Ioannis de Bussieres ... Historia Francica a monarchia condita, ad annum huius seculi, septuagesimum

11쪽

iebant. Nec Societatis sum immemor, in qua visam dego, quam tibi tantis devinxisti beneficiis ; in euiis

ego insitus truncum, quamquam visis'tenuissismuramus, pro minima mea parte gratum animum tectori precaturus Numen , ut bona illa tua diuturna iam rent, quam valetudinem animi corporisique , Deus

rebus blicis prouidens indulsit hactenus,eam in auum longius seruet ; que in seculum argumentum Him ria. Id, VIR SUMME , in votis habet oe precibus,

Amplitudinis Tuae Addictissimus &. humillimus in Clitisto

IOANNEs DE BUS SIERES, e Societate IEs V.

12쪽

AD LECTOREM.

N hac noua Historiae Francicae editione , taud pauca adiutusta reperies, multa immutata, secuς cluisti ligeris in priore editione. Ita cirim res humanae se hs bent, eaque est ingeniorum varia sentientium diue, stas, & propemodum dimicatio , ut veritas aegrὸ e Democrisi

puteo eruatur, ac Vix Vnquam msi repetito per conatus pili res

taboee, stib mortalium oculos veniat. Habes etiam in hac editione contractam Epit en renim gestarum a Ludovico X l U. Epitomen inquam, nam sci ibenda de tot praeclaris rebus Hilloria, maioris est operae , quam ut eam tam vulgaris Scris raggrediar.

Summa Prauilegii Regi,

Autum est auctoritate Regis nouo Privilegio, ne quis in Regno suo, aliis ive locis suae ditioni subiectis, libros quosdam imprimat, scriptos a Patre I o A N N EDE BussIER Ese Societate IE sv , in quibus recensetur H Horta Francica, vel Latine , vel Gagice scripta, in nouem proximos annos a die absoluti operis: mulcta trium millium librarum indicta, qui secus se, erit, prout fusus in diplomate Regio continetur. Datum Parisiis, die a . Februarij, Anno is i. ' De mandato Regis,

MARGERET.

13쪽

Summa Privilegii Prouincialis.

LAurentius Granison . Vro usi salictoenetati;rith, b in suincia Lugdunensi, tu sa facultates concessas hast

. sermittit Biblionotae ciuem Resionabit

eidem Societati, permi Nix bibliopolae quem designabit P.

dare ac diuendere Librum, cui titulus est, Historia Francica. Desum Lugduni io. Aprilis Q. . . .

Signatum , '

14쪽

iam primae Stir PIS.

X X XI. Carolus Crassus. XXX ta. Carolus simplex. X X XIII. Rodolphus. . a 'XX IV. Ludovicus vlira ma

XXXV. Lotharius. XXXVI. Ludovicus ignautas.

V I. Theodoricus. V II. Childebertus. VIII. Clotarius. I X. CharibertuS. X. Chilpericus. XI. Clotarius II. XII. Dagober tu S. XII l. Clodovaeus II. XIV. Gotarius III.

X V. Chil dericiis I I. XVI. Theodoricus II. XVII. Clodovaeus III. XVIII. Chil debertus IlXIX. Dagobertus II. XX. Chilpericus II. XXI. Clotarius IV XXI l. Theodoricus HI.

XXIII. Childericus lutertia Stirpis. XXXVI I. AVgo Capetius.

XXX VIII. LIRobertuS. X X XI X. Henricus. X L. Philippus. XLI Ludovicus Crassus. XLI I. Ludovicus Iunior, nomine V Ii. X LIII. Philippus Augustus. XLIV. Ludouleus VIII. X L V. Ludovicus IX. sanctus. - XLVI. Philippus Audax IlI. Dries Tegum siti nila Stirpis. X L VII. PhilippusPulcher IV. XLVIlI. Ludovicus Hutinus X

XXV. L Carolus Magnus. XXVI. Ludovicus Pius. XX V II. Carolus Caluus. II I. Ludovicus Balbus. X LIX. Philippus Longus V. L. Carolus Pulcher I V. LI. Philippus Valesius VI.

