Ioachimi Fortii Ringelbergii Andouerpiani Lucubrationes, uel potius absolutissima kuklopaideia nempe liber de ratione studij, utriusque linguae grammatice, dialectice, rhetorice, mathematice, & sublimioris philosophiae multa. ... Basileae apud Barpto

481쪽

vi fidus mane cum sole oritur. De quo Vergilia

candidus auratis aperit cum comtu amu Taurus, er aduerso cedes canit occidit astro. Hesiodus in ope

'or Vergiliaru reditus ritis totide intelligit. Et bicita quado απον post Solis ire situ,tanto ab eotio iubest,ut cerni posit. De hoc ortu Vergit o ius, L. in dentis decedat sic a coronae. Triplice quos occa sum cognominibus ijsdem de is Matutin quo ' -- iides ausim tur, Debita qu sulcis comiti s Ginu, o Atera: Multi ante occasum Maiae coeperesed illas

Mimia capricomi No oia signa,quae mul ori tor ta icti simul occidunt,propter hori onus obliquitate. . :

482쪽

ῆ animaliu a iurumue rerum in coelo effigies,ex pluribus costans stellis, Stella ingularis est.Ad eunde m dum Graeci: ἀ-ρ απου διαφερει , mn desus M γ οβ πνον ἐκποαίν σα-ςικεν. Vt Astraeae Scorpio, Helice, Argo proprie astra, Ira, isse ανd diceti. At Arcturus, Haedi, siriusi Ginopsss,et planetae stellae non Mera uocantur. Verum sermonis ore natioris, Er traj leuandi causa,veteres crebro,sicet

minus proprie, rimis nomen pro sessu posuere. V ID SIT STELLARUM LOGgitudo,latitudo,Cr declinatio. Sesturum tum fixaru tum errantiu longitudo,earum ab Arietis initio distatis est. Vt partia quinquaginta duum intervallum,Vergilium longitudo dicitur, eae enim seculo nostro in Tauri parte uigesim secunda sunt. Latitudo a rasiaci indis discessus est. Hic duplex arctous austrinusq;. Declinatio stellam, distutia ab aequatore. Haec quoi duplex, stritia er

grma. Terrarum uero aut urbium longitudo,earum

distantia est a fortunatis insulis. Latitudo est distatu sociis aequinoctio eu aequator vel axis is horizote

483쪽

. q.

cimus pretia circiter septuaginta:latitudine tricenum: declinationem quinquaginta. Et crateris esse longiturudinem partium centum septuaginta: undeviginti titia redinem: declinationem quindecim. simrnae longitudo guribus si rem dis quinquaginta costatilatitudo triginta sex. Haec de coelo eiusffideribus. DE STELLIS ERRATI cIs Mequa planetarsi motus aggrediar, quaedam in iniuersum de istis dictaa. saturni stella φαινων nuncupatur,ut cicero autor elJovis q-ων. Marte ab ardore δυρAmrae dicunt adsuu pus M. d xo. α riumqμμm tranquilluε est. Inde Romani, quod gens Martia atque bellicosa sit , Quirites dim, ' Ves,ut alijs placet,nomen a Romulo acceperat,qui ridem Quirinus uocitatus est a basta, qVae Sabinor mlingua quiris nominatu qua crebro utebatur.Media nomen Lucanus circa primi librisnem usurpat. Quid

nostris L esstr acueruster vel Vesperugo nuncupatur. Plaut Nes Vesperugo,nes Vergiliae occidus. Neriuria: lictis et oblenius. Posteriore,eode loco Lucanus usus est: Motus celer ostenim haeret. Prius a radiando fue cor corado sumptu. Platonici Planetas metallis coparant. Tria

484쪽

Ioui sλεκπνον Martiserum, Veneri ορειχαλκον, Nercurio stannu. Ateni qM pusim de metallora metu amorphose scribsit plumb; Saturnu nuncupri: istantium

cor asscriba Lunae stomachu, Saturno leue, tot ita pum, Marti sanguine, Veneri renes et geni se semen, γMercuris,lingua Cr os. color Saturno candi as, lovi

clarus inter stella superioris rigore ardoreq iis vrioris medius stratur .Marti igneus,Lucistro,candens Vel cri retulus, Mercurio radius,unde et ς Βονατ ex pellaueryt: Lunae bladus, Solhquu oritur arda postea radians. Denis Saturni Martiss sterie perabriose dicaturIouis ac Veneris,salutares naturae utrii sol, Mercurius, Luna. Septe homini munera a planetis totide tribui seu roborari uidenturi cotemplationis acumethgubernandi potestis,animi robur,claritasersuum, amoris ardor,interpretentis ibi litus, Deci; ditas generandi. cotemplationis doasi, Saturnus minitapra:imperandi potentia, Iuppiter magnitu ine uniam Mari: sol,sentinuum opinionis et claritate, amor Venus in stirat pronuntiassi et interpretandi solertia,Nerclirius adiuuat generatiois o lictu, Luna. Tres in mundo globi fiunt omnibus gentibus cflicui, Sol,Luuna,tcrru.Sol distinguit repora,Luna ducit nullus, terra timi moraim scitas. DE

