장음표시 사용
471쪽
S. 207. Nox autem est ipsum corpus quod nocuit, i. e.
servus noxia ipsum maleficium , veluti furtum , damnum, injuria, rapina. Dominus noxali judicio servi sui nomine Onia ventus servum actori noxae dedendo liberatur; nec minus in perpetuum ejus dominium a domino transfertur; si enim damnum cui deditus est, servus resarcierit quaesita pecunia, auxilio Praetoris invito domino manumittetur ij. S. 1208. Constitutae autem sunt noxales actiones aut legibus
aut edicto Praetoris Llcgibus , veluti furti vel damni injuriae dati;
edicto Praetoris , veluti injuriarum et vi bonorum raptorum. Omnis autem nox alis actio caput sequitura nam si servus tuus noxiam commiserit, quamdiu in tua potestate sit, tecum est aclio , sin autem in alterius potestatem venerit, cum illo incipit actio esse , et si maimmissus suevit, directo ipse tenetur. Si servus domino suo noxiam commiscrit, nulla aclio nascitur, namque
inter dominum et eum , qui sub eius potestate est, nulla obligatio nasci potcst sa). S. 209. Veteri jure vomano liaec etiam in filiis similias masculis et seminis admissa erant. Sed sensim paulatimque ab
usu communi hoc ponitus recesssit , ut dii et filiae familiarum noxa darentur 3). S. 2l0. Animalium quoquo nomines, quae ratione carent, si quidem lascivia aut servor aut seritate pauperiem fecerint, nox alis actio lege duodecim Tabularum prodita ost quae animalia si noxa dedantiar proficiunt reo ad liberation om velutis equus calcitrosus calce percusserit, aut Os cornu petere solitus , petierit.
Haec autem actio in iis, quae contra naturam moventur, locum. habet Creterum si genitalis sit seritas, cessat Pauperies autem si S. -3 I. b. t.
472쪽
a SI est damnum sine injuria iacientis datum. Nec enim potest animal injuriam fecisse dici quod sensu caret iij. S. 2ll. Denique sciendum est , aedilitio dicto prohiberinos canem , Verrem , Prum , Ursum ciconem cibi haberes, quo
vulgo iter sit. Et si adversus ea factum ori et nocitum homini libero osse dicetur quanti bonum et aequum judici videtur, tanti dominus condemnetur. Caelcrarum vero vorum quanti damni datum sit, dupli printer has autem aedilitias actiones et de pauperio locum ha
bebit sa). CAPUT III. DE INTERDICTIS.
TIT. I. COMMLIMA II TER DICTORUM. 3 S. 212. Superest ut de interdictis dispiciamus. Erant interdicta, decreta , quibus Praetor vel alius magistratus auctoritatem suam interponebat ad vim prohibendam vel repellendam cum aut sieri aliquid prohiberet aut advorsarium sacere aliquid iuberet quae decreta , cum coriis sormuliso solemnibus verbis esscnt concepta , a Gaio formulae et verborum conceptioncs vocantur, quibus Praetor aut Proconsul principaliter auctoritatem suam finiendis controversiis praeponit. si Pr. I. si quadrupes pauperiem fecisse dicatur.' Dig. 9, 1 eod. tit. γ αὶ eod. tit. 3 Gaj. , S i 38 seq. Inst. de interdiet. Dig. 3, de
473쪽
a a Vocabantur proprie interdicta , cum aliquid prohiberet, decreta vero cum aliquid seri juberet 1 . S. 213. Interdicta ab actionibus eo potissimum disserebant. quod in iis lis , per interpositum magistratus decretum , i. e.
per interdictum, nec audito saepe adversario , inchoabatur. Nec tamen cum Praetor aliquid sieri jussisset aut prohibuisset, utique statim peractum erat negotium. Nam reus ad judices vel recuperatores ire poterat, quo facto editis ibi sormulis qiuerebatur an aliquid adversus Prae loris edictum factum esset, Vel et an non esset factum , quod is fieri jussisset sa). S. 12Iέ. Eo aulem consilio interdicta comparata sunt, ut violentiis obviam eatur. Cum enim utilitati omnium quam maxime sit contrarium, homines ipsos sibi ius dicere per vim et rixas et altercaliones , Praetor edicto suo cavit ne vim iacient unquam delictum suum prodesset. Namque cogit eum , ut, quae vi sacta sunt, restituat. Sequitur , aclionem, quae ex interdictis nascuntur , ex delicto esses 3). S. 1215. Interdicta a vetoribus in varia genera distinguuntur. Summa autem divisio haec est, quod aut prohibitoria sunt aut restitutoria , aut exhibito ita. Prohibiloria sunt, quibus Praetor vetat aliquid fieri voluti vim sine vitio possidenti. Restitutoria
sunt, quibus restitui aliquid iubet, veluti cum jubet, ei, qui vide possession dejectus est, restitui possessionem Exhibitoria sunt, per quae jubet exhiberi, veluti eum de cujus libertate
S. 1216. Quod ad res attinet, de quibus interdicta redduntur Ulpianus sciendum esse ait interdicta competere de rebus divinis aut de humanis divinis , ut de locis sacris vel religiosi scili Gai S. 39, 14 o. r. S. I in s. I. h. t.
