장음표시 사용
501쪽
L I B E R VI. Verrem , φιμ illum aprum Erymanthium referri os portere . hanc uirtutem Agrigentinorum imitati sunt sorini postea, uiri fortes, et fideles, sed nequaquam ex tam ampla , neque tam ex nobili ciuitate. Choasai est amnis, qui per Alsorinorum agros fluit. is apuditus habetur deus, o religione maxima colitur. μαnum eius est in arro, propter ipsam uiam, qua Assoπroitur Ennum . in eo chryse est simulacrum praeclare factum e marmore . id iste poscere Assorinos proptersinue glii irem eius fani religionem non ausus est. Tlepoliurno dat, Hieronis negotium. siti noctu facta manu, malis ueniunt: fore aedis effringunt: aeditui , custiades ' maturesentiunt :signum, quod erat notum uirinitati, buccina datur : homines ex agris concurrunt: elyitur , fugaturq; Tlepolemus: neque quidquam ex fano chryse, praeter unum perparuulum signum ex aere, desideratum est. Matris magnae panum apud Enguinos est . iam enim mihi non modo breviter de un inque dicendum est , sed etiam praetereunda uidenatur esse permulta, ut ad maiora istius, o illustriora in hoc genere furta, o scelera ueniamus. in hoc fasgis loricas, galeasq; aeneas, caelatas opere Corinthio, istasq; grandes, simili ingenere, atque eademam te perseetas, idem ille P. Scipio, Mir omnibus rebus praeceilentissimus, posuerat, O Rum nomen λαμ serat . quid iam de isto plura dicam , aut queroe omnia illa iudices abstulit: nihil in religiosissimo μαno, praeter uestigia uiolatae rellionis, nomen, P. Scis planis, reliquit: hostium stolia, monimenta imperato rum, decora, atque ornamenta fanorum , posthac bis praeclaris
502쪽
IN VERREM. 23ς praeelaris nominibus amissis, in instrumento, ac funeblectili C. Verris numerabuntur . tu uidelicet solus uasis ' corinthiis dileectaris tu illius aeris temperationem , mi verum liniamenta solertis me perspicisἰ baee. Scipio illei: it non intelligebat , homo doctissimus, at κe humani αmus tu, sine ulla bona arte, sine humanitate ,sine indiri renis, sine literis,intelligis, radicas f aisse, ne ille non solum teperantia ed etiam intelligentia te, atque istos, qui se elegantes dici uolunt, uicerit: nam quia, quam pulchra essent, intelligebat, iccirco existimabat ea non ιm ad hominu luxuriem, sed ad ornatum fanorum, atque ii oppidorum este faeta, ut posteris nostris monimenta re s m livosa esse Mideantur . audite etiani singularem eius m ladices cupiditatem, audaciam, amentiam, in ijs praeo sertim sacris polluendis, quae non modo manibus attinuit s , sed ne costatione quidem uiolari fas fuit. Sacras rigm cereris est apud Catinenses, eadem relidone, quat Romae, qua in caeteris locis, qua prope in toto orbe terra, rarum . in eo sacrario intimo fuit flignum cereris perus , , 4niquum: quod uiri, non modo cuiUmodi esset , sed ne esse quidem sciebant: aditus enim in id sacrarium. non est uiris: sacra per mulieres, ac ni bies confici μα is i sint. hoc signum noctu dum istius serui ex illo reli
si simo , atque antiquissim Ofano sustulerunt. postridiens sicerdotes Cereris, atque illius fani antistitae, maioresn t ηatn , probatae , ac nobiles mulieres , rem ad magistrara iiiij t s suos deferunt. omnibus acerbum, indignum , luα I egosum denique uidebatur. tum iste permotus illa
503쪽
quem reperiret, quem ea fecisse insimularet , daret
operam ut is eo crimine damnaretur, ne ipse esset in crimine. res non procrastinatur: nam cum iste Catinam profectus.esset, strui cuiusdam nomen defertur is acucusatur: si dii testes in eκm dantur: rem cuneius senatus Catinensium legibus iudicat. sacerdotes uocantur :ex bis quaeritur secreto incuria, q id esset faetum,
quemadmodum arbitrarentur signum esse ablatum . restondent illae, praetoris in illo loco seruos esse uisos . res , quae esset antea non obscura , sacerdotum testimos nio persticua esse coepit. itur in consilium : seruus illi innocens omnibus sententque absoluitur, quo facilius uos hune omnibus sententiis condemnare possetis . quid
enim postulas Verres quid siperas ' quid Φecites
quem tibi aut deorum , aut hominum auxilio putus
