in paralb si pertinet Nux vomica Foit illier Sub sorma puIUeris, Xtracti aut pilularum, et ejus praeparatum nempe Strychninum LVi - - 1 gr. pro die sub forma pulveris, tincturae aut pilularum interne, tum etiam externe methodo enderinatica adhibitum Sub horum renie di0rum exhibitione caute, per Deos, incede, Iatet ignis sub cinere doloso Frank . Vidimus plurie nucem Vomicam in Substantia sub forma pulveris exhibendam, Sed sere nunquam eventus exoptatus intravit. In duabus seminis in divisione cel. Seeburger exhibita nux vomica fgr. unum pro b chthemer0 per I dies, Statu nec meli 0r, nec prior intravit, ideo et ne toxicatio erumperet Sep0Sitn et methodii mei asyncritica in-

210쪽

ducta Feminae hae erant paralySi ex praegresso insultu poplectico detentae. In aliis duabus seminis, quarum una hemiplegia ateri Sinistri , altera paralysi

extremitatum inferiorum ex praegreSSa poplexia laboravit, Status ex nuce v0mica pejor inductus, et imprimis

in illa hemiplegiaca, ubi jam altera die postquam ter

gr. partem nuci Vomicae SumSerat, repente Statu horrendissimus intravit 7 misera a convulsionibus tutanicis gravissimis sui c0rrepta summi cum cruciatibu corpii mox tenSum, occurvatum suit, caput detrorsum versum, acies alterata, turgebat, rubebat, conscientia per vices deleta, oculi pr0trusi splendebant Iabiorum tremores, lingua maxillis trismo detentis erat in ore reclusa, respirium difficile, inaequale, anhelosum, pulsus acceleratus, carotide et arteriae temporales sortiter pulsabant; quibus omnibus, licet Statim camphora cum moscho Xhibita, omenia frigida capiti, vesicans nuchne et hirudinibus retro aures adplicitis, apo-plexi gravis et inius Soporosus accessit cum paralysi omnium extremitatum, adynamia universali, loquela tarda balbutiente mentisque alienationibus. In altero casu poSt tertium nuci Vomicae granum evis insultus apoplecticus intravit cum rigiditate artuum et praecipue cervicis, quae per longiu tempus perstabat. Femina haec post hunc n0vum insultum continuo utque continuo clamabat, Hulabat atque ebat. - Hoc observare licuit attamen secundum effatum clar Seeburger, obvenerunt ipsi casus, ubi nux vomica in h0minibus, paralysi 0st poplexiam detentis, eximi cum eventu exhibita fuit communiter inter viginti aegro unum nuce vomica persecte SanaVit. Sic quoque enarravit ille

Vir magnus, ut pluries Strychnino adhibito paralyses, hemiplegia p0St poplexia intrante , perbene

curavit. - Hoc adhuc adjungendum, quod in remediorum horum adhibitione semper cum nuce vomica incipiendum et observandum an aeger ipSam perseri, mec