장음표시 사용
281쪽
TUrma parte altera longior duplici altitudine constat quam longitudine. Vtilis haec multifariam est , quippe quae post u decipere aduersarios quasi
paucos contineat milites quoniam non multum latitudinis occupet & rumpere facile pro sua densiate & impetu aciem aduersam. Apta etiam est ut sentim per locorum angustias traseat. Opponitur ei pedestris acies quae transuersa phalanx vocata estporrigit enim se longius,Vt etiam si interrupatur,exigua sit quae rumpitur altitudo, & equitum impetus non in multitudine haereat,sed in vacuum breui efferatur. Haec enim causa est, cur multiplicem ad suam altitudinem habeat longitudinem. Turma parte altera longior.
282쪽
DE INSTRUENDIS ACIEBUS. L E Si & altera turma oui similitudinem gerens, de qua nihil amplius dici
potest, si ita esse compositam, ut verset qui em, sed non iuget. Nam eius usum commoditatemq; superius exposuimus. Ergo genus ad inuentu ab Ileone Thessalo madatum post exercitationi ab Iasone Medeae marito. Tutum etiam M percommodu este,cum undiq; custodiatur decurione, tergi ducto re, custodibus lateris,apertum Iam est . C5stat haec turma ex equitibus sagit tariis more Armeniorum & Parthorum . Opponitur ei acies pedestris quae Epicampius emptosthia dicitur,id est inflexa antica ob eam rem quia ductis cornibus in partem priore in sinum se circumaga flexumq; imitatur. Fraudem haec in sagittarios equites ita emolitur, ut vel egresi, & cominus dimi cantes suo complectatur sinu,& circumueniat: vel cornibus suis perturbet illorum robur, frangat,atq; ita medio milite alacriore possit euincere.
Vin etiam genus habetur phalangis,quae Epicapius opisthia dieitur,cὁtrario modo si superior informata. Cum enim illa ante se flectat haec sua cornua In partem ducit posteriore, itaq, ut illa antica, sic haec postica nominetur.Vtilis ea quoq; ad fraude est:vtype quae parte media pates,paucos qui pr cedat oste dat:multos aut e qui pone subsequantur habeat:ut si confitia
283쪽
LTO. AELIANVS ctum tolerarint superarintq,,satis sit: sin minus .facile ad vir'; suorum parte recurrere,iungiq; malori ordini valeant. Quς aute cotra id genus opponitur, Dicuri ob id appellata est. quonia in portione flectitur orbis. Studet haec si as copias paruas esse ostedere stolis incurve ratione. Quippe cum omnia qui in orbe globumve formatur,parue suo quidem ambitu es le videatur: quingsi explicetur,in duplii se porrigunt: quod liquidia in columnis est,qt1ς cum morbem se colligant undecunq; aspiciantur, dimidium sui tantum patere pat untur,reliquum penitus occultant. Est autem optimum instruendi artificii ut plus inferas aduersariis copiarum,quam primo aspectu ostendas.
EQuestris phalax quadrata & si foem, seu figura quadra instruitur, tamenon numero quoqi aptatur quadro. Hau enim in quadratis numerucerto modo describimus. Seὸ licet etia duplicem ad altitudine reddere longitudinem videlicet pro usu imperatotis . persae potis 1mia forma hac usi cu t,&Siculi, dc Gr coru coplures, cum & facile esse instructa anima diuerteret et v sum comodiore opponi diei phalanx pedestris quod rostru vocamus, Ita m- structa,ut latera omnia anmatis chosin habeat . Translata haec sorma ab e ouestribus rostris est. Verii in ordine equestri unus instote primore fatis sit. At in pndeses non vitiis occursioni hostia sufficit sed tresipugnent necusse in sic Epamisi das Thehanus ii ator clim apud Leuctra aduersus Lde momos decertaret,c5stipatis in rostru copiis in te exercitu istigavit Issicci genus instruedi hoc solet quoties duplaris antas omus hoc est, anceps illa sua
rurnua priora cyiligit, po Vistra seiugit, ad sorma liters deorsim inverseto
284쪽
yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy
Rostrum pedestre Phalanx implexa.
