Apophthegmatum opus cum primis frugiferum, vigilanter ab ipso recognitum autore, è Graeco codice correctis aliquot locis in quibus interpres Diogenis Laertii fefellerat, locupletatum insuper quum variis per totum accessionibus, tum duobus libris in f

41쪽

A G E S I LTA I laus dei responsiim renuntiauit Ephoris. Hi erant, quinq; iudices , quoru autoritati reges quot parere

cogebant Illi vero suaserunt, ut adiret di Delphicis Religio oraculii iisdem de rebus suscitaturus. Eo prosemisse. hoc pacto pposuit consultatione, Apollo,nu i d em tibi vide quod patri' Quia Apollo coprobasset Iouis, oraculum,ita dem v delectus imperator. bellu appa

ra unico ficto non una rem nos docens, Primu moderationem animi qui quit rex esset , nsi grauatus sit

Ephoris obtemperare rem superuacanea imperan tibus. Deinde declarauit, q non temere sit bellum capessendum. Illis non sat erat Iouis oraculum,quii hoc die principes frequenter inconsultis vel potius inui/es ris proceribus ac ciuitatibus ad arma ssiliant. Postre reo demonstrauit qua religio sim haberet de diis opinionem, qui si inter se dissentian non sint dii obiter notans 1 Cineri fabulas, qui si lagit deorum ae dearii atrocia dissidia,& quod in principibus ac magistra i tibus turpe si ascribit suis numinibus. n Tissaphernes Persarii dux cum Agesilao laedus, nsi ex animo,sed metu pcussera hac lege,ut graecas ciuitates sineret libere suis viuere legibus,mox in λgetibus copiis , rege suo accersitis bellii illi denutiaul ni Asia decederet. Hoc foedus violatum libenter

arripuit Agesilaus legatis hilari vultu rii dens, se maenam habere gratia iissapherni,quod periurio sitorti deos & homines sibi insenses reddidisset aduer sae vero parti propitios. Recte sensit abso prouid etiad ei nihil geri in rebus mortaliu , magis fidendum a

i diuino lavori,quam humani cosiliis aut viribus. Cae/teria exercitum mouit velut in Cariam impressione 'Ecturus. Quo quit Tissaphernes ignarus doli cogo aret militem Agesilaus repente copias mouit in Pliry agiam,vbi quu multas cepisset urbes,magna* pecu .i

42쪽

ἀ o P Η τ Η. L I B. I. niarum vim abstulisset,dixit amicis, Foedera quideviolare praeter cauis impiu est,caeterii hostibus imponere,non modo iustu est, ac laude dignit , verum Iuste. etiam & iucundum &lucrosum. Vir bellandi auidus tamen ab iniusto bello abhorrebat,nec eius suscipie di an i dare volui datam seliciter arripuit,nec turpe putauit dolis in illum uti, q violato icedere periurio sesellisset S deos & homines. Idem quum paruesset instructus equitatu, Ephe sum sese recepit,ibi opulentis denuitaui ut quisquis, 'pro st virii S aequum praeberet,i militia essJet immuὸnis. Hae arte Actum est,ut pro ignauis ac timidis dbuitibus breui colligeret B equos ti viros strennuos ac bello idoneis. Qua quidem in re dicebat sese Agamenonis exemplum retulisse, quod is accepiῆ ςquδ callide

generosa viru diuitem,sed ignauu militia libgrasset. Locus autem est apud Homerum Iliados.

Quam dederat Anchisiades Echepolus Atridae

Dono,ne huic comes iret ad altar moenia Troie, sed rem inere domi,ac sese oblectare liceret. Nam viro opes pater altitonans donarat opimas. . Incoluit vero prς diuitem agris Sicyonem. Hae sunt artes excellenti principe dignae,quibus eginlicitur, ut quod ad reipub. dignitatem incolumit tem ue necessarium est non per violentiam inuidio, sim extorqueat,sed ea de teritate impetret, ut nec tenues graue S a ditioribus etiam gratiam meat. . Caeterum quum edixisset ut captiui nudi vendeὰ ς itur. Iaphyropole, quorum munus erat res praeo,

