De metallicis libri tres

191쪽

do ipium corrumpere videtur:hoc est argentum tuum nam quare primum illud tetigerit , permeat intus, frangit, jandent in puluerem conuertit, nulla auri pecie apparente. Sed ita igne reiurgit pulchrius Quam prius Haec igitur indicia fiunt nobilitatis urbstantiar,ut merito praeciosillimum habea-- tu . EiUS aurem Vena , unde eYcoquit ita, Varia ei mam Vel in numinum harenis reperitur, quod genu periectiu eti ,

c r:U ipso aritu perpolitum, in quorum numero Padus est Ieali pin montibus enim abradi eius micas tenuistimas nacam lapillis creditur aut exhalationes subterranea in ipso curὶ aquarum purgatae, lapillitque haeren re in aurum Onuerturi tui. Altad genus effoditur puteis aliquando lumina

telitare inuentum inhaeret autem glareae marmorea in Hispania at in Oriente Sapphiro, quem lapidem LaZuli Voc r diximus: Thebaico, alijsque gemmis Tertia rariosite cairatis montibus cuniculis per magna spatia acris adlucernarum lumina 'sena enim propria in libris iamram Oarinetur praecipue ubi Silex uerit, duriores enim aptaeS mat dis a tur Albertus eandem aurinbram viIam per ili' cem transeuntemt, degenera1le in argentum cum ad aliud genus lapidis lollioris rariorisque peruenisi et E quo Ol-ijψt imagnam vim loco inesse ad generana a Metalla,cum ex eadem materia diuena corpora ob id fiant. A. n tenuior ex halatio, quae in aurum conuertitur, es halat facilius , dc uanescit in lapide ratior, crastior autem caeteris metalli propria non penetrat in lapides den11ores uanuis autem X- coqui uenam oporteat , ut perfecium auruimel iciatur, reperiri amaen tradunt in metallis perfectum, quod igne non egeat. Facitum quoque aliquando aurum ex auripigmento in Syria pictoribus effosso ted tam parua quantitate, ut masius eiset dispendium Auro omisi argentum ineste tescantur

uario pondere, alibi dena , alibi nona, alibi octava parte. Cui quinta pars est, Elcetrum appellatum est , cui maXima authoritas apud antiquos,& quia clurins splendet quam argentum ad lucernarum lumina: α quia natiuum uenena dem

192쪽

praehendit nam in calobus discurrunt arcus caelastibus simila cum igneo stridore. Quod Vero aurum purum est,&ab omni argento Ieparat in , ObryZum appellaru , quod ione depraehenditur, ii clabeat colore quo ignis Cum en: nignitur&funditur, rubedinem a gentem, ignis modo acquirit. Dissicillime quo accenditur Eit alter tam sane igne purum, quod Apyron appellatur, quala Arabicuae esse traditur: caetera argentos Graecis lauca appellata. In m dicinis usurpantur auri bracteae, quae folia appellantur, ad cordis palpitationes caeterasque eius imbecillitate praesertim ab atrabile ortas na arabes vim laetificandi lii tribuunt Sua enim frigiditate repellit a corde praua fluxiones. Siccitate autem ac substantia incorruptibili tuetur, ne putrescat. Chimici promittunt eius solutionem, ' poculantum fiat,

cui vires tribuunt aduersus omnem librbusTI reficere omnes corporis imbecillitates ,ri in iuuentute conseruare cum t mcn aurum ostensum sit a nullo Iblui,preterquam ab argento vivo, quod venenum est.Quanuis autem ponatur in aquis acutis , quas auritices parant ad separandum alarum ab argento non tamen in liquorem soluitur: tantum diuiditur in partes insensibiles, quae iterum siccatis aquis glutinari possisunt in pristinum corpus. Tanto igitur minus soluetur ab alijs aquis quae vim erodendi non habent. At tu puluisculus ab omni aliena lubitantia ablutus, Ut pote tcn virum S, cx quocunque liquore assumi potest,quo modo potab: I reddi tur. Qui vero putant aurum elixando qualitatem auream iuiculis communicare, inanem operam moliuntur. At extirici: One eius torte aliqua virtus imprimi possit in liquori S , 1edea potiti ex igne erit, quam ex auro. Caviccium

tradunt ex auro ignito factum, non excitare bullas. ulcus citius ad cicatriem perduci. Plinius experimenrum quoddam probabile affert: IHoet aurum totae fieri cum sata grummo triplici pondere, iursus cum duabus salis portionibus , una lapidis Schisti: ita enim virus tradit rebus una crematis in fictili vase pium puraui, incorruptum, utitur autem

reliquo

193쪽

reliquo cinere cum aqua ad Lichenas & fistulas, Haemos rhoidas, atque alia. Aurum pollare tradit contra maleficia applicatum , inesse tamen ipsi superlato vim maleficam. .

