M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

421쪽

IN VERREM. I Φmenti emptionem Siciliensem prope eenties o uicies erogatum est . bane pecuniam tantum, datam tibi ex aeraris inopi, atque exhausto, datam adfrumentum, hoc est ad necessitatem salutis , uitae, datam ut Sixcidis aratoribus, quibus tanta onerares'. imponeret,

solaeretur , abs te sic laceratam esse dico, ut possim ita lud probare, si u lira, omnem te bane pecuniam dommum tuam auertisse: etenim sic hanc rem totam a

ministrasti, ut boe, quod dico, probari aequissimo iudici

possit. sed ego babebo rationem auctoritatis meae: mea minero, quo animo, quo consilio ad causam publicam accesserim : non agam tecum accusatoris: nil si si gam : nihil cuiquam probari velim me dicente, quod non ante mihimet ipsi probatumst. in hac pecunia publica iudices haec insunt tria genera furtorum .pr m m , eam, cum posita esset apAd eas societates, unde erat attributa, binis centesimis foeneratus est: dei de , permultis ciuitatibus pro frumento nihil soluit omani no postremosi cui ciuitatisoluit, tantum detraxit, quantum commodum fuit, nulli, quod debitum est, reddidit . ac primum, hoc ex te quaero. tu, cuipubi eante carpinatij literisnatias egerunt, pecunia pu-ὶ blica ex aerario erogata, ex uedligalibus populi R. ad emendum frumentum attributa fuerit ne tibi questui pensitarit ne tibi binas centesimas credo te neagaturum: turpis enim est,'periculosa confesto. mihi autem hoc portaum est demonstrare: quibus eonim testibus f publicani tractati honorifice sunt: taceo

sunt . liter e eorum dineto decumanorum remotae

422쪽

.L I B E R V. men tantae audacis, tantaeb impudentiae, propior inopiam tellium , ac literarum praetermittam non fuisoam iudices: utar teste: quo P. Vectio Chilone, hoesmine equestris ordinis honestissimo, atque ornati pio mo : qui isti ita amicus er necessarius est, ut etiam si vir bonus non esset, tamen, quod contra istum dictis . ret , graue uideretur i ita uir bonus, etiamsi inimicissimus isti esset, tamen eius testimonio credi oα porteret . admiratκr, π expediat , quidnam Vemus dicturus sit. nihil dicet ex tempore, nihil exsua uoluntate, nihil, tit ei utrumnis licuisse videatur. misit in si ilium literas ad carpinatium,cμm esset magisterscripturae, o sex publicanorum: quas ego Sγracusis ito pud carpinatium in literarum allatarum libris, Romae in literarum missarum apud magi Dum Tullium μα miliarem tuum inueni: quibus ex literis impudentiam foenerationis quaeso cognosiate . L I T E R AEMISSAE L. VECTU, L. SERVILII, C. ANTISTITIS, MAGISTRQ RVM.flo se tibi ait futurum Vectius, er obseruaturum quemadmodum rationes ad aerarium, referas: ut, si hanc ex faenore populo pecuniam non retuleris, reddas societati. possumus hoc teste, possumus P.Seruilibet c.Antistitis,magilissum,primorum Mininum, atraque bone issimorum, possumus auctoritate societatis, cuius literis utimur, quod dicimus obtinere; an aliqκafrmiora, aut grauiora quaerendasunt Vectius tuus familiarissimus, Veditus tuus astinis, cuius sororem habes in matrimonio, tMefrater uxoris Vectius ,stara

xiii

ii i

423쪽

IN VERREM. 19scersis vim peculatum: tiam quo alio nomine pecus nive publicae foeneratio est appellanda Recita reliqua. Solam tuum escit Verres huius perra scriptorem foenerationis fuisse . ei quoque magistiri miranantur in literis . π casu scribae tum duo magi bifuerunt cum Vectio. binas centesimas ab se ablatus, bearundum non putant: π recte non putant: quis enim hoc fecit unquam, quis denique conatus est facere, aut

posse fieri cogitauit, ut, cum senatus publicanos usiurasve iuvisset , manstratus a publicanis pecuniam pro usuris auderet auferre t certe huic homini stes nulla salutis esset , si publicani, hoe est si equites R. iudica

rent. minor esse nunc iudices vobis disceptantibus drabet, o tanto minor, quanto est honestius alienis intuoriis , quam re sua commoueri. quid ad haec restondere cogitas ' utrum, factum negabis, an tibi hoc licitum esse defendes negare qui potes s an ut tanta auctoriatate literarum, tot testibus publicanis conuincare limcuisse uero qui ' si mehercule te tuam pecuniam, non populi R. in prouincia faeneratum docerem , tamen Ura

