Aphorismi de cognoscendis, et curandis morbis, et materies medica ejusdem suis locis interposita ...

491쪽

FEBRIS PUERPERALIS, qs3 appendicum , intestinorum , meSenterii, Omenti , peritonet inflammationem statui pro hujus febris causa ; neque Ubique aut saburralem , aut putridam eSSe. Atque universim, non esse Specimam febrim puerperarum ; sed eandem cum regnante , modiscatam Solum a puerperio. Inde ratio quoque dissensionis inter practiCOS. Tamen pauperiores; hinc parce , maleque pastae ; Vel et aliae ex cauSa qVacunque antecedente debilitatae ; tempore aUStrino,

molli, aut pluvioso, subfrigido; in depressis habitantes , febrim pituitosam , longam,

miliarem in puerperio saepiUS eXperiuntur. Practicorum examini subjicitur an materies lactea Corpus oberrans toties , Ut arbitrantur , ad diversas partes Corporis deponatur ἰAn vero saepius ob febrim auctam Uaria loca , praeprimis glandulosa , aut antea Obstructa , inflammentur , Suppurent, aut lympham phlogisticam crisi erronea in proXima cava dimittanti ut idcirco antPUS , aut materies inflammatoria pro semi- coagulato lacte imposuerit φId quidem frequenter accidisSe eX-

Hucusque Stollius in Aphorismis de Unoscendis , et curandis febribus. Quae sequuntur ex medicina linteac bristiani Theophili Sella tranScripta sunt.

492쪽

DE FEBRIBUS CONTINENTIBUS. J Ypefientia docuit, febreS eo Pr

Diores esSe , Uno tenore ac sine intermi

sione adscendere , et judicari, quo magis causa proXima in sanguine ipso continetur. In omnibus illis casibus , in quibus materia febrilis non in ipso sanguine nata est, sed semper demum in VRSOrtam SyStema infertur , febres in remissiones atque exarcerbationes sunt proclives. Febres ex humoribus acribus in primis viis, aut ex

UlCere, aut ex obstructionibus oriundae numquam sunt indolis continentis. Hae febres nostro aevo sunt milito rariores , quam pristinis temporibus fuisse dicuntur. quia nostra Vivendi ratione primae viae tantopere debilitantiar , Ut hae Semper fere ossicina materiae labrilis sint , aut saltem naturam febrium immutent. Verumtamen hae manent ideale , quod theoria neceSario detei minare debet , et sine illo praxis longe vaga esset. Felix in his febribus exitus a viribtis Unice pendet. Crisis semper fere contingit per sudorem atque urinam. Raro materia febrilis o sanguine in primas vias deponit Ur , raroque inde per vomittam aut

Noxia igitur in his febribus sunt Om-

493쪽

DA FEBRIBUS CONTINENTIBUS. Δ

viarum perficientia. Atque est princeps Canon practicus : tanto in febribus cum remediis evacuantibias caUtiores esse debere , quanso magis illae indolis sunt continentiS. Dantur quidem febres Continentes eremittentibus oriundae , colluvie in primis viis contenta in sanguinem migrante , materiamque febris continenter agentem prae bente. Hic autem quoque evac Uationes primarum Viarum raro sunt adhibendae, in his enim casibus vires ita fere sunt debilitatae , ut illae talibus evacuationibus minime suiliciant. Duae sunt species hujus febris naturales , febris insanimatoria , et putrida.

FEBRIS INFLAMMATORIA SIMPLEX.

- Laec febris ab auetoribus nuncupatur onochus imputris seu Simplex. Melius , et significanticis vocatur ea febris insanimatoria Simplex. Haec sebris praesertim subjecta robusta ac sensibilia , tempestate in primis existente i rigida , tempore hiberno invadit. Ea plerumque e refrigerio nascitUr , nonnumquam etiam ex irritationibUS externis, e .

494쪽

qs6 FEBRIS INFLAMMATORIAg. e Vulneribus , SUbinde e missione sanguinis neglecta , alat haemorragiis consuetis suppressis. Ea subito sine multis nunciis praecurrentibus invadit. Pulsus est durus, plenuS, Celer et regularis. Lingua est pura , et muco tenui dumtaxat albo obducta , gustus est natu ratis , Urina ruberrima. Signa putredinis, et saburrae primarum Variarum desunt.

