장음표시 사용
11쪽
AD LECTOR B M si perimit.Quis exercitatus in operibusna tu id euenire nesciat ex emanantibus noxiis expirationibus,quas sensim ac latenter in hominis perniciem exhalati Nec enim solus Regulus,sed omne propemodum serarum genus homini infestum est atque affla tussibiloq; gestit in serre exitisLSic lupi con- spei us,modo propius homini assistat, oris hiatu atq; halitu virulento raucedinem in ducit, ac tantum non vocem adimit.Sic muliebris sexus mensibus profluentibus eboris, speculique nitorem offuscat,serri aciem re tundit, segstes strangulat, hortorum germina conficit, halitus contagio, ac non modo
obuios quosq;, sed ipsam se maculis nquis que deformat Pari ratione oculis lippitudine,atq; vitiatis, alterius oculos anfici contingit. Quod venusta similitudine expressit Ouidius Se Iuuenalis Cὴmflectant oculi usus, Iaduntur θ' hasulta, corporibus tran dione nocent. Si pecudes, armenta, boues,grex totus in agris
Vimuscabie cadit,o porrigine faeda, νuui ran 'ecta liuorem dacit ab v a. Homines autem hommibus contagionem potissimum amant, ubi ex aduerso cons-stunt: neq, enim si in obliquum vergat expira-
12쪽
Him serri contingit, tantum damni adserti tantaque labe inficit. Vt enim transuersa a que obliqua visio, quemadmodum paetis ac lusciosi, as let, nonnihil obtunditur atq; hebescit ita quae ex oculis,aliaque corporis parte cmanant, si oblique serantur,retundi
atq, hebetari contingit, minusque mali inferre adstantibus. quod ipsem studiosius
obseruare soleo, ubi aegrotis contag o affetacti, assisto, adeo ut semper auersus cu iis verba iaciam, nunquam inter fumarium & de cumbentem consistens. Hic essuacus atque emanatio,iam etsi oculis se no exsibeat, munusq: sensui visorio sit exposita,naribus tamen, auribus. cerebro, vocali arteriae, putimo numque fibris se ingerit. Sic nonnullos obseruaui tam tetram ephite, atque animae grave olentia, ut nisi longius absistas, obui- os quosque halitus contagio seriant inficiantque. Qit m tale autem se porrigat hali- . tus animantium, quousq; se proserat contagium. hybernis mensibus flante per gelicidia Aquilone, cuiq; perspicere licet. Siqui- dem ob aeris densitate ac crassitiem sumantem animam ex intimis prscordiis reciprocatione quadam, ut Oceani aestuaria crumis
pere videmus, ac longὸ lateque se diffundere: quae Icet aestiuisίςbus non si conspi
13쪽
eua,oculisque minus exposita, eam tamen
vel odore percipis,vel in intimis pcordiis taeitti in virus concipis.Atque ut haec ipsa compori perniciem moliuntur, ac lethale virus inserunt:ita suaves odores, ac stirpium fra grantia spiritus erigunt, ipsumq; vitae sontecor uent ac recreant. Aod vel obesae naris quisque animaduertere potest, quum vires jyncopi collapsos animiq; deliquio δε-pitas restaurari, erigiq; videt odoramentis. Verum omissis his minutiis, postmodum fauore silpremi Numinis magis recodita pro feram.Quod si videbor cuiquam non penitus naturae arcana ervisse,vsusq; sublanguidis parumq; firmis rationibus, ac tenui orationis filo,nulloq; verborum apparatu,nullis copijs naturam instruxisse huic ego per suasum cupio, doctis praebita potius ac de monstratam a me scribendi materiam, qua praereptam. Ista siquidem sum aggressus, ac tractanda suscepi, non tam spe, fiduciaque perficiendi quam experiendi studio ac voluntate, simul ut pleniore obsequio meum patronum demererer, meosq; ciues hoc officio deuincirem. Excitat autem ad huius modi tentanda post Platonem Persius, cupitque patriae, ciuibusque hoc tanquam debitum munus exsolui. Sic enim ad rerum contemplationem, ad studium virtutis, adsectanda