futurum ἰ eo ne tu feruos ad stoliandum fanum
mittere ausus es, quo liberos adire ne orandi quidem causa fas erat ἰ bis ne rebus manus afferre non dabistasti , a quibus etiam oculos cohibere te reli onum iuuνα cogebant ζ tametsi ne oculis quidem captus in bat fraudem tam sceleratam , actam nefariam decidisti: nam id concupisti, quod nunquam uideras: id inquam
adamasti , qκod antea non Upexerras. auribus tu tanα tam cupiditatem concepisti, ut eam non metus , non religio, non deorum uis , non hominum existimatio contineret . a ex Eiro bono, credo, audieras, et bono ductore. qui id potest qui ne ex uiro quidem audire postueris . audisti igitur ex muliere ; quoniam id uiri neαq e Midisse, neque nosse poterant . qualem porro illa foe minam fuisse putatii iudices, quam pκdicam, qκα cssm
504쪽
IN VERREM. 236 Verre loqueretur quam religiosam , quae sacrarium s ollandio tenderet rationem' at minime mirum , quae sacra per summam castimoniam uirorum , ac mulieα
sph rum sunt, eadem per illius stuprum, ac flagitium e serui, i se uiolata. quid ergo ' hoc solum auditione expetere coes in pit , cum id ipse non uidisset immo uero alia complatira. ex quibus eligam stoliationem nobiliί imi, atque uia aut uisimi sani: de qua priore actione testes dicere auiti a distis. nunc eadem illa quaeso audite, diligenter, sicut adhuc fecistis, attendite. I Uula est Melitu iudi: sa ces,satis lato ab Sicilia mari, periculosis disiuncta: in
qua est eodem nomine oppidum, quo iste nunquam acαμ. cessit. quod tamen isti textrinum per triennium ad mκd ly lisbum uestem conficiendam fuit. ab eo oppido non loniis ' ge, in promontorio fanum est Iunonis antiquum: quod in tanta religione semper fuit, ut non modo illis Punicis bessis, quae in his fere locis nauali copia gesta, atque versata sunt, sed etiam in hac praedonum multitudIα ne semper inuiolatum, sanctum ; fuerit . quila etiam his hoc memoriae proditum est, classe quondam Masinisse, reos ad eum locum appulsa, praefectum regium dendi tes eburneos incredibili magnitudine e fano sustulisse, o eos in inficam portasse, M inisses donasse: reα quidem primo deleritatum esse munere: post, ubi in dia set unde essent, statim certos homines in quinque: remi misisse, qui eos dentes reportarent . itaque in his inscriptum literis Punicis fuit, regem Masinissam imprudentem accepisse, re cognita reponendos, restituen; dosq; curasse . erat praeterea magna uis eboris, multa ornamenta, in quibus ebκrneae victoriae antiquo ore-
505쪽
LIBER VI. re , de summa arte perfectae. baec iste omnia, ne multis morer, uno impetu , atque uno nuncio, per seruos Venerios, quos eius rei causa miserat, tollenda, atque albortanda curauit. pro dij immortales, quem ego bouminem accuso ρ quem legibus , ac iudi tali iure persea quor ' de quo uos sententiam per tabellam feretis e diis eunt legati Melitensis publice , stestatum templum esse Iunonis, nihil istum in religiosissimo fano reliquisse; quem in locum classes hostium sepe accesserant, ubi plaratae fere quotannis biemare solebant ; quod neque praedo uiolarit antea , neque hostis attigerit, id ab uno isto sic stoliatum esse, ut nihil omnino sit relictum. blanunc aut iste reus, aut ego accusitor, aut hoc iudicium appellabitur criminibus enim coarguitur, aut fu 'iscionibus in iudicium uocatur' dii ablati , fana uexata,
nudatae urbes reperiuntur . earum autem rerum nutilam sibi iste neque inficiandi rationem , neque defensdendi facultatem reliquit: omnibus in rebus coarguis tur a me, conuincitur a testibus, urgetur confessione sua, manifestis in malefici s tenetur, et manet etiam, ac tacitus facta mecum sua recognoscit. nimium mihi diu uideor in uno genere uersari criminum: sentio iudices occurrendum esse satietati aurium , animorumq; uestrorum . quamobrem multa praetemmittam . ad ea autem , quae dicturus sum, reficite vos quaeso iudices, per deos immortales , per eos ipsos , de quorum reli ne iamdiu dicimus , dum id eius facinus commemoro, profero, quo prouincia tota commota est. de quo si paulo altius ordiri, de repetere memoriam reliraonis uidebor , ignoscite . rei magnitudo me breuiter perstrin*