LII. Ioannes.

LIII. Carolus sapiens V. LIV.

15쪽

LIV. Carpius Dilectus V I.

L V.Carolus Victor VII. L VI. Ludovicus XI. LVII Carolus VIII. LVIII. Ludovicus XII. LIX Franciscus L LX. Henricus II. LXI. Franciscus II. L X II. Carolus IX.L XIII. Henricus III. L XI V. Henricus Magnus I U. LX V. Ludovicus Iustus XIII. L X VI. Ludovicus Adeodatus. xlv.

HISTO

16쪽

FRANCICAELIRER PRIMUS

Exordium. Gallia antiqua. mi Franci ' Francia nomen i Gesta Francorum. Res sub Honorio. Pharamundiu. Clodis. Valent nianus Imperator. Clodio Galliam invadit. Francreum arma. ZEoius quis' Clodionem incit. Me Mus Rex. Attila victus. Chilpericus Rex. 2Egidius Rex Francorum: Idem peditur: childericus rectituitur. A Manes Francus. Sancta Geno-ue'. Clodovaeus Rex; Si agrium , ncit. Burgundi in Gallia. Clottidis stonsa Clodouaei. Clodo vi Christianus. Sacra Ampulia. Lilia Francica. Gothi qui ' Theodoricus ag/t cum Clodo o. Burgundicum bellum. Alaricus caesus. Inculisma capta. Anastasij legatio. Clodouam Arelate pupus e Morbus ; inique gesta ; Mors. Succedunt quatuor liberi. Bellum in Thurinoa. Biurrupicum bellum. Sigericus oe Sie mundus occisi. Curi. miri caedes. Sancta Radegundis. Clodomisi liberi. Selium in Thuringos.Charisertus Arvernos invadit. Clottidis iunior male Tom. I. A habita,

17쪽

HISTORIAE FRANCICAE

habita, euocat Childebertum. Theodebertus Theodoricoseucce dit. Pugna contra Clotarium, miraculo disjecta. Fratres

secundum in Histaniam. Neodebertus in Italiam. Theodeberii

mors. Clotarius in Saxones. Chramnes captus, caesius. Gotari

mora.

I TORIAM scribo Gentis in uniuerso orbe percelebris,

quis enim populus Francos nescit Z rebus plenam , varietate iucundam , mitificam subitis conuersionibus; in qua Diuinae Prouidentiae nou iam lusus, quam amor pateat; in qua demum inexhausta nouitas taedium auferat, & .elientuum dignitas legentem erudiat. Sane in rebus Francicis admirabilis Terrae & Coeli mistura est; ut inde humana consilia & humanae cupiditates , regnum exagitent, concutiant , & prope euertant; hinc Diuina Mens, mortalium artes, aut regat, aut flectat, aut omnitio disiiciat; ut siqua in scena dictum olim sit, Domo machina; in rebus Francicis usurpandum sit maxime. Accedit ad amplitudinem , quod Francorum Historia infunditur in Europam totam, ut illam scribenti accuratius, in omnium gentium Annales &consilia peruadendum sit. Et quemadmodum Francus omnium prope gentium ciuis est; nusquam tam anulas patriae, quin natio quae uis quam coeperit incolere,

pro patria sit; ita qui de eo scribit,topulos omnes pro suis habeat, huicque

sit veritas, quod illi utilitas, pro solo patrio, dc suorum amore. Ea mente atque conii lio , Opus sit scipio difficili quidem & arduum scribenti, sed