a iiii

43쪽

AGESILAIdaticias diuendere quod erant iussi faciebant, ac vestiti quidem quonia iuxta barbaticu more erant spledidae multio pretii,complures extiterunt emptores. Caeterii ipsa corpora candida,prorsiisq; tenera ae delicata,nec quicq virile prae se strentia,quippe in vim bracilio,ac voluptatibus educata,ad eo nemo concapitul emere,ut deriderent etia hoc merciu genus, velut inutilita,nec ullus in omnino pretii,id animaduersolerter tens Agesilaus,qui auctioni praesidebat, & hune ca/sum torsit ad anima dos ad furtitudine milites. Haec inquit,sunt pro quibus pugnatis,ornamenta captiuorum ostendens,lii quibus pugnatis, nuda captiuora corpora demonstrans. Duplici nimirum argumento addidit suis animos,amplissima spe praemiorum, ochostium imbellium extremo contemptu. 16 Idem quit in Lydia Tissaphernem vertisset in fuga, ac quam plurimis interemptis iam in agros re glos fecisset incursionem, rex Persarum per legatos quorum praecipuus Titraustes ingentem pecuniarii

vim ultro ad illum misi petens ut a bello desisteret. AIole. Agesilaus spreta pecunia respondit, paeis quidem tempore reipub. vigere autoritate,ut ius habeat de/xiberali cernendi quod ad tuedam ciuitatis tranquillitatem ter censuerit conducere. Belli vero tempore non item. sibi vero iucundius esse,si milites suos ditet, qua siditescat ipse,praeterea sepulcherrimu ducere,si Grsci non munera caperent ab hostibus,sed armis parorent spolia. Vox excellentis animi,qui no aliud vir. tutis praemium ambiret,si gloriam, nee pacem hosti ven d eret, stau d aio m ilite. Quum Megabatis Spithridatis filius eximia set ima adolescens,Agesilaum adisset aliquado silutanν 'di gratia, ac iuxta Persarum morem osculu offerret, quod ab eo videret admodu amari,Agesilaus auerins

44쪽

A POP ΗτΗ. LIB. L stit vultum refiigiens osculum. Caeterum quum eru buisset ille ratus se Oteptui fuissse,ac deinceps saluta ret eu eminus,rex poenites vitati osculi finxit se mi/rari,quid accidisset Megabata quod ipsum no salu taret Osculo. familiares resp5derunt,ip e Bisti in cau/sa o rex qui venientem no exceperis,sed sermosi ba/sium exhorrueris. Alioqui nunc quom persuaderi poterit,ut tibi veniat ad osculum,tantum ne rursus re mota. Hic posteaq Agesilaus aliquandiu tacitus sito Conti νcum animo cogitasset,non est,inquit, opus ut illi re nenterditu persuadeatis. Na ego mihi lic videor affectus, ut malim huiusmodi rebus superior ess e quam ad uersariorum urbem sertibus viris instructissima per vim capere. Praestantius enim duco, ut quis sibi ipsi seruet sua libertate,quam ut aliis libertatem adimat. O virum gerendo in alios imperio idoneii , qui sitis cupiditatibus imperare posset. Quis non miree tam philosephicum in homine militari iudicium. Intellexit neminem eme liberu,qui struiret cupiditatibus. In teli exit nullu esse imperium speciosius,q si quis ani mo suo posset imperare. Hoc exemptu temperantiae multo pulchrius videbitur reputanti,quod Graecoruleges sermo Erum adolescentiu amorem concedant citra turpitudinem tamen aut vim. Quanqhoc apo phthegma Plutarchus in vitis Paulo secus reserti Ego,inquit, denuo malim illam de osculo pugnare pugna,q omnia quae viderim mihi fieri aurea. Quo vir ille sensit amotis flammam actiorei'hoc pulchrius ducebat,non obsequi animo. Cum ea teris in rebus esset rigidior exacte iusti xa regum; tena tamen in amicorii negociis existima. hat inhumanitatis ae saeuiciae prs textum esse,nimiuaduersus illos esse iustum. Huius rei testis est epistola Humae quaedam per breuit, γε stitur ad Hidrieum carem niter