506쪽
IN VERREM. 23 γrere atrocitatem criminis non sinit. Vetus est haec vis nis iudices, quae constat ex antiquissimis G corum literis , atq; monimentis ; insulam Sicilium t Otum esse ceu reri, er Liberae consecratam. hoc cum caeterae gentes siearbitrantur, tum ipsis Siculis tam persuasium est , ut imis eorum insitum, atque innatum esse uideatur: nam ρν natas est bas in his locis deas,.fruges in euterra primum refertas arbitrantur, π raptam esse Liaberam, quam eandem Proserpinam uocant, ex Ennena fium nemore ; qui locusqucd in media est insula situs, umbilicus Siciliae nominatur. quam cum inuestigare,er conquirere ceres uellet, dicitur insium masse taedasiis ignibus, qui ex Aetnae uertice erumpunt: quas sibi cssm ipsa praeferret, orbem omnium peragrasse ter α,κm. Enna autem, libi ea, quae dico, gesta esse memo*rantur , est loco praecelso, atque edito: quo in summo est aequata agri planities, π aquae perennes: tota ueraro omni aditu circuncisa, atque dirempta est . quam circa lacus, lucis sunt plurimi, lectissimi flores omni tempore anni: locus ut ipse raptum illum uir nis, Dem, iam a pueris, accepimus, declarare videatur: . etenim propter est stelunca quaedam,conuersa ad aquisionem, in inita altitudine, qua Ditem patrem ferunt repente cum curru extitisse, abreptumq; ex eo loco urrrasnem ferum astortasse ; π subito non longe i sγra αci sis penetrasse sub terras , lacums in eo loco repente extitisse: ubi usque ad hoc tempus sγracusanifestos dies Gniuersarios agunt, celeberrimo uirorum,mulierum sconuentu . propter huius opinionis uetustatem, quod tetrum bis locis uestigia, ac prope inclinabula reperiunα
507쪽
tur deorum, mira quaedam tota Sicilia priuatim, de pus blice religio est Cereris Ennensis: etenim multa sepe proudigia uim eius, numen, declarant, multis saepe in dist icissimis rebus praesens auxilium eius oblatum est : ut hese influla ab ea non solum diligi, sed etiam incoli, custodiri uideatur . nec solum Siculi, uerum etiam caeterae gemes, nationesq; Ennensem cererem maxime colunt. etenim si Atheniensium sacra summa cupiditate expetuntur, ad quos Ceres in illo errore uenisse diciutur, fruges, attulisse: quantam esse religionem consuenit eorum, apud quos eam natam esse, Er 'ves inuuenisse constat itaque apud patres nostros atroci, ac diffiti re . tempore,cum Ti. Graccho occiso magnorum periculorum metus ex ostentis portenderetur, P. Mucio, L. Calpurnio consulibus aditum est ad libros Sibγllinos: in quibus inuentum est,Cererem antiquissimam placari oportere . tum ex amplissimo collegio decemvirali sacerdotes populi R. cum 'esset in urbe nostra Cereris pulcherrimum, magnificenti simum templum, tamen useque Ennam pr icti sunt: tanta enim erat auditoritas, o uetustus illius religionis, ut, cum illuc irent, non ad aedem cereris, sed ad ipsam cererem proficisci uiderentur . non obtundam diutius aures uestras: iandudum stertar, ne oratio mea a sena ab iudiciorum ratione, πquotidiana dicendi consuetudine esse uideatur. hoe disco, hanc ipsam Cererem antiquissimam, religiosi is mam, principem omnium sacrorum, quae apud omanes gentes, nationesq; fiunt, a C. Verre ex suis temoplis, ac sedibus esse sublatam . qui accessi lis Ennam,uia distis simulacrum cereris e marmore, π in altero tem
508쪽
NI N U E R R ga Myo Liberae . sunt ea perampla, at ae praeclara , sed non ita antiqua . ex aere fuit quoddam modica amplitudine, ac singulari opere, cum facibws, perantiquum, omnium illorum, quae sunt in eo fano, mulio antiquisse fimum. id sustulit: ac tamen eo contentus non fuit. an αte aetem Cereris,in aperto, ac propat ulo loco, signa dreo sunt, Cereris linum, alterum Triptolemi, re pulcbem rima , perampla. bis pulchritudo periculo, ampliαfudo aluti fuit, quod eorum demolitio, atque a 'ortatio perdissicilis Midebatur. insistebat in manu Cereris dixtra simulacrum pulcherrime faelum Vidioriae hos iste e signo cereris auellendum , astoriandums curauuit . qui tandem istius animus est nunc in recognitione scelerum suorum, cum ego ipse in commemoratione
