Aphorismi de cognoscendis, et curandis morbis, et materies medica ejusdem suis locis interposita ...

151쪽

i IN GENERE. II 3

honnulli nervulorum dissoluti sint , qui

Mniti majorem ComponUnt, partes Solutae retrocedentes 18 a) trahent minimas fi-ἡbi illas , qHae neetebant nervulos inter se

et vaseula 18 I), unde fiet in his perpe tua , lenta laceratio ; adeoque dolor in

genS , ZCUtUS , ContinUUS. Partes Vero adhuc cohaerentes Sustinebunt nunc solae Omnem Vim, qUam ante simul, ergo plUs distrahentur , et lacerabunt UT , adeoque acutissime dolebunt, et distractae Compri mentiar ; Ut transitus impediatur. Dum Una pars Soluta , altera cohaerens, ita afficiuntur , Vascula intermedia ComprimUnritur ; ergo sangUis , lympha , Spiritus Sis tillatur , UrgentUr , acetimulantur , Unde circa partes inflammatio cruenta , lymphatica , et spirituosa sa). Inde nervi vicini , tendineS, horum,

dunt Ur , Stringuntur , con Vellunt Ur , hinc cerebri , cerebelli , medullae Spinalis meninges trahuntur , Vellicantur , cerebri ac tio turbatur. a) Si in vasculo nervoso liquor , qui obienuitatem spiritus dicitur, si statur ad talis in ubi l .ent Iendi organum cxtat , oritur intolerabilis do-l lor sine ullo visibili tumore , quia nervorumi fines distenduntur, ut in podagrii observatur. Itit Boerhaa v. in Praxi Med. hie. Halle rus de coniraculitate nervorum dubitavit. TOMO III. H

152쪽

XIJ DE VULNERE Ex quibus sequitur series omnium phoenomenon Ι63. 164. 16s. naturali

necessitate.

184 Et intelligitur, quae , et CUr punC-

tura , laceratio, Vulnus nerUi adeo funestaἶ Item cur membranis , tendinibus, UaSisque multis eadem fiant.18s Ut vulnus sanetur, opUS erit: I. Auferre ex eo illa , quae , vel a liquidis , et solidis corruptis, vel ab instrumento Vulnerante , aut aliunde , ibi relicta , adunationem impedirent. 2. Supplere perdita nova regeneratione ablati. 3. Unire.Separata , et in adunatione retinere. q. Cicatricem naturali cuti simillimam obdiacere. 186 Fragmenta impacta metalloriam, lapidum , ligni, vitri, globi tormentoriam, thrombi cruenti, caro mortUa , Vel membranae , OSSa fracta , primo tollenda , si proderit. 187 Considerata natura Vulneris , partis vulneratae , materiae impactae , r boris aegrotantis , Symplomatiam Secuturorum , tolli , an relinqui debeant , ju

188 Ex iisdem 187) definitur instru

mentum , et modus, quibus tolli queant,

153쪽

J V GENERE. II s

vulnere, si ablatum sa) quid fuerit de cor pore , id repleri debet, generata iterum materia simili perditae. Id fit , si 1. Vascula arteriosa , lymphatica , nerVOSa , &C. ita se habent , ut sua liquida bona ex cipiant , transmittant. 2. si liquidum bonum naturale debita Copia , et apto impetu fertur in illa Vasa.

19o His enim si 89 fiet canalium

, impletio , humectatio , eXtensio, elongatio, implicatio cum vicinis , applicatio ad alia , quae ex reticularibus plexibus propinqua, et ope boni liquidi con glutinatio.

puncto fundi praecipite, et lateriam , ae Unxi simul fiunt , impletur ab omni parte ad centrum cavitaS Vulneris materie SO

Pios or Bononiensrs truncatas partes corporis Eum , aures , labia restituebat singulari ami-

brachii incissa , et ad pisci ir

S locis. Hacte rem satis susse tractavit in li-

154쪽

116 DE VULNERE

tus debitus, Ut Chylus, Serum Sanguinis, et materia nutritia blanda , glutinOSa , nec facile putrescens sit sed facilis digestio nis , et assimilationis. Decocta farinosa Cruda, fermentata , Emul Sion eS, lac , JUra, fructus maturi cocti , olera leni SSima, Primaria sunt saepe , at pauca copia Simul exhibita ; repletionem , famem , sitim