Genus quod Pi siti parte altera logius appel k, b d lamus, multiplici longitu- ό d st d adine galtitudine costare, do OOoo O& omni ex latere armatis πι ocomponi sagittariis ac fuit Q 6ditoribus costitutis in me ' in Q odio solitum est intcotra ρη oeiusmodi formam praelia 'A - φtur, genus phalagis quam implexa vocamus obiiciunt,ut suae sormae inaequalitate prouocent Pi liu aduersum impetu facere in eos qui prominet, ais Ita resoluant densa Plaesit in structionem. Et quide decuriones implexae phalangis duces aduersos obseruant, vi si densa acie illi agant,ipsi quos densa excipiant.Sin illi resoluatur, ipsi etiam diuissi occurrat.
285쪽
T Halangis circuni uentio est, cum cornu utrumque superat aduersarios, hoe est, excedit,&quasi complectitur. Circiana uentio phalangis.
ALterius cornu circumuentio est,cum altero cornu laostem superamus. defit, ut qui sua phalange superat, idem etiam cornu superet aduersarium:qui autem cornu superat non propterea idem phalange superet .Fieri enim potest ut etiam paucioribus copiis hostem superes tuo eornu &complectaris
EXtenuatio est chin altitudo phalangis contrahitur, Ut cxxvi quibus constat hominibus redigatur in pauciores. TMpedinaenia haberi in primis necessarium est, & ducem iis constituere pro-
bum conuenit. Modis quinque possunt duci impedimenta. Aut enim praecedent copias omnes aut sequentur,aut in alterutro latere cbstituentur,aut in medio copiarum claudentur. Ponentur ante phalangem,s1 hostilem agrum ingredieris post phalangem,si latera metuis .intra phalangem,si planum agmen placuerit ducere. ostremo praecepta repetemus colligemusq; omnia acierum instruendarum, si prius admonuerimus breuiter quicquid praecipi usus exigat, id & breue esse & omni ambiguitate carere oportere . non enim solum celeritate est opus verum & claritate vocabuli,ne alii hoc, alii illud, pleruque contrariu faciant. Verbi gratia si dixeris, declina: verbo hoc audito possunt alii declinare in hastam,alii in scutu,quae res non parum inferret perturbationis. Clim itas generis ac totius loco habeatur vocabulu illud, declina,adiungere debemus ad hastam, aut ad scutu,prout res exigiti& quide ante, ut pars toti anteponatur hoc modo, Ad hastam declinat ita enim omnes idem sine errore facient. Item immuta aut euolue , generis praefert communitatem : quam ob rem partem siue speciem praeponemus ut in hastam immutare. Sic itas praecipiemus, Laconicam euol ue, Macedonicam euolue,Choreum euolue. Nam si euolue Laconicam dixeriς
286쪽
aut euolue Macedonicam, eueniet ut diuersae euoluedi agantur specIes. Hae igitur ratione cauendu est, nouid ambigue, ne quid obscure incerteq, praecipiatur & ut species suis anteponatur generibus, seruandu omnino est . Iuuat porro
ad eam rem plurimum silentium militum. Quoeirca silendum in primis attendendus in abis: quod Homerus quos poeta praeclare illis carminibus notat, Sic argiva phalanx in praelia denis moueri Assidue pariterque suos dux quisque regebat
Imperitans: alii mox festinare silentes. Dixeris liaud tantas gentes sub pectore vocem Condere conspecti metuentes principis ora. Barbarorum contra tumultum & turbam pecori ita comparat. Ac veluti innumerae domini locupletis in aula Ad mulctram coguntur oves, balatibus illae Pereulis charae sobolis,voce omnia replen Sic Troum audiri per campos undiqtie clamor. Et alibi eadem de re ita refert, Tum Phryges ingenti strepitu & clamore feruntur, More gruum passis liquido super aere pennis.
postquam gelidas hyemes Jaymbremq; niualem
Fugere, Oceani repetunt clangoribus undas.
