장음표시 사용
141쪽
rium di sipem accipitideinde qfi deest iustitia. quoc τ
i modo alias iurat illicini .ex hoc ipso falsitate incurιri in se obligat ad id uius orium faciet aenio quado est indiciumr cum indiscrete iurat, ex hoc ipso pcriculo se cdmittit misitate incurrendi. sio queritur utria iurares tilii pro vita,et rebus seruandis,simperiuri,urnon,qth ut Arist.diox non est periurus, qui inuitus falsum iurat, sed qui iurat pro taeda vita, initim iurat,qm mctu mortis iurare vi, silr qui falsum iurat pro rei bus atq* bonis seruatis,et inuitus iurat,qili metu amissionis bonop ,sine quibus vita non pol ter uari. uriste nulli alii rum qui uisum iuram metu mortis ab esse periuros et iii dubio rcal inuiti iurant. qtii xo falsii3 iurant mena amissionis bono*,eos piresse dicum,sta vel metu am: lsionis Oium bonop, et hos sic latius iura res dicunt non esse periuros, qrii multi iurant. vel metu amissionis quoru&3 bonop. sine quibus piu vivere,et hos inr1tes falsum, volus esse per uir ad aut quia per amissione olum bono p .aminii vita,per amissione ali/quota bonop, non amittit vinia.Sed oesbi erran ili rari indicit ι' sibi cop actionesqus fiunt metu mor tis sunt simplr volutaris et sm ill uiuolutans, m em conditiones paristulares rines quas attendunt actus morales fluat volnntaris ergo simpla volutaris. in vassint inuolutaris igitur qui insim iurat metu mortis, , metu amissionis ori ,vel aliquo* bono*,m5 in cnter Codribe et tilium iuret, periurus est. deinde qucris inruperiurus diuamdatiar metu mortis, vel mein amissionis bonop aliquarina a iudicibus sum puniendi .leges exclamanthmoi penu ros solu delim me ultorcy.qua cum peccent mortaliter. et dens ultor sit riccatoru3 verus,et solus, ideo bene ducum leges millismodi periuros solum deum babere vibloremta xo non a iudicibus,probatur qitonia 3 id χιcerunt non gratia decipiendi principaliter,sed gra pro prie saluta Rest aute de iure nanirali, ut quis se,et sua bo/na seruet. Igitur non merentur rinam aliquam nec otiditiariam ut utar verbis uiristarum nec extraordina/ria unde quatenus non fallendi gratia peierarum i ullasn Videntur maam m eri quatenus verum mim insduxerunt testem falsi. um habent visore hanc ratio ncm considerans pomifer extra de iureiurado eaquPstione , qus ponitur ana sacramenti vinculo absoluamlur, qui illud inuiti pro vita et rebus seruandis fecerat: Dicit, nihil aliud arbitramur ut quod an lecetares no/stri Romani pontificcs arbitrati luilla noloentiar, qui talcs a iuramenti nexibus absollieruntic terum ut agatur cosultius, et auferatur materia inerandi. non eis ita
expresse dicatur. ut iurameta non servent. Sed si ea nostilenderint non ob hoc sunt liquas pro mortali crimi/ne puniendi Rex etiam Lad inaus per legem voluit principatri in propria causa cum periurauerit,in nihilo esse pudendumvir periuruginiit pro se suism bonis seruandis falsum iurat, solum Deum ollandit, quatenus deum o cit testem insi et sic dignum est, ut solum deus vltorem habeat. Quia vi non periurat ut iudicem tib
t ae quibus igitur oporteat et bortati et debortari, et vituperare et i laudare, et accusare et defende .l re, et quales opiniones,et apposi l tiones utiles sint ad boru3 pe
sua liolus ric sunt. De bis eat 3 et ex bis ei Didymel nata colligiatur, ut de unoquom se ncre orationum propria sit dicere. st 'res in ura inctum est psuade, ire pol ex parte orationis, et parie dicetis,et ex parie audicii Rex parte ila, dem orationis, bifaria aut persuasione ani
ficiali aut inartificiali. et hac utram Deo .
suasione dic nim est libro pax paue ruo audietis, aut ipsu3 astic lento,aut ipsu3 dclcciado,de Psuasione Delectationis et fecima dicet lim' 3 ubi agit de qualitatibus, et partibus orationis et de elocutione de Psuasione vi ex parie dicetis,et ex parte audientis, d est in ali edo gemus in hoc liae 2 Arist.ergo voles agere de persuasio. ne,que est in asticillo. primo epilogas qliscum in molib' declarauit, postea accedet ad pertractandia de uriupsuadent in asti credo de prima parte dicit. Ex qlubus igitur oporteat et bortari et de Nan, iquam ad orati nes,quc flut in genere deliberativo,tet vituperare et laudare, Jquitu ad orationes Alis sunt in genere demori anno,tet accusare,et defenderetqtiamu ad orationem sunt in genere indicialia i quales opin: ncct,et a pones
miles sint ad borii permagones,lqu sfiunt in ci generea. c sumis pertractata ub' param libro p dicta sunt argumentop genera,quibus suadere, ac dillisadere possumus in deliberationi ,et quibus vituperare et lati ire pollamus in demostrationibus, et quibus accusare defendere possumus in iudiciis icis sum et in fimo iii bro opiniones et Ipbncs,qtis utiles stini ad tacienda fides in his.5 est in deliberationibus, mronibus, atque iudicus.cuius ca3 repetit, et dica,tde his mi3J .snon, bus et opinionibus, et ex bis enim J.s. Nonibus et πυnionibetemhrmema a colligunt, latqῆ conficiunt,tri de unoquoq3 genere olonua pria sit dicere te cenio O egimus dexpositioniburqonibus Possumns agere. de oratione couenlemi unicuiq3 generi,ut dicis est i tur ut primo libro egimus et de generibus argu ors quibus utum metorcs, et de apponibus, et qbnibus xvicto qui potius extortores, Gei ,-- volunt periurium etiam in causa principali esse puniendum,et si non rina orsinaria saltem extraordinaria potissimum cum periuruim fuerit alicui pRiudicialeati licet bta dicant, non probarunt per leges directe c diacentes, sed per quasda3 lem extornones,vel ut remusi tur euersioneaequibus millo pacio est cretendum.
c pauca deperiurio furis primi radii.
bum opiniones grice est in veteribus tristationibus lcgil corrupte oppositione intelligit aut Aristo43er opiniones,qdnes. quas et grici ibeses vocat dest sargumeta collum is PMnes aute intelliga partes argumento zAus sumuntur a locis, ex quibus argumenta consta Aliter quom Egidius verbum p bralem sente uas,et tue vult Aristo taxilla sentctias quo isto nones ipsas bymemani. ἔ dime x nes, quoad pmillas enim emat vel aliter per sentet si mei ligul elemM,IqM vinute ingredians em memata. da pones auremul ingrediani bi memata risu
142쪽
ut G exponit tenta 3 corruptum.Tuctenus de epilogo.
CQui a sit iudicii gratia est restorica,nam et
consilia ludicant et sententia iudiciu est ne cesse est adoratione non solum speclare,ut ipsa demonstrativa et credibilis sit .sed ut ipse quo Q et iudex qualis quidam si M.
