M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

531쪽

ne ulla Mn modo religione , uerum Metum dissimulatione in omni genere furandi , atque praedandi. sed qMedam mihi magnifica praeclara iurius defensio ostenditur: cui quemadmodum resistam, multo mihi antea est iudices prouidendum: Da enim iii causa constituitur, prouinciam Siciliam uirtute eius, ipsuigilantia singulari dubiis, formidolosiis tempos uiribus a fugitiais, atque a belli periculis tutam essesera rauatam . quid agam iudices t quo accusationis meae raa vllanem conferam i quῖ me uertam i ad omnes enim meos impetus, quasi murus quidam, boni nomen im peratoris opponitur. noui locum: video , ubi se iudi iurassit Hortensius. belli pericula, tempora resp. im tis peratorum penuriam cemmemorabit. tum deprecabis ivtur ὰ uobis , tum etiam pro suo iure contendet, nepa ti hilamini talem imperatorem populo R. Siculorum testia laumoniis eripi, ne ue obteri laudem imperatorum erimisngus auaritiae uelitis. non possum dissimulare iudices. timeo , ne c.Venes propter Dane virtutem eximiam in re militari omnia, quaefecit, impune fecerit: uenit γ i. nim mili in mentem, in iudicio M. Aquilii quotum auctoreatis, quotvin momenti oratio M. Anto, ij tri.

532쪽

IN VERREM. 2 stibia se existimata siu: , ut erati, dicenda non solum sapiens, sed etiam fortis, causa prope peror te, ipsi arripuit M.Aquilium, constitnus in contes

diu omnium, tunkamsi eius a pectore abscidit , ut cistrices populus R. iudices, astri rent adκerso corapore exceptas. simul π de illo uulnere, quia siti in capite ab bostium duce acceperat, multa dixit, rebiadurit eos, qui erant iudicaturi, uehementer ut uesrerentur, ne, quem uirum fortuna ex hostium telis

eripuisset, cum sibi ipse non pepercisset, bis non ad ροπpuli R. laudem, sed ad iudisum erudelitatem videreatur esse seruatus. Lec eadem nine ab illis defensioris ratio, uias tentatκr: idem quintur. sit fur, sit μή crilegus , H fagstlar m omnium, uitiornmsprinaceps: at est bonκs imperator, o f. ix, π ad dubia resp. tempora reser andus. non agam summa iure tescum: non dicam id, quod debeam forsitan obtinere; cum iudicium certa legesia constitutκm, non quid in re militari fortiter feceris, sed quemvismodum masnus ab alienis pecuniis abstinueris, abs te doceri oporotere . non inquam sic agam: sed ita quaero, 3 emad modum te uelle intelligo, qua tua opera, o qκanta fuerit in belli. quid dices an bello fugithιοrum staciliam uirtute tua liberatam magna laus, er bon sta oratio : sed tamen quo bello nos enim post id M. ικm, quod M. Aquilius confecit, sic accepimus, nutatum in sicilia fugitiuorum bellum fuisse . at in Italia

fuit . fateor ; magnκm quidem, ac uebemens. num igitur ex eo bello partem alisuam tuli dis appetea re naris i num tibi illiκ3 uictoriae gloriam cκm M.

533쪽

LIBER VII. 1crasse , aut Cn. Pompeis communicandam putrirnin arbitror hoc etiam deesse tuae impudentiae , ut quid quam elusimodi dicere audeas. Ob liti' uideliset, ne ex Italia transire in Siciliam fustinorum copiae pos sent . ubi ἰ quando 'qua ex parte ' cum aut nauibus,

aut ratibus conarentur accederet nos enim nihil una

quam prorsus audiuimus: CT illud audiuimus , M. crassit, fortissimi iuri, uirtute, consilios factum, ne ratibus coniunctis freto suntlui ad Messanam transire ossent . a quo illi conat non tantopere prohibendis issent, si ulla in Sicilia praesidia ad illorum aduens

tum opposita putarentur. at eum in Italia bellum tamir ve a Sicilia, tamen in Sicilia non fuit . quid mi, rum' ne eum in sicilia quidem fisit, eodem internati , pars eius belli in Italiam ulla peruasit. etenim prospinquitas ad utram partem hoc loco profertur utrum, aditum facilem hostibus, an contagionem imitandi ei sbelli periculosam fuisse s aditus omni, hominibus sine ulla facultate nauium non modo disiunctus, sed etiaris ausus fuit: ut illis,quibus Siciliam propinquam fui se dicis, facilius fuerit ad Oceanum peruenite, quam

ad Peloridem accedere. contagio autem istaseruilis betali cur abs te potius, quam ab ijs omnibus, qui caeteras proliincias obtinuerunt, praedicatur ' an qκod in staxilia iam ante bella fugitiuorum fuerunt ut ea ipsa causa est, cur ipsa provincia minimo in periculo sit fuerit: nam posteaquam illinc M. Aquilius decessiit,omnium instituta , atque edicta praetorum fuerunt elusi modi, ut ne quis cum tuo seruus esset. uetus est quod dicam , ex propter seueritatem exempli nemini fors Miu illati