fugere non posses: sed publicam , sed ob frumentum

decretam, sed a publicanis Dense accepto, hoc licuisse cuiquam probabis i quo non modo caeteri, sed ipse ni hil audacius, improbiusq; feci'. non mehercule hoc, quia omnibus singulare uidetur, de quo mihi deinuceps dicendum est, possum iudices dicere audacius esse , aut impudentius , quia permultis ciuitatibus pro fruumento nihil soluit omnino: maior haec praeda fortasse est, sed illa impudentia certe non minor. π quoniam de illa foeneratione satis dictum est, nunc de bac tota

424쪽

pecunia aversa quaeso cognoscite .a Siciliae ciuitates multae sunt iudices ornatae , atque honestae . ex quibus inprimis numeranda est ciuitas Halesina : nullam enim reperietis aut officiis fideliorem, aut copiis locupleti rem, aut auctor itate grauiorem. huic iste annos sin αgulos cum sexaginta tritici millia modium imperadivisset, pro tritico nummos abstulit, qκanti erat in Siαcilia triticum: quos de publico nummos acceperat, reratinuit omnes. obstκpui iudices, cum hoc mi ibi primum Halese demonstrauit, in senatu Halesinorum , homo summo ingenio, summa prudentia, summa aud forim late praeditus Halesinus' Aenias: cui senatus dederat publice causam, ut mibi, fratris meo gratias ageret, simul qui nos ea , quae ad iudicium pertinerent, domceret. demonstrat hanc illius consuetudinem, ac ratiomnem fuisse s cum omnis frumenti copia decumarum nomine penes istum esset redacta, solitum esse istum pecuniam cogere a ciuitatibus ; frumentum improbare; quantum frumenti Romam esset mittendum, tantum

de suo quaestu, ac de sua copia humenti mittere. porascorationes : insticio litemus: video frumenti granum Hale os, quibus L X milva modium imperata erant, nudum dedisse ; pecuniam Volcasio , Timarchidi, scribae dedisse. reperio genus huiuscemodi iudices praedae , ut praetor, qui frumentum emere debebat, ndi emat, sed ueniat ; pecunias, quas ciuitatibus di tribuere deribebat, eas omnes auertat, atque auferat. non militiam furtum , sed monstrum, ac prodigium uidebam tur , ciuitatum frumentum improbare , pretium ei frumento constitueret Fod constituiset, id Mnuatiu

425쪽

IN VERREM. I96bus auferre, quod a populo R. accepisset, tenere. quot uultis esse in uno furto peccatorum gradus ut, si singulis insistere uelim, progredi iste non posset. imo probas frumentum Siculum . quid si e quod mittis lpeculiarem habes aliquam Sicilium, quae tibi ex alio genere frκmentum suppeditare possit f cum senatus

decernit, ut ematur in Sicilia frumentum, aut popκα lus iubet ; boc, ut opinor, intelligit, ex Sicilia Sicumlum frumentum apportari oportere. tu, cum ciuitati tum Siciliae uulgo omne stumentum improbas, num ex Aegrapto, aut ex Sγrsa stumentum Romam mitratis y improbas Halesinum , Cephaliditanum, Turmistanum,'Αmesbatinum, T indaritanum, Herbitense , multarum praeterea ciuitatum . quid accidit tandem , sit horum populorum agri humentum riusmodi te praetore ferrent, qκod nunquam antea, ut neque tis

bi, neque punio R. posset probari, praesertim cum ex iisdem agris, ei dems anni stumentum ex decumis

Romam mancipes aduexissent . quid acciderat, ut ex eodem horreo decumanum probaretur, emptum non

probaretur ζ dubium ne est, quin ista omnis improbaratio cogendae pecuniae causa nata sit ἰ esto : improbas Halesinum : babes ab alio populo, quod probes: eme illud, quod placet: missos fac eos , quorum stumetiratum improbasti. sed ab iis, quos repudias, exigis tan ratum pecuniae, quantum ad eum numerum stumenti satis sit, quem ciuitati imperas . dubium est, quid egeraris in medimna singula uideo ex literis publicis tibi Flessinos HS quinos denos dedisse. ostendam ex taburu locupletissimorum aratorum, eodem tempore nemia

