De metallicis libri tres

201쪽

inficit nigredine i Faeilli me quo ue rubigi hem contrahit

, quae Cerussa vocatur- Plumbi vena nunκ persemPeritur, nanc cum asgentse, isti' venis constatur in Hii pMaia,&- per totas Gai S cpaliuruaboriosius, et id in Britania sit inmo terraeconio adeo large,ut lex ultio dicatur,ue plus certom doliar Ali Moerrai est ciner acea cintilli, minutis stac .dentibus Alicubidapisiplandore Ba Iabeo e cauadratis v -luti tessellis .conifans inhaerendimus laxo candido aut ut . Melior Quae in saxo candido, aut terra minutis granis . Dictae 's fidesipia a Venana hareniam vocato ambariam in lautia araggenti Recipitur lumbum inter medicatiuenta externa ad refrigerandana, asstringendumae iiii duxion , χ:

Post Plancium mem nit Diosco desdapidis Plumbarii,

ad figuras designandas: appellant autem h pidem olandriae, quia ex Belgia affertur. Eundem peperiri tradunt in Germania, ubi Bisemulum vocaent , quem assumunt cum Itibio, Dj0jtjgod by

202쪽

mistura liquefacta ad formandos Characteres , quibus impressores librorum runtur, materia admodum dura ac frangibili Testantur ex eo qaandoque excoqui argenti aliquid,

nigram vocant. Hi lapides utraatur, ii is a gyrum ver

ALter est apis Plumbo limitta, quod&imm Graeci vo

nacontra niter , friabilis, ni Liq. no laticitatiscens. Vi detur autem Plimus adinarem reduceri Mothbdoidem , de qtio diximus, hic enim non adsuris scinditur horridior ieeic,minus' radians cum alioqui ea itidia iSII quaru me, minerit. Affertur lio die Stibi ex Germania fuscim I in nat- fas congelatu, quo utuntur praecipue is res ae: is ad campanas conti ruendas, nam sonum adauget Adm lcent talis stanneis, Sc ad pecula. Ferro a-citum reddit iusibila n- de globos conficiunt , quos Bombardaec iaculam uret sed metalla., quibus admiscetus , fragilia Ledar, Praettara lumbum . Re perina S . in Aetruria ἰi agro Semrii l linitar in locis. Vim habet astringendi, meatus Occludundi: estigetatae, et cohibet excrescentia: incaretae ulcerasidi cicatriem p r ducit auferCirdesiaculas . sistit,inguine ex mem, bpana Obrebri pronum inrisit in Vinis hiatu dicant viij usto Plumbo sumitiis est : priuatam adium ad ambustia , non Dj0jtjgod by

203쪽

nathur pustulas erumpe . Torretur autem certo modo, de vritur usque ad ignitionem: nam Pan aptius, fundit Lirin Pliambum . Hzec apud Dio,coridem At Piunidum id candore argentum imitatur,seu vitro fragilius ecto. Ex eo Cnimisi aeconiiciunt oleum rubicundurn, quod praedlaant ad tingendum argentum colore aures, Maci videra conrumacia, exedit enim. Nuper ex eo parant lapillos Iubentes aut fauos Hyacintho emulos, diutius vito donec luteus quidam fumus e ierit , in cinerem cormersu fueritu quem addita portione Botacis , aut salis Armoniaci confiant, fundunt super aeris

Iamin agri , aut marmor coit enim in lapillos tran kcicios Hyacinthinos quod Antimonium praeparatium vocant. Hoc Postquamia metallorum trammutationem reperit senu nutile, conuesterunt in Vin Medicinae Exhibent enim eius in puluerem comminuti grana tria, aut quatuor, aliquandousQue ad Ocis, almylvius cum iacchar rosace ad purgandos hum,m crines, i meiancnolicos in morbi contumacibus . Ducidi ζr 1 etiora in inferiora obhanc purgationem sepiu&reperunt c. Sanari testantur tremorem cordis:

poci adriacam, patrionem, Asrumaticos, Hydropicos , Phthisicos . Sunt quis in robustillimo corpore exhiduerint usque ad gran duodecim: Eicere etiam sanguiner nigrum concretum felici successui.