534쪽

I N VERREM. 2 sola se uestrum hiauditum: L. Domitium praetorem in Sicilia, cum aper ingens ad elim allatus esset, admisratum requisisse, quis eum percusisset: cum audisset, pastorem cuiusdam fuisse, eum ad si uocari iussisse: iliam cupide ad praetorem , quasi ad laudem, atque ad praemium accurrisse: quaesiste Domitium, qui tantam iam percussisset tillum restondisse, uenabulo: sta

sim deinde iussu praetoris in crucem esse sublatum. durarum hoc fortasse uideatur: neque ego ullam in par rem dili uto : tantum intelligo, maluisse Domitium criaelem in animaduertendo quam in praetermitten ada dissolutum uideri. ergo bi, institutis prouinciae,ia tκm, cum bella fugitiuorum tota Italia arderet, homnino non acerrimus, nec fortissimus, Cn. Norbanus in s mmo otio fuit: perfacile enim sese Sicilia tuebatur,m quod in ipsa bellum posset existere . etenim cum tubit tam coniunctum sit , quam negotiatores nostricκm Siculis usu, re, ratione, concordia I cum ipsi Siculi res suas ita constitutas habeant, ut bis pa*um expediat esse ; imperium autem populi R. sic dis ligant , ut id imminui, de commutari minime umlint, cums haec ab seruorum bello pericula prae torum institutis , dominorum disciplina prout usi sint: nullum est madum domesticum , quod ex ipse prouincia nasci posit . quid igitur j nulli ne motus in Sicilia seruorum Verre praetore ς nullae ne cor ensiones factae esse dicuntur ' nihil sane quesri senatum populumq; R. peruenerit: nibit , quod iste Romam publice conscripserit, . tamen cae ritim esse in sicilia muneri aliquot locis feruitium

535쪽

s likον. id Meo non tam ex re, quam ex illius factis decretis, cognso. ac uidete, quam non inimico anismo sim acturus. ego ipse bac, qMe ille quaerit, adhue nunquam audistis, commemorabo, e nosturam. In Tricalino, quem locum fugitivi iam ante te,nuerunt, Leonidae cuiusdam siculi familla in sustia

elonem vocata est coniurationis. res deluta ad istum.

statim, ut par fuit, iussu eius homines, qui nominati erant, comprehensi sunt, adductis Libbaeum: δεα mino denuntiatum est, ut adesset: causa dicta dam, nati siunt. quid deinde quid censetis ς furtum fortas,st, aut praeaam expectatis aliquam ' nolite usquequasque eadem qnaerere. in metu belli, furandi qui locus pol si esses etiam siqua bis fuit inhaere occasio, praetera missa est. tum potuit a Leonida nummorum aliquid

auferre, cum denunciauit, ut adesset. fuit nundinastio aliqua, o isti , ine causam diceret. etiam alter locus, ut absoluerentur . damnatis quidem servis, quae praedandi potest esse ratio ' produci ad supplicium necesse est: testes enim sunt, qui incon illa furarunt: testes publicae tabula: testis stlendidissima civit.

tus Li baetana: testis honestissimus, maximusq; coniventus ciuium R. nihil potest . producendi sunt: itaus e producantur,inad palum alligantur. etiaminum mihi expectare uidemini iudices, quid deinde μα

tum sit: quod iste nihil unquam fecit sime aliquoqμαος, atqκe praeia . quid in eiusmodi re feri γα tuit quod commodum est ἰ expectate facinus quam

nubis improbum: uincam tamen expeflationem omani m , nomine sceleris, coniurationiis damnati, di