45쪽

scripta, qua cuidam amico veniam deprecatur, in hunc modum, Nicias si nihil peccat, dimitte homi nem,si peccat,mihi dimitte,sed omnino dimitte. Iriinnocentem punire scelus est, culpam interdum con donare in gratiam hCnesti deprecatoris, humanitas est Qitum enim iustitiam semper oporteat esse clemetia temperatam, quoties nacta est grauem interpella. torem,S minus habet inuidiae,& plus impetrat gra/. tiae in plerisq; igitur amicorum negocus ad eum modum se gerebat Agesilaus. Interdum tamen magis sequebatur reipub. utilitatem per occasionςm oblatamquam indulgebat amicitiae. 0 Quodam ergo die quum eastra tumultuosius eo

sent mouenda, adolescentem culus amore teneba

Cotine, tur relinquebat fgrotum, quumq; is S blandis pre ter & ia. cibus di lachrynus illum rem Crari conaretur, versus plenter. Lum,quam difficile est, inquit, simul & misereri αsapere,malens sequi , quod id temporis expediebar, quam quod dictabat in amicum affectus . -Ηis animi dotibus caeteris praecellebat Agesilaus. io Caterum quod ad corporis curam attinebat,nul la in re melius habebat,quam hi quibuscum vivebata saturitate quidem & crapula in totum abstinens Scmno vero sic utebatur,n6 ut ille dominaretur,sea Tempe, ut struiret negociis. Aduersus aestum autem & stigiis. rate. sic erat instructus, ut quatuor anni temporibus uni

cis tantum vellibus uteretur. caeterum quum In ten

toriis inter milites ageret, velut unus quilibet e nue, mero,nihilo meliorem culcitram habebat quam cae ir teri, illud assidue habens in ore, principis esse , non mollicie delitiis ue, sed temperantia ac sertitudine i priuatis hominibus antecellere. O vere regiam VO igrauiter cem,si addidisDt,cipientia. Nam ea vox Omnes Prin cipis virtutes complectitur.

46쪽

'Sciscitante quoda quid spartae fiuctus attulissent BZicurgi leges,voluptatum,inquit,contemptum,vide Tempe licet indicans. on alia magis ex re nasci reipub. r/ rate. ruptelam,quim ex deliciis.

Alii cuidam qui se dicebat admirari,quod Agesi ariaus cum caeteris Lacedaemoniis,tam frugali cibo ve sapietet stitust; uteretur, Atqui,inquit,o hospes,pro hac vitae frugalitate opimam messem metimus,libertatem,sapienter admonens nulla esse voluptatem viris inge/nuis libertate suaviorem , nec ibi diu libertatem esse Te bi regnat luxus. Rursus quum alius quidam eum admoneret,ut ali , quid de vita rigore remitteret, causam addens quid quae est serruns volubilitas euenire post equi tempus ipsum exigeret aliam vivendi rationem , At ego,in quit,me c6melacio,vt qtiscussi inciderit serruns mu/ Cotintatioine quaeram ip2 mutationem. Μira animi con/ ter & eo tinetia, qui nec in austeriore vita delitias requireret, tanter nec inter delitias agens ab illis corrumpi posset. Quin ine senex quidem sectus quicquam de victus vitaeq; ratione & corporis exercitiis remifit.Itaq; con. tanti quur per aciem hyemem solo pallio tectus ob/ambularet absq; tunica, homo tam prouectar aetatis,

V Linquit,tuu enes hane vitae rationὸ imitentur,quu

exemplum habeant di extremae senectutis homine, . et principem apienter admonens senibus ita uiuendum esse, ut adolescentibus exbibeant recte uiuen di irmam , & vulgus nihil imitari libentius , quam quod a viris principibus conspexerint sectitari. Thasiorum gens ut copia rerum abunaaba prae cipue vini prcstatia nobilis,lta deliciis erat addibior per horum agros cum exercitu proficiscenti, Agesi uo, Thasii honoris gratia miserunt farinas, anstres, bellaria,liba ex melle condita. α item omnis geme . t