14쪽
HAEFATI . sectanda hostiinum commoda nos extim
Discite,ct O miseri causas cognsite rerum, uuidsumus,aint qui a victurigignimur,otas uuis datus ut mera qua mollis sex',ctvnda uuis modus argenti,quid fas optare,quid asterVtile munus hare,patria charii, propinquis uuantum elargiri deceat,quem te Deus eo Ius ct humana qua parte locatus es in re. Itaque experiar,quid efficere,aut qu5 progredi possim,mihi i; culpam deprecari liceat,si non omni sum assequutus, eoque iustius,quod instituti operis argumetum tamst vanum, adeoque se in immensum porrugat, ut infiniti sit operis, nec mediocris ingenii omnia ad amusiim exequi,istaque sparta
pro sua dignitate atque amplitudine exornare. od si Horatius in triuiali, minime- Da ter eque operoso argumento Dat veniam maculis, quas an incuria fudit. Aut humana parum cauit aeatura: quanto magis in tanta reru dissicultate ad pleram coniuere mussareq; couenit,nec Omnia ad vivit. A dicitur,resecares Dici enim vix queatiquata Medicis ac uoranda ista.
15쪽
AD LECT. PRAEFAT. qui sebeundi labores,quae perserendae domi forisq; molests querimonis ac voces plorabundae,quum rerum suarum satagunt,ac
ciuibus suam opera sedulo impedunt: qu rem chni omne studium atque industria in actione consistat, nihil laxament nulla respirandi spatia ad mittit non minus negotiosa,
quam quaestuosa praxis,adeo ut quae succisiuis horis, hoc est, ubi legitimis osschs sunt
perfunctumeditantur,vix ea literis mandare vacet,nedum expolire. Quod cum militas siduevsuueniat,atque huiusmodi occupationes domi forisque continenter me inuolauat,aegrὸ ac difficulter omnia pro animi sententia perfici possuntivertim cu naturae contemplatio unicὸ me assciat, nec excogitari positi argumentum plausibilius,uisum est eius miracula tractare locupletius, omniaq; maturae opera spectatiora efficere. Quocirca' post consecratos noui huius anni auspicio Inuictiss. Sueciae Regi Ea ic o libros hoso Ratuor de naturae miraculis, qud serenissimus REx consecto sopitoque bello, quod illi contra coniuratos aliquot hostes,summa virtute atq; excelsi inuictiq: animi magnitu- . dine & robore terra mari sceptum est,
cumulatius Naturae ac rerum contemplati ne reficiatur.
16쪽
raique expresse se proserunt Diuinitatis vestigia , cu- iusque rei principium eri quo consistunt omnia. , NATURA 1λυογος, ratio diuin ,
perno' naturalium esse ' ctrix rerumque existi setium conservatrix. t ' Quae vis nulli,praeterPam Deo, & qui illi indiuisi . se adhaerer,christo assaribi potest. Ipse en m sple dor paternae gloriae,expressaque imago substantiae illius, natur , totiusque uniuersi est opifex,suo ue nutu,nulla subiacente materia,Omnia condidit,in ri,aitic eo que est vita,vigorque rerum conditaruim,atque Dem ominabillo singulis vivifica virtus infusa est, hoc easter rerum causecum unumquodque genuina sua vi subsilit,ibuta Ium instinis que siccitate se propaggi, ac tuetur. il in tan- cinlibatis
17쪽
' ta tamque immensa rerum uniuersitate iners, a coligi , nihil temere, aut fortuito, nihil frustr Natura omnibus stirpibus sua vis indita, sin animantibus suum ingenium, suaque attria suta naturae inclinatio. Obiter quaecunque mundi ambitu, caelique complexu continentur, Vi qua dam insititia instructa sunt ad actum sibi peculi rem, ac suis quaeque locis, temporibusque disposita, admirabili quada vicissitudine munia sua obeseunt, cursumque perficiunt. Hinc clim Deus tanti muneris esselior, ac moderator collustrasset, quae sex dierum spatio persecisset visi sunt illi insigniter