426쪽

nem in sicilia pluris frumentum umidisse . quae ergo ista ratio, aut suae potius amentia, frumentum improbare id, quod ex eo loco sit, e quosenatus, o popualus R. emi uoluerit f ex eo aceruo, ex quo partem in idem decumarum nomine probaris deinde a ciuitatis bus peeunias ad emendum frumentum cogere, cum ex aerario acceperis ρ utrum te lex Terentia Siculorum peαmnia frumentum emere a Siculis, an populi R. pecκα niu frumentum ab Siculis emere iussit' iam uero ab isto omnem illam ex aerario pecuniam , quam bis oportuit ciuitatibus pro frumento dari, lucri adium uidebitis. accipis X U pro medimno : tanti enim est illo

tempore medimnum. retines HS XII: tanti enim est

frumentum Siciliense ex lege aestimatum . quid interra est, utrum hoc feceris, an frumentum non improbraris , sed frumento probato, er accepto, pecuniam purasticam tenueris omnem, neque quidquam ulli dissolueoris ciuitati l cum aestimatio legis eiusmodi sit, ut ciet ris temporibus tolerabilis Siculis, te praetore etiam Π ta esse debuerit: est enim modius lege HS III aestimastus: fuit autem te praetore, ut tu in multis Epistolis ad amicos tuosgloriaris, I I. sed fueriti III: quoniam tu tantum a ciuitatibus in modios singulis exegisti. cum, si solveres Siculis tantum, quantum

te populus R. iusserat, aratoribus fieri gratissimum

posset, tu non modo eos accipere, quod oportebat , noministi, sed etiam dare, quod non debebant, coegi'. atque haec ita gesta esse iudices cognscite ex literis pura blicis ciuitatum , er ex testimoniis publicis: in quibus init pectum, nihil ad tempus accommodatκm interu

427쪽

IN VERREM. Is resis. minia, quae dicimus, rationibus populorum non interpositis , neque perturbatis, neque repentinis, sed certis, institutis, ordine relata, atque confedia sunt. Recitarationes Halsinorum . cui pecuniam datam discit 'die, die etiam clarius. VOLCATIO, Τ IGMARCHIDI, ME VIO. quid est Verres t ne illam quidem tibi defensionem reliquam fecisti, manciopes in illis rebus esse uersatos, mancipes frumentum improbasse, mancipes pretio cum ciuitatibus decidiss6 et

regem abs te illarum ciuitatum nomine pecunias abstulisse , deinde ipsossibi frumentum coemisse , nihil hisia te pertinere. mala mehercule, ac.misera defensio, praetorem hoc dicere: Costumentum neque ditio, neu

3geas'exi; mancipibus potestatem probandi, improabantis permisi: mancipes a ciuitatibus pecunias extor agni ; ego autem, quam pecuniam populis dare drabat, mancipibus dedi: mala est haec quidem, ut dixi, defensio criminis; sed tamen bac ipsa tibi, si κti cupias,

ηon licet. vetat te Volcatius, tuae, tuorum s deliciae, mentionem mancipis secere. Timarchides autem, coluven familiae uestrae, praemit fauces defensionis tuae :ini simul, o Volcatio pecunia a ciuitate numerata est . iam uero scriba tuus annulo aureo suo, quem extis rebus inuenit, ista te ratione uti non sinet. quid igitκν est reliquum ἰ nisi utifateare, te Romam humenutgm emptum Siculorum pecunia misisse, publicam pracliniam domum tuam conuertisse. o consuetudo peccanthinantem habe, iucunditatem in improbis , π audari με, cum poena abfuit, et licentia consecuta est. iste in hoc genere peculatus non nunc primum znuenitur,

428쪽

sed nunc demum tenetur. uidimus huic ab aerario pescuniam numerari quaestori ad sumptum exercitus consularis: uidimus paucis post mensibκs π exercitum, er consulem stoliatum . illa omnis pecunia latuit in illa caligine, ac tenebris, quae totam remp. tum occupauerat . iterum gessit haereditariam quaesturum cum Dolabella : magnam pecuniam auertit: sed eius rati nem cum damnatione Dolabellae permiscuit . commissa est perania tanta praetori: non reperietis hominem timet de , nec leuiter haec improbissima lucra ligurientem: deis Morare omnem pecuniam publicam non dubitauit. ita serpit illud insitum in natura malum consuetudine peccandi libera , finem ut audaciae statuere ipse sibi non