485쪽

mundum ut nos per terram circu usum secantes aera incedaus. cetera ue planetae foli, siue cum orbibus moueantur,quando utrums incertum est,haud magis no conatu seu temporis di endis reor indaganda. Id

nnum constat er Solem et Luna incredibili celeritate intra quatuor er viginti horas ambire terram : mo re contrario solem anno Lunam mense figitorum et an percurrere,hoc oculis nostris nos videmus. Orahes cum mundo in occasum uoluiAcilius crediderim reos dem cum stellis niti in exortu, dubium magis. Da Solis motus hunc in modum Ouidius docet: ῖ Ardua prima uia est,er qua uix mane recentes Enituntur equi: medio eb Atifimo coelo, Unde mure CT terra ipsi mihi sepe uidererit timor, pauida trepidus idine petis. Utima prona uia egent moderamine certo, Tunc etiam quae me subiectis excipit undis

Neserar in praeceps Thetis solet ipsabere

λ Mox de altero: Nitor in aduersum,nec me qui caetera vincit impetus,m rapido contrarius evehor orta Hic uides solem non retroire ed costanti incessu agis versus orbis extremi celeritate niti. Hoc loco poeta morus duos de cripsit, storii prior e tidie perficitur, posterior

486쪽

posterior anni lacio hoc est,diem tercentu aginta qgitis ex quadratis unius. Quia solus cernitur Sol dictus est. Homer. eu cucta incurri atq; alid rς adymat. νελιο ς γπαδα ἐφ fας, Ρ πιαντ επακουεις Hunc lucem ideo nubila magna temporis laxi capcdimine conuut,ne deris pescherrimi,quemadmodu π re. rum Eseru,ex usu aftduo se retussit. Insole tria ceτα nunturi.rudius singulis oculis propius ivnren per acrassum, ac omnibus comune:et lux, quae lumini praest, ars in stella ipsi talpicitur. Solem messio statio inter cocluterrami, staret Ouidij uersus memoriae proditiis 3wrunt: A ltius egressis coelestius ita cremabis, Instrius terras, medio tuti simus ibis. Voluit naris rerii parens deus, igne hunc no inter dera, elemetorum mutabile materia, sed per aera inanem, ubi nihil adurirere posit uagni Stellae tamen aliquot utrinq; uicinae Pados urtitur, unde π exustas colluetudo appellata Sol ab orietem occidente celerrime rapitur alterutro aequinoctio turduime, sopitio brumas. Q ato enim stellae polis uiciniores sunt, tuto tardit madi circuitu utar. circa axem is Cp motus et circulos aequi sistantes usi sue minui ncccsse est: er stellas arctoas vix aut turde moueri. Nominum est ergo, quo Saturni, Iovis, Solisq, silcra uerticibus propiora 1int eo segnis tu ita in oras occiduas decurrere quo etenus Solem

487쪽

quod menti delis. .

DE UMBRA TERRAE.' Eme ηmbra semper a sese diametro distat. illa enim oriente ipsa occidit, Cr occidere exoritur, meaia nocte in auibro est, meridie uob antichthonum hemisphaerium implet. Aestate humilis, Deme subliis mis,Cr Solis altitudine imitatur couess anni temporibus. Quonia Lo iiij solstitio partibus fere quindea: G tari rite abest, cui medio die in capricornolu,bruma tribus ais sexaginta: aequinoctis utroque trinnianouem. Eade sole lustrante cancri gnu,hoc est,a suprema ab d productior brevior Deme circa bri malem circulsi,ubi dus terrae proxima est. Haec observatio ad domu moras peninet. Siquide aestiuis meri

sibus acutiore umbra Luna occultari, bruma contrarictiore sentimus. Terrae umbra perpetuo circuitu corrum unimantium sterni componiis adquietem. Solis diis, umbra terrae CT centrum πcus coelestis, quem vi chao describemus,eodem motu circumaguntur. DE DIFFERENTIA INTER SOAI er Lunam,ac eorum magnitudine.