Oritur quidem subinde Vomitus , aut diar rhoea , Cui tamen aut irritatio prima , aut

Vero materia e sanguine depOSSita OccaS-sionem Traebet. Sanguis e Vena miSSUs eStSpissUS , et plerumque crusta alba , Viscida obductus , quae etiam propterea Simplex inflammatoria vocatur. Symplomata hujus febris sibi invicem respondent. Si tiS e. g. Conditioni linguae, calor pulsui est proportionntUS. Methodo medendi existente apta , raro haec febris est periculosi . Crisis praeter stadorem , atqUe Urinam fit nonnumquam per haemorrhagias , excreationem, raro per diarrhoeam. Sudorem imminere criticum animadvertitur δ secretione Uri Hae parciori, e cute pruriente sed molli, e pulsu molli atque Undulatorio. Haemorrhagiam narium criticam imminentem praenuntiant rubor OcUloriam, gra-Vitas in temporibus , et dolores capitis. Exitu infelici fit quaedam specieS SUPPU- rationis universalis. Post mortem demum

495쪽

s IMPLEX. qs hoc in casu deprehenditur , omnia intestina materia purulenta eSse Obdiacta , quae Θ vasis sanguiferis expulsa atque illuc est deposita.

Methodus medendi hujus febris requirit :1. Ut humores , quantiam fieri potest,

Solvantur, atque attenuentur.

2. Enitendum est, ut irritabilitas partium solidarum imminUatur.3. Opera est danda , Ut transpiratio atque Urina propellantur. Ut his requisitis satisfiat, prima CUra medici esse debet, Ut massa sanguinis imminuatur , ut deinde restans eo facilius resolvi , atque attenuari pOSSit, et generatim ut efficaciae remediorum adhibendorum locum faciat , sequelisque eorum Noxiis occurratur. Missio sanguinis proin de primum et princeps est remedi iam in hujus febris medendi ratione. Quae vero Vehementiae febris, et viribus aegri debet

esse Conformis.

Nonnumquam sensationis aegroti , et pulsus ratione debilitas adesse , et Uenae- sectioni contra indicare videtur. Quodsi autem Constitutio Corporis aliter bona , et robusta est, quodsi nullae imprimis debilitantes causae sUnt praegreSSae , et ConStitutio epidemica est indolis inflammatoriae , tunc credere possumus , quod vires non revera desint, sed tantum Sint stip-

496쪽

4s8 FEBRIs INFLAMMATORIA. preSSae , atque hoc 4n casu VenaeSectio elevat pulsUm , et VireS. Omnibus reliquis requisitis potus duntaxat decocti avenacei Cum GXymelle Simplici permixti susticiens saepe respondet, quo humores attenuantur , corpus refrigeratur , tranSpiratioque promoVetur. Victus debet esse tenuis , aer purus , et Calor tam aeris, quam cubiculi aegroti quam temperatissimUS.

Ubi hoc non sufficit , nitrUm quotidie a drachmis duabus ad unciam Unam in auxilium adhibetur, quod in potu SOl-VitUr , atque in forma diluta propinatiar. Mixtura tempera=as ex Nitro , oxymelle Simplici, et aqua borraginis , vel alteriustitilissima eSt. Quod si autem irritatio sit nimia, nec cutis facile reddatur humida , simulque

Congestiones versus caput ObserVentUr, requiritur num adhuc missio Sanguinis

iteranda. Quod si pulsus adhuc valde plenus , sortis , et durus est, Vena itertim aperitUr , ae mixtura diaphoretica sex nitro antimoniato , spiritu Mindereri , aqua Sambuci) exhibetur. Si neque per hoc dia-Phoresis benigna efficit possit, his remeaus CZmphora quotidie ad grana aliquot additur , fomentationesque calidae circa eXUemitates , et truncum fi Unt. Quod si denique neque hac ratione pialsus fiat mollis , nec ullus Sequatur SUdol,

497쪽

s IMPLEX. qs9 vesicatoria ad suras applicantur, atque ita aut natura febris immutatur , aliamque

penitus requirit Curationem ; aut suppur lio oritur Universalis , aut eUacuationes criticae, et cum illis sanitas stabseqUtantur.

Opera dedita hoc de morbo artiologice pri Us agere nolui , quam rationem ejus medendi indicassem , qUoniam ex hac

saepe plurimum de causarum natura Colligi poteSt.