536쪽

i N V ε'R R E M. 2s Isi licium traditi, ad palum adigati , repente, multis milibus hominum instectantibus, soluti sunt, et Leοα nidae illi domino redditi. quid hoc loco potes diuere homo amentissime ἰ nisi id, quod ego non quaro, quod denique in re tam nefaria, tametsi dubitari non potest , idomen, ne si dubitetur quidem, quαri oporteat ; quid,

asst quantum, aut quo modo acceperis . remitto tibi boetorum, atque ista te cura libero : neque enim metuo,ne

hoc cuiquam persuadeatur, ut, ad qliod facinus nemo, praeter te, Assa pecunia adduci potuerit, id tu gratis Ucipere conatus sis. uerum de ista furandi, praedano iis ratione nihil dico: de buc imperatoria iam tua lauti de iistulo. quid ais bone custos, defensior prouinciae etI quos seruos arma capere, ac bellum facere in Sicilia voluisse cognoras, eπ' de consilij sententia iudicaras, bos ad supplicium iam more malorum traditos, eryalum alligatos,ex media morte eripere,ac liberare an sis es, si quam damnatis seruis crucem fixeras, hane indemnatis ciuibus R. reservares perditae ciuitates, des eratis omnibus rebus, hos solent exitus exitia les habere,ut damnati in integrum restituantur, uinctisoluantlir, exules reducantur, res iudicatae rescindantur. quae mm accidunt,nemo est,quin intelligat ruere illa remp. ac ubi ueniunt, nemo est, qui ullam stem salutis relis ga esse arbitretur. atque haesicubi facta sunt, facta gnt, ut homines populares, aut nobiles supplicio, aut illa leuarentur; ut non ab iis ipsis, qui iudicassent ,ut non statim, ut non eorum facinorum damnati, quae ad Ritum, fontinas omniκm pertinerent. hoc uero nora ηηm, o tu modi est , ut magis propter reum, quam

537쪽

LIBgR VII. propter rem ipsam credibile esse uideatur , ut homi, i , nes seruos, ut ipse qκi iudicarat, ut statim, e media taesupplicio dimisierit , ut eius facinoris damnatos seruos , alles quod ad omnium liberorum caput, π sangκinem pera nitineret. o praeclarum imperatorem , nec iam cum M'. lae

Aquilio sertissimo uiro, sed uero cum Paulis, Scipionibus, Marijs conferendum. tantum ne uidisse in metu, periculoq; prοκinciae cum seruitiorum animos in Siciulia su 'ensos propter bellam Italia fugitiuorum uides reliret ne quis se commouere auderet, qκάntum terroris iis iniecit ἰ comprehendi iusit: quis non pertimescat' ακα susum dicere dominos: quid seruis tam formidolos,m ista raticisse uideri , pronunciauit. exortam uidetur 'ammam vix paucorum dolore , ac morte restinxisse . quid deinde siquitur uerbera, atque ignes, illa extrema ad βραplichim amnatorκm, metum caeterorum, cruciatus, latet crux. biste omnibus supplici is sunt liberati. quis dubitet, quin seruorum animos summa formidine oppres' ite,

serit , cum uiderent ea facilitate praetorem, ut ab eo isto seruorum, siceleris, coniurationisq; damnatorum , uis ii, ita uel ipso carnifice internuncio redimeretur ρ quiE hoc in Apolloniensi Aristodemo ρ quid ' in Leonte Μαν is garensi non idem fecisti 'quid ρ iste motus seruorum , vi bellis subita susticio utrum tibi tandem diligentum hi custodiendae prouinciae, an nouam rationem improbisissimi quaestus attulit f Hubciensis Eumenidae, nobilis hominis, o bonesti, magnae pecuniae uillicus cum in ' dipulsu tuo insimulatus esset, HS L X ὰ domno accepis hi, sti. quod nuer ipsi iuratus docuit, quemadmodum vigestκm esset . ab eqκite R. c. Matrinio absente, cum is ist

538쪽

esset Romae,quod eius ut isos,pastoress tibi in susti launem venisse dixeras centu abstulisti.dixit hoc L.Flauum, qui tibi eam pecuniam numeraui procurator C. Matrini j: diait ipsi C. Matrinius: dicet clarissimus uircn. Lentulus Censor , qui, Matrinij honoris causa, reis crati negotio ad te literas misit, mittendasq; curauit.

quid i de Apollonio Dioclifilio Panormitano, cui Gemis no cognomen est, praeteriri potest Z ecquid hoc tota sicilia clariusς ecquid indignius ecquid manifestius proferri potest ' quem lue , uti Panormum uenit , ad se uocari, et de tribunali citari iussit, concursu magno requentias conκentus. homines tatim loqui , mirari , quod Apotolonius homo pecuniosus tandiu ab isto maneret integer: excogitauit: neficio quid attulit: profecto homo diues, repente a Verre non fine causa citatκr: expectatio summa omnium, quidnam id esset: cum exanimatus subito se accurrit cum adolescentes io: nam pater gran eis natu iandiu lecto tenebatur. nominat iste seruum , qaem magistrum pecoris esse diceret: eum dicit coniurase, o alias familias concitasse. is omnino seruus in milia non erat . eum statim exhiberi iubet. Apocloαnique Usirmat seruum se omnino illo nomine habere neαπinem . iste hominem a ripi a tribunali, in carcera Iem coniici ilibet. ille clamare, cum raperetur, nihil sie