Ait animos taciti spirantes ire Pelasgi, Alter in auxilium alterius properare parati. A Ge ad arma,adsiste ad arma, impedimenta a phalange secedant. Miles a tendat praeceptis,suscipe, recipe,dista, erige spicui versia iuga, resipice praecedentem , suam decuriam dirigat tergi ductor. Constituta interualla conserva, ad hastam declina, collige, ita consiste, in arrectum redde, ad scutum declina, collige ita consiste. Ad hastana immutare collige. Ita consiste. Altitudinem duplica, restitue Laconicam euouue restitue. Macedonicam euolue restitiae. Choreum euolue restituet ad hastam couerte, restitue ad hasta inflecte,restitue. Haec de aciebus instruendis habui quae breuiter ad te scriberem Imperator,tibi victo iam,
hostibus profligationem allatura. Vale.
287쪽
xx m dicunt, eo quod ad similitudinem alarum ab utraque
parte protegant acieS,qtiae vexillationes vocatur, a velo quia ve
lis, hoc est, flammulis utantur. Est & aliud genus equitum qui legionarii vocatur propterea quod conexi sint legioni. Verum pii pedites in duas diuisi sunt partes, hoc est, in legiones, & in auxilia. Auxilia a sociis vel foederatis gentibus mittebantur .Legio autem ab eligendo appellata est,qiiod vocabulum,eoru desiderat fidem ais diligetiam qui milites fibat. Produce di vero tyrones sunt semp ad capum,& secundu matriculae ordine in acie dirigedi, ita ut primo simpleκ dc exies a sit acies, ne quos sinus, ne quas habeat curuationes,sed equali legitimoq; jacio miles distet a militer de praecipiendu ut subito duplicent aciem ita ut in ipso impetuis ad quem respo
dere solet,ordo seruetur Tertio praecipiendum, ut quadratam aciem repete co
stituant, quo facto in Tyronium quem cuneum vocant, acies ipse vertenda est: quae ordinatio plurimum prodesse consueuit in bello. Auxiliares cum duciatur ad praeliu ex diuersis locis & ex diuersis moribus venietes, nec disciplina inter se,nec notitia, nec affectione consentiunt: & alia instituta, & alius inter eos est usus armoru . Necesse est aute tarde ad victoria peruenire, qui discrepat anteqdimicent. Legionibus semper auxilia ta quam leuis armatura in acie iungebantur,ut In iis praeliandi magis adminiculti esset quam principale subsidiu. In omnibus autocibus inuenitur singulos cosules aduersiam hostes copiosissimos non amplius quam binas duxisse legiones. additis auxiliis sociorii: tanta in illis erat exercitatio, tanta fiducia, ubi cuiuis bello duae legiones crederetur sufficere posse. Sciendu est enim, in una legione dec e cohortes esse debere sed prima cohors reliquas re numero inititu & dignitate praecedit:nam genere ais institutione literarum viros electissimos quaerit.Haec enim suscipit aquilam, quae praecipuum signu in Romano est semper exercitu, & totius legionis insigne. Imagines Imperatorum, has enim imagines laquam diuina & praesetia signa singul1 veneratur. Habet pedites mille ev. Equites loricatos cxxxii:&appellatur cohors miliaria maec caput est legionis. Ab hac enim cu pugnandu est, prima acies incipit ordinari. Secuda cohors habet pedites dlx .eves lxvi. & appellatur cohors quin gentaria. Tertia cohors similiter habet pedites dlx. eves lxvi .sed in hac cohorte tertia validiores &lbati milites,qui in media acie consistat. Cohors quarta, habet pedites diu, equites lxvi. Cohors quinta habet pedites diu, egres lxvi Sed sinta cohors strenuos desiderat milites. quia sicut prima in dextro, ita quita insinistro ponitur cornu. qui iis cohortes in prima acie ordinatur Sexta cohors