Lut dici ucst planio libro duplr rhetor psuadet. rut s3rem,et hoc dupla,artificialiter per arguincia , avi marii sic ali Rr,et inci rern,ut cum P. uadet perca, qu no sunt orgumenta,qu et sum triplicias parte dicetiopcrmoratam persuasione. ut ex parte audientis, dupla aut audietem anicaedo it delectado,quare cum epilogesichnuc apponis ea, qus hoc Go liae vult p:ractareor diciet. Qin aule 3 rhetorica est iudicu gratia, iboc cst ut trabamus auditore ad mensunt nosti imul primo libro dictu est,ubi dirimus oratoris fine esse facere fide in alio, cuius ratione repelit, et incit, tum eti audientes in cotionibusu silia iudicat,J et hoc quantu ad genus delibera timim,et sic ibetorica costilium est causa uidita. Let sentem iudicium vid id et inla,que sit in soro, iudicium est, et sic metorica vid cialis iudic i ta est. Simili rone ad cere poteris licet iple no addiderit et) rbe torica demostrauita iudicu ca est, quare eis metorica est ut persti aideat ac in alio fide faciat, et iudiciu . ypterea c&ludit,et dicit,t necet se est ad orationi. Lad tbetorica qui est de oration et non solum spectare, ut ipsaJotot demostrati
ualet a baliua, tr credibilis sit, J que fecit pino lib'.υ3 τι ipse quo Pl.Lrbetor, et iudex qualis quilam stat,l et ita opus est piractare ua boc sido ici' oe η'per quς prscrim Psuademus et ex parte dicetis, et ex parita audientis assici edoaest igit vis ronisJurn rbetorica sit,ut persua/deatne orica magere de hs oibus, si is pc uadere postumus r*ii persuadere possumus et sm rem, et P ea s sumutur ab ipso dicite,et ab ipso audi cte,de his olibus rhetorica crit quare cu primo libro d ciu sit De ς', P qus Psuademu fm rem,hoc scoo et terno libro Men. dum cst nobis de hs, quibus prser rem persuademus. Y Quo no ad verba attinet, per verbum illud xetaris,N cecle, latine in iudiciti, persuasione intelligiLna rbe, lor est, ut persuadeat, et audies iudicct. Pentelia pis Πεα est ει ἡ γε et la ine iudiciu et persi lasso cit, unde in cotionibus ii dictu est pers iasio deliberis iv.et in causis iudicius est persuasio iudicis. 3n demtonibus Aio iudicium est pcrsuasio spectat op . ergo rhetorica ois iudicuhoc est persuasionis ca est. et sic quἴsio ad persuasion
faciunt,ad rhetoro attinet cosiderare. et tu dixisse tuti e quom, i rhetore intellexit, qin dicit,et cla dixisset, t et iudex,J intellexit eum,cui rhetor conat persuadere, siue sit contionator,tae uider fiue spectator. uterq3 enl3 fie/ri d3 qualis quide iam dicens talis fieri d3, ut sit aptus
uadere diens M talis, ut sit aptiis accipere persuasione.et cum ditisse aut ipsa Demostrat via,et credibilis si lintellexit quo ad ea Avilaus rhetor indet sin re3. et cum dixisse ased ut ipse quom et index qualis quida3sal,lintellerit quoad ea,quibus rbetor persuadet plerrem, de quibus nunc est intentio.
Camultum ensin differt ad fidem, mali equidem in costi is deinde quom in iudic Is, quale queda 3 videri dicente, et ad eos puta
ri se baberi quod a modo ipsum. Ad bsc autem et si ipsi dispota quoda modo sint.
c Quia eccepit ea, si sumunt ex parie dicentis, et ea,qiumunt x parte audientis ad fide facere et persuasione*,
exponit nunc istud ,et dicit.t multu3 enim differa ad sitidem hoc est ad pei basione facienda, maxime quide lac principaliterim cositos, set deliberauom deinde quoq3l seculariet in iudicus, i atque causis, quale quem ea videri dicente et adeost. .auditores ipsu3l dicentes trigari se hie quodam odol. .sic vel a tr allacui3, ut bonu,et prudente,et anucta vel se bie cotra, Iad hccaut,llaciunt ad fide facienti, et si ipsi l. sauditores subdi possit quodam odo sinu.sama es, vel comiserames, nil co tradic inqua duo faciunt ad per visione no squaliter, qr mi xime et primo h duo iaciunt ad penuasione in psilqs, deinde et secutario in iudicus ac causis tacuit aute,quo mo faciat in ad pisiono in Pomponibus,qa postea dicet sibus perspicam est,qni tu qualitas incens, e qualitas audientis variat iudicui. std x o sit qualitas vicent: s,adue qualitas audientis Mostea dic uur.
LQualem quedam igitur videri dicent , utilius ad consilia est, siffici aute quodamo
LQuia accepit qualitate diceti', et affectu auditoris n5 pariter facere ad perisione ,nuc per modu pclusion illud epilogat,et dicit ictitate mi da3 igitur viden dicet iboc tu qinlitas oceus, tutilus ad cosilia cit,am. ci aut queda modo auditore,l hoc est assccc auditoris, est vultustra sentetias: siue iudicia. S; dices b c duo magis utilia esse ad cosilia ranus aute adiudicia,nunc aut dicit qualitate tacetis utit: ore else in deliberationis
bus,et allicere auditore utilius esse in sentetus,tgit non
vides Aristat bi costans. fortasse prima coi aratio sun/pliciter facta est.Rba aeo facta est Fin quil,qb quo mo/do sit in processu libri intelligetur.
Canon enim eade videtur amantibus, et ijs, qui oderunt. nem iratis, et mansucte se ba bctibus: sed vel omnino diuersa, vel magni tudine diuersa.
E cum dixisset qualitates dicetis. t emccreandiente lacere diua3 in Psuadendo a sic exponit, quo mo amere audiente facit dua3 in psua doma primit postea declarabit.est et pro parre declarauiAria rP qualitate 3 dicentis auditor putat im dicente sic se bie ad eum,ut ille se dis ad scinam cu credat eu esse suu amicis, putat eua eu3 ea facere, O ille sibi facit. Quare suppones B.dcclarat quomodo affectus audieiis variat iudiciu in causis,et dicit.
rat,neque iratia et masutae se talibus,s3liudicia viden cluet oino diuersadita,m nullo pacto iudicia,q vid ramitibus, videant q3Ani oderunt, et iudicia,qui vinditur iratis, nullo pacto videan rus, qui mari suete te tantanti saltet videtur magnitudine diuersa uidest differe. Da m magis,et minus.qnli amas minuit,et odio babena ampliscat,vel contra amans amplificat, odio bus extς nua ut statim exponetur. sic etiam disserunt epud ira,
Casum amanti quide3 ille de quo lacit iudi
citi aut nulla aut paruam iniuriam secisse vi
detur. ei autem,qui odcrit contra.
si ExemplumAb accepit nunc exponit de amante, et de
eo qui odio babet,qtii per hanc ide3 pateb. t de masuratis,et iratis,et dicit, dico ante iudiciu esse diuersum amoti et ei qui oderit, ta la3 amiti quideircintille, de quo l
143쪽
a laxamans indicium frest autnullam, mi parviI mi urum fecisse vides, let sic aut abs tuta aut in partiis puniet. ei mei iudici, qtu oderitis αμ ipsum,t contra Jvidebis nam iudicabit magnam secule imuria, et sic puniet in magnis.Simili modo dici pot de iudice irato a reum, et de iudice, qui mansa te se v3 ad reum.O quia perspicitum est Aristo non exposuit.
LEt cupienti quillo et speranti, si sitq; suturii 3 est iacmidia et fore, et bonum fore visedeti despera: ut Do at* Indignanti, contra.
cuni declarasset iudiciu3 variari PP amor et odium, idem Mel arat id spema desperation et dicit. t etiam plius ut in prouerbio Dicit, cupienti quide, et speranti vi sit q6 futurum est uaculum et lares.c a seqlienduS, tet bonum fore videt, J γ cnim facile volumus facile credimu 3, despcrami xo, atq; indi Manu,γra. 1 vidcι turLnem fore pro laqliendi dic fore quod eum nolumus,lare,non credimusar bis ergo vult babere quali talem dicentis,et affectum audientia esse res,de quibus agit rhetor,non quide ut pecuadeat per ea, pira re3, stam persuadeat per eapter rex Sic igitur in hoc et' libro agendu est de qualitate dicenti φ, et de assectu audientis, nam per c ambo metor persuadet fallem pler rem.
i esse,ires sunt causς. tot enim sunt, Pqlis NE ter denarones credimus.
Ecum .pbasset per qualitates dicentis nos persuadere polIe, nunc exponit,qus nam ille sint,et dicit . Eius igitq6 est ipsos dicentes haedignos esse,J id est, ut dicentes ipsi fidedigni videant, i tres sunt caiisq,l et assignat ra tione,et Dicit, tios cnim suntJQuia per qus i siue quas, trier emronesJ i. argumenta credimus 1 dicetibi :ciivAsubaudi non fuerimus affecti erga eos. st denarones enim argumenta intelligit,qus fiunt ad rem.
6 Sutu autem lis prudelitia,et virtus et be
Cerpotvi illas tres causas per Ipria nomina, et dicitit Eut auth irca ius quamus Dices habet fidedignus,lprudentia, et virtus, et beniuolei I. JSed P:ces prudemtia virtus est,igit non 3 ponere in numero cia virtute, fortasse Aristo bic per prudentia intellerit scientia,qui ignotanc opponitur. vel forte per prudentia intellexit rem experienti I,atit intellerit perprud nna virtutem,qus opponit impruderi per virtute aeo bonitate, quc opponit nequitis,et sic per virtute non intellexit genus . coe ad oes virtutes, sed ut vulgares Picut ntegrisatta,qus in nulla spe virtutis determinate continetur.
