Pomp. Gaurici Neapolitani De sculptura liber. Ludo. Demontiosii De veterum sculptura, caelatura, gemmarum scalptura, & pictura libri duo. Abrahami Gorlaei Antverpiani Dactyliotheca

21쪽

DE CUI P. IVE TATVL oram quet est de rerumatura edocebat,tanta omnium mortalium existimatione, ut cum quolibet Graecorum Philosophorum comparandia merito videretur. Postquam igitur ei repente Ocursum arne est, Opportune inquam Magister, nam ad quod veneris scio,putoq; id me tibi iam

persccisse. Eo Bellissime. Sed quei seri nones erant,quom ego aduenissem vestri De sculptura,e o inquam,loquebamur. Eo Pergite nihiΙequide mihi poterit esse jucundius Ruam de hac

ipsa re vos disserentes audire. REG. Id ita hodie evenisse vehementer gaudeo Nam ego in partem beneficilliberior accedam, tu tibi semel duos perstringes Hoc autem qui pernegaream dea: Nunquid ergo tum inquam, Regi, jamdudum commutasti animum, velis forsitan Rhetorica illa tua delinquere, atque ad Sculptoriam pertransire t Ille autem , negabis igitur tu occasionem sequendam,ac si quod sorte bonum acciderit, minime id captari oportere At vero,

si ita ego inquam persuasum habes mi Regi,ab

aliquo istorum qui exercitent Venditentque e quirenda tibi artis praecepta sunt , non a me, qui nullum unquam magistrum audierim, qui re- laxare

22쪽

laxare animos in ea sim si, litus, ac non delat a re. u modo igitur inquid ille, tantum in hac arte profectum e consecutus nullo doctore Qv d si tute tibimet παμπο ueris, atque αυ ARM ς, quemadmodum id scire cupio. Ego vero tum inquam' nihil tam arduum,tamque admirabile in humanis rebus esse existimo, quod hominum non possit industria cofici.Illud idem heic mihi usu venit Leonice, quod in cuncti evenire artibus scripsit Aristoteles tuus: Experientia ut adjutus ad id sola suerim. Praeclare quide

Polus hanc artis experientiam fortuitu eventutdixit esse magistram. Agnosco iam vel b Graeca, Scilicet inquam meo auspicatu, meodductori, ita enim in archanis custoditur ars non intimi modo ac familiares, sed ne germanquidem fratres intro admittantur. REG. Sic sane se res habeat. Aggredere tu eam, riualenipse tibi confeceris explica neque enim te istorum esse similem putamus qui sibi solis se nato existimant,invidentque bona caeteris. Ego vero inquam,lubentissime,nisi quid fortali eLeonicus, L E O. Istuc ipsum .Quei postquam consedere, ita ego exorsus sum : Et si haec mihi potiu

23쪽

tius a vobis melltanda essent non dubitabo tamen quoniam sic. vos velle video potius quodcunque ineptitudinis obire periculum, quam Ullius tu gratitudinis accusari. Equidem nihil votabis placere nunc ambigam,liberius vobiscum a gam Familiariter. Ne autem ab nemore Pelio repetamus, satis quidem constare debet hoc omnibus, Sculptoriam artem, sicuti caeteras, variis ac diversis natura principiis originem habuisse. Nam sive casu aliquo, sive silertia coeperint homines,creta,truncisve, aut lapidibus ex umbra similitudines imitando maturam ipsam aemulari,disquisitione haud opus est dii natura artificicioque profecta ac persecta omnia intelli gantur. Statuarum quidem usum priscis omni 'bus seculis fuisse,ium Graecor tum etiam Bar barorum historiis manifestissimum Earum autem fingendarum rationem hinc plerique natam arbitrantur, uti scilicet eorum que praeclarum aliquod facinus peregissent, aut in vita quid

utile adinuissent, memoria perdurarent, caeterique ad eos aemulandos , ejusdem honoris quo majus dari nihil posse videbatur , peraperentur Quae causa Ciceroni fuit, ut

24쪽

Octavio Lepidoque statuas in soro decerneret.