bona, hoc est, ita elaborata, ut artis ratio effagitabat, ut exuoscebat ordo rerum, ac series, ut d cor uniuersi exquirebat, adeo ut omnia ad usum conducercnt, atque ad finem, cui erant destinata,
y spectarent. Qua de re sapienter disseruisse mihi via cietur Arist. huiusmodi propemodum verbis: P. iiii De in natura rerum tam minutum, tami vile aut
' abiectum,quod non aliquid admirationis homi 1nbm quod Hieraclytum Tarentinum dixisse ferunt, cuni in casa quadam furnaria diuer tisci.Introite,sum etiam Ttyr hoc quoque iiiii xurq operibus sentiedum. In minutissimis enim naturae rebus numen elucet,omniaq; honesti,pulchraq; ratione obtiner. Siquide operib. naturq nocpraeci lue ad iaciuna est, ut nihil temere, viceq; sor-
. tuita sit effectu,sed omnia finis sui gratia. Et qu admodum quum de aedibus magnifice constructis mile aba- sit sermo, tib de calce de lateribus, de lignis, alia';ὼium stru - materia agitur: sed de forma,ac specie, structurassi ra. aediu, dc inque usum sint erectae: ita quinatur ope. . ra excutit, non de imateria, sed sorma, totaque substa ia, de usu denique atque utilitate disserit. Sic corpus fumS gratia conditu est:mebra vero ossiciorum.
18쪽
qub commode actiones suas obeant, suasque funiata on exequantur. Homo autem Dei caussa in hoc nitidi theatrum productus est,quo illo se oblectet, queret Uum illius munificentia agnoscat, in illo coquiescat, il-or finem liq; fidat atq; in 'itatur. In tanta itaque, tamq; im- creatin. mensa rerum existetium multitudine, ac Variςtate non suspicienda modo naturae vis & cfficientia si deius maiestas atque amplitudo,a quo singula produ- , cta & profecta sunt,cuiusque benignitate naturi Opera subsistunt atque ab interitu vindicantur. Quae co Naturae γρzietatio exuscitat animos nostros humi alioqui de Oem re-vXos,atque in Dei notitiam ac cognitionem dedit serenda. cit. Deus enim tametsi sit inconspicuus, ex rebus ratamen creatis, Ut Paulus testatur, atque ex naud tam Rom.t.
mirifice condito, ta sapientcr administrato & petaspici potest&intelligi Et quemadmodum, Cicero- nisi cne cste, ex memoria rerum, ex inuentionis stibii li- tale,acceleritate motus, omnique pulchritudine vi tutis Vim mentis agnoscimus, quamuis oculis ipsa non pateat: sic Deum mentemque illam aeternam
ex operibus cius dilucide perspicimus, eiusque vim homini Q atque affatum cssicaciter percipimus. Illius enim Virtus per omnia distusa, singulis calorem, spiricu,
Vitamque largitur. Qua de re erudite concionatus est Athenis D. Paulus ex Arati sententia, quam et ganter expressit Lucanus libro p. . 'e' meremus eunctisuperis,1emploque tacente ,
Uque De Uedes nisi terra ponius, aer, Et caelum irim peros quid quaerimus γltra' ruppiter est quodcunque vides, quocunqMe moueris. Gis igitur erga illum non aisciatur, cuius vires manifeste percipit,cuius donis cumulate fruiturὶ peratoim si imperatores βρ principes 'optimo iure vene scio
ramur ac suspicimus, illosque plurimi facim us,ac. A a magnos
19쪽