Sa annum a Latinis vocatum derivato nomine a Stimm .

similem enim habet naturam ab Honmero Castiteron a vocatur Non reperitui autem apud Ddoscoridem nisi velimus m Stii cu mpraehensum esse , quod enimae eo constatur,4 ea one; &lfragi litate non ditari aritanno: Plumbum tamen id ,-t Dioscorides. & Latini distinguentes Humbum caudi iάappellatat equoinquitBithius. Praeciosissimiam candi viri a Graecis appestatum Cassiderion, Miasoseq. nartaturuin insulas Atlantiam is peti, vitilibus'.

204쪽

nauigiis circumsutis corio aduehi Nunc certum est in Lusiti tanta gigni, is allecia summa tellure harenosis, & coloris nigri Pondere tantum ea depraehenditur interueniunt& minuti calculi maxime torrentibus 1iccatis AEnuant eas harenas metallici in quod subsidit , coquunt in fornacibus. Inuenitur in aurarijs metat is, quae Elatia vocant, aqua immissa eluente calculos nigros paulum candore ari2tOS, quibus eadem grauitas, ouae auro Et ideo in Calathis, in quibus aurum colligitur, remanent curia eo Postea caminis separantur, confiatique in aliun Plumbum resoluuntur , Dibi natura plus aridi habet, idcinu ire finem litura utile

eu Nec argentum ex eo plumbatur , quoniam prius liqua-LVr argentum. Hactenus Plinius. Videtur autem significare stannum non utile esse ob siccitatem ad argentiam1 quod non contingit tua oo, hoc en1m sua humidi date volocem reddit fusioriem argento. Ideo superius dixit nec ex albo argentum, cum. fiat CX nigeto. Ecquibus patet Stannam nerse solum ob ariditatem int

quam eius Venam: egere Piu ibo molli acante quod laoc leaifirmant, qui Stannum ex Anglia aduehunt eius mi et a iserti ultima Hinc nomlen Stanni mi ituris datum est. Nam

mimum litis v euis argenti plumbi primus io uor qui fuit

in fornacibus Stannum appellatur eit. Hoc illitum aeneis alis cpmpescit aeruginis virus mirumque pondAS li Ugzz,ὶ9 cula quoque ex eo laudatig ma Sed postea ad ui t A est stannum addita Aetis candidi tertia portione in P Dum album fid&alio modo, multi ibi plumbi, nigricuelio is, hoe adqui argentarium appellant: idem tertiar iam Voc i, liquo duae nigri portiones urni, dc tertia albi de hoc ni Tlae solidantur modie hoc genus Vulgo Salda curam Vocar,4 P. ferro enim ignito rapiunt i ctam ei partemi, ouail coad eius laetum liquata illinunt Aera, subiecta pice colophoma, sic enim cohaered, dc diuersas partes velutis utem co inat,&riava claudit, vade udo deriuatinu est ver um:

205쪽

Stagnare. Hoc eodem illinunt ollas Aeneas,ne aerugo ego rescat. Sed splus addatur Plumbi facile contrahunt cerus. sae foeditatem . Improbiores ad Tertiarium additis aequis portionibus albi argentarium vocant, io incoquunt quae volunt. Nam si album incoquatur Aereis operibus , vix discerni ab argento possunt. Simili modo argentarium coquere caeperunt, equorum maxime ornamentis: ali)s murulis. Haec apud Plinium leguntur. Patet igitur Stannum, quod hodie affertur ex Anglia ad vasa conficienda, Plumbi

porcionem habere, extensibile enim est, facile funditur. Sed cum flectitur, aut dentibus mordetura rido em quendam edit qua diuumpatur particulae I anni humore Pla m-bi glutinatae. Si autem caeteris metallis ad milceatur, fragi, Ita reddit, excepto Plumbo: auro purilia mo etiam si in minima Cantitate addatur,adeo ut solus odor aliqUando sum-ciat ad Iragilitatem praestandam. Si enim in carino in quo

stannum fuem contiatum , Aes aut argentum fundatur, se istionem patiuntur. Cum Plumbo autein conuenit: nam ungi inter se plumbum nigrum sine albo non pote it, ut Plinius inquit , ac ne album quidem sine nigro Quod hoc modo intelligendum videtur. Ex utriusque enim mistura corpus fit magis egleniabile, quam singula seorsum nam stannum