ARgenti paulo infirmior est natura,nam in igne aliquid

deperdit, licet modicum, a Sulphure comburitur, si illi fuso admisceatur. Et super vapores acutoru expuit suam rubiginem , difficulter tamen, quae caerulei coloris eiiciam e- ni, pii ribus charior caeruleo vltramarino dicto . Lineas autem ducit ex se nigras,ideo manus inficit. Dilatatur malleo in amplam latitudinem, sed minus quam aurum, quia durius est de crassius. Eodem quoque leuius est, Ilumbo rnam fusum illis supernatat o ei modo, quibus rationibus diastedit ab auri perfellione , sed caeteris longe praestat o Nam splendoreis candore om nia Vincit . Dilatatur,4 texit ut taurum, aliaque opera ex eo si niliter fiunt. Vena , unde excoquitur, non nisi in puteis reperitur nulla sui spe, ut Plinius scribit, nullis enim scintillis lucet , ut aiarum . Nam terra hest alia rutiar, alia cineracea, sed hoc in Hilpania. Alibi enim lucentibus scintillis reperitur, ut in Germania tradunt, in Aetruria vidimus Serauitiae . Laudant autem fossores eam, cui minutiissimae sunt scintillae Item quae in lapide cando illum, si reperitur , aut quae soluta est in saperficie in terrae , sed haec minus splendet quam reliquae Non laudant in lapide duriori, aut ubi Pyrites aureus mistus est, sterilior enim reperitur Via Pyrites candidior, rarior, is inutior, maiorem spem praebetia Albertus Magnus Optimum arg-- tum nasti tradit molle subterra i spita pultes,quod tamenaei expositum siccatur,4 congelatur funditurque in optimum argentiun, sed huic admi1tum est argentum vi uti m. Minium quoque, cuius ornica est argentum tuum, evi qui in argent tellatur Plinius ' Reperitur& carbunculo

filiis quod genus iij in auius Arula

194쪽

gunt in Germania repertas esse in fodinis argeti massas, que

ope ignis non indigeani uaritim una gloriatur Dux Sax niae, ea forma genica ut pro mensa ejus usus sit. Quema modum autem cum auro ut plurimum coniunctum est argetum , sic cum argento Aes , Plumbum, aut 'gentum Vi-uum. Non potest autem excoqui argentum, nisi cum Pium-bo aut vena Plumbi: nam eius auxilio purgatur Odor ex argenti fodinis omnibus animalibus noXius est, praeiectiari canibus ut teitatur Plinius . Arabes etiam argenrum aluis munt in medicamenta Laudant enim eius scobem ad cordis palpitationem,iacultate scilicet refrigeranat,3 siccaadi.

AEs imitatur colore quidem aurum, si enim eius rubedo

modice diluatur , aurichalcum fit auro simillimum.. Substantia autem tractabili , de fusionis tarditate argentum, expediri enim ignitionem antequam fundatur. Differt a tem ab utrisque, quia ignium examen non tolerato sed comburitur uniuersum, unde significatur multum continere exhalationis combustibilis, nam prae caeteris odorem&fiammam sulphuream reddit. Praeterea madefactum facillime contrahit suam rubiginem , quae Aerugo dicitur colore Viridi, quod imperfecitam misitionem sign: ficat exhalationis adusta cum vaporosa humore enim non soluitur, niti quod ustionem passium est Eo Chim istae facile adulterant aurum , , argentum Tingitur enim argento tuo, aut araenico, aut alco in peciem argenti, praecipue addita aliqua portione argenti Cadmi autem in speciem auri, quod aurichalcum vocant , Vulgo otione. Tradito inius etiam a natura fieri aurichalcum,quod ob pr recipuam bonitatem admirationem obtinuit, sed postea desjt. Effoditur aes mubiis locis , sed non eadem bonitate. Quondam primatum obtinuit

