M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

441쪽

I N V E R R E M. IO egia non ferret , hanc rem in meo frumento tulit . proinde quasi aut aequior sit ista aestimatio in tu'quam, in populi R. commodo: aut ea res, quam ego dico, ea, quam tu fecisti, inter se genere iniuriae, non m i gnitudine pecuniae differant . uerum istam ipsam ce&ii tam ferre nullo modo possunt. ut omnia remittantur ; a ut omnibus iniuriis,'calamitatibus, quas te praetori I re tulerunt, in posterum liberentur ; istam se cedam, A atque i tam aestimationem negant udo modo ferre pos se. multa Sophocles Agrigentinus apud Cn. Pompeium si consulem nuper homo disertissimus, o omni doctris ι na,inuirtκte ornatisimus pro tota Sicilia de aratoiso rum miseriisgrauiter, ac copiose dixisse, ac deplorasse dicitur . ex quibus hoc sis , qui aderant nam magno conuentu aisa res est indignissimum videbatur: qua in re senatus optime , ac benignissime cum aratoribus, liberaliters aestimasset, in ea re praedam mi ri praetorem , bonis euerti aratores , id non modo fe

ri, sed ita fieri , quasi liceat, concessums sit . quid ad

y bee Hortensius tifalsum esse crimen f hoe nunquam disis cet. non magnam hac ratione pecuniam captam ne id quidem dicet. non muriam facitam Siculis, atque ara

m toribus f qui poterit dicere es quid igitur dicet j fecisse

9 alias quid est hoc utrum erimini defensio , an comitatis tus exilio quaeritur ἰ tu in hac rep. atque in hac bomises num libidine , O , ut adhuc habuit se status iudicio

ι ν γ m , etiam licentia , non ex iure , non aequitate, non ex lege , non eκ eo , quod licuit , sed ex eo. , quod

442쪽

hoc uno crimine isto genere defensionis uteris ρsunt quaesdam omnino in te singularia, quae in nullum alium hominem dici, neque conuenire possint: quaedam tibi cum

multis communia. ergo ut omittam tuos peculatus, ut ob ius dicundum pecunias acceptas, ut eiusmodi caelesra, quae forsitan ali quoque etiam fecerint: illud, in quo te grauissime accusaui, quod ob iudicandam rem pecuniam accepisses , eadem ista ratione defendes , θαcisse estos ut ego assentiar orationi , defensionem taramen non probabo: potius enim , te damnato, caeteris angustior locus improbitatis defendendae relinquetur, quam te absoluto, alij , quod audacissime fecerunt, re Aefecisse existimentur augent omnes prouinciae o queraruntur omnes liberi populi : regna denique iam omnia de nostris cupiditatibus, iniurijs expostulant: locus

intra Oceanum iam nullus est, neque tam longinquus, neque tam reconditus , quo non per haec tempora nos

strorum hominum libido , iniquitasq; peruaserit: sustinere iam populus R. Omnium nationum non vim, non arma, non bellum, sed luctum , lacrymas, querimos

nius non potest . in eiusmodi re, ac moritas , si is, qMerit adductus in iudicium , cum manifestis in flagitiijs tenebitur, alios eadem fecisse dicet: illi exempla non deerunt ; rei' salus deerit, si improborum exemplis improbi iudicio, de periculo liberabuntnr . placent uos bis hominum mores ' placet ita geri magistratus , At geruntur f placet socios sic tractari, quod restat, ut per haec tempora tractatos uidetis ἰ cur haec a me opera consumitur quid sedetis t cur non in media oratione mea consurgitis , atque discediti, ' uultis autem ipsi

443쪽

I N U E R R ε Μ. Iosram dudacius, ac libidines aliqua ex parte resecaretii definite dubitare , utrum sit utilius, propter multosis improbos uni parcere, an unius improbi supplicis mul sis torum improbitatem coercere. tametsi ista sunt

ui exempla multorum t nam cum in causa tanta, cum

iiii in crimine maximo dici a defensore coeptum est, faciliis, 1 tatum esse aliquid i expectant iij, qui audiunt, exemissili pia ex uetere memoria, o monimentis, ac literis, pleri na dignitatis, plena antiquitatis . haec plurimum si iis lent'auctoritatis babere ad probandum, inclina ditatis ad audiendum. Africanos mihi, εν Catones, alii tr Laelios commemorabis eos fecisse idem dice, cqκamuis res non placeat , tamen contra hominum au vim eloritatem pugnare non potero . an cum eos non pote a

b ris proferre , hos recentes , Catulum patrem , C. ' Marium , Scevolam, M. Scaurum, Mera