habet pedites diu,equites lxvi.In prima quos enucleati asseribe dis ut iuniores O in secuda acie post aquila & imagines cohors sexta eo sistit. Cohors septima habet pedites
288쪽
DE VOCABULIs REI MILITARIS. i ue
tes diu equites lxvi. Cohors octaua habet pedites div eves lxvii sed & ipsa aianimosos desiderat viros: quia1n secuda acie coli stat in medio . Cohors nona habet pedites diu equites lxvi. Cohors decima habet pedites diu equites lxvire Ipsa bonos cosueuit accipe bellatores: gasicut insecuda acie sexta dextria, ita decima sinistrii possidet cornu lis dece cohortibus legio plena fudat,quq
habet pedites vi mil. cur equites dccxxvi. Minor itaq; numeruS aTmatorti in Unaquaq; legione esse debet. Maior aut cosueuit esse:& non tantii una cohortem,sed ecia alias miliarias,si fuerit Iusa ,suscis e. Tribunus maior per episto Ia sacra Imperatoris iudicio destinae. Minor tribunus,puenit ex labore. Tribunus aut vocatur ex tribu, quia preest militibus quos ex tribu primus Romulus legit. Ordinarii dictitur, qui in pr lio primos ordines ductit. A quiliferi qui aquila portat. Imaginarii, qui In atoris 1 magines serui. Optiones ab op-lado appellari, antecedetibus aegritudine praepeditis, hi tanῆ adoptati, cueoru vicano solet uniuersa curare Signiferi,qui signa portat, quos nunc dra conarios vocat Temerarii, qui tesseras per colubernia militu nuciant. Tessera aut dicitur preceptu ducis quo vel ad aliquod opus,vel ad bella mouetur exercitus Torquarii duplares,torquarii simplares, quibus torquis aureus solius virtutis praemiti suit. que qui meruisset,praeter laude interdu dupla coseque batur annona Ite primus hastatus duas ceturias id est,cchomines ducebat ita acie secuda que nunc ducentariu vocat princeps aut e primς cohortis cetaria semis, hoc est,cl homines gubernat Sic dece ceturionibus regebatur, quibus magnae utilitatis gratia magnus honor a veteribus est costitutus, ut ceteri milites ex tota legione omni labore ac deuotione cotetisserent ad lata praemia Puenire. Erat etia ceturiones qui singulas ceturias curabat,qui nunc celenarii nominatur. Erat decant x militibus praepositi,qui nimc caput colubernu vo catur Secuda cohors habet ceturiones v. Similiter tertia & quarta usq; ad decima cohorte. In tota aut legione erat cetariones laevi. Sed legati Imp. ex c5sularibus ad exercitus mittebatur, quibus legiones & auxilia uniuersia obte-perabat in ordinatione pacis,vel necessitate bello ru,in quoru locu illustres viros costat magistros militu substitutos,a quibus non tantu binae legiones,sed etia plures numero gubernatur. Proprius aut iudex erat praefectus legionis, habes comitiua primi ord1nis dignitate,qu1 absente legato lag vacanus ipsius potestate maIima retinebat:tribuni vel ceturiones caeteriq; milites eluS prς-cepta seruabat vigiliaru siue fifectionis. Testeras ab eode petebat. Si miles crime aliquod admisisset, aut lioritate prssecti legionis a tribuno deputabat ad poena Arma ominu militia. ite eqtui, vestes, & annona ad cura 1 putas pii nebat. Disciplina,seueritas,exercitus non solu peditu sed ena equitia legion rioru praecepto erus quotidie curabatur. Primum signu totius legionis est aquila,qua aquilifer portat. Dracones etias singulas cohortes a Draconariis
semiur ad pieitu. Sed antisi qui sc1ebat in acie comissib bello celeriter ordines acie , turbari atq; costmd1,5 ne hoc posset accidere,cohortes in ceturias diuiserii et singulis ceturiis singula vexilla costituerulaita ut ex qua cohorte vel
