장음표시 사용
261쪽
in primas summasque partes duas a fronte per totam sui altitudinem secatur, quarum altera cornu dextrum & caput vocatur, altera cornu i quum & pes di- longitudo ita secatur,ocis & umbilici noming utimur. diri illa, toru phalagem pone leuis locatur armatura. Equites verbab haci loco tertio statu utur: fieri tame potest,ut usus .el secus di psonrinterduex1-ga quod in progressu operis explicabimus. Nunc quantus armatorum atque equitia numerus esse debeat,& queadmodu singulos oporteat ordinari, dc ota dines magna cu celeritate tras formari necessitate incubente c5ueniat,& qu nam disciplina mouedi de singulis ordinibus habeatur,exponemus.Numerustatuere certu copiaru nulla probabili ratione possumus. Prout enim rem sua quis'; plus minusue apparatus desiderare intelligit ita modu describet. Sciendum tamen eos numeros deligi oportere, qui ad ordinu transformatione possint occurrere habiliores hoc est,quoties phalagis longitudine augere,alii tudine diminuere,aut econtrariis agere voluerimus: quaob rem genus numeri 1llud probamus, quod subinde in partes aequas usque in unitatem possit diuidi: Unde autores qui de acieru instructione scripsere, magna ex parte phalangem
graUIS Zrmaturae numero xvj. mil. ccclxxxiiij.institui censent oportere. Leuis
PMox armaturae subduplo eius numeri, itemque huius subduplo equitu phalangem describsit. Nam xvj. mil.ccclxxxiiij numerus dimidiari subinde usque in unitatem potest Formae igitur descriptionisque gratia hunc ponimus numerum. Vnde fit, ut quonia decuri a xvj. hominibus constare proposuerimus, M xxiiij. decurias colici necesse fit. De curiae in ordines digerutur,quit,' singulis vel nomen proprium inditu est duet itaque decuri dilochi velut duplare quandam decuriasme armatura constituunt,hominu xxxij,cuius ordinis princeps dilochita duplaris quida decurio nuncupatur. Quatuor decuriae tetrarchia, quadruplarem dixerim decuria faciunt, hominu lxiiij, cui praeest tetrarcha, quadruplaris decurio. Duae quadruplares illς centuria constitu ut,hominia cxxviij decuri arti viij.cuius pr fetuus, Centurio,& a nonullis ordinarius dicitur. Duae centuris manipulum reddunt decuriarum xvj. hominum cclvj. cui manipularius praeest. Sunt qui genus hoc ordinis cclvj. Xenagiam a mercenario milite vocent,Eiusque principem Xenagum. In hisce singilis cclvj. hominum mani pulis homines superor imarij v. habentur: Signifer,d ubicen, Minister,Pr co, Tergi dux. ndra habere hunc ordinem forma certu est longitudine ad xvj.
altitudineque ad totide. Duo manipuli petacosiarchiam,cohortem quingeri tariam componun hominu D xij.centuriarum xxxij.cujus princeps peta co- sarcha,Tribunus minor. Duς cohortes quingentariae t moerarchia, id est, cohortem milliariam faciunt,hominum M. xxii)j centuriarum lxiiij. cuius praesectust moerarcha, Tribunus maior. Duae millenariae meros, hoc est partem constituunt hominum f. mil. xlviiij. cuius praefectum moerarcha a parte, quasi Partarium dicimus decuriarum cxxvij. Genus hoc ordinis nonnulli telos nuncupauerUnt,praesectiumque eius telarcham. Duae partes pbalangarchiam phalangem simplarem consummant, hominum iiij. mil. xcvj. decuriarum
cclvj cuiuspr se, tus phalangarcha princeps phalagis simplaris dicitur: nonnulli
262쪽
nulli strategia id est praetura huc ordine vocat:&Strategu, id est,praetore eius principe nominat. Duae simplares phalages duplare phalange reddut hominuvii inail. cxcii,decuria rud xii. Sut si ordine huc meros,id est,parte appellari velint quod modo cornu & ala diximus nominati. Dus duplares phalages quadruplare phuange coagmetat, decuriaru m XYiiii.hominu xvi m. ccclxXXi i. Sut atas in tota phalage siue legione cornua duo,phalages simplares quatuor, partes oelo,cohortes miliaris xvi, quinget ar xxxii, manipuli lxiiii. Ceturis cxxviii. Ceturiae quadruplares cclvi. Decuris duplares d xii. Decuris M xxiiii.