Nonnulli vero ex mortuorum, aut eorum qui

absuturi erant desideriis ut pleraque omnia a pud AEgyptios id primum coepisse tradiderunt, Vtcunque siue virtus, siue amor in Misa fuerit, siue potius utrumque,certe nihil ab hominem ius excogitari potuit, aduersiis mortalitatem suam, aduersus inuidiam deorum. Atqui quod egregiam ciuium virtutem significare potest tantus Romae statuarum iriuatarum iublic

rum numerUS, Vt non minor fietus quam verus

populus fuisse tradatur Principes ipsi longo ordine sitorum imagines, tanquam, insigne nobilitatis unicum , pompa latrijs pr serebant. Docti vero atque eruditi non minusin ipsi statuis signasque resertas Bibliothecas suas esse studebant quam libris. Mihi pol quidem Cicero

videtur pia tam Verrem accusare, quae praecla ram illam tot egregiorum artificum Ignorum rapinam inuidere. Sed nunquid priusquam de re ipsa dicere incip'amus, qualem uelimus esse Sculptorem, breuiter ac stiriamatim recensebi- nul Dr muS LEO.Vt lubet. REG. Perge igitur,ac Scul-'ptoris tui qualem velis imaginem nobis effin

osorteat.

25쪽

ge. Tum ego sic: Primum quidem ut absummo capite incipiamus h supremo ne an humili quis ortus loco recte agat, modo ille traditam dignitate tueri studeat, hic Spartam adipisci, minime laborarim, omnibus eum artibus quatum fieri poterit instructurn , ac plane itero fi Ussem cuperer qui scilicet quam plurimarum rerum Fabularum historiarum notitiam habeat. Laudis deinde ac gloriae studiosissimum, L μή ct nihil enim video quod possit eruditio sin laudum cupiditate,laudum ipsa cupiditas sine eruditionerita alterum alterius praesidio semper innititur. Liberalem praeterea,ac 1nime brdi Li. dum, qualem superioribus annis Donatellum Florentinum fuisse accepimus: Fertur enim ab iis qui eum nouerunt, pecuniolam omnem in cistella semper habuisse,ita ex officinae tigno sib,spensam , ut quando Vellet, quanta quisque vellet, aceipere atque uti fiui sito iure potuisset. Praeclarum facinus, atque ipsis Donatello dignum.Prudentem etiam minimeque ineptum, qui scilicet certam quandam in omnibus rebus rationem esse intelligat Nam quum omnes verbi gratia)statuae pedestres fiant, aut eqU

26쪽

stres,aut stantes,aut sedentes,aut incumbentes, publicis in locis,aut privatis togatorum hominum aut laureatorum, erit diligens in singulis adhibenda ratio,qui ornatus,quidVe rem quamque deceat. Etenim accommodada sunt omnia ad personarum,locorum,temporum, ac retia turam. Nam quod in Graecorum proverbio est, non omnia eodem modo omnibus quom in eisdem plerumque rebus diversissima esse ratiosi leat Alia enim verbi gratia in C. Caesare Imperat3re,alia in Cos. alia in eodemipsis Dictatore convenient Nec Hercule ipsum semper eadedecebunt, vel cum Anthaeo luctantem,vel coelum humeris sustinente FelDeianirae amplexus petente,vel Hylam quaeritante Nam veluti haec feri eode uno tempore non potuerui, ita nec scimeleidem poterunt couenire Non tamen quin singulae interdu statuae essici non possitit,ita variis insignibus distinctae,ut pleraq; semel intelligantur. P.Scipio ante aetatem Os.cum Imperio

Carthagine missus,Hasdrubale pretio superavit, Carthagine vicit,devicta Carthagine triumphavit,pace P. R.attulit P. Scipionis statua in effingemus,Vidi juvenis, Cos.& Imperatc kbel

lator

27쪽

scator dignosci manifestissime valeat cujusmodi fuisse Domitiani statua ex Papini silva contem piam, Et Paridem ab illo factum pastorem,judicem&amatorem Antiquarium quoque, qui α' sciat cur verbi gratia Mars apud Romanos duplex, Gradivus Quirinus alter in campo olim

extra,alter in soro intra Vrbem colebatur Cur,&Vunus apud Laceoaemonio armata,apud Arcadas nigra, apud Cyprios barbata, virili sceptro,