possit. tenetur intur His ando , π in rebus tum maximis, tum manifestis tenetur. atque in eam fraudem mihi uidetur diuinitus incidisse, non solum ut eas poe*nas , quas proxime meruisset, solueret, sed ut illa etiam scelera eius in Carbonem, er in Dolabellam uindicarentur. etenim noua quoque alia res extitit iudices in boeerimine, quae tollat omnem dubitationem superioris italius decumani criminis . nam, ut illud missum faciam, permultos aratores in alteras decumas, et in haec DCCC millia modium, quod emptum populo R. darent , non

babuisse , sed a tuo procuratore, hoc est ab Apronio , emisse; ex quo intelligi potest, nihil te aratoribus relis qui fecisse: ut hoc praeteream, quod in multis est testim moniis expositum : potest illo quidquam esse certius, in

tua potestate , atque in tuis horreis omne frumentum Siciliae per triennium, atque omnes fructus agri decura.

manifuisse tium enim d rinitatibns pro frumento pex

429쪽

I N V E R RTE M. lygoenium exigebas , unde erat frumentum, quod Roma mitteres , si tu id non omne clausum, π compressum

sidebas itaque in eo frumento primus tibi ille quae, lusfuit ipsius frumenti, quod erat ereptum ab aratoαribus: alter, quod id frumentum improbissime partu, non siemel,sed bis, neque uno, sed duobus pretiis unumeridem frumentum uendidisti, siemel ciuitatibus HS

X V in medimnum, iterum populo R. a quo HS XII in medimna pro eodem illo frumento abstulisti. at enim flumentum Centur inorum, e T Agrigentinorum,

nonnullorum fortasse praeterea probasti, er bis populis

ρtcuniam dissoluisti. sint aliquae ciuitates in eo numerata, qZarum frumentum improbare uolueris. quid tandem his ciuitatibus omnis ne pecunia, qκα pro β καmento debita est, dissoluta est unum mihi reperi non ρκlum , sed aratorem: uide, quaere, circuns ste , si si is forte est ex ea prouincia, in qua tu triennium prae αμ ti, qui te nolit perisse: unum inquem da mihi ex itulis aratoribus , qui uel ad statuam pecuniam contuleαrant, qui sibi dicat pro frumento omne esse, quod oporiiserit, solutum. consirmo iudices, neminem esse die tu αrgm. ex omni pecunia, quam aratoribus soluere debuisti, certis nominibus deductiones fieri silebant, primum. ρ ρ 'ectatione, π coibbo, deinde proin scio quo cerauris . haec omnia iudices non rerum certarum, sed furto r*m improbissimorum sunt uocabula. nam collγbustsequi potest, cum utantur omnes uno genere num timorum ' cerarium uero quid uocas ' quo moao hoc no amen ad rationes magistratas, qκo modo ad pecuniam

publicum dissum estς nam illud genus tertium, dedus cc iiij

430쪽

ctionis, erat riusmodi, quasi non modo licem, sed etiam oporteret, nec solMn oporteret, sed plane necesse esset. scribae nomine de tota pecunia binae quinquagesimae dea trahebantur . quis tibi hoc concessit, quae lex, quae semnatus auctoritas, quae porro aequitas, ut tantam pecu niam scriba tuus auferreisiue de aratorum bonis , sine

de populi R. uectigaubus' nam si potest ista pecunia pone aratorum iniuria detrahi: populus R. habeat , praea sertim in tantis aerarii angustiis . sim autem er populus id uoluit , er aequum ita est , solui aratoribus: tuus apparitor parua mercede popidi conductus, de aratorum bonis praedabitur ἰ er in hae causa scribarum ordinem in me concitabit Hortensius y-eorum commoda ὰ me

labefactari, atque oppugnari iniuria dicet i quasi uero hoc 'ibis ullo exemplo sit , aut ullo iure concessum . quid ego uetera repetam aut quid eorum scribarum mentionem faciam, quos constat sanctissimos bomisnes, atque innocentissimos fuisses non me fugit iussi, ces, uetera exempla pro scilis fabulis iam audiari, ataque baberi. in his temporibus uersabor miseris , ac peτα ditis. nuper Hortensi quaestor fui'. quid tui scribae

fecerint , tu potes dicere. ego de meis hoc dico : cum in eadem ista sicilia pro frumento ciuitatibus pecuraniam solverem , mecum duos frugesissimos homines scribas haberem, L. Mamilium, er L. Sermum , non modo istas duas quinquagesimas , sed omnino nummum nullum cuiquam esse deductum. dicerem , hoe mihi totum esse attribuendum iudices , si illi unquam a me hoc postulassent, s unquam omnino cogitassent . quamobrem enim scriba deducat, ac no