per se non extenditur Plumbum autem extenditur quidem, ted non in multam latitudinem, disrumpitur enim Dat commistum tenuius dilatari potest absque fractione oportet, igitur tam plumbum sua tumiditate extentionem communicare itanno, quam stannum sua tenuitate plumbum tenuius ducere Esse autem admodum tenuem stannisubstantiam ex eo patet quod inquit Aristoteles a. de gen. iota tex. o. Stannum in exigua admodum quantitate Aeri mistum colorat tantum, ut videatur esse palso sine materia, quod profecto non contingeret risi tenuillimarum partium esset,ut desundi in Aeris in genrem molem posset,&sa autem stannum tenuius stut plumbo non tamen grauius, quoniam Moiditas eius non piutitur tantam condensationem, Quanta. Dj0jtjgod by

206쪽

fit in plumbi humiditate colligi e iam potest eius ariditas ex sono , ouem Aeri communicat admistrum Tinnitus enim non in molli sexibili corpore fit , sed in duro. quadaa tenus rigido, ut uno ictu saepius aer verberetur idea praeiraco Stic, sum, dc Moli:,doides, nam ipsa sua rigiditate Aeris

flexibilitatem contemperant ΑΕ rtur X Germaniari Og- daan genus argenre 1plendore adeo fi agile, Ui Ita IV Videatur : dipolitum e squamis quadratis ad similat ad incin Pyritis rideo quid tam Marcas tam argen ea a vocant, ca facillime funditur Admiscent id Sta in Anglico, vi que facit cur facilius decurrat. Tradunt ex fecibus a genti vitai diaberi. Stanaum: dissicile rubiginem conrrahit, qciae cana I- daeit: appetiatur albia1n Hispaniae: hodie B Iaca A Xan dri- ma oua muliere libentiu Vtuntur, quam ceruiIacX9; im

ibo. Si ratur, verritur in cinerem candidum, qaiconia rI iterum in Stania in xi potest sed in subsitantiam J:prea iaco:ore lacteo, quo Acci iaci Antant, ut in igne crusta viri ca, ct canaida Obaucatur. Vasa erat anno pollinarum &ar: drr- tum caeteri praeferuntur ricii rubi gine Iminus sed Arar: ideo ex eo Aera illi nuntiar . In medicin: Sera Di Vim trio' 'siccandi, refrigerandi in pCru resti edi 2Ibi Oppio ius ictai in tenuissimu in pulverem tritum . Reperiri in Tuistodinis trustulis trium aut quinque dractimarum

Rgentum Atiuum opposito modo discedere videtur a ' natura metallorum , acritannum, oe ferri im , nam illa ob siccitatem aut illiquabilia sunt, aut fragilia Hoc obhumiditatem actu inexistentem neque liqUSb: lci ci potest quia liquidum citi per te enim fluit ut aqua, QCic a te; a metalla in igne tantum fusa id Dariuntur: ncq C: c PC, rangitur enim in guttulas nainima, ideo Sc cca a qui Us ungitur, fragilia reddit, etiam plia Tibum Paul dici quoa enicere necute ipsum itaninum: nain eius aridie Sritiae fi actio-Dj0jtjgod by

207쪽

nem affert, ab eorum humiditate temperatur. Quod autemirumiditas argenti vivi mctallica sit , patet: nam cum omni bus commiscetur: auidisiime autem combibitur ab auro, α

argento; deinde a funibo sanno: dissiciliusadhaeret Aeri dilacillime ferro Chimiis Amadam vocant quoscunque metallum cum argento vivo solutum,quod ad similiti dinem pustis redditur, quale Albertus sponte aliquando reperiri tradit in metallis argenti. Vnde significatur vaporosam exhalationem in argento vivo minime congelatam, ea facilius penetrare, quae similem naturam habent dominantem: ob similitudinem enim fit attractio S adhaesio Aeri igitur Terro dissicilius commiscetur quia magis terrest ria

