장음표시 사용
22쪽
NATURALIUM EXPERIMENTORUM SPECIMEN.
Pora , eorumque proprietates versatur, quaeque Physica appellari solet, Observationibus, Experimentis , Ratiocinatione innititur. a. Simplici observatione accurate, &diligenter id inspicitur, quod natura agit sponte sua, nulla artis accessione. g. Experimentis exploratur aliqua naturae actio, quae a natura ipsa per artem exprimitur. . Ex iis, quae observationibus, &experimentis deprehenduntur, per anab-sio deducitur, quae sint naturae vires, legesque virium simpliciores, ex quibus variorum effectuum ratio per Onthesiv comparatur . Utraque hac methodo optima A ratiocinatio
23쪽
rat ocivatio conficitur, qua rerum caussas perscrutamur.3. Recte, ac sapienter methodum , de regulas ratiocinandi sic tradit Nextonus Tet Quemadmodum in Mathematica, ita etiam in Physica, investigatio rerum dissicilium ea methodo, quae vocatur anablica , semper antecedere debet eam, quae appellatur Ou- thetica. Methodus analblica est , experimen.ta capere, phaenomena observare; indeque conclusiones generales inductione inferre, nec ex adverso ullas objectiones admittere, nisi quae vel ab experimentis, vel ab aliis certis veritatibus desumantur. Impothes ex enim in Philosophia, quae circa experimenta Versatur, pro nihilo sunt, habendae, Et quanquam ex observationibus, & expcrimentis colligere inductione non sit utique generalia demonstrare; at haec tameni ratiocinandi methodus optima est , quam se
ferat natura rerum , tantoque firmior existimari debet illatio,. quanto inductio sit generalior. Quod si ex phaenomenis nihil , quod contra opponi possit, exoriatur , conclusio inferri poterit universalis
24쪽
Et si quando in experiundo postea reperiatur aliquid, quod a parte contraria faciat itum demum non sine istis exceptionibus altarnetur conclusio oportebit. Hac ava si licebit, ex rebus compositis ratiocinatione colligere simplices, ex motibuS, vireS mouentes s & in universum, ex effectis caulas; ex caussisque particularibus, generales , donec ad generalissimas tandem sit deventum. Atque haec quidem est methodus anablica. nthetica est, caussas investigatas, & comprobatas assumere pro principiis, eorumque ope explicare phaenomena ex iisdem orta , istasque explicationes comprobare. Neaetonianae philosophavdi regulae sunt.
I s. Caussas rerum naturalium non
plures admitti debere, quam quae & verae sint, & earum Phaenomenis explicandis sussiciant.
. Ideoque Effectuum naturalium esusdem generis eaedem sunt Caussae.
25쪽
8. Qualitates corporum , quae inter Ut & remitti nequeunt, quaeque corPOribus omnibus competunt, in quibus experimenta instituere licet, pro qualitatibus corporum universorum habendae sunt. IV. p. Propositiones, & conclusiones ab experimentis deductae pro veris & accuratis habendae sunt licet contrarium hypothesis quaelibet statuat J , iisdemque
firmiter inhaerendum, donec phaenomena alia ipsas vel accuratiores, vel exceptioni obnoxias ostenderint. IO. Itaque vel ipsas a doctissimis viris confictas hypotheses deserere juverit, quippe, ut Verulamius ait, non est fingendum, aut excogitandum, sed inveniendum quid natura faciat, aut ferat. Quare non immerito propositum nobis est, non opinionum commenta referre, quae delet dies, sed experimenta physica non verbis tantum indicare, sed & conficere, & fidelibus oculis exhibere.
26쪽
artificiis Mechanicis , alia Chemicis artificiis perficiuntur. Ubi explicandis viribus legibusque naturae satis erit machinis uti , nempe instrumentis, quae ita consti ucta sui,
ut eorum ope gravissima onera , ingentesve moles mi parva moveantur, artificii S utemur Mechanicis: Ubi opus erit dissolutione comporum in partes, ut vocant, integrantes, vel resolutione in partes constitutivas, Vel compositione, vel imitatione mixtionum, ac resolutionum naturalium, Chemica experimenta adhibebimus. I a. Quoniam vero Physica Experimentalis, hoc est scientia natura Vis eorum, quae per experimenta innotescunt, ad haec poti
simum referri potest, ad MECHANICAM, adHT DROSTAT ICAM , ad AEROME
T IAM, ad OPTICAM, Primum ea suscipimus expendenda , quae ad leges motus pertinent, eumque ope machinarum maiorem , vel celeriorem producunt, quam alia vis data nude applicata Producere posset .