CN allunt enim in bis,qus dicuntAut consulant aut xpter bμ omnia aut Γpter borum aliquid. aut enim .ppter imprudentiam non recte id sentium aut opinates recte .ppter nequiba3 noqus sentiunt .dicunt. aut pru&tes sis quidit et integri sunt sed no benivoli, iccirco vo tuu contingit eos qui cognosciityoliopania co
ues sint causs, quibus dicetes facile psuadent,pru
denti I, virtus, et binmoletra, probat locoacontrario.
Dicit. fallunt eni3 in qs,qus dicum qui consulunt, isti licet oratores, i aut Prier hec omnia, Iidest , nil Ppter idtraria omnisi Pictarum causap. aut a ter bor mali.
deinde declarat quo modo, et dicit, alit enim a plasmyuidentia 3 non recte id sentium, q6 scilicet dicimtautia sulunt, taut opinantes recteJquod dicunt,et consul ut, i propter nequitiam, non qui sentiunt, dicunt,let consu lunt, vij fortasse oratores i. quid sunt prlidentcs, et integri, lac sincerused non benivoli, iccirco contingit eos,qui cognoscunt, Jqtis consulum,et qui sunt sinceri.et integri .ppter maliuolentiam qua babent erga eos Ri bus persuadent, non optima consulere. 1 igitur per licu ab opposivo dicentes erunt fidedigni, aut xpter me omnia, tet pr ter dicc,mbit .laut a pter aliquid eorum, prsta b c nibi L Sed occurres, qr si dicctes simetri sint, et intcSri,non praua consulunt. non enim cum integritate et sinceritate videt stare boc3nsuper qui male consulit endaciu dicit, sed cum sinceritate non vides stare mendacium.bas questiones mouit Egidius, Egotamedicerem secus elle loqui m moralitatem peripatetici, secus aute sim morali tale cbristiani, nam fm peripatoticos cum sinceritate stat tam prauitas, i mendacium in consulendo,cum. H. consulit orator ad ultione3 in, iuriam tam enim boni alis sinceri fim moralitate; pompateticam possivit ulciscendi causa eos,a quibus iniurias acceperunt,et male consulere,et illis mendacia diceare licet peccet,quia si morale M amicis bene facere, morale est inimicis male facere omnibus modis, sibus fieri potest,et consilio,et verbis et factis Im veram morali. tatem lacus est, ut m tbeologicis scripsimus.Wmni bsc sint fim platanicam moralitate alibi perquiratum dici potest Aristo. esse locutum in rhetoricis,in quibus licet respicere ad opposita.et ita per sincerum, et integri non intelligit vini omni virtute prsditum,sed elim, Fin maiorem panem est bonusanc enim est rhetor, nolicet moralis non possit esse bonus, quin omni virtute sit bonus,tame motor potest putari bonus, qui tame in omnibus non erit bonus. quia igitur Aristo. enumera uit tres causas,quibus homnines sunt si digni, ne es credat albuc esse alias cffs addit, et preter cJtria, Inihils aliud est,quo boles possint esse fidedigim
Hecesse est ergo eum, qui videtur habes: hee ola apud audientes si dedi mn esse. .
Tepilogat cocludendo,qui sit fidedignus, et dici Tle. cesse est ergo lex dictis,teum Alii videi ha re on nia,apud audientes fidedignu esse, iqui aeo aliquid λιrum aliqua in parte in consuleta fidedignum.
LUnde fido prudentes. atm studiosi videantur,ex es utiq3,qus de virtutibus dicta sunt sumendu est. ex eisde enim quispia et aliuM, et stipsum efficiet talem .de beniuolentia au
tem, et amore in his qus nunc de affectibus dicendam.
TQuia aliquis dicere posset Aristo. cum ad faciem: tidem necessarium sit,ut orator videat audienti nisnus,cur non assem loca, ex quibus possim accipi argvi a qus ostent It nos esse bonos audiet laus. qui rospondes se excusat,et dicit. Unde pis prudeles aristudiosi videaturi shomines, ter Ws utim, de virium a dicta suntlin genere demostrativo sumendu3era ibi enim data est arslaudandi, perqua; polsumis Gre, ut aliquis videatur prudens et studiosus, liccinosiuet per eandem artem pollumus etiam facere, vinos νυ deamur prudentes,et studiosi, et ibido data est cars,qm possumus videri lames, et boni. cuius ration sincit, te; eisdem erum quispiam et a 2 et seipsiunestia
144쪽
int latri, Iri. s. vidcatur pruden et boni .licet fortasse
non sit pcr cande 3 enim atri qua possumus facereat aliquis stultoms videat,faccre etia possum iis,ut nos videamur. et sim no solum fide dignus d3 videri studio. sus,sed Nn mollis,ideo dicit, L de beniuolena aut tm et amore quo mo. v3. facere pollaianus , ut videamur be/nivoli,et amantes, in Ws, qui nunc de affectibus, i incintur, diccndii est. per ca em 3 qus de anecubus dicetur, poterimus facere ut non solum alius,led etiam nos vudeamur benivoli,et amant .
CEffectus igitur sunt. per quos conrou diseserunt ad iudicia: quos quidem consequu/tur dolor, et voluptas, ut ira , illiscricordia,
tintor, csteraci buiusmodi omnia, et bis
um egisset de causis,qualitatibiis*, quibus dices Psuadet auditori ad aliad agedu, vel credendu,nuc docet ea, qbus psuasio fit ex parte avduoris. c aut sunt,uagrscis i unt Στα Μ, a nostris m,nδ una rone Picuturiam Boetius vir docilissimus passiones oppellat,glq affectus,vel affectones, iccro aut pernarbanones came quibus qu*a lib' pino diximus. Dis em3 auditores aliter,at maliter affecti aliter alco aliter iudicat. Sunt et qnsda bis annexa luas bumanas codiliones, vel humanas dispbnes appellare pollismus, m fra es, prosperitates,et informia, e quibus postea, Pp pates enim atque infortunia,aliter atque aliter botes afficiunt,et sic de illa aliter atq3 aliter iudica bac rone Aristo.p de affecti coo loco de humanis di ponibus agit.qr Ma definitione iustuci I ficisci,aristo passe tu siue passione describi lino quidern ut e eo agit plis natis,stam eo viii rhetor ad persua du*,et dicit L Assectus iste sum Vr quosl ies ipsiuomon differiit ad iudicia, lidest disserenter iudicandiquos quidem cosequunt dolor,et voluptas, lubi scdia pars est causa prime.na3 ideo
affectibus bomines comoti differenter iudicant,qr cflatius ipsos Osequit aliqd dolor, aliquido voluptas.Er/Ponit aut per ereptum bos, et diciti sunt asit huiusmodi amans, tri ira,m: sericordiapimor, cinram huiusmo di omnia,et bis opposita,Jquibus homines conroti dif
cubus,et licet eaRufoupurat,attineat ad plim naturale, tamen non est nutu aliqua dispulare, licet nos in librox de pulchro satis copiose di perimus: et notitilla etiam de eis primo huius. 'primo itam disserendum est de subiecto actam, nam et Egrdius primo de re hac disserit,et quidem bona ratione,qr sub ictav I pertinet ad do fini ne accidetis: et quia affectus es accidens, ideo de eius subiecto primo disserendum. uam accipiamus primo humana animam,qua bomo ratiocinat,et intelli tesserande,qns ronalis,et sensitiua,et vegetalis est,q6 ita esst supponamus. LExi, sesttur in humana ala triplices poleuas else,na quatenus humana aia e vegetalis, consequutar eam polentis naturales,quq stant generati. Da,et anctiu et nutritiua. quatenus Bo bumana anima est sensii via,ea consequiitur potenuς sensibiles que in strumentis coinngunt quatenus Xo bumana ala est rastionalis,eam cos initur potentis intellec tales. m instellectus,et volsius. pponamus labo affectus esse in laaenalenus sunt in polenis als,hoc enI ita ατ dis Ibrutii a nobis s plus in libris natis pl&ίαunc vel sunt in poestus natibus,et hoc non,qr nalas potens, qccnus
s A pastione d trabiit ala et patit ad id, est agotis.vel sunt in polelsis intellectualib'bet nec bociqisi act s rcgrum potetiam,t instrum eia, quibus no sum comvis pc cnois intellectuales,est et alia ro qui affcctus lunt, ubi corporea trasmutatio est,et ui ac tib ' intcllectistiis no est. Quare sequii huiusmodi affectus esse in po/
siue,ali ξ appcturus, et cu3 affectus non sint in Polcnti sBPPrcb illi R. lgit in potentus appenuulsior autem nosint in potenti s apphcnsiuis, ex eo probatur Egiduis, et diuus Thomas eius doctor,m per affecIum trabitur