Cyprium, quod Palladius Cuprinum aes appellat, unde apud barbaros Cuprum assumptum est pro Aere Ponea alia

195쪽

multa huic praelata sint partim a dominis metallorum a

pellata, ut Salustianum, Liuianum , Marianum: partim a loco, ut Cordubense, quae naturalia erant . Alia.laudata sunt ex artificio ossicinarum, ut Corinthium H quod in eius urbis conflagratione repertum est a Naa .mistum, postea ab artificibus imitatum, omnium nobilitanum pQpter colorem in1oddam enim argenteum Videtur, qu Aldam aureum quoddam lacinoris imaginem imitatur , unde Hepa-

tiron appellatum est. Alias laudatum fuit Aegineticum, &Deliacum ex loco ubi erant eius officinae micturae quoque eius diuersiae repertae sint ad diuertios usus, unde.& Aeri=c gnomina musta. Nam quoddam Coronarium appellatum esse,quiae dilatatum in tenuissimas laminas, felle tinctum speciem auri probet in Coronis histrionum cuius exemplo

hodie appellare possemus id quod vulgo appellatur Oroscrilao, ad ornatum solum in usu. Aliud Caldariam , quod tantum fame, laedmalleo non extentioile, quoniam stangitur.

4bud Oilarium , quia Ollae ex eo fierent Aliud statuarium:

aliud Eor mala quod ex mistiira eum colorem contrahebat, quem Graecanicum vocant Prmi irae autem Stannum Aeri admiscent, ubi opera fusoria fiat, sic enim tacilius decurrit, di facilius recipit inna: quam militonem hodie appellamus N Zo,ide nullum malleo extensibilem, Stanni misti nem, quod uactionem praestat. In praecio hoc fuit quondant λὶzaas desina , lata , candelabrae, templorum ab uas,ac limina quorum exempla hodie Florentiaevideri DLiba intemplo S. Ioannis Baptisitae: Pista in Aede isse pati. Similis mistura hodie egi etitur ad tormenta bellica, qtaas Bombardae vocant , , ad Tintinnabula quas campano ap sant. Quod autem in igne ab omnibas viiij pumgatum 4 st, Regulare appellatur . Aera extersa rubiginem celeritas contrahunt, quam negletae, nisi oleo perungaentur .s ruariatatem ea optime tradunt m pice liquida cata forte obducta Iviri Emblemata ilia Imperatorum, quae adhuc Otunata condita intra terram , eruunzur illina . Excoquitur

196쪽

-autem Aes ex vena propria , quam Galenus aliquando tex-ram, aliouando lapidem appellat, coloris purpurei inter stinguentibus lineis viridibus, ut Metallici notarunt Pliniu hunc lapidem Chalcitim Vocato a Cypro, ubi prima fuit Aeris inuentio ex quo eraditur Aerugo Scolecta,

sem Aesco qui Uur. Alvim praeterea cite lapidem Aerosum, quem vocant Cadmiam Cuius es obrita in λα&quondan, in Campania tan dem in Bergomatum agro extrem parte Italiae in Geramania etiam repertum. De quo inquit et dyle lapis ex quo iit Aes M. Cadmia UOLacu fuIuris ne Tiarim,

medicinae inutilis qui in fornacibus aliam dat Cadmiam ,

quam medici quaerunt Diitat Ciualcitis ab Emiu uuod Cad, mia, quod i larici per terram ex subdia ibias petr s caeditur : chalcitis ex obbrutis molli natura friabilis, Vc videatur. Ianugo concreta, continet tria genera : Aes, ω -

