장음표시 사용
11쪽
ris. quo in lucem prodiit, proximitas : imino , quae in hac comoedia ad usus recentiores plurimum adludunt, non satis antiquam Originem arguebant, ut tale opus Commentario dignaremur. His animadversis, quae a nobis itimolius mutata. sint notare Supersedemus, praecipue quam multa poematia collectioni Wernsdorfianae addiderimus, agnoscent facile honi literarum veterum Pxistimatores. His syntagina poematum astronomicorum, a Wernsdorficitantum enuntiatum, accuratis disquisitionibus complevimus : nec tantum Avieni, Ciceronis et Germanici Aratea Phaenomena et Prognostica, et ipsum integrum Manilii Astronomicon, mullo emendatiora, quam unquam Prindierant, edidimus : sed in his alia quidem loca priorum commentatorum controversiis obscura facta illustravimus. alia autem omnino intacta, singulari cura adornavimus. Quae si bene secerimus, aequo animo lector judicet.
- QDI IN SEPTIMO HOC VOLUMINE CONTINENTUR.
Albus Ovidius Iuvontinus. Ausonius. Caelius Symposius.. FloruS. . IJosidius Geta. - Iulius Speratus. L. Iunius Μoderatus Colum lia. Maximianus EtruscuS.
Ofilius Sergianus. Palladius Rutilius Taurus Tmilianus.
12쪽
COLUMELLA de Culiti hortorum. PALLADIUS de Insitionibus. AVOMANUS de Laudibus hortuli. AUSONII Bosae, cum adpendice quinque epigrammatum
de Bosti. . ALIORUM Auetorum Carmina minora de Hortorum e Buris amoenitate.
I, II. PETRONII Deseriptio loel amoeni. III. E Priapeiis, Epigr. LII. IV. Ex ii dem , Fpigr. XV, de Malis pulcherrimis.
VI. ALCIMI do donis a Lesbia missis. VII. INCERTI tria Epigrammata de Citrio. VIII et IX. INCERTI, de Vita tranquilla et rurali.
14쪽
, Latiis usi de Re hortensi et villatica Syllogon, qualem jam
edimus, plures superiore aevo Viri eruditi adornarunt, quorum inprimis tres nominandos hoc in dissertationis nostras introitu putamus. Primus est Iod us Willichius, qui P. Vimgilii Maromis opuscula quaedam de Re hortensi, videlicet Hortulum, Moretum, et Bosam, cum commentariis suis edidit Basileae, per Io. Oporinum, anno, quem dedicatio praeseri, x545, in-8. Alter Andreas Rivinus collectionem ejusmodi satis amplam instruxit, et Lipsire ann. I 655, in-8, edidit sub
titulo: As Ueterum nonnullorum, ut ci medim vergentisque creatis, scriptorum fere metricorum et medicorum, de Re hembaria. In qua XII scriptores, ut Columella de Cultu hori. Palladius de Insit. Cum aliorum villaticis carmin. et epigramin. Walafridi Strahi Hortulus cum A. Sept. Sereni Moreto, Macer de Viribus herbarum, cum adpendice, et
plures alii recentioris aevi, continentur, quos ordine recenset Gesnerus in Indice editionum ad Script . Boi rust. pag. 47. Hoc opus rarissimum inventu est, et vix a quoquam repertum est iri tegrum, videturque ab auctore tumultuaria plane opera collectum , ut per Partes multasque intercapedines editum, ita quidem, ut, quum quae edita subinde essent, distrahercntur ante, quam Extremae partes accessissent, pauca admodum exemplaria integra et suis partibus absoluta confierent, plura reperirentur mutila et impersecta. Docuit me hoc I. N. Niciasius V. C. atque e proprio exemplari eius libri probavit, quod per omnia cum libri, a
Gesnerci descripto convenit, sed in fine mutilum ost, notantiam usquo ad initium libri Schola Salem. De consor-
15쪽
vaiula licina valoiuditie procedit. Brevius adhuc et magis curtum exemplum est, quod ipse possideo, tresque tantum partes a Gestiero otium cratas continet, et in Moreto duo-husque fragmentis Petronii, quae Strahi Hortulo subjiciuntur, dos init. Utrumque ex Emplar DeC titulum, nec Praefationem habot, adeoque ultimam editoris curam abfuisse prodit. Neque dubito, quin eadem Sors plurium exemplarium, quae apud alios reperiantur, fuerit. Quamquam de caetero Rivini hoc opus negligentissime excusum ad paret, reperi tamen nonnulla in Columella et aliis earminibus loca, quae ab aliis editionibus discrepant, et a Divino correcta sunt. Tertium auCtorem nominare possunt Io. Fride r.