legenti, si Deus fauerit, tam iucundum quim utile. I. Gallia inter Europae prouincias,amplitudine, stugum ubertate,incolarum G anti- frequentia,nulli interior, limites habuit a natura, qui ferocissimam gentem intra fines certos concluderent, & ab aliis seiunctam populis, non tam illi quam ipsis consulerent.Sic limites,montes & maria,& fluuius pelagi instar, quae cupiditates humanas cocrceant; tam effuti, tam alti, sic in nubes erecti, ut viderentur nulla vi, nullo conatu posse superari. Nam quis Alpes, quis Pyrenaeos montes perfringeret illae ad Ortum eminent; isti ad Meridicm ; quis praeternauigaret semina maria ξ at Mediterraneum , intercludit exitum , qua regio in Alistrum porrigitur ; oceanus vero latissimo ambitu terras stringit, ad occasum & versus Boream I ubi Rhenum a m nem sic excipit , ut admittat in aquarum consortium; dc eundem qua ad solem orientem defluit, sic via dis tumidum,fluctibusque praecipitem, ut diu nationes bellicosissimas, Germanos de Gallos, suis quamque terris constrinxerit. Eos tamen limites perruperunt Galli, & supra nubes vecti in Alpium iugis constendendis, se in Italiam effuderunt frequenter , in Grae- . clam haud raro , atque ultra in Asiam irruentes, prouincias plures diripuerunt, & fixis sedibus ad gentis laudem & commodum , inter Graecos tunc rerum dominos, Galatiam constituerunt in Asia, atque inter Romanos , mox Orbis imperium assequutos, Cisalpinam Galliam condideruiar,

Ita liae Diqitigod by Corale

18쪽

LIBER PRIMUS. 3

Italiae partem amplissimam S: stratissimam.Verum quod fuerat commodo, ut res humanae sunt, incommodo fuit: Galli per easdem Alpes quas superauerant, hostem admiserunt; in eas Romanis scandentibus, atque in Galliam volatum Aquilae porrigentibus. Id tentatum saepius Iulius Caesar confecit, qui pro materia triumphorum, & ad regnum gradu , Gallos sibi deligens, eos per nouem annos profligauit & domuit, & post eos tam di ficile victos, quasi cursim reliquum orbem subiecit. Ab eo trifariam Galli diuisi , in Belgas , Celtas & Aquitanos: postca Augustus quadripartitam Galliam secit: nam Belgica erat Sequanam inter de Rhenum; Celtica siue Lugduncia sis , a Sequana deducta ad Rhodanum , & per Ligerim distincta ab Aquitanica ; haec ad Oceanum & ad Pyrenaeos porrigitur : tum denique Narbonensis, quae late protensa ad Mediterraneum, ad G cbennam montem, &ad Garumnam amnem excurrebat. Regio itaque tam populosa quam ferax, a Romanis Magistratibus regebatur; donec Borealibus tentibus, instar examinum in Europam totam effusis, simul Gallia impeti coe pit atque invadi. Iamqtie in eam irruperant, & stabili ucrant sedes Gothi Zc Burgundi, de quibus plura dicam, Romanis expulsis, de Franci Rheno se lum disiuncti se ad eandem cupiditatem adiecerant, atque conatum ad traiiciendum amnem adhibuerant. Qui autem Franci hi fuerint, inquiren dum est; ut nostrae propagationis originem , quantum sinit rerum veterum caligo, aperiamus.

Sed facilius inquiritur illa, qu m inuestigatur, in confusis illorum tem porum tenebris; quibus cum omnia perturbarentur, Barbarae gentes Imperium Romanum scinderent, nihil in Europa fixum , nihil firmum staret; an mirum , si minus accurate explorati sint auctores malorum , in quibus repellendis una erat cura & cogitatio Primum non placet, quod Poetae nostri arripuerunt, arcessere Francos a Troianis , per Astyanactem filium Hectoris, cui Francionis nomen comminiscuntur; quem auctum ciis Troia deducunt ad Paludem Maeotidem, ibIque condentem urbem Sicambriam: unde cunabula gentis ferocissimae; de appellatio, quae deinde in Germaniam , mox in Galliam penetrans, extinctam in parentibus gloriam sus itarit in posteris. Quas Romanorum aemuli de victores, in ii sciem cunis nas i voluerint, & parum sit gestis esse nobiles,nisi & ortu sint. Non aberrant tam longe , qui eos a Sarmatis & Scythis euocant, ut in illa populorum eluvione, inundantium in terras uberes, Franci undas in hoc pelagus inserant, suosque habeant agros quos obruant. Sed hoc incertum, nec coniecturis vllis stabilitur. Falso etiam petuntur a Batauis; hoc uno argumento, quod Franci apud Sidonium natatu celebres, & expeditionibus maritimis clari, clalle in Hispaniam delati, e iraque vastantes, videantur admodum cum Batavis nostris conuenire, quibus naues Penates sunt, patria Oceanus, & ipse palmarum serax. At eos quidem Batauiam krsan inuasisse crediderim, & oram illam maritimam, unde soluerint expeditae classes: gentem vero numerosissimam ex angusto selo totam prodiis Ie,