quota esset cetutia,in illo vexillo literis esset asscriptu: sitit uetes vel legetes
289쪽
milites in quemvis tumultu a contubernalibus suis oberrare non posset. Centuriones init a per qui nunc centum vocantur, nimiru bellicosas loricas trans uersis cassidia critus, ut a suis facilius noscerentur,habebant: quicti singulas gubernare iusserui cateruas,ut nullus existeret error: cum cuisti milites tequeretur,non soliam vexillum suu,sed etiam centurionem,qui signum habebat in
galea. Rursiis ipsae centuriae in contubernia diuisae sunt, ut dece militibus sub uno papilione degetibus unus quasi praeesset decanus,qui caput contubernii
nominatur. Contuberniu aut manipulus vocabatur,ab eo i coitanetis manibus pariter dimicabant. memadmodu inter pedites ceturia vel manipulus appellatur,ata inter equites turma dicitur: & habet una turma equites xxxii. Huic qui prsest,decurio nom1natur. Pedites qui dece decadibuῖ ceturi pr erat, ab uno cellitione sub uno vexillo gubernatur. Similiter xxxii equites ab uno decurione sub uno vexillo regutur. Praeterea ceturio eligessus est, qui sit
magnis viribus &lcera statura, si hastas vel missilia perite iaculetur,&formiiter. Similiter eligedus est decurio, is turmet equitum praeponiturun primis habili corpore,ut loricatus & armis circudatus omnIbus,cum summa admi ratione equia possit ascedere equitare sortissime, colo scieter uti, sagittas doctissime mittere,turmales suos id est sub cura sua equites positos erudire adola quae equestris pugna deposcit. Nunc qualiter instrueda sit acies si pugna immineat, declaratur unius legionis ex Io: q, si usus exegerit,iras ferri possit ad plures. Equites locatur in cornibus. Acies peditu a prima cohorte incipit ordinari in cornu dextro, huic cohors secuda coniungitur Tertia cohors in
media acie collocatur, huic annectitur quarta. Quinta vero cohors sinistrum suscipit cornu sed ante signa,& circa signa necnon etia in prima acie dimicates principes vocabatar,hoc est ordinarii,c tetaq; principaleg. Haec erat grauis armatura,qpae habebat cassides cataphractas, ocreas in cruribus sciuia, gladios maiores,quos spathas Vocat,& alios minores, quos semis pathas nom1 natitubatas quinas positas in scutis,quas primo impetu iaciut. Ite bina misssilia,unu malus,ferro triagulo unciaru noue,hastile pedu quinq; semis,quod pitu vocabat,nuc spiculta dicitur,ad cuius iactu exercebatur prςcipue malites, quod arte & virtute dire fi u,& scutatos pedites & loricatos equites s pe traseuerberat: aliud minus, ferro unciaru quinq;,hastili triu pedum semis, id tunc verriculu,nunc veriitru dicitur: prima acies principia,secuda hastatoru armis talibus dicetur instructa.Sed in secuda acie dextro cornu cohors sexta pone batur,cui iugebatur septima. Octava cohors media acie tenebat,nona comItate. Decima cohors in secuda acie senap obtinet cornu. Instructiois vero lex est,ut in ptimo ordine exercitati & veteres milites collocentur, quos antea principes vocabat. In secudo ordine circu dati cataphractis, S optimi milites cu spicul1s vel laceis ordinetur,quos Bhastatos vocabat. Inter ordine a tergo vallatu sex pedes distare voluerui, ut haberet pugnates spactu accededi atq, recededi: vehemetius enim cum saltu cursuq; tela mittuntur. In his duobus ordinibus aetate maturi & usu cosidentes,& muniti grauioribus armis collo' cantur. I Ii enim ad vicem muri nec cedere nec sequi aliu debent,ne turbetur ordines
290쪽