patiens ad id ab est eget at ala sensitiva magis trabiatur ad rem affectibilein per vim appetimulissi per vim prensiua, qtiippe cum ala per vim appetiuuas ad re ipsas ordine habeat,qua ule in seipsis lunt. P vim aues appbensiud non trabis ad res ipsas a desiditeriri in seipsis sun .sed magis ut sint in ipsa aia,qub ipsa aia cignoscit res pin rcru intentiones,quaa in seipsa b earis recipit fm modii propriam. Qus no ignorauit Aristote. 'metaphysice lirium dicit bonu,r malu3, qus obiecta sunt potentis appet ting elle in rebus.Vetu autem et a
filiu3, qtas ad cognitione pertinent non esse in rebus, sed in mete.ex bis concludut affectus eise in appetitu ipso sensinuo nam ipse est,qui trahis ad obiecto* conditiones. Sed cotra ric vides illud,qb sere ab olimibus
DiciLLassectus esse cordis passiones,non aut diceretur
cordis passiones,msi essem in ipso corde. isti non sunt mappa tu Rnsitivo ed in ipso corde. nec est dubiit buiusmodi affectus sequi motum in spirim vitali,qui cum sit vapor quid I sanguineus in corde residens,et a corde proficiscens opus est,ut ipsi sint in corde. r aure tales affectus sequatur motus in butitam odi vitali ipso spiri
tu, clarauit Avicena medicus,ex eo quia re affectibi la sensibus externis.occurrentib', primo res ipsa appre/bendii a virtute imaginaria externis sensibus sint MMou illius ad virtute ipsa3 deferecibus, deinde appetit' comouet ac trabisnaturest unpulsu ex illa apprisione ad coditiones ob .ecis rei affectibilis. inubinoi appetitus amotione motus stat 3 statur vitalis spiritus aut ad in mora,aut ad exteriora, ut virosv mo,vi in libro et de pulchro declaratu estigitur affectus eriit in corde, ubi est cdmotio spiritalis. dicendum tame*q admodi uia visio est in bote,qr bo denominai viden ,,et m polena visiva, ut in subiecto adequato,et in oculo,ut in imstmmeto,ita affectus est in bomine,qr ipse denomina/tur affectus,et in appetitu sensinuo, ut in subiecto squa/to,et in cord ut in instrumeto,quo bomo afficitur.et in ipsa imaginaria.qui accedente limulachro rei affecit bilis,mouci appetitu, et spiritum et cor. Lux his p 3 quid citia amoni affectus,est enim affectus motus appetitus sensitivi. na cit actio,et passio, et motus sim in eoae subiecto,et de
claratu sit affectu esse passione,et est adequale in appetim sensitivo, ut in subieci et in nihil aliud sit dic palliossi motus illius appetitus igie affectus erit motus appotitus sensiti iii,quo appetitus ipse trabis ad res ipsas astruibiles. Sed sis ni otus erponanius. et dicam' moti motu esse formaliter motu alterationis,concomitatiue
aut mossi locala spus vitali palmouet vel ad erim , vel ad interiora, vel viro*mo .est qtude motus alter rationis,no qui de psecutius cino: quo dicimus am abitrari a luce,sed abiecit 'quo alisti a subiecto abuctitur.Sed no est motus abiectiuus,quo abiicie alial,q, nd est appetitui coueniens.sicuti mouet corpus ad sanitateAr abutii ab eo ςmmdoclus no est coueniens corpori salisaeo eni3 affectus est motasmo abucii alib
145쪽
tus,quo appetitus trabit ad ea,quc rei affectibbliosum, et quo abutii ab ipso ap titu sua stabilitas' et erat collem s. restri aut baiol appetitus motio similitudinci motus,qui di tractussed cum no sit motus localis,non .pprie οἱ tractus pol in dici metaphorice tractus,qualenus appetitus trahis ad fugam,vel . y. coitione3, vel ad utraq3 aliquo . Ex bis patet quia sit affectus .est eni3 affecius com otio appetitus sensi nul naturali moti ab apprehensione a litanus rei affectibi lig.quc ini sibim oceurru Q hoc eni3 q6 est comotio,differt affectus primo ab ipsa nJli potentiaqth poteria non comotio citi' naturalis aptitudo qia appetis comota eri poti inde diflari ab habituna dabitus n5 comotio est, ' dispositio clam cum dissicultate mobilis, nerala in sensitivo ipso appetitu ex pluribus comotionibus,sspeqS factis, quς si pter ratione mim,generant vitis, si aut regulant ratione virtute pariunt hoc O affectus cst appetitus comotio, iffert ab omni appliensione. qns non oppeti
de numero affecit , i primo Dillerenda est de appe, tims sensiuiui distinctione.ugidius a bauit appetitu sensitim Oino multiplice esse argumeto si implo ab appetim intellectu ili ni appetitus intellectimus vli quada ro/netiri in liui obiectu,qui sequar cognitionci intellecti ιm3,cuius obicriu in unu . Quia 3do appetitus sensitis non m vn I vla I rδnem fertur in lati obiectu .cu sequatur sensin,qui cognoscit particulariter plura, deo appetitus sensitinus distinguis mirumem rationii, quid fers in obieciti suu3, et qr Art sto. iq3 duas has rones esse ammat, deo diuisit sensitiuu appetitu in duas partes,sine duas potitias Sed qu sint ille rones, non est exploranam. Tvomas lacu decus,que egidius buseq.tur diuisit appetitu leti tauu in irascibile, et concupisci
hile.qua diuisione; Aristo.in primo linius etia fecitcu claraeici ola,quc agimus fim appetitsi sensitim3,nos ea agere,aut pcr iram,aut pota cupiscentiaMones M, qtubus sensititius appetitus distinguor, erpotat duas. quas Do lsit accipe ib obtectio dictu est enim in libris naniralibus obicctu poteris cocupiscibilis ellet bonuy, vel malu sensile simpla accipni3 quatenus est moendd, vel dolovficu.qr xo interdit 3 anima diis cultate, quasi pugnam patitur adipiscedo aliquod limbi domi .aut fugiendo aliq6 maiusmodi malu 3, qualentas est id quod Imodo eleuatu 3 supra fatale animalia facilitati ideo ipι sum bonii vel malu quatenuo b; ratione ardui . vel ditificilis,malu quide,ut fugiat. bonu Bo vi Psequimur, est obiectum eius partas sensitivi appetitus, quc dicitur irascibilis quatenus vo bonum vel malus sensibile babet ratione iucudi,vel dolorifici simpliciter boc est nec ut dissicile nec ut facile, ut sic est obiectum eius partis senti ita appetitus , qlic dicis concia piItibilis.et qr omne Gnu ves malu sensibile est arduu vel ut fugiamus,velut Pseqliamur, test non arduu, sed simpla quide fugibile, vel Isequibile,ldeo sensuit 3 appetitu diuiserunt in uas artes. hemistius ko dixit appetitu sensitiuuesset vmi respectu otum bonop. vel malop. t rusianus monachiis diuisit in tres,sed de limos diuisionibus,di mi est alibi niic psequamur cori opinione. et videam' De numero ammis, et primo de numero affetaim,et spectant ad virtute compiscibile: s respicit bonum iucudsi,vel malu dolorificu absolute, na vi Tbomas lacu Decus in ili alos cosiderari possumus trifarii, aut qtinenus per inclinatio 3 tendimus m iu dum simptr.ant
si pinus per inclinatrona ferri ur,2liu mollinar iassum simpli iucunctu, aut quatenus per inclinatione
quae scimus in ipso simpla iucundo,si quatenus p incli natione tedamus in ipm simplriuculu,habet ille aitactus virtutis concupiscibilis,ll dramis amor est enimam orgu accipit pro affectu generatim sumpto , qtisdam navo virtutis compiscibilis per qua tendimus in ipsum si ir luculu3.si pis quatenus per inclinatione ferri Mur, alm movemur u iplum simpla iucundu,erit ille affectus cocupit cibilis,qui appellat desiderissi nam