Christium, qui Villaticum , poema, libris III edidit Lipsile
an. in-8, et inter copiosos Excursus ei adjectos, etiam Corollarium , pag. 24 I , exhibet, quod excerpta eveteribus poetis, ut e Pap. Statio, Martiale, Ausonii , cu mina, pariterque o Pithini collectione repetita epigrammata de villarum et rusticationis amoenitate Complectitur, paucis notulis et conjecturis adjectis. Ah his collectionibus mca , quae quum maxime prodit, haud parum differt, atque iis fere contractior est. Nonnulla enim carmina, quae isti auctores inter Hortensia reliderunt, quia nos anticipata jam
aliis nostri operis locis produxeramus, his abesso jussimus ;qualia sunt Moretiam , quod illic litus et Rivinus, Aoieni de malis Punicis, de cantu Sirenum, ad Amicos de agro carmina, Sereni nonnulla fragmenta, Symmachi de litora lacus Lucrini, quae Rivinus dedit, Laurem Tullii in Ciceronis Academiam , quod Rivinus et Christius, Ausonii Mosella, ea epigramma
δε nviolatione, sive de villa maritima , a nobis ad auctorem Epitomes Iliad. Hom. relatum, quae Christius recensuit. Alia epigrammata brevia et fragmenta Veterum Poetarum, a Bivino et Christio in hunc cinnum relata sunt, qriae rem rusticam et hortensem parum adtingunt, aut vitam privatam, frugalitatis bonum, et tenuioris sortunae securitatem laudant; itaquρ non satis digna nec apta argumento videbantur, ut
16쪽
in no, trum Syntagma reciperentur. Sed progrediamur ad singula hujus collectionis Carmina consideranda. L. Iun. Moderatus Columella , poematis de cistu hortoriam auctor, Gaditanus patria, sub Claudio Principe fuit, L. So. ncccae, et Corn. Celsi, quos saepius laudat, aequalis et amicus. Do eo ni DC maxime quierimus , quae singulare rius poema, quiad proponimus, spectant. Nam quae de aetate, vita ct libris ejus memorari amplius possunt, non adeo obscura vol dubitationi obnoxia sunt, ut nova disquisitione indigere videantur, quae dudum a viris doctis, Nic. Antorii a in Bibliotli. Hisp. Fabricio, Funccio, Hariosio, et Gesriero inprimis in Praefat. ad Scriptores Bel rusticae luculente sunt exposita. Hoc tantum monere et repetere hoc loco liceat,
quod dudum silui. op. tom. I, pag. i 6. Ei . , quum de Gratio, Cynegetici auctore, agerem, prosessus sum , Videri Columellam libertini generis misso. Suspicari hoc ipsum nomen Columellae jubot, quo vocabulo, ut Donatus ad Terentii Phorni. II, I, 57, ostendit, apud veteres Romanos servi maiores domus adpellati sunt. Provocat autem Donatus ad versum antiqui poetae Lucilii:
Servu' neque insidiis domino, neque inutili ' cuiquam , Lucili eolumella Ilic situ' Metrophanos.
Quem eumdom versum repetiit Martialis, XI, 9 I. Salma sitis quidem, Exercit. Plin. pag. 859, columellam in versu Lucilii accipit pro σroni columna sive cippo, qui imponitur
SepulCm, eoque sensiam ejus esse ait, sub hac colum olla sive situm esse Metrophanem, servum Lucilii. At sanμDonati hac in re auctoritas gravior esse debet, et prohat eius Sententiam defenditque Gatakerus Cinni, sive Advers.
Misceli. lib. II, cap. sto, pag. 384. Quippe pluribus locis
Veterum columen domus, familii, dictos esse servos fideles adprobat, e quibus ipse Terentii columen familiam Getam servum dicit, et pra)terea Cicero in Verr. Ill. cap. 76:. Timarchides, columen familiae vestra , premit fauces do-
17쪽
sensionis tua . . Salmasius qUidem columen domus servum
subinde dictum esse concedit, an ipsius domini dici potuerit, ut Lucilii columella, dubitat: quod tamen fit apud Terentium, ubi ipse dominus Demipho hoc elogio condecorat servum suum si . Columella, diminutivum, solemnius hac in re vocabulum fuisse videtur, quam columen, vel columna, propterea quod domini inter Romanos, licet blandius adpellare caros servos vellent, tamen vilis eorum conditiora is memores, nomina eorum Leo tutelκως efferre Solebatit, quod ipsum vulgaria nomina semuli, vernula , et alia demonstrant.