Optimus quis 3 praefector u phalangum simpla tu in prima simplati hoc est indeXtro cornu statuit secudus virtute,in secuda,hoc est,i lsuo cornu locat:tertius cu fecunda in laeua ponitur media versus secturam: quartus cum primam
dextra, hic etia media versus sectura. Quod cu prima & quarta prssectos habeat, primu virtute 8c quartu, secuda aute A tertia secudu virtute & tertiu,pares viis virtute suorum principia costant. Nam si in quatuor magnitudinibus insunt proportiones squales quod a prima Sc quarta proueniat magnitudine id ei esse aequale quod fit a secuda Sc tertia,apertu in disciplinis mathematicis est. prima igitur Κ quarta secundam & tertiam aequiparat: partium quoque praefecti ita ordinantur ut primus virtute in laeuo primae phalagis simplaris statuatur. Secundus in dextero iecundae. Tertius in laeuo tertiae. Quartus in dextro quartae. In singulis etiam decutiis quadruplaribus decuriones ita locantur, ut primae decuriae princeps virtute excellat,quartae secundum virtutis locum obtineat,tertiae tertium,secundae quartum ita enim virtute pares intra se costent.
cum prima primum & quartum uirtute habeat, secunda autem secundum vir tute M teritu. Ite cu in singulis manipulis quatuor decimae duplares cotineantur,hac eade ratione vel in his ipsis principes ordinemus,ut primae quadruplaris praefectus in dextro ponatur, M virtute caeteris sit prsstatior. inartae Isuu
teneat cornu, A virtute secudus habeatur. Tertis in dextro c5stituatur,& virtute sit tertius. Secudae in Isuo locetur, quartus virtutis ratione. Hanc eandem proportionem siue comparationem vel in maioribus praefectutis seruabimus:
263쪽
yyyyyyyyyy yyyyyyyyyy yyyyyyyyyy yyyyyyyyyy
Vnc de interuallis quibus armati inter se distent tu in longum tu in altu, agemus. Differentia triplex est interualli. Nam homo ordinatus cubita quatuor occupat. Densatus duo. Costipatus unum. Densatio igitur esst cum ex laxioribus arctiora reddimus interualla: atque ita per astitem substitem, compus phalangis colligimus, & militem uniuersum facimus tum in longum tum in latum adductiorem,verum ita ut recipere possit immutationem. Costipatio est quoties phalanx per astitem ac si ibi item arctius sese colligit, quam modo dentari retulimus adeθ ut ob frequentiam militis nulla vel dextrorius vel simistrorsus possit neri declinatio. Deniatur,cum phalangem duci in hostes placet imperatori.Constipatur,cum hosti aggredienti resiste diim in robore est. Cum itaque fronte phalangis decuriones M xxiii compleant ii certe ordinati,cubita iiii mil. xcvilogitudinis occupabunt,hoc est stadia x & cubita Xeri De sati stadia quinque,cubita xlviii. Constipati stadia cccupabunt ii, semis & cubita xxiiii. Armabitur phalanx scuto &hasta. Scutum optimum quod Macedonicum,arneum,medioc iter cauum, ad octo dodratum magnitudine. Hasta nulla cubitis octo breuior,togissima quae eatenus iami potest, quatenus tenere miles es uti facile valeat. Decuriones Vtpote duces decuriarum phalangis, optimos esse omnino c5uenit,ita ut S statura 8 Viribus corporis praestantiores caeteris sint. 8 rei militaris peritiores. Hoc enim iugum phalangem continet uniuersam,& in usu praecipuum est. Vt enim gladius pondere siri ferri posterioris Smole, aciem ecticaciorem praestat,idem in phalange existimandum esse,ut pro acie ac oris cuius da robore ipse sit ordo decurionu. Pondus aut e Sc mole Smagnitudinis additamentum asserat constituta in tergo militum multitudo. Curandum quoad fieri potest,ut etiam iugum secudum milite constet idoneo: Nam eius quoque ordinis ista in frontem prominet,& adlucta priori utilis ex propinquo est,ic vel desiderato vel sauciato decurione secudus se in parte pri-
264쪽