193 Cognita temperies aegri , tempta talis ratio , consuetudo , et natura Comitantis morbi siet , docet qUale , et quo modo praeparatum ex his si92 cuilibet prosit 194 Acre impetum nimis aligenS, Uitandum. Salsum , Aromaticum , Acidum, OlUS acre, Viniam, ergo Vulneri mala. I95 Item quae facile putreSeiani. Jura

dem simillimam saltem esse omnia phaenomena docent , et crassissima sanguinea vasa aeque ac tenuissima perspirantia sic renaSci e XPer 1 menta e Vincunt. Forcipes , pedes . . fracti , et etiam Separati integre a Gammaris majoribus' , et cancris marini S renascuntur , ut demonsῖravit per pica Cissimus Reatimur. In homine adeo impotens natura abscissam in vulnere carnem minimc gEr

minabit , re producet o) Vulnera in homine sano aptius Curata tur ac in impuro acrimonia aliqua veXai O , at que aegrotante. Hoc facile Pa ct.

155쪽

IN GENERE. III

nimis spissa , herbae alealeSCenteS , ergos obsunt ; raphani, nasturtia , brassica , et similia. 196 Tum quae dissiculter in chylum, et sanguinem mUtantUr. Qualia sunt quae sale , scimo, aere in diar Uertant ; Vel quae pingui multo seatent, ut lardum, pisces pingues , item anSeres , anates , Similes aves piscibUs pastae , &c. denique Visci

ducunt medicamenta : quae tollunt impedimenta nata consolidationi s I9O. I9I. , et plerunque Decocti forma Oxhibentur. Illa ergo erunt varia pro Varietate ejus impedimenti , quod tollendum erit: nec ullum utile omnibus habetur. a 98 Hinc pro re nata Sum IntUr CX attenuantibus , inspissantibus , mitigantibus, excitantibus , virtute singulari contrarium vitium emendantibu 3 , aperientibus , laxantibus , adstringentibus , adeoque saepe eX Oppositis. .

I99 Quorum quid eligendum , docet

Cognita natura Vitii in aegro , et tituli horum Medicamentorum s I97. I98.)aOO Aeris puri semper , ab exhalante putri liberi, saepe renovati , temperies

Sicca cum calore temperato optima. 2OI Alvus servetur laxa usu emollientium , laxantium , E coproticon.

156쪽

118 DE VULNERE eto a Somnus sa) conciliandus an Odynis , victu humido , narcoticis. et Oa Animus sit hilaris. Venus Vitanda , quies commendanda est.2O Ut canales in debita conditione 189 maneant , nec liquida in vulnere

Corrhampantur, Sicqtae laedant actionem 189. 19O. I9Ι.) deSCriptam , Rer arcendus , Vulnus totum D vendum balsamicis vulnerariis lenibus , implendum carptis ad aequabilem praessionem , nervisque amicis medicamenti S.

et os Quibus 2O ) in vulnere retinendis Emplastra prosunt , vix aliud b) huic

Scopo praeStantia, quam tenacitatem , non laedentem.

Io 6 Liquida ad vulnus allata , in Vulnus effusa , fibrae Semimortuae , canales n) Subtilissimi liquidi dessectnm spirituum

nempe natura reparat unico tantum modo , permotum vitalem solum , silente omni animali motu , id est , per somnum tranquillum. Duin validis laboribus t i satus , vel meditationibus exhaustus homo optimos cibos sumit nisi simul blando somno corpus resecerit torpere mentem, gravari corpus sentiet. Bonus somnus Omnia iSta em mendat. Hippocrates Animae oficia in sumno ingeniose declarat dicens quod vigilans, et in corporis partes subrepens ipsa Anima domum Suam gubernat , omnesque corporis actiones ipsa obit. Lib. de Insomn. cap. I. b) Emplastra sanant vulnerati Ita creduat qui sua ut specilica jactant.

157쪽

te , Corrodente , exsiccante auxilio tolli solent, Saepe et Comprimendo.

sto8 Illa seto ) adhibenda , donec pus

album , blandum , ViScidum , lae Ve , aeqUR-le , inodorum adsit; sub quo sordes abs

tergentur, Contusa et tiamida consumuntur , Corrupta ab aere Separantiar , CRURimplentur, conglutinantur Separata. 2O9 Tum ea , quae Carnem generare dicuntur , applicanda, quae sunt digerentie leniora.