.ry. At huiuimodi lapidibus dictum est iuperius in Pyri- re Chalcit, Aesin medicina mustiplicem haber usum,

praesilrtim ad Vlcera lauanda, Intra Oxius est eius unus ob id abdicantur actea vara tum ad Sculenta tu ad poculen- ta,nmissi illita fuerint Stanno nam cum facile aerugi nem fan dit, noxas in ducit graue : Elapnantialim , Cancrum, dolorem Iocinori sitienis:praesertim silaia acidos succos cona ineant , aut vina drucia reo de magis, ii moram mittis traxerint , armarescunt enim . 4 cstan cur Arabes: 12 as aeneum superponatur piscibu, frὶxis adhuc calentibus, eo indici, adeo ut in lar veneni letha eSaccidamur. Quod i aerati inantur Stanno, colhibetur aerugini viruS Pro lacribus autem uritur es diuerta mode , Dioscoride docet: vel cum suunlivi e tanzuni aut addito alumine, aut per Eliadam Optimum aes ustum consciebatur in Aegypti empiTide, dei inde

197쪽

dione coniunctam, sed ii lauetur , primum ni medicamendum ad cieatrices inducendas rum Vilisnaarum omnitum censetur , quanuis vitae hu- ά mamae 1t maxime neccilarium , quia robuitissimum esb. isnobilitas tamen ignificatur ppimum obnitioniS impoteΠ- suam: signincat en manulium continere exhalationis ii de atque admodum crassa: terrestris. Deinde ex colore liuidum ateriae impuritas tignificatur facillime quoque contrahit Iliam subiginem 4 in puluerem tandem vertitur. In auferaminetamen ignium diutius perdurat , quam reliqua impersedea, quia multam habet terram incombustibilem. Purgatum vero accedit Iaxime ad argenti albedinem, vocaturque Calybs ritomoma Gracivit Latinis autem acies , Uubgo Acciaio. Cuius pernciendbTatiouem docet Ar11toteles

4. 4 Cleo. p. 6. Ferram enim igne Ieiaementillimo fundunt , Ut fluat sciuri reliqua metalla; in qub opere separatur multa Scoria, iredditurque ferrum purius, ac duriuS , quod cui sepe eaecerindi, ni Calybs. Sed qaia ψb vim ignis multum ab eo abcedit , unde corpus minui pur, non curania Vltimam cius periectionem praelartim cum tandemreddatur inntilaoperibus, nam ni frangibile e openius audem est commodius , quod minu purgatum et . . Durius quoque reddi curaequa-Tumratione, in quibus extinguitur postquam ignitum fuerit extant autem aliae ali s. praesitantiores. In Italia Comum obliuiuimodi aquam est nobilitatum Ferrum enim ibi aquarum vi optirnum paratur vari quoque succi excogitati, medicamenta , quissius loricas, enseS, aliaque instrumenta saepius extinguunt , ut obustiora. fiant aduersia omnes

ictus is durissima quaeque scindant, seminas in culpant. Albertus ad id laudat uiccum Raphani adiunctis lumbricistem stribus . Ferri differentiae in mollitie is ductibilitate, quod syncerum est, inagis probatur Ada istium cum Aere

198쪽

aut Stanno agrestius rcdditur operibus fragilius, dilata tioris fusionis. Vena eius copiosissima est in ItalER : ob eam nobilitata Lua Tyrrheni maris insula, incredibili copia etia

'illis aut veluti bracteis lapidis scitulis modo compotira est, glebosa, quae magis probatur . Atia lapidosa, in qua tan quam in radice angulositi apiiii aliquando visuntur,1plandibdi, de quibus Giximus in Haematite. Ita mirum: Umam fine multo labore fundi. Vt ferrum afluae modo aecurrat, ipsum autem ferrum no pota nisi aucta vi ignis. Quod osten, ait in igne deperire multum de eius humiditate fusi Lem praestante Si autemsnlphur aut Stibium admisceatur mini mo labore funditur Ferri natura est eYEccare astringereque Cadens extinguitur saepius in aqua, aut vino aduersus car ia-' eam passionem , dissenteritati, choderam stomachi di ita utionem,&lienobos apud Dioscoridem prodesthumiditates ex11ccando&astringendo . . Ad haec praeliandae scacior est Ca ybs. Sunt oui huius cobem in Vino Seueros tum udant,. quod multis diebus propinant ieiuno ventriculo , raratim a potu deambulenta, aduersus magnas Hepatis aut Lienis ob-1Euctiones aut ipsam et scobem cum Diarhodon aut cum Hiera Ghibent pondere serapulorum quinque: sed tutiuS est

in minori quantitate sumere, praesertim sici raeparetur, Ut u . . hent cum aceto, nam inrubIgInem. conuertitur, quae male