MAximaru mundi partium solis Lunaes Jbaras exactim otemplari lubet, eorums discri

488쪽

LIBER SEcVNDVS. 46s rivnti uero binari,qui est terr octo. Subducto posita id feri potest, minore cubo, qui est terrae,u maiore qui est Solis,cognoscitur cubi ad cubum proaporsio,Cr quanto sol maior terra fit. Invenimus ergo centies sexagies sexies octo, in mille ter centum uno et triginta. Terrae diametros Lunae dimetientem compleelitur ter er duas eius diametri portiones quintus. Eea proportio dimetientis terrae ad Lunae dian ne

reum,quae est septedecim ad quinq; tripla superbipartiens quinta cubus numeri septendecim, quater mille nongenta tredecim. cubus numeri quilis, est centu vigintiquius, Maiore cubo per minorem distributo,reruperimus numerum centum viginti quinque tricies notavies in quater mille nongentis tredecim.Thales nil sus aiebat Solis septingetessam partem Lunae globo .vssecopaerandam. Terrum es istorem Sole uel hoc urgumento est, quod tam raro Luna in eius umbram incidat. Si enim adeo esset vasta ad orbem totum,ut apparet,uix unquam Luna lamen haberet, nisi omnino propinqua Soli Hunc esse immensium sic Plinius demostrat. Quod Idam montem lusitudine exuperet, dexα ira lauas large amplectes. Et quia aequinoctio utros inibim sub aequatoris orbe habitantibus mul cerna hir infitientis uertice. Item quia circa aestiuum cirα μ

vitam habitantium i fremaequinoctiorum diebus,moci ridie,

489쪽

ridie, Septentriones umbras ectent, ortu vero ocedasum. Et quod luna deficiente terrae umbra in mucrone desinat.Ob duas causas Sol maior apparet hγem qua aesture,qd' bruma nobis propior st. π quod per a ranubilobum hγeme cernatur. DE VENERE ET &ERCVRΙ

I a Solem Veneris stega,quae cautore cicerone abole nunqua longius abest duorum signorum intervasso. Quare cum eo quotannHRmstri orbe percurarit, cr quotidie totum mundi circuitum. Eius locum Sol ostendit. Quippe mane circa orientem est : merita

die semper sublimis circa solem in austro. eo occidente i siue sequatur fue praeterierit, non procul ab oc casu est: et nocte mcdia sub pedibus nobis,at antichthoe - --nitas alta cernitur. Eraro Ypud Solinum est,circa ope risinitium, ubi Venerem Soli uisse aduersum, quada Roma coderetur,ait:quum ipsa vix duobus signis abis .esse posit a Sole.Eivi verba haec: Romulus austicato muroru fundumeta iecit duodeuiginti natus annos XI. O cal. Maiaue hora post fecundam ante tertiam firmi

Turun ius prodidit mathematicorum nobilisimus , Ioue in piscibus, Saturno, Venere, Marte, Mercurio, in Scorpione, Sole in Tauro, Luna in Libra con tituri tis. Hallucinatisiunt cr ueteres in Paridis Troiani ge-

iesi,quam hunc in in odum Firmicus prodidit E ius tar copum

490쪽

roscopum in Aquariosque : Solem ac Satin tu in Leane,Lunam Cr Martem in Scorpione: Iouem in Aquaris: Venerem ac Mercuriam in Geminis . onnis hic Luciferistaeumfrtasse no male posuerint,certe Mercurius, quem mox describemus,tanto interuallo a Sorila di lame nequit.Venul Lucifer aut φωσς γ nuncupatur, quum Solem antecedit, aut ante eum oritur: N peros aero aut Vester, quando solem insequitur, dispost eum occidit. Quam uocem Vergilius usura vp' sevcrsu isto: Venit Isserus ite capelleta est cerniincipzt,non oriturviam Hesterus nunquam in oriente conicitur, nec Lucifr in occidente. Vitruvius de architectara libro nono Veneris stera, quum olimsequitur post occasum eius apparens in coelo, claristames lucens Vesperugo uocitatur. Ahu aute temporaribus eum antecurrens Cr oriens ante lacem, appellaritur Lucistr. Plinius iudicio siubtiliore Cr motu Crsiam tiones ita memoriae tradidit. Veneris stella signfri bitum peragit trecenis cr duodequinquagenis diem bus ab sole nunquam ab istens partibus sexuisquaαdraginta longius. Mercuri sidus, ut Veneris, Solem quoque modo antecedi modo sequitur: nec unqua ab eologius unius signistatis abest:crfnguus annis cum eo et diaci signa lustrat. Plinius: Nercurijsidus inferiorire circula fertur nouem diebus o ore ambuli, quam G , Ven