G3 inclinatio qua movemur atm ferri ur in ip3 sis niplici erluci in . cum tristaenu veluti motus quida est appetitus. Si aut quatenus pcr i. linanone quiescunus in iplo simpla iucudo , erit ille assect Miai di gaudiuusiue istitia, siue delectauo .nam gaudiu est inclinatio appetuus,qu1 quic scimus in iplo uicundoclus similis est quieti in motib us stant igiuar tres effectus respectu sim νpliciter tucudi res quom rci cui simpli dolorificina considerari pollum uFAMunus per in alnati ne tendimus in prium dolorifici. t sic est odium, O est contra. tium amori si quatenus ferrenur et movemur in cetrarrium dolorifici sic est abdimnati ius est conaria desiderio sin aute quatenus per inclinatione quiescimus in ipso simpliciter dolorifico,icndentes lempcr in arium ipsius,ent dolor siue tristitia,quq cst contraria gaudio. ergo partis concupiscibilis lex uat affectus. tres quiddrespectu simpliciter uacundi, amor, insideriu, z gaudi tres ruo retpecm simplicii cr dolorifici, ut odium Abominatio,et tristitia. Si auteI volumus enumerare altactus,qui pertinent ad traicibilem Fosidaabimus iucundum et dolorificum,inquamu ardua, iucundu ad prosoquendu,dolorificu aute ad fugiendum. nam si per inclinationes cum dissicultate tendumis in iucundum notitidum acquisiti,sed cum dissiculiate acquisibilisara utur ille affectus.qui spes dicitur. et si cum dissicuitare tendimus ad fugiendum dolori f.cu Babetur affectus huic contrarius, qui dicitur desperatio. At si per inclinatio. nem ferrimur atq* movemur cum dissicultate in ipIam lucunaum eril allatam,qui dicitur audacia et si cim dis ficultate figimus dolori licum, erit affectus,qui dicitur timor. Sin aute per inclinationem quiescimus cu3 ditificultate in ipso iucundonit ille assectus aut dicitur riciscentia.quem licet Tbinnas non ponat, tamen necesse est pontiet hic etiam mansuetudo Orci potestnon illa,
O virtus est, sed quq cotraria est iri si autes cim dici cultate quiescimus in dolorifico per inclinatione3 tenidentes ut ipsu3 iucudum, est vitio, enim ago stimi ex affectus, qui pertinent ad irascibilem res quidere
spectu iucundi, spes,timor, siue m tus, et ulciscentia,sive mansuetudo,tres xo rev cra dolor ilici, veratro, audacia,et ira ergo omnes sunt.i 2.Sed contra banc talicientia; est prima dubitati quia desideruim est genus amoris igitur no est affectus specie distinans ab amo. . 'prperea Egidius dubitat auoniam DF diuisio vis detur data rei pectu eius quod est accidenaest enim atitatus appetitus P se momRergo diuisio debet dari punes motus dimitioncs et non rines ea, quς accidunt ma nodo aptitudo,et tendentia,et latio et quies accumtia sum motus: per quς Pamr b c sufficientia. Insuper Tbomas .Egidius, cperiq3 philosopbi nunquam posuerunt plures O undecim affeci .vel ad undecim roducibiles. Et pin hanc diuisionem assignantur duodes cim, ut visum est. dicendii ad primu dubia, desideritare genus amotis ii amor accipis pro cupidine, cumis
146쪽
llaenus pulcim mimia,uter pulchro generet sibi simi eadem ratione lucndum est obiectum mo* affectusi, et
te. Alcli3 amo accipit pro appelim,quo apti sumus te mile tuop,sed propriis,m superius Nili est.Quod dere in i plum simpli iucundu , amor est affectus tricie Dixerat diuus L mas, et Egidius de cotrarietate iris distinctiis ab ipso insiderio qui xpter desideriu move nos non tenemus. Dirimus enim iram babere cotra mur, Ppter amore non movemur, ted laedimus. dici ipsas mis nidine, licet Aristo. 'ubicop iri non agi potest desideriit,o est genus amoris este desideria sim gnet contranu,temur tame ibi de cotrario, est 2 monuitendesideriv x o pro affectu dicis auiditas Scom dum formς stantis,modo quo album nigro prium cst. Dubiu intuitur,qili c d uisio,non atur r eaA aca tame loquendo de cottario,s accipitur ab obiecto,nidum affectui,qm cu3 affectuo sit actus, vel comono po bil rhibet mansuetudine eme irς contrarii na3 si quiolemis, affectus distinguis pcr obicctu. nam actus P ob scimus in ulciscibili ulludo cum disticultate,non tenda iecta, et potcnlli per actus Di I mguitur, ut scribit Aristo do ad aliud, si mansuenido,sed siqilicscimus cim di le. immo Egiduis ne bene dicit Aui vult,ut affectus pa cultate in ulciscibili dolorifico tendedo in uacudu ,ent distinctione motus differam. quonia si affectus illim ipsa ita,quare ira et mas ludo affectus cotrard stini riguerens per rationes motus, tandem oportebit motus nes obiecta. inceps disserendu virn3 in effectibus i PDistingui per obsecta. Ecritii deni P diluitur,quoniam sis sint bonum ali malum moraliter. breuibus dicem licet comurus opimo sit,uti t. sim assecuis tamen vera cum affectus cum considerans pinse, boc est quatenus opinio est, ut sint. i z.qsti qua ratione irascibilis virnis sunt assectus,nullum esset bonii, vel malum moraliter. Cum ditii cultate potest quieicere in iucundo,eadem ra pue ila bonum morale vel malus dicit babitum. At esse. tione potestat disti cultate quiescere in dolorifico,cum cius non dicit habitu,nec potentiam sed actum intelim tendentia quada ad ultione. igimr erunt adhuc duo asi natem ut superius diximus.) cum xo considerant,ut fectus respectu qiuescetic in ipso irascibili: siue in ipso subiacent rationi. stim volutati,sic aliquis est moraliter ulciscibill,quop umis est,qtio quiescimus in ipsa vitio bonus,qtit .v3.regii larrone recta aliquis mora lucr mane,et dicitur ulciscentia,vel mas ludo, alicr quo qui ei lumin proficiscitur ab inordinata ratione, atq; sopbυicimus in ipso dolorifico, cum tendentia ad iucund. is, stica. 3nsuper dubitas,utru3 in amat siquo affectus Oti ipsa vitio: et d: cis ira. Et si dicitur respectu boni sunt, saltem possit est elatis,et vini ratio.vilo: cI es afacquisiti non est aliqua passio in irascibili, quonia non lactus vituperant. Aristo. non oes,qr non pudore in tu habet ratione ardui,igitur unus tantu; erit affectus ex uenc,qr cst indiciu future virtutis. et ppea aliqiu laudat dolorifico.stra quo qintscirinis in ipso dolorifico. SI turpin Aristo. aliqui vituperant lautit quidesolave hoc nihil est,quom in ira no baberet ratione ardua,no recudia in iuuene,qrii nec impedit,nec movet ronis in esset affectus in irascibili, sed in concupiscibili. Quare dici 5.sed est futuri virnitis signu*. cperi oenncs,quate 3 dicere ut diximus iraici eise respectia viciscibilis nus impediunt iudicium rationis, vituperitur , et sic de ut ita dixerim ei rictu aute ulciscibilis possit nos eis loatur Aristo.bi cara3 docebit mouere auditores radiaberi bifaria aut quiescendo in dissicultate in ulcisci affectas,ut per eos peruertatur iudicium rati rus uti vili iucudo,et sic erit affectus, qui ex licentia dici potest ta alia qubi possent de affectibus, ut de ordine earum. vulscena aut misuetudo. aut quiescedo cm dissicultate de principatu et de csteris,Mtis queri solent, sed quoniain ulciscibili dolorifico cus tendentia ad iucundupet sic nimi prosunt ad ea, qu dicenda sunt, e assecnbus,vatit irabereto. t Σ.sunt affectus et non tantii. . multi etia taenus sit dictum.
147쪽
torcs ad ira, poliet nos ric tria D: e. deinde ostendens Ius genera illate dicit, isimilit craut et in alqsJ subaudiop b c tria babcre,si volumus mare auditores ad ilιlos affectus.demu assignat ordine, item vult tenere in tradedisti.o,et Dicust 1gs qtieadmo ιI in stipiodibusd 3 diximus De laudabilibus,et utilibu , et de iustis, P positiones ipsas,det et metati oscripsimus. lla est in bis facimus, atae ma quo diximus distribilemusici elaeta positiones.Sic ent Ibabebimus artis coplementu.
bubilares fortalle,qr effeci' ad hoc ut sit, satis sunt cauis,igri ad hoc, ut ira vel alius affectus inducas in auditori , si cit inducere cas,abus ille induci pol. lgit lassicit inducere res, in ulibus boles irasci soleati no σι so sunt necta illa tutae diluit b c dubitatio valde facile. ni cas non sum ciui inducere effectu, nisi ex parte subiecti sit dis .igis rearitur ex parte audientis dispo. nemias fissici ut mouere subiecis dispositu,nisi aliqd liι ap/plicas cis ipsi passivo .igis requirunt pions alis perso nap uiuas,d qui cis applicent subiecto Dil posivo.qt
CSit ergo ira dolorificus apparentis vitio nis appetitus 22 apparente conleptu,qui in se vel in suorum aliqua immerito est.