Unus e majoribus Columellae, pater vel avus, haud dubie ut columella familiae servierat apud aliquem gentis Iuniae, qui deinceps manumissus a domino, genti litici eius nomini, quod adsumere liberti solebant, columellae cognomen addidit, posterisque suis ad servandam libertinae conditionis memoriam reliquit. Atque hic fortasse Columella magis, quam Columna, cognominari e pristina conditione voluit, quod universe cives Romani diminutivis in cognominibus ei ferendis gauderent; quam consuetudinem Th. Crenius Animadv. Plii l. Part. X , pag. 38, e similium cognominum
exemplis , Aoiolis, Barbulor, Caligulae, Capelloe, Catulli, Corniculae, Dolabelli probat. Libros suos de ne rustica, sigillatim decimum de Cultu hortorum, hortatu Publii Silvini scripsit, eidemque dedicavit Moderatus. Qui Silvinus
qua conditione et sortuna vixerit, ex ipsa Columellae oratione ita non adparet, ut Certo adfirmare possimus. Decimum quia dein librum prosa oratione, ut caeteros, perscribere instituerat, sed frequenti postulatione Silvini expugnatum se dicit in Prae s. ad lib. X), ut poeticis numeris explere adgrederetur Georgici carminis omissas partes, quas ipse Virgilius sigilificaverat, posteris post se memorandas relinquere. Ejusdem talia eri propositi hortatorem sibi fuisse Gallionem,
i Sed memoria lapsus videtur Wernsdorfius. Hi enim sunt Terentiiverfius ζ in Bone custos salve, columen familiae, Cui eommodavi filium hine
18쪽
fratrem Senecae, cujus familiaritate utebatur, testatur in fine libri 1X : . Quae reliqua, inquit, nobis rusticaru- rerum pars superest, cle cultu hortorum , Publi Silvine, deinceps ita, ut Di tibi, et Gallioni nostro complacuerat, in Carmen Conseremusis. Postea, confecto hoc carmine, Claudius Augustalis , adolescens, complurium sermonibus instigatus, extudit ei, ut cultum hortorum Prosa oratione Componeret. Quod ut exsequeretur, libro XI, Villici officiis recensendis destinato, sutit exuit curam olitoris. Unde tactum est, ut plura de olerum fructuumque hortensium cura in carmine dicta, isto libro repeterentur, et subinde uberiore sermone expli
Quod Columella librum suum Cultum hortorum in titulo pariter, atque ipso principio carminis inscripsit, id fortasse, si quorumdam eruditorum conjecturam sequimur, exemplo et imitatione Maecenatis secit, qui in Seneca Epistola CXIV testatur librum scripsisse, cui titulus Cultus , vel de Cultusus fuit. Seneca ex eo quasdam particulas et commata selecta producit, ut iis exemplis novitatem vel adsectationem ii Oriatione Maecenatis ostendat; quae Lipsius, quum non cohaererent, distinxit, et versiculos esse ex longiore uno Carmine decerptos putavit. Andreas B i vinus in Disputi altera de Mincenate, ut bono eloe, S I 5, adsentit Lipsio, carmensuisse Maecenatis Cullum, et praeterea persuadet sibi, titulum eum non alium Cultum notavisse, quam Hortorum, quos Maecenas in Exquiliis instituerit, repurgata a multis sordibus ea regione, quae antea sepulcris servorum Et mis rorum destinata fuerat, ut praedicat Horatius, Serm. I, 8,7seqq. Hortos eos non modo arboribus floribusque, sed et aedificiis, praesertim turri altissima, effosso in profundum
alveo et ducto amne a se excultos, et ad omnem visus Ptprospectus, aliorumque sensuum voluptatem exornatos,
Bivinus existimat, Maecenatem in Cultu suo descripsisse, ejusque descriptionis vestigia in ipsis versiculis a Seneca productis, sed paullum a se mutatis, reperit. Certum Did ut
19쪽
est, Ob hortum ita itastructum Maronem Maecenati Georgica sua ite .casse; neque enim temere ita ad eum incepisse:
Quid saeiat laetas segetes, quis mims hahotido
ubi prosecto ad Guum Miserenalis ipsi videtur respexisse. Meo vero judicio haec ratio admodum levis est, quum cuia tum in principio Georgicorum non hortorum esse, sed curam rei peCuariae, manifestum sit. Alia tamen loca Virgilii non negeIn reperiri, in quibus cultus vocabulum de cultu hortensi, et sigillatim de cura inserendi mutandique arbores, adhibuit, ut Georg. II, 35 et Si. Et horum alterum locum, quem posterius citaVimus, Georg. II, 5r, Rivinus ita intelligit, et firmandae opinioni suae accommodat, ut Credat, Maronem eo Maecenatem adloqui, et ad artes, quas ille ipse ad majorem arborum cultum adhibeat, et in Cultu suo des-Cripserit, provocare. Loquitur de silvestribus arboribus inserendis : tamen haec quoque si quis
Inserat, aut scrobibus mandet mutata si actis, Exsuerint silvestrem animum e mittiqtie frequenti In quascumque voees Maeeenas artes , haud tarda sequentur.