muliebrique Ornatu Curina ira pone fortunam Amalthiae cornu praeserente, alatus Amoria mille ejusmodi, quoru omnium causas sculptor tenere debebit.Vt quom quaeratur, quid sibi velit ille in Thessalia treis oculos habens Iuppiter,Resipondeat sic : Fertur id signum Lao medontis fuisse, mox Priami Regis in medio aulia,sub divo sacratum quod noster Maro

innuit:.Aedibus in mediis nudoque sub aetheris axe, figens ara fuit. Ad hoc ipsiam quom a Graecis Troia caper tur cum Hecuba uxore natis frustra confugerat,nam a Pyrrho interfectus illei tamen est

28쪽

Mox deinde id signum a Sthenelo Capanei Larissam translatum Quod autem quisquis

ille fuerit artifex , tertium in fronte oculum secerit, puto ob hanc causam , ut 'plicem Iouis potestatem significaret. duobus terram mare, altero coelum spectati Itidem ropatus , quid faciant in Lysimachi Regis fronte cornua quid in C. Caesialis vertice stella: in M. Bruti pileolus, ac duo pugiunculi: Rationem reddens, dicat Illurnde Alexandri facrificio, lutis vinculis elapsum, taurum ambabus manibus compraehensum tenuisse in alterius caede Cometen apparuisse in huius autem praeclaro facinore pileatam plebem libertatis enim signum pileus per Urbem excursitasse, visamque Bruti Cassi pugionibus libertatem resti tritam fuisse. Sed enim,quum Equestres potissimum ponantur statuae si modo rusticano Gquitatu Equitem deformare noluerit nonne optimum inses rem eum esse oportebit aut saltem equitandi rationem ipsum tenere Earautem quando vix estri nostris militibus cognita duplex uinam haec mihi contigisset interpret ri potius quam edocere. Nam Sarmonis olim

nihil

29쪽

nihil &si qua a Polluce traditapraecepta int,ad

rem nostram nihil Altera quidem qua Velites vehimur, c jus ratio taeteris qui equo vehu tur,communis Altera qua Scutati in praesium ducimur In illa assidentis species est, in hac ciro astantis curvabuntur illei poplites, heic intendentur pedes illeic plenam habebunt firmi tudinem heic digitorum extremitate deflexam qualis esse solet contra innitentium, ad qui aures directam,ne stimuli semper ilibus admove anair Quod quidem facilius fiet si illei ad equi tis exquicubitum,heic ad bicubitum portensis stationibus obfirmati pedes fuerint illei molliter supina cervice pectus ostentatur, heic sortiter declinato vertice sinister humerus prauertur: Illel clevem interdum virgam habere dextra Q-kt,heic hastaim sei aut clavam gestare, Levasiti fleetendis nunquam cessabithabenis. Nam qua moderadus sit arte equus,quom jaculatur,quid quom punctim cesimve seriturobser vadum,ut sitalogmo ad cursum sonipes excitandus,interdum poppysmo inhibendus, paulo

remotiora: Nec plus id doctrina quam exercitatione comparabitur.Nos vero ad nostrum Scul- ptorem.

30쪽

debebit,qui videlicet dolentis,ridentiS,ae rotanti,,morientis,periclitantis,& ejusmodi infinitas animo species imaginetur , quod etiam Poetis ipsis iratoribus quam maxime necessarium. Nec tame nisi quatenus ipsa rei natura patietur:

elut aegri somnia manae

Fingantur species. Dolentis illud: Excusii manibus radi, revolutaque pense: Morientis hoc:

Sternitur infelix alieno Vulnere Eumque, ospicit, stes dulceis moriens remin citrur Argos. ut reliqua omittamus, quorum exempli resertissimus est idem Poeta. QuidZNonne ipsos ante oculos vestros habere videmini consternatam audita morte fili mulierem , atque ipsam peregrini hominis moribundi mentem Z Quid vero

d illud:

- Fulchrosique per artus It cruor inque bumeros cervix collapsa recumbit Item Atque ille in partibus aequis Huc caput atque ii lumero ex utroquepependit. Corruis