re constitues, ordinis incolumitatem seruabit. Tertium item iugum & quartu& reliqua deinceps pro virtute instituemus, ut qui deterior sit, iis subinde posterior collocetur. Macedonica phalanx inexpugnabilis & intolerada hosti bus habita est genere suo instructionis & ordinis. Miles enim armatus vel in duobus cubitis stat quoties densari imminens praelium postulat.Sarici longi tudo ad cubita xiiij, quorum duo manus auferunt,reliqua xij prominent. Itaque fit ut secundi suas farissas super armatos iugi prioris prominentes,ad dececubita habeat:terti3 ad octo, quarti ad sex,quinti ad quatuor,sexti ad duo. Ab his nulla item sarissa primum superat iugia. QAod cum per singulos iugi primi sarissae quinque aut sex promineant, species sermidolosa existat,consentaneu est.Miles item firmus ac robustus costat quinque sexque sarissis obseptus,& tot tantisque sultus innixusque facultatibus commilitonum. Quinetiam qui post sextum positi sint iugum, & si minus sarissis agunt, tamen p5dere sui corporis prominentes,augent vires totius phalangis & facultate, nec sugien di ullam ducibus de praestitibus relinquunt occasionem, nonnulli hastam posterioris militis longiorem quam prioris sumi idcirco voluerunt, ut etia qui in tertio & quarto iugo locati essent, spiculis suis pari fronte hostem possent excipere. Tergi dux superordinarius singulorum ordinii prudens peritusque esse debet,qui prouideat & procuret queadmodu milites ordinis totiusve sent inter sese atque iugent: & recedentes vel metu, vel aliqua alia causa,prohibeat, & restitui cogat in ordine atque etiacum constipandu sit .copellat mi lite,cogatque, si usus exigit, in arctu quam maxime adduci. Ita enim fit,ut vires & robur phalanx accipiat. 1as ob res non modo in fronte,verum etiam in tergo legionis principem & ducem aliquem statui,necessarium ducimus. Haec de decuriatione armatorum phalangis dixisse lassiciat. Nunc de velite. Instruet imperator suum velitem pro paratu ex consilio hostiu, modo in fronte,modo in dextra modo in leua,nonnunqua etiam in tergo,videlicet quem admodum res ususque exigit Nos exempli gratia sic instruimus. Ecurias quoq; in ordine velitustatuemus M.xxiiij,videlicet totide quota phalax continet armatoru: ut sub prima armatoru decuria, prima velitu ordinetur, & sub secunda secunda, & deinceps sub singulis singulet costituantur,non tamen ex xvj hominibus has instituemus,sed ex viij, ita ut M. xxiiij decuriae copleant hominu viij mil. cxcij. Nomina eoru & ordines ita accipe. aatuor decurias velitu systasin,id est costitutione vocamus, hominia xxxii.
Duas costitutiones pentecontarchia, semicenturiam dixerim, homina.lxiiii. Duas semicenturias, centuria:hominia cxxxviii. Ineste singulis centuriis debet superordinar ij quinque, Signifer Tergiduae,Tubicen,Minister Pr co. Duas centurias psilagia a ducetis velitibus,quasi velitaria,vel e peditaria nomina mus,hominu ccxlvj. Duas velitarias venagiam a mercenario milite,velut mercenariam dicimus,hominum D xii. Duas mercenarias systema, tanquam constitutoriam appellamus , hominum M xxiiii. Duas constitutorias epixen giam ceu ad mercenariam, hominum ii. mil. xl iii. Duas ad mercenarias stiphos,hominum tui .mil.xcvj. Duo stiphoe epit agma, velut additam legionem,
265쪽
decuriarum M. xxiiij.hominum viij. mil. cxcij. In his quoque superordinarios viij inesse solitum est,quorum iiij Epixenagi, hoc est,auces siue principes ad- mercenariae illius habentur, reliqui Systematarchae praeficiunt principes seu praesecti eius quam constitutoriam interpretainur. Iaculatores sagittar ij,& omnes qui aliquo teli genere viantur,utiles ad eam rem esse constat,ut pretinam emordiantu hostem prouocent,feriant, saucient eminus, re prosternant: fundant aciem,mpellant equitem cogant aduersarium procursantem loco cedere,explorent,perlustrent quae loca suspecta locent inlidias: hi denique & primum certamen subeunt, & una cum caeteris pugnant: & quaquam caeteri desierunt, ipsi perseuerant in dimicatione: omnino genus hoc militum cum operam praestet celeriorem agatque eminus, multa egi cere potest &praeclara.