277 ordines, sed aduersarios vehemetes excipere, & stado pugnadoq; repellere vel
fugare. Tertius ordo dispoiaitur de armatis velocissimis, de sagittaruS Iuueni bus, de bonis iaculatoribus quos antea ferentarios nominabant. CSartus auteordo costituitur de scutatis expeditissimis: de sagittariis iunioribus, de his qui
alacriter se agunt verutis vel martio barbulis,quas plubatas nominat, qui dice bantur levis armaturae. Sciendum est ergo stantibus primis ordinibus,tertium,& quartum ordine ad prouocadum cum missilibus & sagittis primo loco semper exire:qui si hostes in fugam vertere poterunt,ipsi cum equitibus persequutur: si verbab hostibus pulli fuerint, redeant ad primam & secundam acie,&inter ipsas recipiunt se ad loca sua. Prima autem & secunda acies cum ad machaeras, id est, spatas pila ut dicitur ventum fuerit, totum iustinet bellum In quinta acie ponebantur balistarii,funditores,tragularii,fustibulatores qui fustibalis lapides iaciunt.Fustibatus est longus pedes quatuor, cui per medium ligatur funda de corro,& utraque manu itia pulsus, prope ad instar onagri dirigit
laxa . Sextus ordo post omnes a firnii Timis & scutatis & omni genere ai morum unitis bellatores tenebat, quos antiqui Triarios appellabat. Hi ut requieti &integri acrius inuaderent hos es post ultimas acies sedere consueuerant. Sed si quid in primis ordinibus accidis et, de eorum viribas reparationis spes tota podebat. Omnes autem signarii, quamuis pedites sintdoricas minores accipiebat, α galeas ad terrorem hostium ursinis pellibus tectas. Centuriones vero habebant cataphractas, & scuta, & galleas ferreas, transuersis Je argentatis ci istis,
ut facilius agnoscerentur a suis. Illud autem sciedum est & modis omnibus retinendu,qubd comis bello prima ac secuda acies stabat immota.Triarii quos residebant Ferentarii autem armatura leuis,& sagittarii,& funditores aduersariosi uocabant, ante aciem procedentes,si hostes fugare poterat. sequebantur: sed si eorum virtute ac multitudine premebantur, reuertebatur ad suos,& post eos stabant. Excipiebat aute praelau grauis armatura, & tanquam natarias ut ita
dicam ferreus stabat,& non solum missilibus sed etiam gladiis cominus dimicabant. Et si hostes fugassent, non sequebatur grauis armatura, ne aciem suani ordinationemq; turbaret,& dispersos recurretes hostes incompositos opprimeret, sed leuis armatura cum funditoribus, fisittaciis, & eqvibus fugietes sequebatur mimicos. Hac dispositione ac cautela line periculo legio vincebat, aut superata seruabatur incolumis. luia legionis vis est facile nec fugere nec sequi sed ne milites aliquado in tumultu praelii a suis colubernalibus aberrarent, diuersis cohortibus diruersia in scutis signa pingebant. Prςterea in aduerso uniuscuiuis
militis erat nonae literis ascriptu, addito ex qua essent cohorte, quave centaria.
Ex his aute apparet legione bene instituta quas Inuictissima esse ciuitate, quae
omnia praelio necessaria secti ubis portaret mec metueret repentinu hostius p-uetum, quae etiam medus capis subito sos a valloq; muniretur. Habet praeterea legio tubicines, cornicines,bucca natores. Tubicines ad proeliu vocat milites, &rursus receptui cantat. Cornicines quoties canui, no milites sed signa ad eorum obteperant nutu. Ergo quoties ad aliquod opus evituri fiunt soli m1lites tatbicines canunt: quoties moueda sunt signa cornicines canui. Classiarii aute appellimur buccinatores qui cornu ducunt exercitum:hoc insigne videtur Imperii,