eorum nonsolum animo commouear, uerum etiam cor
pore perborrescam uenit enim mibi fani, loci, rei latanis illius in mentem: uersantur ante oculos omnia ; dies ille, qEo ego Ennam cum uenissem, praesto mihi sacer αὀotes Cereris cum infulis, ac uerbenis Isterunt; concio, conlientusq; ciuium, in quo ego cum loquerer, tanti feritμs, gemitusq; fiebant , ut acerbissimus tota tirbe iuuictus uersari uideretur . non illi decumarum imperia , non bonorum direptiones, non iniqua iudicia, non imo munissimas istius libidines, non uim , non contum eo h s,quibus operti, oppressis erant, conquerebantκr: cerem numen, sacrorum uetustatem, fani religionem, fius sceleratissimi, atque audacissimisiupplicio expia αri nolebant: omnia se caetera pati, ac negligere dice σbant: hic dolor erat tantus, Et Verres alter Orcus uera
509쪽
L I B g R VI. abripuisse Cererem videretur: etenim urbs illa,non urbs uidetur, sed fanum Cereris esse: habitare apud sese ceis rerem Ennensis arbitrantur: ut mihi non ciues illius ciuitatis , sed omnes sacerdotes, omnes accola , atque antistites Cereris esse uideantur. Ennae tu simula crum cereris tollere audebas Ennae tu de manu Cereris Vis Elarium diripere, deum deae detrahere conatus es equorum nihil uiolare, nihil attingere ausi sunt; in quibus erant omnia, quae sceleri propiora sunt ; quam religioni tenuerunt enim P. Popilio P. Rupilio consulibus illum locum serui, fugitivi, barbari, hostes. sed neque tam strui illi dominorum, quam tu libidinum : neque tam fugitivi illi a dominis, quam tu a iure, maleragibus: neque tam barbari lingua, er natione illi, quis ntu natura, ' moribus: neque illi tum hostes homini, bus, qua m tu diis immortalibus. quae deprecatio est litur ei reliqua, qui indignitate seruos, temerit te fugitiuos, scelere barbaros , crudelitate hostes uicedixit laudistis Theodorum Numinium, O' Nicausionem Legatos Ennensis publice dicere, sese a suis clauibus haec habere mandata, ut ad Uerrem adirent, πeum simulacrum Cereris, o Victoriae reposcerent: id si impetrassent, tum ut morem ueterem Ennensium conseruarent , publice in eum, tametsi vexasset Sicialiam , tamen, quoniam haec a maioribκs constituta acu cepissent, testimonium ne quod dicerent: sin autem ea non reddidisset, tum ut iudicio adessent , tum uti de eius iniurique iudices docerent, sed mulio maxime de reoligione quererentur . quas illorum querimonias nolite per deos immortales asternari, nes te contemnere is
510쪽
u t s IN VERRε M. 239 negligere iudices. aguntur iniuriae sociorum: agiturnis legum: agitur existimatio, ueritasq; iudiciornm. εκα sunt omnia permagna , uerum illud maximum :tanta religione obstricta tota prouincia est, tanta μα perstitio ex illius facto mentes omnium Siculorum o ac pauit, ut, quaecunqκe accidant publice , uel priuasum incommoda, propter eam causam, scelere istius, ea ueni re uideantur. Audistis Centur inos , Agyrinenases , CatineUs, Herbitensis, Ennensis, complures arados publice dicere, quae solitudo esset in agris quae udrastitas, quae fuga aratorum, qκam deserta, quam inaculta, quam relicta omnia. ea tametsi istivi multis , o uariis iniuriis acciderunt, tamen haec una causa in opinione Siculorum plurimum ualet, quod, cerere violata , omnes cultus, fructusq; Cereris in bis locis interiisse arbitrantur. medemini religioni sociorum ius dices: conseruate uestram auctoritatem: neque enimbaec externa nobis est religio, neque aliena. quod si esset ; si suscipere eam nolletis ; tamen in eo, qui uioratisset, sancire uos uelle oporteret . nunc uero in coma 'muni omnium gentium religione, inq; bis sacris, quae maiores nostri ab exteris nationibus adscita,atque accersita coluerunt ; quae sacra, ut erant re vera, sic Vα pedari Graeca uoluerunt: negligentes, ac dissoluti sic piamus esse, qui possumus f Vnius etiam urbis, Omnium pulcherrimae, atqκe ornatisimae, Syracusaarum direptionem commemorabo,stin medium pro feram iudices, ut aliquando totam huius generis ora tionem concludam, de definium. nemo fere uestrum