magnos honores iis deserimus , quod regna acque imperia incruenta, citraque sanguinis iacturam parta, summa aequitate, admini lirant, quod magistratus habent in culpatosqui inobeudis ne-yot is, muniisq; publicis magnam curam, multaque operam subeunt, quis omnes in ossicio contianeant,omniaque passim sint pacata,nec Resp. xlla discordia, aut seditione ciuili diuulsa: quanto magisDeum suspicere,ac venerari par est,qui nulla cura,nulloque negotio,aut solicitudine tam vastum. latumque mundi imperium nutu suo regit,ac mo-m- Δ. deratur spectat illud Apulei i hominis a nostra quidem religione alieni sed qui ex Hebraeoruti lea illantibus id hauserit. Quod in triremi gubςrnator
de ac nauclerus, in curru rector, Choragus in Comotadiis exhibendis,praecentor in choris, aganotheta seu remunerator in obeundis certaminibus, consul intra ciues,dux in exercitu,comes in suscipiendis propulsandisq; periculis: hoc est,in mudo Deus
nisi quod aerumnosum curisque innumeris implicitu videtur ossicii alicuius Principem fieri:at Deo nec molesta est,nec onerosa imperii sui cura. Cet In μου -- ru nolim mihi aduersari Medicos, aut grauatEse mainuuμο- re Philosophos,qubd in asserenda naturae dignita pera referen- thipsam ad sontem, suique originem reseram:hac enim ratione omnia reducuntur ad essentiam primigeniam , totiusque naturae archetypum. Et quanquam latε pateat naturq vocabulum,suoque arbitratu secundarias quisque definitiones comminisci possit, ad unum tamen omnes revoca tur, Sic Medicis: Nasura est insita atqueetis r. qualitas.
Nasura est quatuor elemensorum mixtivira, imperier.
Natura est prenuis animi cui que. Natura Philosophis est motioni reqμimis principium Natura est, quae culum am das specifica δε enii Natura
20쪽
tura est vis & causa effectrix, rerumque conseri strapria rata uatrix toti mundo,eius ue partibus iniexta. Naturie de istara ut propius rem ipsam designem est diuinorum operum ordo,& series, qui illius potentie, illiusq;
verbis ac iustis obsequitur, ab eoque vires mutu tum Harum mnium descriptionum, & quotquota viris disertis excogitari possitiit, praecipua caus sa,& origo ab aeterna illa mente, tanquam uberri mo sonte promanat. Quod omnium scire interest ac permagni refert obseruare, animoque penitus inligere.qub cuique magis innotescat summus reruNaturerm opiWx, illiusq; accedatur in mitibus nostris male temptam ad stas,&litudo. rem enim conspectus,& natura: O - eniae cotemplatio brutos etia homines atque a Dei co --.gnitione prorsus alienos, modo ne dent aliqua sa nioris mentis scintilla, in maximam admiratione Diuinitatis perducit.Siquidem natura rerum,quq
immesa est,ac longe lateq; diffusa, quum nusquam
non oculis,ac menti se ingerat,mirifich hominem assicitiatque in summi parentis amorem, ac Venerationem dirigit. Nam si cui excutere libeat, atque attente consi erare,quis sit reru nditarum,quae Omma bona aliae ex aliis emergunt,decor&ornatus, quantaci; arte,quo artificio,quam concinnh atque affabre o φω milia elaborata sint, & constructa,cunctaq; in ho
minu usus necessarios,in oblectamen tu ac com
ditatem condita,observenquis illis assci non pocsit, aut aeternam illam mentem non venerari, ac
suspicere,quae solius hominis caussa ista exta re,ac continuato, perennique ordine, ac serie subsistere
voluit,non sine admirabili propagationis successis Effecit haec naturae praestantia, ut praeter alios Antonius ille qui ob Cnristianorum proscriptio. Aiu temnes,ac persequendi rabiem, quae nullis non in in m demulis in crudescit, atque efferata redintegratur, in Q raminilia