474쪽
de rebus hominum redduntur , aut de iis , ut nullius sunt aut alicujus Quae sunt nullius, haec sunt liberae personae, de quibus exhibendis et ducendis interdicta competunt. Quae sunt alicujus, haec sunt aut publica aut singulorum ij. b. 12l T. Interdictorum quaedam duplicia sunt , quaedam simplicia. Duplicia dicuntur, ut titi possidetis, ex quibus et actor condemnari potest quia par utriusque litigatoris in his conditio est, nec quisquam Praecipite reus vel actor intelligitur , sed in iis quisque tam rei quam ac loris partes sustinet a). Interdicta etiam nox alia sunt, quando ob delictum servorum dantur, veluti
quod vi aliquem deiecerunt vide supra S lao L 3j.
S. 218. Denique notandum est interdicta quaedam annalia esse , quaedam perpetuari sed cx quibus causis annalia sunt, ex iisdem de eo , quod ad eum pervenit, cum quo agitur , postantium judicium dandum est 4). S. I 219. De ordine et exitu interdictorum , qui olim obtinuit, hoc loco dicere longius est. Sussicit notasse , ita intcrdictis olim jure ordinario judicavi solitum fuisses 5). Ex quo tempore vero omnia judicia extraordinaria acta erant, non amplius ne esse erat reddi interdictum, sed perinde judicabatur sine interdictis, ac si utilis actio ex causa interdicti reddita fuisset Q. Hoc novo judiciorum ordine essectiim esse videtiar, ut causa exploratio , quae sententiam Pisae cedebat, in interdictis brevior
475쪽
esset quam in vulgaribus actionibus Ideoque in pluribus principum constitutionibus notatur interdictis celeri redhibitione consuli, eas momentarias esse actiones ; quibus ex locis via est summaria illa in interdictis praeodendi ratio, quae hodieque ubique recepta est ij. TIT. II. DE INTERDICTI QUAE DE POSSESSIONE VEL QUASI
f. 220 Interdicta ad possessionem pertinentia a veteribus
ad tria genera revocantur , scilicet ea, quae aut adipiscendae Possessionis causa comparata sunt, aut retinendae aut recu-
Perandae et . S. 22l. Est autem inter primum interdicto tum genus, et duo posteriora summa disserentia ; haec enim sola POSSEssoni Aappellari debere, dicendum jum non nisi ei dentur, qui possidet vel qui possedit S. 29IJ, et tendant ad possessionem aut retineri.
lam aut recuperandam. Quae vero adipiscenda possessionis causa comparata Suut, neque possessione nituntur neque ad ipsam posscssionem obtinendam vel tuendam conceduntur, cum sa pius non nisi naturalem possessionem iis adipisci possimus 3). S. 222. Interdicta retinendae possessionis Causa Comparatae dantur, qui nec vi nec clam nec precario ab altero possidet, contra eum . qui per vim possessionem turbare conatus est, v c vi in minitatu P. Denique tui quoque locum habent, cum tuler aliquos ab utraque parte de proprietate alicujus rei contro-
476쪽
versia est, et ante quaeritur: uter ex litigatoribus possidoro et uter petere debeat I). S. 223. Retinendae possessionis causa comparata sunt interdicta I possidol/s et triali Et qui lena rati possidetis interdictum de sundi vel aedium possession redditur atque liis edicti verbis constitutum cst titiis iam fundum eas dea quo quibuνὶ
do actitur ALTE AB ALTERO nec vi , nec clam , Nec precari porgidelia , quominus Iu posaideatis, vim fori velo a). Hoc interdicium annale est 3J. S. 1224. De rebus mobilibus ita Praetor edixit : Tnua his homo quo de viaiar, major parte hujusce anni fuit, quominus is eum ducat, vim feri veto ). Novissimo jure rornano actor in ipso litis ingressu rem possideat oportu quod an levio e jure
necessarium non erat 5). Utriusque interdicti potestas, quantum nil possessionem allinet, exaequata est. Hoc qrioque in te dicto annale est.