non est quod assirmem. Vero similius eos Gallia sibi vindicaret, & agnatos a longi serie annorum auulsos 1 stirpe, illi restituens, postliminio redditos A a

aut Baiauiti in

19쪽

. HISTORIAE FRANCICAE

in fur, illam suam iii sereret. Non enim ambigit, quin olim colonias in plures terras emittens, Boios silos in Germaniam fuderit : quia Rheno ad Albim positis sed ibi is, eos genuerint, a quibus patrio nomine dicta est Boioria , & nouo Franconia, ob studium libertatis: quique deinceps, arcano ductu naturae, Galliam 3c expctiuerint votis, & armis tentarint, patriae vel rc pugnanti reddituri sobolei a generosam. Eamque opinionem fulciunt instituto Francorum, qui vcliit alienum solum incolcrunt, ab reliquis G crmanis dis epantes armis & studiis , suis dumtaxat auspiciis militarciat, neque ullam rem aduersam aut prosperam , participatam vellent cum aliis. In cana sentcntiam tametii plures lucrint, & olim ego cum pluribus ; tamen in praesentra Cluuerio allentior , in quem ctiam incliret .ndi' Vignerius, ut Francos non longius vocandos , quam ab ipsis Gerinanis ccnuam & si aliun dc non constat, pones possidentem sit praeiudicium. Lxistimat autem cruditus Scriptor, Francos simul exortos esse, atque Alemannos ; non gentcs in Germania nouas, sed veteres, quae ob noua consilia, nouas appcllationes se tirae sint. Quippe Germaniam chira populinumcrosissi ini, a Cimbris , Scythis & Sarmatis progressi partim obrue-rcnt , partim appeterent γ praeterea Romani Imperatores non celsarent bello vexare; ea se in nouum & antiquit in hostem communiens , plures regiones compegit in V nain Rempublicam , quae coniunctis viribus animisque, ex diuersis membris efformaret corpus validius , ad retundendam vim A: ad inserendam, magis quam singuli artus idoneum. Ne tie autem corpus illud maius & amplius foret, quam ut tegi pollet , cum raro diffusas corporum moles par agat animus ; placuit totam Germaniam in duas partes dispescere ; quarum altera Franciam constituit , Aleman niam altera I utraqile nomen nouum ex societate noua, adsciscente. Sic

Franci facti sunt, Bructeri, Chamani, An sinarii, Chati, de salij, qui

incolebant regiones Rhcnum inter & Albim, ad occasum versas. Ex qui- misi, ia M., facile Franciae limites in Germania ponere ; qui fuerint Oceanus in amo. a Septentrionibus ; ad occasum idem cum Rheno amne Oceanus; ab ortu Albis & Sala ; a Meridie flinitus Nicer, per quem ab Alcmannis dirimebatur. Quae noua rerum & animorum societas, ut nouo etiam nomine in stati rata libertatis studia designaret, se Francos dixere siti liberos; nam lingua Germanica , thi Francon liberum significat ; unde tota illa quam incolebant regio nuncupata est Francia ; quae& Sicambria est appalata , &Franci Sicambri, ab urbe Sicambria , in eo tractii iam olim posita. Inde etiam cruitur appellatio gemimae Franciae itidem gemina , Orientalis &Occidentalis, Tiansrhenanae & Cisrhenanae ; postqtiarn Franci transmisso Rheno in Galliam imi aserunt ue Franconiae similiter nomen ab iis eductuin,

de in eam transinissum prouinciam , in qua haesere Franci Germani, qui locontenti parrio, non transierunt in Galliam. Porro Francorum nomen competendum sit a Romanis scriptoribus , id primo sub Valeriano Imperatore innotuit, circa annum Christi ducentesimum quin ita agesimum quintum , quo dicuntur in Galliam irrupisse. Nam fortissimi viri & aridacissimi, numerosissima iuueimite, gnari nusquam validius repelli hostem , quam si

impetatu .