ν ullgm qui omnes prouincias habuerunt , er frumen tam cellae nomine imperauerunt. magna est hominum iis 43'oritas, π tanta , ut etiam delicti susticionem is tetere possit. non babes ne ex bis quidem hominibus, si nuper fuerunt , ullum auctorem istius aestimau e imis. quo me igitur, aut ad quae exempla reuocas eiu 4, illis hominibus, qui tum uersati sunt inrep. cum er optimi mores erant, hominum existimatio graii ν Ris habebatur, iudicia seuera febant , ad hanc bos, is minlim licentiam, et libidinem me abducis et in quos is diiuid exempli populus R. statui putat oportere, ab itis, s tμ defensionis exempla quaeris non fugio ne bos quidem

mores, dummodo ex his ea, quae probat populus R. mpla, non ea quae condemnat ,seq amur. non clam

444쪽

L I B g R V. eunt ictam, non 3 ram seris, cum babeas iudisvrincipes ciuitatis, P. Servilium, Catulum . qui tanta auctoritate sunt, tantis rebus gestis, ut in isto antiquois atrum , π clarissimorum hominum, de quibus antea dixi, numero reponantur. exempla quaerimus, et ea non η, antiqua. modo uterque horum exercitum habuit. quaea diu re Hortensii, quoniam te recentia exempla delectant, isti

quid fecerint . ita ne nemo ἰ Catulus frumento est iii ausus , pecuniam non coegit: P. Servilius quinquennisi ut exercitui cum praeesset, et illa ratione innumerabilem pe Elii cuniam facere posset, non statκit sibi quidquam licere, fixi quod non patrem suum, non auum Μetellum facere uidisset: C. Verres reperietur, qui, quod expediat, i ii id licere dicat quod nemo nisi improbus fecerit, id aliorum exemplo si fecisse defendat s at in si a factsetatum est . quae est ista conditio Siciliae' cur, quae optismo iure propter uetustatem, Delitatem, propinquita tem esse debet, bula praecipua lex iniuriae definiture i gsed in ista ipsa sicilia non quaeram exemplum toris, hoe ipse ex consilio utar exemplis. C. Marcesse te appello: siegiae prouinciae, cum esses pro consule, praefuisti: num vi quae in tuo imperio pecuniae cessae nominae coactae sunt e , neque ego hoc in tua laude pono. alia sunt tua facta , aeque cosilia summa laude digna, qκibus issam tu pros hi uinciam afflictam, et perditam erexisti, atque recreaa rii '. nam hoe de cella ante Lepidus quidem fecerat, cui lilii lusuccessisti. quae sunt tibi intur exempla in Sicilia cellae , si hoc crimen non modo Marcelli facto, sed ne lepi si, di quidem potes defendere ' an me ad Μ . Antonii aestia mationem frumenti, exactionem 1; pecuniae reuocatuu h

445쪽

ini N V E R g M. Iosy sta, mPit, ad M. Antonii: boc enim misi sitis vlificasse,'annuisse usus est. ex omnibus ne igitur populi R. praetoribus, eonsulibus. imperatoribus M.

Antonium delegisti, er eius unum improbissimum fauctum , quia imitarere o hic utrum mihi difficile est dicere, an bis existimare, ita si in illo infinito imperio M. Antonium gessisse, ut multo illi perniciosius sit discere, si in re improbissima uoluisse Antonium imitari quam se possit defendere, nihil in sita se M. Antonis simile fecisse s homines in iudiciis ad erimen defendenti tam , non quid fecerit quistiam, proferre solent, scii

quid probarint. Antonium, cum multa contra sociori ysim salutem, multa contra uoluntatem prouinciaramo faceret, C contaret, in mediis eius iniuriis, inpiditatibus mors oppressit. tu mihi, quasi rans omnia secta, atque consilia sinatus populusq; R. iudices coma probarint, ita Antonij exemplo isti s audaciam defenαὀis . at idem fecit Sacerdos . bominem innocentem, πβmma prudentia praeditum nominus: sed tum idem fesse erit existimandus, si eodem consilio fecerit. nam genus aestimationis ipsum a me nunquam est reprehensem: sed eius aequitas aratorum commodo, π uolanot te perpenditur . non potest reprehendi issa aestimatio , Pae aratori non modo incommoda non est, sed etiam Irata est. Sacerdos ut in prouinciam uenit , frumentula cellam imperauit. cum esset ante nouum tritici mod. MXV , petiuerunt ubeo ciuitates ut aestimaret. re Visior aliquanto eius fuit aestimatrio, quam annona ηam aestimauit denariis III. uides eandem aestimatiora