Quaeritur scilicet , num causa hujus febris nimia humorum spissitudo sit. HOC cum quadam Veri specie e crinsta Sanguinis inflammatoria , SerretionibuSQUe SUp- presis deducere voluerunt. Quod si interim consideres secretiones aeque per irritationem posSe Stapprimi, Sanguinem , quandiu is in corpore hospitatur , n Ulla inertiae vestigia ostendere, neqUe generatim circulationem sanguinis impeditam esse videri , phoenomenon Crta Stae Saepe a Circunstantiis accidentalibus pendere , saepe eam deesse , et semper fere in morbi vi gore animadverti , et frequenter non tantum in sanis , sed etiam in aliis morbis deprehendi, qui methodo antistogisticae toto coelo oppositam requirant medendi rationem , plurimum haec Opinio de verisimilitudine sua , quam prima fronte habel re videbatur , amittit. Ut experimenta recentiora tacenm se

cundum quae crusta inde plane oriri di-

498쪽

q6O FEBRIs INFLAMMATORIA Citur , quod sanguis nimium sit tenuis, atque hinc globuli sanguinei eo citius fundum petant , lymphamque coagulabilem in superficie relinquant. Crustam inflammatoriam e lympha coagulabili constare, quae in febribus inflammatoriis majori in

copia adesse Videtur , atque a Cruore , et sero Separata in aere coalescit, per experimenta recentiora evictum est. Haec lympha tamen semper causa febris potrat eSSe,

quum ea potius ut ejusdem sequela paullatim nascatur, atque in corpore ipso quam maxima gaudeat fluiditate. Semper quoque hanc sanguiniS Constitutionem inflammatoriam ObservaremuS, quod si ea sequela spissitudinis ejusdem esset , in talibus subjectis, quae frequentibus tenuiorum humorum spissitudinibus laborant, quod tamen experientiae non reSpondet.

Causa hujus febris igitur verisimiliter in acrimonia humorum peculiari estuta , quae stimulo suo circulationem Sanguinis adauget, secretiones moratur at ille earum loco majori lymphae coagulabilis Secretioni ansam praebet , Unde iterum, iterumque fit credibile , hanc acrimoniam sedem suam in systemate vasorum lymphaticorum habere , aut certe in primis in illud agere. Ceterum haec febris tam sincera , Sic' cuti eam hoc loco descripsi, rariSSime con

499쪽

sIΜPLEX. q6itingit. Plerumque ea plus minusve ad febrem biliosam accedit. Frequentissime ea existit in nexu cum inflammationibus to picis , rheumatismiS , catarrhis, dysente riis , exanthematibus.

FEBRIS PUTRIDA.

HMI aec febris ab auctoribus nUncupa-tUr Unochus putriS, a recentioribUS plerumque onochuS putrida ; a quibusdam ea febris maligna quamVis perperam Salutatur. Plurimi auctorum febres Cum impuritatibus putridis in primis viis , resolutione

sanguinis putrida , vehementi intemperie in Systemate nervoso StipataS COmbinant, et febrem vocant putridam. Hic nunc de ea tantum febre est Sermo , in qua putredo in secundis Viis generatur , Cui tamen minime colluvies primarum Viarum Occasionem dedit, aut saltem nunc jam non ab ea pendet. Haec sebris facillime nascitur , Ubi partes solidae nimium sunt debilitatae , humoreS JUe SUnt acres, et resoluti. Exhalationes putridae tempestate existente calida et sicca , Victu animali praVO , eam crebro producunt. Dantur etiam contagia reSolutionem humorum putrilaginosam

di Ositione corporis praesenti , pariuntii,

500쪽

462 FEBRIS PUTRIDA. Deniqtae methodo medendi minus rectaea sequela alterius labi is eSSe potest sa). Hae febri fastigium Suum pertingente , pulSUS eSt celer , et SpaSmodi O- durus, calorque tam ingenS , Ut is contingentibus mordens esse VideatUr lingua eSi pura, sed in siccitatem prona ; Sanguis forte evena missus non facile coalescit, Saepe Cuticula variis coloribus ludente eSt tectus, humores excreti Odorem emittunt acid cadaverosum , facile haemorrhagiae Symp- tomaticae , et petechiae naScuntur. POStre

a) Febrem istam praecedere solent temulentia capitis , anoreXla , OS insipidum , amarum, praecordiorum oppressio doloreS Vagi artuum, somni turbati , gravitaS totius corporis , morO-''UC66rtus intensior calor , aut horror Validior auctis ceteris, praesentem febrim docent ad speciem subinde mitem , pulsu debili, S uulque accelerato , sanctionibus tamen reliquis multum laesis. Quandoque pulsus ab initio plenus , evalidus est ita ut febris instastimator in videatur. Magna artis peritia hic requiritur aci venaesectionem imperandam , Statim enim desili-

z I ita , ius ignis animi abjectio

in au inculo calor ad tactum morcia X , Cutis sicca imp spirabilis praecordi ruM OPT

aeic, inaior subsultus tendinum , ocul I rumia uia

d non st 'distensione vasorum inuaminatorias . saepe a lympha sangurae

alias oculi sta vi sum non a bile resorpta uin ictero, sed ab eadem sanguinis dissolutioiac.