Ensic illa tria de ipsa ira P eques mo pmittit ipsi' irq
es nitione.et dicit. LSit ergo ira dolori M'apparens ultionis appetit' est apparente at tu, qui interito est).c factust in se,uel in uop aliquaJ.i. vel in aliqua M Punci ad se.dixit appetitus,tqui traices appetit ultione3 ergaeu,q in se ii iuria feci Dixit insue Dolorific'grcce μικ
tione faciet in eum qui imitrii fecit. ob aut ira sit appe tuus apparetio ultionis,pspicini3 est,qiii tralus appetit ultione apparente3, siculi iniuria illata est appareter aenis nullus sciret vinone,no satisfieret irato, et si iniurian5 ellet mnifesta,atu no irasceremur,etin no ita irasce, remur dico appetitu apparens ultionis Pst apparente3 pleptu ergo iratus apris is apparente visione Pp appa
rente Nepui interito ficti tin se, vel in suop aliqtiauarascimur eni3 no solis est iniuria nobis illati,sed illa. tam rebus nostris,ut filius uxori , opibus,qus edim
Si quis em; iniuria facit libris,quos publicamus, ira ascimurarascis aur eua pira cos, qua contenunt ea, quib' nos maxime stud cmu3. vl si aliquis conlepserit platan,
cui stulemus, nos irascimur b eu3 Et his p3 verba grς.
hascimur in eos,s iniuriam intuler ut in nos,et in nros,
sed ei in ea et pii nec ad nos client in hac definitione irs colligeds oes causs irς sed qr hoc excedit rbetorica; facultate elinqueta est pliis.ex hac definitione irς patetm sit irat .est enim irams cum dolore appetens apparente ultione mi eum,qui apparente parvipensionem intulit in se,uci in suop aliqua. Qua rone fit, ut in ipsa ira tria sint,plana,qus apparete iniuria luscipitiet persona.qui apparente iniuria facit. et tertitig est ipsa cl.u πιm es iniuria est,uel dilus ad apparete iniuria. Ex his interitis statur m Q irascis,sempirascipe aliqlptra se factu vel colita aliqd e , que pertinet ad se.Sed aera hoc dubitas arcui posterilis Dicemus ille qui tacet conm contumeliante nasis ipsu3 ad ira3 prouocat, qui au
aliquid di se factu. Sed diluit Assi luc alias taces ad ira xiiocat.qn vi ex conrepm tacere, quasi parvipedat alterius irLjpsa aut parvi sio quida a ius est.ergo taces adhuc alia a facit. virum no sola parvipesio vel contio plus sit molluli ir , postea disputabit .laus est hic collis gere solam parilis esto neci se moniti iri:cum dicat pilo, iram cile appetitum Pol tificti3 Plutonis apparens in apparente paris pensione non conuenienter faciam.
LQin igit id ira es cccssecit eum, qui ira scis singulariu alicui semper irasci. cle
TEt definitione assignata inseri qualis est is, cui alus irascira dicit.l tarii igit id ira est,e s dictu est. sappetitus dolorificu ulciscedi in propatulo est parui pesione, quς sit in I patulo: ideo necesse est tu,qui traicit,singulanii alicui lcm2 irata, ut ciconi,non aute boi.4nam ei quis: irascis,a quo accepit iniuria3,sed qiii iniuria semper accipit ab bote singulari,et nod ab tamine ursi noenim cssar ab hoie,sed a sompeio iniuriam accepit ideo iacccsse cst iram cilc circa alique; boni me sinilulas
rem non aure circa hominem unuicrsalem.
CEt es aut suoru alicui aliquid fecit, mafacturils erat necesse est a ocm ita sequi voluptate quadam ab ulciscendi spe. na 3 iucu dum qiride cit ea putare se psequi, qus appetunt. scd cu nemo ea qus apparet sibi uia pos
sibilia, expctat. iratus explici sibi possibilia. itam recte illud de ira dictu est,* defluente in elle dulcior in pectoribus viro* gli lcas. cosequis enim voluptas quςda etia et PP boc, et qid ulciscendo cogitan elimoran p. qui quide3 cogitatio tunc illata voluptate iacit, sicuti que somniorum est.
CTlime vult loqui de effectibua irs sum eni3 cffeci' ii squatuor,voluptas uda, feruor, ronas i l .metu et quartu est taciturnitas. Atist. Iolu de uno loqtur, ut de volu
ptineretus tame semper ei cu doloreret dicit. t et quiri, aut suop aliaui iniurians ipset altild fecit, vel factum crat,nccelse est et odin ira smni voluptate quadu ab viaciscedi spe.όω aut ab ulciscedi spe iratus voluptate itficiat , .pbat Duabus r5nib',quap pma at signat, et dicit, nam ut dictu cst pino dimis timulu; quis est ea pirutare se cosequi, i appetunt.1 et hoc nulla alia roneybatiqr sumit lanmpse notu ex primo huius Sed dicerino videns iucudan no semp cosequutur,mdet . licet Gsemper cosequatur,lii videtur possibilia cosequi,et boclamcit voluptati,quq est fim spem. et dicit,isti m n oea,quc apparet sibi importa expetat,iratus erpetet sibi pollibilia, i igit voluptate poterit arui circa illa, saltes Fin spem.deinde hoc idem probat aut boritate 'Do tirhet dicit, titaq; recie illud de ira dictu esti. s. ab Donio
to, αν v lv v twiv G εται. idest te defluente melle dulcior in pecioribus rarorum gliscati et augeat.
Dixit fortasse in pectoribus idest cordibus virop, et in in pecioris' vili bolu3,qr soli viri ingenui vitione ap. petiit, ato sper1 .deide assignat secuda ron et dicit,tcS sequit enim voluptas qusda et,et Pst cI.iςzbam G
nem,qus Dicta est.LPPter spem ulciscendi. in quoniam
cogitatione ulciscedod irati ipsi, timorans,let ymanentia cogitana'
148쪽
ae cogitaria ritione, Os quide cogitat lolcvlcman mainiuria, per qua quis irascitur contra primu , minor bisti illina,voluptata facit,sicuti et somni op est. lna 3 est ea iniuria ea qua 3 irascitur cotra smm.et fuscoartati Q in somnVs atalis,d uestra spe; imaginaria est,et mittit primi,ucuti dolor dolorem,obfuscat. Sic est in no ver metionalis,et no realis py igii ad ira voluptν amore, na3 successore nouo vincii Ois amor. c de ferime eos tesmai. US3 nimia dubitatio est,na vim definitio uore. CSeinde dubitamus pira teritu effectu i uia PF: φια Hiripniraei appetitus ulciscemuiristitia S; tristi noNi vep,Ῥiralpediatiane. nam ira 't scribit Arist. tW tia voluptate excluditagit itano potest comitari volu τ' id op est cu rone git no impedit rone. 3llud eni' a pias.incedualr re in voluptate corporea.et ala in volu est cum rone,non videt esse rationis impedimetitu. - Ptale intelleatrali.voluptas quide corpores ut Aristo. prperea mens,cu; rbcurat,nb utriar instro corporeo.