m propter temporis dissimilitudinem in illo laua D D nis

446쪽

L IiB E R V. dis causam habeare, in te criminis in illo beneficti, in te iniuriae eodem tempore Antonius Ii I denarijs aestimauit post messem, summa in uilitate, cum aratores his mentum dare gratis malebant; π' aiebat, se tantidem aestimasse, quanti Sacerdotem: neque mentiebatur : sed eadem ista aestimatione alter sublevarat aratores, altereuerterat . quod nisi omnis frumenti ratio ex temporisbus esset,stannona, non ex numero, neque ex sumam a consideranda: nunquam tam grati bi sesquimod Hortensi fuissent: quos tu cum ad mensurae tam exiguam rationem populi R. in capita descripsisses, gratissimum omnibus fecisti: euritas enim annonae facisabat , ut istuc , qκod re paruum uidebatur, tempore magnum uideretur. idem puc si in uilitate populo R. largiri uoluisses, derisum tuum benefici m esset, atque contemptum. noli igitur dicere, istum idem fecisse,

quod Sacerdotem : quoniam non eo tempore , neque siumili fecit anno . dicito potius, quoniam babes audiorem idoneum ; quod Antonius uno aduentu, π uix mens

struis cibariis fecerit,id istum per triennium fecisse :

istius innocentiam M. Antonii facto, atque ductoritarite defendito. nam de Sex. quidem Peduceo, fortissimo atque innocentissimo uiro, quid dicitis ' de quo quis unquam arator qκestus est aut quis non ad hoc temopus innocentis imam omnium, diligentissimares praeoturam illius hominis existimauit biennio prouinciam

obtinnit, cum a ter annus in uilitate, alter in summa caritate fuerit: num aut in uilitate nummum arator

quisquam diait, aut in earitate de aestimatione fisus menti questus est at uberiora cibaria fasia sunt

447쪽

IN V.ε It R E M. IO est evitate . credor neque id est nouum, neque represt, bendendum . modo G Sentium uidimus, hominem ueα la tere illa, ac singulari innocentia praeditum, propteri, caritatem frumenti, quae fuerat in Macedonia, perma α i gnam ex cibariis pecuniam reportare. quamobrem non ego inuideo tuis commodis, si sua ad te lege uenerunt: p iniuriam queror: improbitatem arguo : auaritiam in

is crimen, in iudicium voco . quod si 'sticisnes inquita cere uoletis , ad plures homines, π ad plures prouinis cus crimen hoc pertinere: non ego istam defensionem p sitstrum pertimescam, sed me omnium prouinciarum' defensorem esse profitebor : etenim hoc dico, magnanti uoce dico: ubicunque hoc factum est, improbe factum 1, : quicunque hoc fecit, supplicio dignus est. nam per ιρ rios immortales uidete iudices, o prosticite animis, hii sui Murum sit. multi magnas pecunias ab inuitis clagitatibus, atque ab inuitis aratoribus, ista ration cellaeis nomine coegerunt: omnino ego neminem uideo, pMMo ter istum : sed do hoc uobis,mconcedo, esse multos ini 1 bc homine rem adductam in iudicium uidetis: quido potestis ἰ utrum, cum iudices sitis de pecunia cara ' ρt , conciliata , tantam pecuniam captam negligere san, cum lex sociorum causa rogata sit, sociorum que rimonias non audire ' uerum boc quoqκe uobis remit, D: negligite praeterita , si uultis: sed, ne reliquas stes igrbetis, atque omnes prouincias exertatis, id proniam cie ; ne auaritiae, quae antehac occultis itineribus, atan: ξηe angustque uti solebat, auctoritate uestra uiam pas , tisiciatis illustrem, atque latam. nam si hoc probatis,

i π hoc licere, pecunias isto nomine capi, iudicatis:

448쪽

certe lae , quod actuc nemo nisi improus ut ferit , posthac nemo nisi stultissimus nonfaciet. improbi sunt,

quipecunias contra leges cogunt: stulti, qui, quod ii cereiudicatum est , praetermittunt . deinde iudices nisdete, quam infinitam sitis hominibus mentiam pecuniarum eripiendarum daturi. si, ternos denarios qui coegit, erit absolutus: quaternos, denos denique, ane vicenos coget alius : quae erit repretino' in quo pris mum iniuriae grata resistere incipiet seueritas iudici, l quotus erit iste denarius, qui non sit ferendus ' is quo primum aestimationis iniquitas, atque improbitas reprehendatur non enim a uobis summa, sed genus aestimationis est comprobatum: neque hoc potestis rudi, care, ternis denariis aestimare licere: ubi enim semel