De Acte Equestri. Π Quitum acies autores superiores, aut quadratas, aut parte altera longio res, aut Rhombi cunei ve gerentes speciem,tradidere. Sed nemo suam fere satis expressit sententiam. Qu amobrem nos descriptione etiam figurarum, formas explicabimus acierum ipsas, quo possint facilius percipi. Aciebus ad Rhombi similitudinem sormatis Thessalosptimos usos c6perimus,qui plurimum equitatu valuerunt, Iasone viserunt autore generis huius aciei,utpote ad omnes usus accomodatioris: equites enim costituti in hac forma vertere sese in quem uis prospectum possunt,minimeq; vel a tergo vel a latere capientur ippe cum prς stantiores, Rhombi latera teneant & principes, angulos regant. Stat enim in priore angulo turmae ipsus praesectus, in dextro autem& sinistro, qui custodes vocantur lateris, statuuntur. In reliquo vero angulo ducem seu ductorem tergi locari solitum est. Rhombus.
Vneatis Scyth utuntur& Thraces. Quinetiam Macedones insunt sta dente rege Philippo.Efficacius enim genus id arbitratum est, quam quadratum . ob eam scilicet rem, quod suos principes circumpositos habeat, &
266쪽
fronte exigua constet, & equitandi usum per quodlibet interuallum facilem praebeat regressum & progressum celeriorem. QS ippe quod minus difficiles
illos circuitus habeat, quos quadratae acies sortiuntur. Quadratis aciebus Per is de Siculi ac plerique Gr corum usi sunt,existimantes & ad compositionem& ad equitan tium coitionem accommodatius: de omnino hoc disciplinae genus seruare multis in rebus praestantius. Nam & 1nstructio,quoniam per versus ac iuga ordinetur, occurrit facilior, & principes in hoc uno formandi genere hostem uniuersi aggrediuntur. Phalanx Curvata.
Optimae inter quadratas habentur quet duplici, tam in longum quam in al- Quia
tum numero constent Exempli grati viij.in longum, quatuor in altum, aut X in longum, v. in altum, quae numero parte altera longiores consistunt: figura autem seu forma quadrae anstituuntur. Etenim longitudo equi a capite
ad caudam respectu suae latitudinis plures eos habere debet qui per iuga ordinentur, quam eos qui in versus se porrigant. Nonnulli triplicem esse longitudinis numerum ad altitudinis probant, scilicet ita arbitrantes fore ut quadra forma efficiatur. Triplicem enim propemodum longitudinem habere ad
suorum armorum latitudinem videmus. Iapropter cum nouem in fronte statuant,tres in latum componunt. Haud enim neri potest, ut equitum multitudo posteriorem eandem praestet utilitatem,quam in pedestribus copiis,ubi scilicet pone renitentes primore continent altitudinem. Equitum naque omnium numerus,corpus pondusque unum consistit. Itaque fit ut si posteriores prioribus itinct1 renitantur,nihil suo impulsu proficiant. Immo una cum aliis labantur, & perturbatis ordinibus grauius suo errore quam virtute hostium versentur necesse sit. Ru amobrem ita euenit,ut quoties equestris longitudinis numerus aeque & altitud)nis constet numerus ipse quadratus sit. Forma autem alutudinis parte altera longior. Ast quoties turmae forma quadrata est,
e contrario euenit,Vt equitum numerus parte altera longior existat.