199쪽

aliud ugnincet. Non conueniunt autem nisi in mollitie defu1ronis celaritate: in caeteris valde distant, ut patebit. Nam Flumbum grauitate aurum im latur,nullumque Ioniam edit, id mutum vocant. Eius albedo admodum liuida est, un- recolor Piumbeus dicituLde ijs, quorum Uirtu S emoritur. Peculiare huici, quod derelictum fertilius reuiuiscit, reicit enimimbribus: Unde Chimistae argumentum ita munt, Liam aurum, Iargentum augeri posse. Sed illud magis adimi ratione dignnm est, quo distum in fornace, donec cinis fiat, eicit eius pondus octo aut decempto singuli Scentcnarii S Metallici tantur An idem lateribas in fornace coctis

Cum tam Oppolidum debuisset fieri, absumpta multa eorum satataritia in igne . Sed in locum deperditae substantiae accedit fulignoignis quae adhaerenta lateribus in pori concien- satur is mili modo, cineribus Plumni, Unde ponduS augeritur Id vero magis in lumbiistione fit, avia in furno,quem

Reuerberi vocant, refectitur nam mi a super in OS, solqu stam fuliginem reponit. Huiu. 1ignum est , quod iterum cinis fundatur vertitur quidem in P umbum, Ieci admodum diminuta mole, re hq mi recrementum tran ut Vrtione igitur non augetur Piumbum, sed minuitur . At imbricius augetur, ut intectis plumbei resarcitiSeXDerimenda compertum est rei Galenus testatur, Plumbea Ilaruariam vincula Crevisae S quaedam adeo intumuille, ut ex lapidiciu depen-derent ruta glaciei contingere id inquit Ob aeream substantiam , quan comine cum aquea. Si enim condatur in aedibus subterraneis aerem turbidum Iabent Ibu S, silium is contrahere oportet igitur Pluinibiam exhalationem Iaccam,

de si bilam habere multam, quam aeream substantiam Galenus vocat haec igitur in ocis humiaioribus vaporosam

200쪽

Aes autem ferrum plus habent de combust exhalatione ,

quae non amplius exhalat nisi in igne. His δdde attracti nem quandam neri a Piumbo vapor is quiderna stanciae, quando ea siperedin Acre humeeto turbido, fumo--- tem in fornace. Vnde ibi quidem augetur Plambitu's tia, hic autem recrementum. Nam etsi caexer metalla in eodem furno urantur , Ut fiammam refiexam rccipiant, non tamen ijs adhaeret fuligo, ut Plumbo: hoc enim solum retianet , caetera reddunt cum Libstantia evaporante . Ideo cael ra assimilantur calci, quae leuior redditur ex victione Plumbum autem laεeri, qui grauior euadit Plumbi usu cinis i aeum colorem contrahit ob nigram fuliginem albedini urbsam Stannum ver0 candidum reddit cinereia. Illo tuli'tur pictores adclumia defiammam repraesen an a m appellantes Gial lolinum. Hoc figuli ad albedinem fictilibus praestandam. Alia praeterea est Piambiconditio maxime necessaria . Est enim veluti Sapo ad tardes abitergendasauri inargenti,& geramarum: nam sine eo nequaquam pagari pos sint ab ijs , quae eorum itantiarnjanciud; layiuru eni in Plumbum facillime cum caeteris meta is fulis led cum diutius vim ignis tolerare nequeat, durn abscedit, limul aufert eorum sordes. Eficiunt autem hoc opus in auro argento, quia haec in igne perdurant illaesi dum Plumbum evane; t.

appellatur ab aurincibus . Quibit sciangit cir Paciaabum aut vena Plumbi, facilius fundum ure ideo expctiamur ad venas agrestiores neque argentum exc0qui potet sine i)s. ean-mae sordidiores, Sc obcaecata si incoquatur in P; umbo sep cndidiores redduntur: qu ostendit aliquom im at cra Clena in Plumbo contineri. ciunt qui leuantur,ex Piactabo aliquana portionem argenti viui sublimari, quia multum cum eo conjuenit in substantia evaporabili. Impuristimam autem est eius substant mittendit color liuidus cum modico splendidore Sc quia plusquam caetera metalla, tractantium manus A a piscit