9'Ubico.scribit, se cu tristitia misia est.*ii non est igitur no potest impediri ab ira,qus est passio, vel asse Pura voluptas, ted est veluti medicina doloris. potus crus corporeus.pro altera parte est Arist. qui pro tanto eni3 no eit simplr voluptas, sed citen' est sitis remedia. lostiurbic de ira, pro quIlo docet ypter iram pucriere Quia igis motus iis surgit ex aliqua illata iniurii cotri iudiciu Gnis in iudice pera dicendii ut primo lib'duitate, ui r ediu adbirit e vitione, fit ut di ipse ira sit ximus irasquq r5ne antecedit puertere rone 'ra3 7ρο, ιδ iaa,aut cum vitio mera piis realiter,et qr sic quietat qus ratione seqvir Selut cu appetitus senatium Pin ra
motu irs,luco me est placta delectatio.aut cim vitio est tionis ordine mouet cotra vitia,non permertereron ,
futura, et o dupla vi demostrauit Aristo. aut cu fit pret licet aliquo m5 orci postv pturbare. miluit scom ex eo, sensa pler spem qui nullus irascit,nisi sperando vitio, qr l3 mes tib Hai corporeo instro in sito a prio acti r m ma bauit Aristo. aut m cotinua cogitationi nn tit inliget pro sui actu explento sensitivis quiluta a vicut Enuo. int unicuim cocupiscenti luculum est in ribtis,quaru actus ipediunt corpore ipso Turbato, ne morari incogitatione eoAqus cocupiscit, de Ocogro cesse estpturbationes corporeas aliquo pacto iudiciis non es somni op luctas lum,et qr iratus i sua mete val ronis polle impedire,' patet in morbis. ebrietatibus, stet de ultione cogitat ex bac voluptate quadi allicitur, et somnis dictu est aut iram,qu Lantecede er se babet in quadaqnino Placia, qtis tollat tristitis, alis iram. ad ratione, marinae circa cor corporea perturbationes Perqus Piluit obiectio iratus enim instar, et voluptate reicere vim adeo, ut et Ia etteriora inebra derivetur. allicit,no in de eoacit cistas enim pst illati iniuria dele Qua rone it,ut ira binoi inter c teros anim effectus, tarias aeota ultione cogitata3.et sperati Qua rone fit, ut maxime iudiciu ronis puertati Ccie quarto Xo irs et tristata se dicat ad ira,vt pn .delectatio aut, ut a socrus. fcctu,qui est ipsa taciturnitas,maxima dubitatio e , Quo no voluptas intellectualis excludato limiliti I. videm is a parte adsensi boles cuI sunt in ira mave
dico. Perspicuu est. dealqs aut iri effectibiis Arist. yrupere at verba in ordinata.ex alia parte est ro , nam ne lammea noloatur hi Dprit tu ei se dubitationei Neis, et p de iratus appetit ultione. appetitus vllionis iducit tacitur et in sc fcruore,ur em3 prima facie ira nS etficere feruore ς,qui nitate. igr taciturnitas est enec iri. y a dicedi, iram. Rus per se feruore excitant,ipis assiduitate magis au cui victu est)r es r5 ne aliqMet merrone* interdu cli ea gent, queam dumor, diutum itate istis m Igas erae paea ex utram pe ira pol taciturnitate essicere et parte
sciti ea ira per i mora; tabescit qr vi scriDet Aristo. stler5nisAn uilicia r5nis adeo viget,ut licet nb conlapostea : quietat iramagii ira non Iprie remore esti Mat affectu ab inorat nato appetitu vic scendi, codibo Lyr terra feruor feruori appositi L .m; auget. Sy ma in ling ii ab inordinato m5 dicem x parte Bo,qua imior ira superueniens seruori illis; mitigat, ut videbitur pelit ros q ii plumano irs ut dicimus 'sq; a aerici ab Aristoagis ira non videt seruore edicere pro altera rior apsticit,et potum niti; qs in nrebris i abus expluas Parte est Aristo.pmo de aiadiui asserit iram feruore essi emicat vestigia cordis,ut in oculis, i facie, in lingua iacere alm ebullitione sanguinis circa cor. Sed c dubi cur dicis est lingua se prspedit, facies ignescit oculi ex talio facile dilincet facile ueclarar quo ira femor e 5 asperans. tanta igis poterit elye perturbatio iri ut cla ficiat dicrimis est iram est : mo ii quela; appetitu ad ab ipso loquedi ris impellat,et sic sequet ticaturnitas. repellenda iniuria,et qrmotus iri non est per modii re/ tu diluis obiectu et licui ra no fuerit intentillia a,noa tractionis,cui yportionar frigus, sed magis p r mola erit imisissima et urbano, et tunc iratus multiplicat inorinsecutionis,cui Pportionanir calor, ex boc fit malua diruta verba v xio pturbatio et ira fuerint valde a test feruore3 in sanguine, et spiritibus estitit circa cor, ex utrH paris ridicimus silentiu sicili x ptero
149쪽
nionis est eis qui parui pedit. active aulum mus ops monis est eius pii paruipeda. qui eni3 parvipedis,opinionis acta erga se exercet huc,quo se et se nulli fac ut purata xoyarvipendit, ostedit Ie opimari eu,que Piupcndit,nullifacm. Aristo ergo de Icribit parui retione actuue,et duit, qui aute pleptus cst actus opimonislsu u
cueni ui bola parui peto interdum ulta sim.ffcurindoi
peso sum,di pami pecto,sive Neptus. cu em I pari irin des aliquo suo actu in verb:s,aut factis yplicat ali ad eopd in parvipecto sum, nihil ,aut paruu reputat,bic
parti pedere di P qui patet Arist.per opinione reput, none accepisse. ide rbat hic lintrione, et dicit, in Iet mala: bona,et 4 tendui ad ead. i. ad ni ala et bona, Istudio Pigna te putamus, s no in eode m 5:na mala studio digna elle putamus,ut ea fugiamus.bona o studio digna elle putamus,ut ea requamur. ictu cum autem Jau. inibit sumi .s. nullo pacto nec bona, nec mala, tantvalde parual. t.bona vel mala, i nullo digna putami s. ligit subaudi panii pensio est acopa upederis,quo nulli facit,aul parui facit parvipesus in aliquo,qb est dignu
iunt spes preptus si uel parui stoes,lum aut , t et de
gnat obliuione Paltatiotiem adiursis, dormirutori malo; impedimentu piequede Rprie volutatis. iginit
a ro fortam huius est,qssi ira eii appetitus nocume, ii in altero qtenus iratiam se rone uisti vitiui .et io iratus eaten' frit ultione,ulenus vitio iusta ur.3 ulla no ri
Zi is t. ex eo,qr si putauerimus eos,qui nocueram, iuste nocuille,no iratamur,nosi. u ira ad ius u. cotingu unominemu alictu i ferri trifarii, aut ex ignoritia, aut ex assectu aut et electione. ut elacti Se side qin tuc mane
iniuria alias facit I ollicit ex accitone,ves ex idustria, vel extaria malitia, ut di xunus ii p, et unto sticoru3 expositu3 cst. Dac tone aduersus eos inax te irascimur, quos putamus ex industria nobis nocresse. cu xo puta aer unus aliquos aut Pp iDorantia3uvat pa affectu no/his in uiri a secime, ut no irascimur,aut valde Pam coitra eos comouemur. qui no videns te parvi sionem egisse.ergo aspicitu est monum ire cile ra tapetione, et
ticus oste aut se nullo mo reputare vigna te Panu mdunt. Et qr exoibus bonis niis aliqua exsilientia qus
rami sio, et Mid,q6 pampesio est, vi esse mones adu unc diauξ obieci oia illa ad paria penonem reducunt, quaaenus sunt euidet te signa rampelionis.
P locu ccotrario ea,quop obliuiscimur, nabit aut parsim vas. Insua qui in aduersis alicurus bilarescit, vel no Instat,ui paru3 curare de bono vel malo illius, Eeu signu parvipenonis Derea qui impedit aliqua a sura possiet allectatione no ea aliqui utilitate sibi inde emente, non ur muluI curare De illius amicitia. lgi tota
b c quatenus Iutu signa conleptus,ad ira mouet. omire δε sola parvipensione ella momni irs,et id omne, et, est par pensio.vel ad paru pensionem reducibile.
Lanam et qui despicit parvipendit,qlis inbputant nullo digna esse.bsc despicitia faveo ut e nullo digna sunt parul udunt.