267쪽
ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά άs 1 ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά ά άRHombi sermani omnium maxime necessariam venisse in usum creditur, eo quὀd prae caeteris omnibus constituto praesecto turmae, equites qui in lateribus ordinantur,non equo suo illi praesecto iugent,sed ita subiiciantur,ut eorum capita iuxta armos equi praefecti apponantur Interuallisque 1nter sese iustis equites tum dextri,tum l ui,tum etiam posteriores discernantur, ne frequentia turbet ordinem, cum equi immitiores in proximos sibi equoS conuers1 calcitrent,o militibus vulnera infligant. Autores autem huius generis aut1ta disponunt,ut equites & versent & iugent: aut ita ut versent quidem, sed non augent. aut ita ut iugent, sed non versent Quae singula quemadmodum se habeant dica. ii Rhobos simul & versare& 1ugare voluerunt, mediu &mλ
Σ1mum iugum turm numero impari statuuta vixi. aut Iiij aut xv. cui ex par
te Vtraque,priore,inquam,posterioreque adiungunt binario primis illis pauciores verbi gratia, si maximum illud iugum equitibus constet xv.addita iuga utrinque denis aut ternis componunt, re quae item post haec utrinque adiungunt,denis singultaque conficiunt,atque ita binario subinde pauciores adiiciun dum singuli relinquantur,totaque turmaequitibus consumetur cxij. Rhombus qui versat& iugat.
RHombum dimidiam & iam transibrmatum in triquetrum, cuneum seu rostrum vocamus. Quapropter cunei quoque forma perinde explicata iam est: quod aciei genus cum sium medium exiens in acutum habeat, di mo-iaximen tum facile quorsum velit sortiatu expedite admodum vel t molem posterio 'rem sua cum notate circumagit,& celeriter potest immutari.
268쪽
DE INSTRUENDIS ACIEBUS. 11sCuneus qui versat & iugat vel rostrum.
,. Lij ita instruxere, ut equites qui rhombum conficerent, neque versarent. neque iugarent. Ita enim & conuersiones &transitiones equitum posse facilius fieri existimatur,cum non ante non pone, non a latere quicquam impediret.Statuunt primum praesectum turmae, mox ad eius utrunque latus adiungunt singulos loco submissiore, ut quod di istum iam est, capita iunctorum equorum iuxta armos prςpositi equi ordinentur. Et primus ordo qui duo latera rhombi contineat numero impari,M. equitibus constet, praesecto medio constituto, quinis autem in utraque partem suppositis. Deinde ' iugi principem post turmae totius praefectum collocant. Tum in eius partem utramque simili ratione quaternos subiiciunt,ut totus secudi ordinis numerus nouenarius sit binario minor priore: & quasi duo aequi distantia latera ducibus illigrhombi lateribus primis constituantur. Mox tertium septenario describunt, atque ita subinde binario dim1nuentes, in Vnum usque deueniunt. Et haec turma equitibus constat xxxvj. Hoc genere Polybius utitur, sed numero hominum lxiiij. deformaliterae λ deorsum inueris v.
Rhamsus qui ne se versu neque iugat.
praeterea ex iugantibus constent, quae . ad hunc modum constituuntur. Versual -
quot equitibus instituto, quorum primus P
praefectus sit turmae, Ultimus autem tergi - ' τ l 'dUctor in eius latus utrum clue versus alios ' V onumero hominum unitate minores dispo- Dens, qua eques per interiecta interualla distat ab equite. Qu)dsi in primo decem sint equites, uterque appositus nouenis c5stabit,& terti j octouis,atque ita numerus subinde decrescet,dum in unum deueniat: sic enim fieri potest, ut
equites inter se versent quidem, sed non iugent.Vtile genus quoque id disponendi est ad declinationes, quas agi in utrumlibet latus solitum est. Y ij Vocatur
269쪽
Vocatur autem quae ad dextram fit, in hastam declinatio: quae autem ad
laruam, in habenam. Turma ex versantibus. Praefectus.
Rhombus versans non iugans. T si1 turma ex iugantibus quidem, sed non ex Ue fantibus consistere debeat, in hunc modum dispones, me dium & maximum iugum numero constitues impara. Caetera aute subinde per media in terualla adiuges quemadmodum in stuperiore turma proposui,atq; ita efficietur,ut tu ma ex iugantibus tantum consistat.
Turma ex ά ά ά ά ά s L iugantibus.