47쪽

ris alia maximi pretii tum esculenta, tum poculenta Frugali. at ille praeter serinas nihil accepit,reliqua domum rertet ferri iussit ab his qui attulerant, tanquam sibi suism . prorsus inutilia. Caveru quit illi precibus & obtest, rtionibus urgerent omnino vi acciperet xenia, iussit ea inter Helotes distribui,id erat apud Laced oni. os mancipioru genus. Eius ficti causam sciscitatibus respondit,non dicere qui virtutis ac Brtitudinis stidio tenerentur,id genus delicias cupedias recipe re,propterea quod istiusmodi res sibus inei carentur ingenio seruili nati,oportet et , liberis procul abesscte, grauiter taxans Thasiorii mores, qui dii voluptati/bus struiret,nec ingenuos se praestarent nec liberos, & sapienterondens , nihil esse seruilius abiectius b, Π gulae ventris η, voluptatibus obnoxium vivere. 6 Aduersus voluptates quidem'inuicti pectorisor hoc specimen dedit. Aduersus inane gloria non mi

π ... nus insuperatum fuisse declarat quod dicturus sum. iThasii quoniam intestigebant Agesilaum de ipsis

, optime meritum,templis ac diuinis honoribus illum dignati sunt,ati ac de re legationem ad illum mi serunt Is ubi legisset honores quos legati ad illumidetulerant,percolatus est,num illorum patria pote .. - - statem haberet ex hominibus faciendi deos, qua illi

Tl, respondissent habere, agedum inquit, primum vos

Πῆλῆς - deos secite. Idβpraestiteritis,tum vobis creda, quod me quoi deum facere poteritis. Vtrum hic prius admirari conuenit animi celsitudinem adeo contemnentis oblatum, ob quod Empedocles philosos,l phus semet in aetna coniecit,quod ii, tot eruditi principes tot artibus di impendiis ambierunt, an ingenii solertiam,qua Thasiis vel summa stultitiam,vel abie ictam adulationem suam in oculos ingessiti

D ueci minus excelsi animi suit, quod quii natiis,

48쪽

A P o Ρ Η Υ Η. LI B. I. γ nes quae id temporis Graeciam incolebant,decreuis: Etit illi in clarissimis qbusi ciuitatibus honoris causa statuas erigi rescripsit illis hunc in modii,mei nubia sit imago,neq; picta,neo ficta,nem ullo alio artifi/ Magnaincio parata. Ad principium vulgus hoc honoris gene nimiter. re se diis aequiparati credebat jummumq; rerum be/ne gestarum praemium arbitrabatur. Agesilaus ipso honesto cotentu negligebat eiusmodi adulationes verius quam glorias,malens insculpi prudentum ac bonorumtominum pectoribus , quam in sero fretis aureus ue stare.Eximiam virtutem sponte suum coniequitur decus. Nec ulla speciosior statua, quam ho

notisca bene actae vitae memoria.

In Asia quum aedes quasdam conspexisset, qua/ a. rum tectum quad rat is trabibus contextum esset, mo Rgauit aedium dominum, num apud illos ligna qua/.dra nascerentur,qui quum negasisset talia nasci, sed . 'rotundis, arte quadrari,qd inquit, ergo ne si quadrata nascerentur faceretis rotundarimmane quan tum abfuit illius regis animus ri nostrorum aedificio ς'

rum deliciis,in quibus nihil place nisi ex alieno deuectum orbe,aut multo artificio adulteratum. Quum aliquando quidam percontatus esset,qui nam essent fines Laconicae ditionis, vibrata lancea,

quous 3 inquit,hare valeat pertingere. Vox egregio x duce digna, qui bellum non nisi iustum susciperet,

imperium: virtute patium virtute tueretur. Rursius alii cuidam percontanti qum ob causam Destiter Sparta non cingeretur moenibus' ostendit ciuesar a malos,hi inquiens sunt Spartanae ciuitatis moenia, si, γ ificans re publicas nullo munimento tutiores ineu virtute civium. i. ii similitet quum alius quidam hoc idem percon r - - tatus esset, respondit ciuitatem noli saxis lignis ue Sapieter