20쪽

im petatur, simul Galliae uberrimum selum appetetites , iam a primordiis

condictae societatis, in vicinam Galliam cupiditatis ammoticbant oculos , in qua, uno di in taxat amne trans risib, & holtcm amo aereiit, S commodas

sibi de posteris sedes stabilirent. Conatus igitur per i tui es annos in eam rem adhibitus, cum Romani eos vel armis obicistis arcerent a transitu, vel transgrellbs pellerent, de in Franciam silan retrudcretar. Vario eventu perducentos propemodum annos, gens bellicosissima vicit de victa est; iuxta Romanorum Caesarum vel cordiam vel fortitudinem ; ut istis ignauis illa praepolleret; bello illustribus , de Imperii vires reuocantibus , Iccipere se in pristinas sedes cogeretur. Inde capto a Persis Valcriano, dum filius Gallienus, totum se ignauis voluptatibus tradit; Franci Gal; iam diripiunt, penetrant in Hispaniam, eamque post Tarraconem urbcm expugnatam , per annos duodecim depraedantur. Tenus tque haec vastitas, donec repressa est a Probo Imperatore fortissimo,per Legatos suos Francum vincente. At victi resurgunt validius ; paucis eorum in Asia impune grasiantibus, deinde in Graecia , de fulgetri instar Siciliam inuadentibus, captis Syracusis. In hac rerum alternantium varietate Franci perii enerunt ad Honorij tempora, partini ducibus, partim Regibus obtemperantes; iam ab initio Monarchiae forma constituta, quam mox pcr tot secula intemeratam serauarunt, semper virilis ductui se regendos tradentes. Accuratius autem Honorii tempora simi perspicienda , ex quibus velut ex Trosano equo bellatores , ira plura repente regna exorta sunt, Francicum maxime , statim ab infantia in robustam aetatem prouectum. In ruinam vergebat Romanum Imperium , a magno Constantino , III. Christi fidem amplexo, mirifice quidem propagatum, instaurata veterum

Triumphantium gloria : sed illico statim diuulsum a filiis, per haeresin Arianam penu depositum , de bellis intestinis externo hosti ad praedam obiectum. Illud per plura capita deuolutum in praeceps, peruenit ad Theodosium, qui Caesarum nemini instrior sortitudine , pictate de religione cunctis superior, Romanam laudem consenescentem dc iam decrcpi tam , infuse vigore quodam adolescentiae ad iiiii enile robur reuocauit. Hic mori cns citius , quam postularet stabilienda confectarmia rerum L licitas , duobus filiis Arcadio atque Honorio, haereditatem dc dit Imperium , non Virtut cm ; qui ratus vinam serendae moli tantae imparcna , dii os illi subiecit aequa potestate; partitus orbem terrarum in Imperium Orientale, quod Arcadio maiori natu assignatum; de in Occidentale, quae pars Honorij : atque attribuit cuique liberorum, sivina veluti Tutorcm de rerum Administrum , Rufinum Arcadio, δc Stiliconem Honorio. Verlim ut inccrta ' est hominum prudentia , qui suffecti crant ad sulci cndum Imperium , ij ad euerrendum illud connixi sunt, abusi Caesarum adole iccntia , & ambien-.' tcs fastigium , unde propius aberant. Ideo ad res perturbandas, Barbarae gentes partim excitae , partim sponte concitae ad. certisiimam praedam, . Gothi iam a Constantini temporibus, per varias clades reprcui identidem , nunc libcrius utriusque Imperi j limites perrumpunt ; euocati a

Rufino, dea Stilicone , hostem parantibus, a quo victo sibi gradum ad A 3 Imperi uuae