Cunumeratis speblis parulpesionis, nila seorsim uir ve unaquam, p de ipso despectu in quo Drata, sit parvipesio, et incit tam et qui inspicu.Pui pedit.ligit subau
ui pesio piugata sunt. ω aut qui Petulcnxari upendat .pbat micrita figura boc pacto parvi aere vir putare aliqua nullo digna e spicere est pinare aliqua nullo digna elleapit in tertia figura despicere est parilipendere. et Illo plagis minorin dicit,l q 3 putat nullo digna ee tric delpiclutu deuide tigit maior et dicit, Ocaut nullo digna sum,lidest qus aut putant nullo digna et se, pam'. dii Ilii baidi clusione, igit Despicere est parvipepere. G si despicere est panu pedere, es cluserit parvipensio. Fauo no ad verba attinet despicere opud latiniorcs interdu ide est, s comedere,vt Quinatilianus,ni illa ego res manas despicere Didentiam reor u eni3 eari comidimns, quasi deorsim ad pedes no tros Pecta aspicere soleam', spicere apud ambotes pro coviere legit .apud no Aristo. spicere est species ipsius Items, ut cim di,u .Lullius despectas est ad cibussenius est,e1 pro nihilo sit bis: mstppea claro despicere gramus fecit Q colerim ii allit, que comepserit cspexerit liberii3 esse numi dixerit opus aut aristo. despicere in spes conreptus. Sed quaesita
devicere apud Aristiit verbis,an factis dicendu3 nos runc alique 3 de picere,cum tu nullo dignu reputamus. Qua rone fit, ut devicere sit, cum nec verbis, nec lactis comedimiis aliquem, nullam de eo metionem faciedo. hoc paci veteres despexerunt prunam materiamatenus agentes de reni naturaliu princip*s rullam de prima materia mentione fecerat. Dac quom rone plato
Democritum cspent gum em3 omnlii Goz in suis libris meminitIet, Democriti nulli fecit mentio Guni lici Aristodelaent Dippocrate.cum enim multorusapietu meminisset,et ippocratis nihil meminit, ergo de spicere aliquem est de illo nihil recusare,vi ta cim nullo dignu ipsim putauerimus. spectus ergo fusiletio. non verbis, nec factis. Sed dicet si despectus fit silemno, tunc aliquis non semper irascetur propter aliga G. tra se factum. Superius diximus: tunc alique3 tacendo ea iram prouocare,cum vides ex conicitu tacere unaammipendat alterius facultate Qua ratione tit,vino omne silere sit despicere, sed silere ex come m,auasi parui pendendo alterum facultati m. Ex bis recte cicoro serui .cum asserat inter contemptus marvium Maggrauissimum csse despectum
CEt qui intabit raci lare vicitur. ira de nolo stripedunciatu voluntastias est, non ut aliqvid sibi ατο de illi, u . .
150쪽
e lut de detractione ostendit, P Et stems.dicit ass
. illam detractio unpedimetu 3 voluntatibusl Iubaudiaturiustast,non, ut aliquid sibit accidatTde fallia, nut ne illi laccusat aliqd armanipedimetu aule noeila, nisi cum,cui impedimeto est,parui acret,ac tum reputareti voxo ad ma grsca attincti verbucontendere Π cecst xαταφρονεiv,ς ppue latine est sincere, Aristo.tam e P comedere accepi det admoedum ma apud latinos colentire aliquidoy rispiceremuero accipit,vi aute 3 intelligant ea, c Arist.dicit,aiaduer mari te volutatem nostra aliquido in aedere aliqua line; altamam,atq3bonore amneteill,veluti cum c larvolebat urbem cum triurbo ingredi. Si ergo altils impe/eiret sarem a tri up do,hic detrahere cssaris fanis, aut honori dicet agit detrahere est irid re voluntates la us,ne ille bonore, vel fama inietam cosequatur. veru impedire volutare alterura pol else,ant factis aut dictissue xbis..trabere ergo est impcdire volutate alacrius dictis verbisqI non aute factis. uare qua prostri verba b alique,quatenus in eis,qui audiunt mala3 spinione generat De eo quem loqtur,danu infert fa/ms,MqIbonori .et sic detrabit .Quatenus Xo x ba plo tri cotra eu,vides parui pedere.3mpedire aut voluta um iterum restre aut publice,et π anifeste, ill primus tq; occulte qui impedit volutare alicuius occulte,pri uatim Pticyprie est detractor.qiu blice ac ma nifestea ic dicit contumeliato divi postea patebit.Uiri igis qui non in senatu in dii; cparill impedier ut, Nilntinualcs occulte,dicebatur fame honori s cssa/tis tradire. popcius o qui in publico senatu impectuit cellans triuphia pion detrant cesari, sed minetiatus est,ut postea dicer. Addit in Aristaron ut altilo
', sibi accidat.l. e tractori,sta vi ne illi accidat, nor,ur. fama meta sui errabi detractorent necfra tabo norem famaue nec ad sui vituperationem detrahitae a. solii Ipter voluptatcm,vel ut alteri di liceat.ergo de trabere est impedire dispinutis volutatem alicrius qua b ut colequatiar fama vel bonorem, i nomen. Diximus vi collaquanar fama,vel honor ,vel nome. ut opinione3Am qui derogat alteri in miris, vel inhonis natur .no dicis detrabere.Dinc intraciores bmmur qui lams vel bonori alicuius occulte Derogareminin s. r sic impedire volutate 3 bis, nihil aliua est, bibere bonore vel fama inlet .per volutate enili ore vel sam volitas intellexit. Qua rone fit,ut no perite definierint et dixerunt detractione3 elle deni eratione aliens tam po occulta arduam m. Cin res utru3 detractor se diminuat a veritate ipsar, tam detractorem non dici Auatenus diminuit a vobtate edulenus diminuit a fama vel bon ore,quod directe sitim fit quid o falsum imponitur. vel quido desticium amplificat. quido occultu reuelat,aut deni ι
Indi recte M.fit aut nendo bonum alterius. aut ma/.suose reticen d aut e mundo ipsum.
d aute non ut aliquid sibi detrabat ma/ nisestum e secto quoniam nec sibi ob ν.tarum existimativmeret eni3 et non tiara
Q verbo dignum. Daret enim operam ut
CAccepit . detractorus alliciniis fami norides
trabit,ex boco trabit,mbit sibi orat,idtoboc pro bat, Pponu tame illud mo, dicit ictu autem I derra clorinon ut aliquid idini vel utili impii saccidati πabat nanifestu sta fecto. J verbu detrabat, grice est i γ ii AblI contendere significet ii pro detrabere accepit,et genus I specie: ut sensus vado p. Demostrat. Dei nee bic coclusionemrpost a bat,et dicit. PQli sibimbit oblatum existiniatuni bilodano'per boco detrabimius rone affert,et dicit. t Timeret enim et no trabem.ligis qui strabit,nihil danc si ex stimat sibi futurii .Q6 ko nibit vulis ex timet sibi aduenire, per hoc qb detrahisi telua bat,et dici QTlac utiquet stri traberet stimulsidii Ppromuirum in aliquo mutverbo boc est relatutdignuAlcinus ronem assignat o cu. ciaret em; operamidet racior ipse, tui diligeret ab eo,icut detrabit,et sic no detrabere Et si uratur raquid detracior detrabit,dom eu3 detrabere, vel dispii crat,aut τι sibi placeatalec ob aliud,Wput aergo detractor inquamna impedit ne alicui accidat,s vult, trabitina detrabereyprie remouere,vel auferre cst.D.
per tranatione cum fam gloris bonori .eMI opini Moetrabis,quatenus impeditur eius volutas ne accedat ama,sit orta, honor,qlios desiderat,ac vult,volutat impedire dici Ex his etia p3 detractionem addere despectui, nam despectus est,qualo alias alium nullo di gnum reputat laetractio o,quado l3 alium dignit re/putet,ianae impedit voluntatem illius,ne finem inten/lum conscquatur.Uerum de differcii s bam; specie rum repetemus in fine aliqua.
Loqui commilianir etia3 parui peditnaIconam clia est nocere arci a siligere in bis, in quibus turpe pati ieityo ut aliud qdda sibi sita. quod factu3 est .sed ut voluptate afficiatur. Qui eni viceversa sacrint,no co/
L Inunc de columelia agi ius y ce dicit u sest, et inoa ponu coclusionem,et dicitit Et qui columeliatit parmipendit. Rc est coclusio, qua ybat,et dicit. I lamc5tumelia siue commiliarit in nocere atque affligeres subaudi alter ut in bis, in sibus turpe patienti estum impersona, vel inypinquas,vel in bonis,uel i bonore,ut in cis cibus qui patieti turpia sunt atq3 bonori ess de rogant..inde cam furalem,et dicitit Ilo ut aliud σε
dam sibi fiat G factus est,tidae no ulciscendi ca,tn vlvoluptate asticiaturda sed tarum gratia voluptatis ha/hedς ab probat,et Dicit. lovi eni vi eucria 1 ciuila.iniuriam.P iniuria reddat,et parem lssione pro pari inferum, no contumelians,sed ulciscimi.lna vicisci est par maiore iniurii pro pari reddereή qui commeliamr,nullo alio fine commiliatur,nisi gratia volu
ptatis babees ed qui infert dinum gratia diabetas voiuptatis inu no existimat eu.ciu commetis infert.igi mr quic5mmcliaraumlpendit.q re commelia est spes Pariri pesionis. Teg eius inter has parui pego is tres nigris de differetiam assignis. ita eas peradditione se habete, quatenus despicere nonus dicit,malui non reputare. detrahere ko super c addere volutatio impedimen/tinnista detractor impedit aliquos,ne costqliantur, volunt. columeliari deniq3 addere tam illatiencinas