S. 225. IIccuperandae possessionis causa interdicta ei com- Peliant , cui possessio iniri sic ablata si, i. c. vi , clam aut precario Spectant ea potissimum ad praedia , cum de rebus mobilibus vi vel clam subreptis, aliis actionibus uti liceat interdicta hic reserenda vocantur UNDE vi et de PRECARIo. S. 226. Olim duplo de vi erat interdictum , scilico de vi quotidiana et de vi arma lan novissimo , unum solummodo dari solet 6ὶ Edicti verba a Justiniano ita servata sunt Undo tu illiam si Gaj. . S. 148. . . i. b. Du Pori , p. 358. αὶ Dig. 3, i et uti possidetis. Cod. 8 i. Verba liabent se. I S. I
si De hoe interdicto Cicero pro Caecinna , pro Tulliori ex si agmentia a
477쪽
vi dejeeisti, aut milia tua dejecit, de eo, quaeque ille tune ibi habuit, tantummodo intra annum, oot annum, eo quod ad
eum pervenit, qui vi dejeeit, judietum dabo si . S. 1227. De clandestina possessione nul lum est interdictum cum praedia clam possideri non posse, auctoritate prudentiam receptrim sit M. S. 1228. De precario interdictum 3 his verbis conceditur Quod prostario ab illo habes aut dolo malo Denti, ut Osinerea haher , qua de re agitur, id illi resti uas 4 . Precarium vocatur, quod precibus petenti utendum conceditur tamdiu , quamdiu is , qui concessit patitur 5 . 4egula in precario rogantem possessio non transfertur, sed nuda tantum rei delentio si). Quod si aliter convenit, ransfertur, deinde hoc interdictum competit, contra possidentem, qui restituere recusat I). Non solum de praediis , ut olim , --rum etiam de mobilibus rebus illud dari solet 8 . i. 1229. Omnia haec interdicta etiam usus ructuario competu ut ad juris sui quasi possessionem vel relinendam vel recu
Analylae , p. 65. II us inter duri necessitas et vera ratio ex veteri jura romano tantum explicari potest vide Paul. V si , S. 7. Gaj a , . 6o.
479쪽
IN T TUTIONE IURIS ROMANI PRIUATI.
Contrario inqiiilinori neque vero colono', qui soluta Pensione vult migrare , interdictum de migrando competit ij. Τiet. III. RELIQUORUM INTERDICTORUM TABULA. S. 2δδ. Reliqua interdicta tam ea , quae rem familiarem Spectant, quam Cactera , hoc loco nia inerasse Susiciet, accuratiora
de iis praecepta, ipsis juris libris addisci possunt et . S. 234. Illa haec sunt quod vi aut clam PDig. 43 de remissionibus Dig. 4 , 5.), de arboribus caedendis 43 27. et de glande legenda Dig. 4 , 28. ne vis fiat ei, qui in possessionem honorum missus est, Iig. i de tabulis exhibendis Dig. 43 4 Cod. 8, 7. S. 235. Interdicta , quae liberos hominos spectant , sunt deliberis xhibendis et ducendis, et de uxore ducenda Dig. 43, 43 Cod. 8, . de libero homine exhibendo Dig. 29, Cod. 8 ad quae accedit interdictum de mortuo inserendo I Dig. I, 8. S. 236. Res publicas spectant interdicta de locis publicis ot de loco publico si uendes, do via publica et plura de fluminibus publicis inici dicta Dig. 43 Ῥ- rebus divini juris proponuntur interdictari ne quid in loco sacro vel sancto fiat, Dig. 43 i. ei de sepulchro aedificando Dig. I, 7. lii Dig. 434 3 s do migrando.'
a Aeeuratissima de omnibus interdictis , hoc loco relatia , Praecep Latradidimus in Commentariis nostris , t L in 72-488.
480쪽
CAPET IV. DE IN INTEGRUM RESTITUTIONIBUS. i
Τ Ι COMMΠNIA DE IN INTEGRUM RESTITUTIONIBUS PRAECEPTA. S. INT. Non raro in institutionibus nostris mentionem se cimus in integrum restitutionum ciam in eo est, ut de iis diligentius dispiciamus et licet enim neque Gajus neque Iustinianus de iis in Institutionibus suis titulum collocaverint , iuris studiosum eas ignorare non decet, cum frequentissimus harum restitutionum apud Romanos fuerit Usus.
S. 2M. Est auton in inlegrum restitutio a), non solum secundum Paulum redintegrandae rei vel causa actio 3 . sed omne decretum Prael oris , ex quo extra ordinem illis sub vcnit, qui in captionem aliquam inciderunt, vel actionem dando vel exceptionem , vel etiam sua ipsius cognitione rem iniendo plerumque, ut res in priorem Alatum reducatur.
S. 239. Est in intcgvum restitutio beneficium Prae loris , cujus jurisdictione ea originem traxit inde dissert a pluribus negotiorum rescissionibus, quae jure civili permittuntur 4). Item ab in integrum restitutione corum, qui ob crimen aliquod condemnati, ab imperatoribus restituuntur 5 . Datur in inte-
si Dig. lib. 4 , e . a ro-55. Ex ordine studiorum a Iusciniano Praecepto facile intelligitur eur in ejus Institutionum libris in integrum restitutionis auxilium omissum sit. Explieabantur enim in prima parte Digestorum dein integrum festitutionibus tituli in primo studiorum anno, statim post absolutos Institutionum libros Ct, constitution omnem reipublicae S. a.