serum fecisse, nihil commisisse , pecκniam sibi esse in

ηominibus, numeratum in praesentia non habere . haecnm maxime summa hominum frequentia testifcareaiκr, ut quiuis intelligere posset, eum,quod pecuniam non dedisset, iccirco illa tam acerba iniuria astici, cum Daaime , ut dico, hoc de pecunia clamaret, in is la

539쪽

LIBER VII. coniectus est. uidete constantum praetoris, π eius praea bitoris, qui nunc reus non ita defendatur , ut mediocris ui

praetor ; sed ita laudetur, ut optimus imperator . cum seruorum bellum metκeretur ; qκo supplicio dominos indemnatos afficiebat, hoc seruos damnatos liberabat. ἡ Apollonium, locupletissimum hominem , qui , si fugia irtiui bellum in sicilia facerent, amplissimas fortunas i diamitteret, bellifugitiκorum nomine, indicta causa, in ilriincla coniecit: seruos, quos ipse cum consilio belli μα feriendi causa consiensisse iudicauit, eos sine consilii siententia, sua gionte, omni supplicio liberauit. quid dApollonio aliquid commissum est , quamobrem iure in ieum animaduerteretur . tamen ne hanc rem sic agemin, rititit crimini,aut inuidiae reo putemus esse oporter si qgo de homine seuerius iudicauit non agam tam acerbe: ei

non utar ista scusatoria confluetudine, si quod est μ' ii, elum clementer, ut dissolute factum criminer ; si quid ibuindicatum seuere est, ut ex eo crudelitatis inuidiam illii colligam . non agum ista ratione: tua sequar iudicia: , tuam defendam auctoritatem, quoad tu noles. simus ac tute coeperis tua iudicia resicindere , mihi succensere iiij definito: meo enim iure contendam, eum, qui suo u dicio condemnatus sit, iuratorum iudicum sententiti siet damnari oportere . non defendam Apollonii causam, amici, hostilis meri, ne tuum iudicium videar re' se scindere: nihil de hominis frugalitate , uirtute, diligen vita dicam: praetermittam illud etiam , de quo antea dis hixi , fortunas eius ita constitutas fuisse familia, pecore, iis, Missis, pecuniis creditis, ut nemini minus expediret , ub hilum in sicilia tumultum, alit bellum commoueri: non

540쪽

IN VERREM. 233 dicam ne illud quidem ; si maxime in culpa fuerit Apollonius, tamen in bominem bonestissimum , ciuitatis boum lissimae, tam nauiter animaduerti causa indictu non opstrtuisse: nullam inustam in te ne ex illis quiadem rebus concitabo; cum esset talis uir in carcere, in tenebris, in squalore, in sordibus, tyrannicis interdiu clis tuis,patri exacta aetate, π adolescenti silio adeuntati ad illum miserum potestatem nunquam esse factam: etiam istud praeteribo ; quotiescunque Panormum ueneris illi Enno, sex mensibus, nam tandiu fuit incurrere Apollonius) toties ad te senatum Panormitanum. Vise supplicem cum ma stratibκs, sacerdotibusq; pura biris, orantem, atque obsecrantem, ut aliquando ille miser, atque Innocens calamitate illa liberaretur. relines ε am haec omnia: εκε si uelim persequi ,facile senaiam, tua crudelitate in alios, Omnes tibi aditus miseesricordiae iudicum iam pridem esse praeclusos. Omnia iraestgrista concedam , π remittam : praeuideo enim, quid fit defensurus Hortensius. fatebitur, αρκd istum neque me lutem patris, neque adolestentiam μῆ, neque luacrymas utriusque plus ualuisse, quam Atilitatem, sa αbtems prouinciae. dicet, remp. administrari sine meam , ac severitate non posse. quaeret, quamobrem fasices pretoribus praeferantur, cur secures datae, cur carcergiscatus, cur tot supplicia sint in improbos more mas

brum constitutd. quae cum omnia grauiter, seuere sisterit 3 quaeram, cur hunc eundem Apollonium Verri res idem, vepente, nulla noua re allata , nulla defenssione, sine causa, de carcere emitti iusserit: tantumsi hoc crimine susticionis esse affirmabo, ut iam ipsis. KL iii