27쪽
-M (6 do is . Alterum sibi vindicabunt locum Hydrostaticae Phaenomena, quibus explicari poterunt diversi effectus a gravitate, vel ab elaterio fluidorum pendenteS, sive fluida inter se comparentur, sive solidis corporibus opponantur. I g. Inter fluida aer merito recensetur, ideo statim tertio loco sequetur Ae-rometria , qua proprietates & effectus aeris contemplamur , & quum in aere ipso haec in primis observari soleant, Gravitas, Elaterium, Condensatio, eadem accuratissimis
experimentis ostendemus .i i. Quarto demum experimenta exhibenda erunt, quae circa Opticam veris
tantur, & quomodo radiis vel directis, vel reflexis , vel refractis peragantur visio ,
explorandum. 6. Quum vero muneris nostri minime sit Matheseos, & Physicae protheo-
Iias tradere, earum plerasque, ne videamur quod alieni ossicii est arripere nos velle, pro iam cognitis, planeque perspectis habebimus, & eas tantummodo , ubi opus fuerit, in mentem sedulo revocabimuS.
28쪽
Suae ad Mechanicam pertinet. IT. Ac primo, ut propositum m. perius ordinem consectemur, diligenter observare oportet machinas, qoae ad Mech nicae leges animo comprehendendas plurimum pertinent. Mechanicae appellatione intelligimus mentiam motus, , virium moveU-Hum. Vis dicitur, quae motum producit. I S. Punctum, in quod gravia tendunt, vel actu moventur, dicitur centrum gravium. Linea vero e centro gravitatis ducta in centrum gravium, linea directio
I'. Centrum gravitatis ostenditur, si omnes partes corporis in quocumque situ positi, sint in aequilibrio circa idem punctum in corpore.
EXPERIMENTUM I. ao. Si corpori inclinato ABCD(Tab. L Fig. a 8.), quod innitatur basi CDLΚ, adeo ut linea directionis EF
29쪽
-o ( 8 3 a cadat intra basim , imponatur pondus ABGH, centrum gravitatis integri corporis, nempe utriusque corporis simul juncti, ab E adscendet in I ; & quoniam linea directionis ID cadet extra basim, integrum corpus decidet.
ai. Ligni tres construantur ad formam litterae Zeta ABCD, (Tab. I. Fig. 22. ad oram tabulae hori Eontalis E F collocetur hujusmodi machina verticalis , in superiore ligno AB parallelo ad horiZontem cubus marmoreus G ponatur: non decidet machina, quae sine eo pondere stare non posset.
EXPERIMENTUM III. aa. Tribus lignis triangulum AB C(Tab. I. Fig. ag.) construatur, cujus basis CB sit aequalis axibus duorum conorum,
qui simul juncti sint per bases GF. Subjiciantur basi CB duo sustentacula CD, BE
30쪽
BE radio basis conorum GF breviora. Si coni illi duo ponantur super extremitatem A, videbuntur adscendere in C B ubi maxima est elevatio 3 centrum tamen gravitatis descendet. as. Ex hisce deducitur caussa, quare corpora quaedam planis inclinatis imposita, devolvantur, & alia simpliciter labantur; veluti corpus A ( Tab. I. Fig. ag. 3 impositum plano inclinato C D devolvitur, & corpus B simpliciter labitur. ag. Laevissimus eburneus globulus impostus plano inclinato crystallino laevi simo labitur 3 aspero plano impositus devolvitur.
23. Cognitio centri gravitatis, & lineae directionis apta est explicandis aliquibus animalium motibus. 26. Centrum gravitatis in homine inter nates, & pubem consistit.
ita sedeat, ut cum femoribus crura angulum rectum BCD conlii tuant, femora quoque cum trunco sint ad angulum rectum ABC, surgere non poterit, nisi prius B humerOS