49쪽

sed pro vallis ac moenibus,incolentium virtute intraniri oportere, quos si iungat concordia , nullus eici potest murus inexpugnabilior. . Aduersus pecuniarum studiu,quo vitio pleri' la. pietet borat,amicos admonere consueuit, ne tam pecuniis quam Brtitudine ae virtute studerent detescere, sid frustra parat opes,qui veris animi bonis vacat. . . Si quid autem esset quod per milites cel*riter conimbi te sci Vellet,primus ipse sub oculis olum operas aggreΕxepli diebatur,quo vel pudore ad industriam extimulatDV tur. ETicacistimum exhortationis genus, principem hoc lacere,quod ab aliis fieri velit.

. Illud sibi cu primis ducere taet gloriae, quid qua Haeste reη esse caeteris consilio pspiceret,nihilo secius in laboribus obeundis nemini cederet quodq; sibi ipsi

imperaret,suiq;,ut ita loquar, rex esset, id pulchrius esse iudicabat,quini quod regnu Obtineret in alios. Quidam conspieiens Laeedsmonium quandam suis . claudum ad bellum exeuntem, quum ei equum voluti debili necessarium quςrere non intelligis, inqt, Agesilaus,in bello opus essJe,non qui stigiat, sed qui ioco maneant Significans eos demit esse bello vi, ita milites,quibus d ecretum est impranso aut vince

re ut mortem oppetere.

Percsitanti euida qua ratione sibi pararet eximia 'gloriam,si mortem,inqui contempseris . Nihil enim graui *x in inpraecla s rei geret, uius animum mortis me. VixM Q in occupauit.Idem affectus in omni vita mortaliu atqpx pulcherrimis Scinoribus reuocare Blet. Roganti quὶm ob causam Spartiatae ad tibiarn est. Π tum inituri praelium exercerentur,ut quii ad nume VIR*ς' rum,inquit,incedunt, appareat qui Ermidolosi sint, ς qui Ertes . Nam anapaestorum ictus strennuis adde bant animum, vehementer meticulosis pallorem M

50쪽

uir apta

iuss

tremorem incutiebant. Itaq; quum pes non respon deret ad modulos tibiarum, prodebatur ignavorum imbecillitas Magni siquide restri, ut dux perspectos habeat militum suorum animos, quo norit qui sint a' praelio submouendi,aut q qua parte exerci tus collo cadi. Valerius Maximus lib. r. putat tibias adhiberi solitas ad incitandos militum animos, rara Thust tydides apud A. Gellium tradit, pro tubis di corni bus Lacedaemonios,ad praelium tibiis uti Blitos, ad ν imoderandam vim 3c impetum militum, ne sparsi duspalati sti proruerent in hostem, sed composite ince derent silo quisl ordine proditum est literis Cretenta cithara prscinente praelium inire Blitos, Quum quidam apud Agesilaum admiratur regis 13 Periarum stlicitatem,quod admodum iuuenis esset Ne Priamus quidem, inquit, quum hoc erit aetatis, Argute. erat inselix indicans neminem appellandum beatu, nisi ad silpremum vitae diem perueniTet, quod nec Priamo,nec Croesb contigit. Quum maximam Asiae partem armis sibi subegi G ., id sit, constituerat ab ipsum regem Perserum proficiscivi eum copesceret,qui sic erat quietus a bello,ut in. terini Graecorum duces pecunia corrumperet,csteria mode/teuocatus domum ab Ephoris, ob Spartam Graeco Fate. rum obsidione cinctam. Nam id rex Perserum pecu niis missis effecerat paruit,dicens bonum imperato tem legum imperatis,parere oportere,citraq; cunctatione ituit ex Asia magno sui desiderio relicto Grscis Asiaticis . offerebatur rei bene gerendς occasio, inuitabat illum Graecorum affectus ut instituta pera geret, sed rex Dyrannide alienissimus legum auto ritatem existimabat omnibus anteponendam. Quoniam veto Perserum nomisma Ogittariu ha a iii

bat insculptu,ex Asia, dilaedens a bat, 2 trigini Facete,