sunt: impuram autem esse eius iubstantiam , pater, nam abbedinem habet liuidam ad plumbeum accedentem:&cum tractatur, nigredinem inestam relinquit: Quoniam autem vi igne facillime euolat cum tota substantia, significatur e halationem continere non stam, sed ustabilem haec enim attollit vaporosam non comburitur autem, quia uniformiter cum aquea humiditate dominante commista est, quae ab ustione detendit. Ideo aeream esse eius naturam tradit ristoteles, atque ob id incoagulabilem . Meteo. p.8.Cum autem liuiusmodi sit eius natura,cur pondere vincit alia omnia praeter aurum , alibi explicatum est. Plinius duo eius genera facit, num appellat argentum vivum , alterum Hydrargyron idest a nNum queum . De argento vivo inquit. In venis auriet argenti lapis est , cuius vomica liquoris aeterni argentum vivum appellatur Venenum rerum Omnium exedit ac perrumipit alia permanans tabe dira Omnia ei innatant praeter aurum , id unum adde trahit , ideo deopetime purgat caeteras eius sordes expuens crebro laetatu invasis fictilibus:ita viiij abiecitis ut de ipsum ab auro discedat, in pelles subactas effunditur, perque eas sudoris vice defiues

purum relinquit aurum. Ergo cum Aera inaurantur, iub- istum bracteis pertinacisiime retinet, qui usus mydrargyro adulteratur. Et alias argentum uiuum non largum inuesse

208쪽

rum est eius Iapis etiam in argentum excoquitur. De Hydrargyro artatem inquit inuentum esse a Minio secundario inuicem argenti vivi fieri autem duobuimodis Aeneis mortarijs pistillisque trito inito ex aceto aut patini fot Iibus impositi m ferrea concha, calyce coopertum argillat per illita deinde sub patinis accentum ibi ibus continuoiani: aliaue i a calycis sudore deterso, qui fit argenti colore , acuae liquore Idem pariis di facilis lubrico humorecorinia crea quod cum Venenum esse conueniat, ut M nium , temerarium eius sum esse vult in Medicina praeterquam ad linguinem iistendum , illitum capiti ruentri , dum ne quid praetereat in viscera , & ulnus attingat Argentum solum eo inaurari, cum in Aera limati modo duci debeat Haec Plinius Dioscorides sub Hydrargyro Greece appellato utrunque accipit: non enim differre videntur nisi origine. Inquit enim quoddam fieri ex Minio igne attollente fuligi, nem , quae calyci superposito insiadens refrigerata vertitur in Hydrargyron. Inueniri etiam in tectis guttatim, ubi argentum contatur. Alios esse qui tradiderint per se in m tallis inueniri Galenus nouit tantum id quodartificios ratur. Hodie ex Germania habetur Foditur eius vena a

monte Hydria prope oritiam lapis est fragilis ad rubedianem tendens ponderosus instar Plumbi, minutis guttis a genti viui splendens unde etiam sponte emanant aliqua do eius rivuli dum a sessoribus eruitur Lapidem appellant Cinnabrium natiuum Gigni etiam tradunt in lapide iubalbido liuescente, aut simili Caici. Extrahunt autem gentum vitium igne super fictilia venam continentia, ut per eorum oscula descendat in subiecta vasa sub thumo conditae, rimis optime clausis. Aiunt ex faece quae remansit fieri lapidem utibilem, quam arcassitam argenteam vocant, coiore argenti de quo diximus in stanno Vida per se argentum vivum Pisis inter saxa, dum fundamenta vetera excavare tur 4 cstantur praecipue prouenire in locis vliginosis, ubi nebula quaedam crassae ante Solis ortum attolluntur in Ve-