Sed frustra hic Maecenatis adpellationem quaeri, facile quis intelligat, qui auces impersonaliter accipieridum videat. Majore cum specie fidem opinioni suae conciliat Rivinus, adducto versu Maronis, Georg. II, 39, quo Maecenatem invocat, ut favorem operi suo Praestet, quo nune arborum vitiumque propagines docere adgrediatur:
Tuque ades , inceptumque una decurre laborem.
Hunc enim versum ita accipere videtur, quasi hortetur MoeCenatem, ut, quemadmodum ipso in libro Georgicon, ita ille in libro instituto de Cultu artem et curam Serendarum arborum exponere pergat, atque una Secum, Vel SOCiata opera, hunc laborem absolvat. His expositis si rationes Ri-
20쪽
vini valerent satis, colligendum inde esset, Maecenatem ante Columellam librum de Cultu hortorum vorsibus condidisse. Sed quamquam studiosissimum rei hortensis Maecenatem fuisse constat, quem multum in hortis ab se instructis sedisse refert auctor Elegite de obit. Maec. v. 33 seq. et cui
Virgilius Georgicorum libros, et Sabinus Tiro, ut Plinius, lib. XIX, cap. Io, testatur, seu libros de Re hortensi dicavit; librum tamen eius de Cultu solani hortorum Culturam spectasse, argumentis, quibus Rivinus utitur, nondum evinci arbitror, nequo Mei boni ius, qui in Maecen. cap. a 3, I 4, de libro Cultus haud perfunctorie agit, tale
ejus argumentum suspicatus est. Ego sere existimaverim, Maecenatem eo libro universum vitae suae Cultum, mores, acta, luxum, quae sciebat passi in reprehendi, excusare voluisse, idque praecipue defendisse, quod campum Ex quilinum, publicis antea usibus destinatum, hortis suis et aedificiis magnificis occupasset, ibique vitam desidem et luxuria disti uentem ager t. Carmen hortense Columellae multas et exquisitas eruditi rum laudes tulit, largusque in iis maxime Casp. Barthius
est, qui passi in liberiali elogio ornavit. Sic Adversa r. libro XXXVII, cap. 7 : - Rus Columella ) Hortulus purum et
vere Latinum carmen ost, non tumidum, inflatum, absonum , sed naturali venustate elegatis, nec adsectans declamatorios floros, perpetuae orationis dedecus et corruptionem .. Idem ita C minent. ad Stal. Τheb. lib. II, V. 2I3 , Pag. 39o, elegantissimum Columellae carmen vocat, quod natisam ingenuamque poesin illo adhuc συο cum paucis scma-pit ; iterumque ad lib. VI Theb. v. Io4, pag. 384, poetarum primatibus Columellam jure accensendum dicit, etiam in tantillo scripto genuinar po eos princiPum non Postremum dilenique ad vers. 36O ejusdem libri, pag. 489, elegantissimum , et Dene Romani ingenii scriptorem et metam. Er sano Columella, ut in caetoris libris copiosae elegantisque orationis, ita in metrico ingenii et venustae poeseos admirasilis