TVrmas vario modo ut etiam leuem armaturam statuimus: aut enim ante phalangem, aut in latere aut post leuem armaturam: sed nos describendi exempli gratia post leuem locauimus. Et prima equitibus constet lxiiij. cuius primum iugum equites compleant xv.secundum xiij. tertium xj. & reli qua subinde binario usque in unum decrescant. Signum is feret qui in secundo iugo a laeua principi iugi astat: Omnes turmae numero lxiiij. satirentur,equites iij. millia i cxvj. Duae turmae Epit archiam, hoc est, turmam duplarem constituunt, equitum cxxviij. Duae duplares Tarentinam reddunt, equitum cclvj. Duae Tarentinae magisterium, equitum D xij. Duo magisteria Epli ipparchiam dupla te magisterium, equitum M xxiiij. Duplicatum duplare magisterium telos,equitum ij mil. xlviij.Duplicatum telos epilagma id est,siummam ordinis sue agminis facit, equitum iiij. mil. xcvj Explicatae iam sunt vari e sententiae veterum, quemadmodum turmae instruantur, sed quoniam1n his magnam differentiam esse constat, non sine delectu uti debemus, sed quotidianis exercitiis saepius experiri genera instruedi singula Itaq; secure in praeliis
270쪽
pr liis quod facilius commodiusque probetur, admittere officium est. Quid enim stultitius quam cum minimis de rebus homines diligenter inquirant,
ambigat perscrutentur, de his tam amplis, tam necessariis n5 ante periculum facere accuratissime velint quam certamina subeant. Q odiam e genus turmae probaueris,id licet dc augere numero hominum,& minuere. DE curruum & elephantorum institutione quanquam usus eorum ritus est, tamen doctrinae gratia plena oris, exponam nomina,quibus autores superiores usos comperio. Duos currus Zygarchiam, id est, parilem vocant. Duas pariles,coniugationem. Duas coniugationes ep:syzygarchiam, dupla, rem coniugationem. Duas duplares, harmatarchiam currulem. Duplicatam currulem, cornu. Duplicatum cornu, phalangem. Phiribus uti phalangibus curruum licet,vocabulis iisdem quae modo exposui. Curribus autem ipsis aut expeditis,aut falcatis usos comperimus.In ordine elephantorum qui uni prς- est elephanto Zoarchus ab animalis pr sect ura vocatus est: qu1 duobus imperat, Therarchus a fera, quasserarius,& constitutio talis Therarchia feraria
Qui quatuor dominatu epitherarchus duplicaris ferarius: & haec const1Iu tio epitherarchia, duplaris seraria. Qui octo p r sectus est,itarcha,hoc est, tur-mς princeps,&constitutio ista itarchia,turm pr sectura. Qui sexdecim prae est elephantarcha, id est, elephantorum prςsectus: & constitutio elephanta chia,pr sectura elephantorum: qui triginta duobus imperat, cerat archa,id est, cornu pr sectus: de consitutio, cerat archia, cornu praefectura. Quod autem ex lxiiij constat,id phalangem vocamus elephantorum,cuius praesectus Elephantarcha vocatus est. Enera persectarum copiarum, & nomina costitutionum & ordinum ex Loercitus omnia in huc modum notata animaduertimus, vocabula de cste
ro quae in praeceptis versantur explicasse utile est : ut iam pridem milites quid quodque significet certiores, facile quae per aciem imperatur, intelligere pos sint & facere Est quod declinatio appelletur, cuius duplex est genus: a Ut .enim in hastam, aut in scutum .immutationem Item dicimus, & conuersiope,& reuersionem,& inflexionem. Ad hqc versere,iugare, reddere in arrectum, euoluere, duplicare. Addo inductionem,dextram deductionem,leuam deductionem.Phalangem transuersam, phalagem arrectam, phalangem obliqua. Intercalationem,praepositionem .impositionem,suppositionem, postpositionem, appositioncm. id quodlibet eorum significet breuiter exponam.
Nec ignoro,non apud omnes autores prςcepta eisdem esse nominibus tradi ta Declinatio est motio militum singulorum cum vel in hastam, hoc est, dextrorsiam sese conuertunt vel in sicut una,hoc est, sinistrorsum. Quod commode agitur,quoties hostes existunt a latere cornu utique superandi aut aduersi itineris gratia,aut ob aliquem usum alium quemadmodum singulis in rebus os edam. Duplicata autem declinatio partem versus eadem, ora militis in hostilem a tergo conatum transfert. Quae res Immutatio dicitur, & vel in ha