IIo Si autem , peractiq, quae primo scopo si 8s) satisfaciunt 186. 187. Ι 88.),

nihil ex substantia corporis ablatum de prehenditur , labia Unienda ita sunt, Ut partes naturaliter unitae iterum sibi mutuo applicentur, atque ita retineantur. a II Horum prius absolvitur I. situ conciliato parti illo , qui quiescenti aderat : 2. leni, et aequabili partium ad se invicem compressu , ut in omni superficie contiguae sint, et quiescant. aia Retinentur in adunatione I. Emplastris tenacibus , digitatis processibus, ad fines ansatis , utrimque a latere vulneris appositis , et per sila adducendis. Quae locum habent in longis scissuris tranSVersia cutis, vel partium laXarum.

158쪽

I2O DE VULNEREGIA 2. Circumductu Fasciarum a , et

appositu Spleniorum , ut partes dehiscentes 158. I.) aequabiliter appressae maneant,' et coeant ; quod determinato pressionis modo facile fit. Convenit vulneribus in flictis juxta longitudinem parti9 VulnerRtae. 2Ι a. Suturis per acus Chalybeas , re tas in minori, curvas in majori profunditate vulneris , aCuta acie , calida CAVA filum cera obductum abscondente , Ad Sufficientem a vulnere distantiam infixas, ad fundum usque adactas , sic pariter in altero labio eductas , quarum filo adstricto Unita prius labia retineantur, dein levi splenio superductum filum colligetur : id repetitur a medio, vel ab angulo via ineris ad fines ejus , pro neceSSitate. Hinc balsamo labia linenda , superpositi S ille levibus spleniis supra nodos , Emplastro tegendum est Vulnus.

ais Conveniunt 2I recenti, Cruento , a magna tamen haemorragia libero, simplici, pleno , ptiro , transVerso , Obliquo , Rnguloso vulneri b . - a In his rite applicandis Chirurgi peritia,

si dexteritas imprimis cognoscuntur. In Collegio Chirurgiae Matri tensi sub nomine SANCTI CAROLI Cathedra huic negotio vere utilissimo , at

que necesario dicata est.

b) Plurimae circunstantiae attendendae in suturarum cXequtione. Damnandae ergo , conclu-

159쪽

IN GENERE. 'I 2I

itanti, antiqUo , SaniOSO , purulento, Sor dido , contuso , substantia propria orbato, crustis obducto, vasis magniS laesis periculoso , nimis profundo , Valde inflammato, venenis insecto , in parte neceSSario mobili haerenti vulneri. - 2I6 q. Aeu manente vulneri per labia ejus transfixa , filoque ei ita Circumducto , ut horum retroi tum impediat, sed retineat unita. COnVenit magnis , hiulcis, pendularum partium Vulneribus.

tur , Curando ut parS parti Sic reSpondeat, quemadmodum olim in sanitate , sicque retineantur , ut nimis nec premantur , nec laxentur ; adurentia, stiptica , adStringentia vitando ; in primis Vero Curando , Ut in omni parte aequabiliter prematur Vul nus. Quae omnia obtinentur peractis, qUaedit hic van-Swiet. quammaxime quorundam Chi-

rurgo ruri imperitia , et temeritas , qui quae-Vis sere vulnera , sine ullo discrimine , laceri panni instar con Suunt. In Aphor. Chirurg. Boerh. et van-Swiet. Comment. trispanice versis Tom. I. pa D 388. e Xtati sertatio Professoris Pibrac Suturas eX sorochirurgico fere penitus eliminantis. Tendinum Vulnera , Achillis praesertim ruptio Suturas respuunt. Petiti Machina pro sananda ista de quap g- 4Q6- per contiguitatesia , seu partium a PprO- aliunem celebris est , et in usuin adhibenda.

160쪽

122 DT VULNERE

descripta sab 186. ad 2O6. , et dein impo

sito leni desiccante medicamento ; deni que cicatricem spirituosis abluendo.

Agrimonia. At chimilla. Aristolochia. Baccae Juniperi.

Centaurium minus. Consolida regia. Media. Saracenica. Cyclamen. DiapenSin. Dracunc UlUS. Hypericum. Limonium. Lillium conUalium. OphioglOSSU m. Pastina n. Peryclymenon. Persicaria.

Polytricon Apul i. Sanicula alba. Sylvestris. Sophia. Symphyliam.

Valeriana. Veronica. Vinca perUinca. Decocta Vulneraria , et potuS. I. AttenuanS.

R. Foliorum Daphnoides.

Veronicae. Rutae singulorum manipUlum tantam et Semis.

Radicis Caryophiliatae unciam Unam. Florum centaurae minoris pugilos duos