. ab annonae ratione, o ab aratorum uoluntate res ad

praetoris libidinem translata est, non est iam in lege , atquein Uscio, sed in noluntate hominum, atque auaritia positus modus aestimandi. Papropter si uos semet in iudicandosinem de uitatis, er kTi transieritis, sit tote uos nullum caeteris in aestimando sinem improbitaα' ti, errauaritiae reliquisse. videte igitur, quam mulata simul a uobispostulentur. absiluite eum , quise fi teatur maximas pecunias cum summa sociorum inius ria cepisse . non satis . sunt alii quoque complures, qui idem hecerint . absoluite etiam istos, si qui sunt: ut uno iudicioquamplurimos improbos liberetis . ne id quidem satis est . facite, ut caeteris posthac idem liceat. licebit. at hoc parum est. permittite, ut liceat: qκ liquiseque uelit, tanti aestimet. aestimabit. videtis iam prou ferito iudisti, hae aestimatione a uobis comprobata,

449쪽

IN V g R R 1 M. Ioglti neque modum posthac auaritiae cuiusquam,neque parsiis nam improbitatis futuram . quas ob res, quid agis Horiai tensii consules designatus: prouinciam sortitus es: deli estimatione cum dices frumenti, sic te audiemus,quasila ii, quod ab isto recte factum esse defendes, te factus iii 'm profiteare, o quasti, quod isti licitum esse dices,vebementer cupias tibi licere . atqui si id licebit, nis ili est, quia putetis quenquam posthac commissArum, ue E de pecuniis repetundis condemnari possit: quantam estri vim qrusique concupierit pecuniam , tantam licebit pera et a nomen aestimationis magnitudine consiluatur. aelis mim est quiddam, quod etiamsi palam in defendensia non dicit Hortensius, tamen ita dicit, ut nos id si si stari, cogitare positis: pertinere hoe ad comm isti tam senatorium, pertinere ad utilitatem eorum,qui militi licent,qui in prouinc*s cum potestat aut cum legati ea ne se futuros aliquando urbitrentur . praeclaros uiros, si existimas iudices nos habere, quos alienis peccatis comacis ros putes, quo facilius ipsos peccare liceat. ergo idi is volumus populum R. id prouincias, id socios , natio

in ηeis exteras existimare, si sinatores iudicent, hoc certe' μηκm genus infinitae pecunia per summam iniuriam iis cogendae nullo modo posse reprehendi ' quod si ita est: εμid possumus contra illum praetorrem dicere, qui quouas tute templum tenet, qui remp.sistere negat posse,ni dain t Pestrem ordinem iu disia reserantur quod si ille hoes Rnum agitare coeperit, esse aliquod genus cogendae pea nite senatorum commune , iam prope concessum

' lini, quo genere ab sociis maxima pecunia per summam iniurium austratur, neque ullo modo senatorise

450쪽

caret, n-prum ese commissum : Fis Obstet ferit tam cupidus velim, tam sanistr ordinis , qui de transferendis iudiciis . possit recusare' atque: utinam posset aliqua ratione hoc crimen, quamnis fessa , moα

do humana, atque usitata, defendere. minore pericu lo uestro, minore periculo prouinciarum omnium rudis earetis . negaret bis aestimatione se usium . nos id credis

disse homini , non faissim comprobasse uideremini. nullo modo negare potest: urgetur a tota Sicilia: nemo est ex tanto numero aratorum, a quo pecunia cellae nomine non sit exacta. vellem etiam hoc posset dicere, nishil ad se istam rationem pertinere, per quaestores rem frumentariam esse administratam. ne id quidem ei liscebit dicere: propterea quod ipsis literae recitantur ad rinitates de ternis denariis missae. quae est iratur defenηρο feci , quod arguis: coegi pecunias maximas cellae

nomine: sed hoc mibi licuit: nobis, si pros icitis, istex

bit. periculosum proliinciis, genus iniuriae confirmari iudicio . perniciosum nostro ordini , populum R.existiα mare , non posse eos homines , qui ipsi lembus teneanαtur , leges in iudicando religiose defendere. Atque isto praetore iudices nonsolam aestimanifrumenti mοα dui non fuit , sied ne imperandi Fidem: neque enim' id , quod debebatur, sed quant m commodum fuit, imperavit. summam faciam nobis ex publicis literis , er testimoni is ciuitatum frumenti in cellam imperati. reperietis qκinquies tanto indices amplias istum, quam quantum ei in cellam sumere licitum sit, ciuitatibus im

perasse. quid ad hanc impudentiam addi potest ,sier