Bb re, sed

209쪽

re , sed ob grauitatem non altius arbores eius loci , sitia reant , frugiferas tamen non esse ac tardius germinare his signis artisces loca scrutari, ubi proueniat argentium Vitium. Haec figmficant eius materiam ille admodum vaporolam, mosam vero adeo eXigua vi non niciat ad eius coagulatione. Eitis eua ratio pernicioia eri adeo vlis1bres quanquam vesicis ori applicitis a uestire, breui tamen qntereant , aut Phthis, aut Asthmate, aut Pa pilatione cordis, aut Panalysi Dioscorides tribuit argento vivo enecandi Vismo, nam potu eroditinternar γDondere. Et Galenus idem centet inter Deleteri toto genere . Simpl. 9. quae sunt erodentia , quamuis testetur alibi , nunquam se vidisse eius experimentum. Sed hic controuerisiae apud recentiores asse rentes, non genere deleterium esse , sed sola quantitate Hrigidum enim humidum statuunt in quarto gradu,&Ob id

putrefacere extinto Calore inlabato. Am teYperimentaequendam fortuito bibisse argentum vitium in magna copia, qui cogelatus paulo mox intenti repertum sanguinem con malum prope cor. Propinari praeterea sine noYa pondere tipuli unius aegre parturientibus vlii moremedio. Sunt qui infantibus exhibeant magnitudine duorum granorum Milii a vermes necandos citra ullam molestiam. Paulus Aegineta te iratur,combustum in cinerem redaci um a qui- Idamm isceri cum alijs peciebus ac propinari Coliet , Selliolis. Quod autem Dioscorides inquit suo pondere corrodere iteranea Avicenna minime confirmat. Praeparatur hodie com aqua acuta coectum, donec in cinerem redigatur qui siccatus m igne colorem rubicundum contrahit , Praeci-Dtatium Vocant Q:iod in E icur ulceribus garridis praeci

pue pudendi ex morbo a lico: nam exterit diccat 1 ne vehementi moris. Exibetur quoque intus ad trahendos hi mores cratas, Melancholicos vice lapidis Armeni , sed praecipue in mordo Gallico : Videtur enim argentum vivum luem iliam delere mouet per si periora , Minferiora. Sed satius ei a ore lapidis Armem diutius abluere cum aqua a

simplici,

210쪽

simplicta postea cum rosiacea,vla imo puluerem exsiccatum vino irrigare aut succo citoniorum adiecto Gumini Arab, co: huius hoc modo praeparati exhibent grana quatuor , aut quinq. , sq. ad duodecim cum Mailiches scrupulo uno , bacchari rosacci drachmis duabus posit assumptionem ferculi. Ait nobilius faciunt, Aurum soluentes in argento vivo,&simul coquentes in oleo sulphuris,postea per se donec pu utScroceias fiat, ciatu exhibent pondus denari Veneti culleo Amygdalarum dulci iam purgat enim omnes humOrcs sine

noxa Nam aurum corrigit CDuxnocuinenta , ut Dioscorides testatur exhibens auri sc0bem tenuis aram ad epotum a

gen cum vivum fmgulari praesidio. Quod autem per blimationem praeparatur cum ale Armeniacis, ascendente in igne utriusque cibi tantia , congelata in triuilitudinem iaccda-

,quod Vulgo Sublimiacum Voca ni Venenum est acerrimum exeden S Utuntur amen eo muliere temperato cum Cerus,sa ad faciem dealbandam. Ipsum autem argenrum tuum cum saliua,aut a ungia comminutum ut non appaTeant ei guttae, quod extinctiam vocant, illitura pudiculus, lendes enecat scabiem malignam sanat , Mulcera praua , nam Vehementer repellit, vi siccat. Sed midum, perunctiS. e. gento vivo cum axungia , brachiorum, crurum artihulis, coniiuere magnam vim pituitae ad os , unde totum corpus expurgetur in morbo Gallico: quo remedio dolores sanan rur diuturni ulcera exsiccantur seci a iuuando lingua ex confluxu pituitae adeo intumescit, ut contineri in Oren 2- queati pr0cessu temporis ut plurimum Indi uina ae Potan

tes in prauas distillationes, anhelationes. cordi valpitationes. Sed ut ambiguitates soluatatur circa eiu de Ipem ramentum orta S, animaduertendum est 3 argentum vivum

quandiu in sui natura est frigidum esse, nec multum diuere a Plumbo , repellit enim inii uentes humores, Millitum capiti ventri, sistit sanguinem, ut Pliniusteistatur. Vnde non mirum haustum in magna quantitate calorem innatum extinguat: eius vapor paralysiam: conuulsionem faciat ner- B, uis