장음표시 사용
151쪽
ii Sextadecima,& decimaseptima limatationes sunt supra reiecti a nobis in cap. praecedente lquare nihiLppvs .est,hristis immorari amplius. V Hic iuris. Si veritatis studiosis leo prae Hatam i A ristoaeli doct rinam'bservet, qui d uodocet ad prat sens negotium maxime facientiae. Primum est am esse mentis humanae proprie latenset in rebus dubiis numquam acquiescat, nisi habita demonstrationes hae verb adepta , nedum conquiescit, sed eiusdem demonstrarutionis ope , scit facilitia soluere omnia obiecta in contrarium I ad ed ut hoc si veri ratis i uenti magnum indicium , posse nullo negotio respondere obiectis . Alterum est, quod de eiusdem optimi pitceptoris sententia etiam attuli in prima parte et prima disciplinarum principia mole exigua esse, tamen virtute maxima, quare ob eorum exiguitatem egent longa e
plicatione et ijs autem rith declaratis , caetera omnia facillia reddi. Vtrunque cernitur in casu nostro. Vbi enim definctiones iuris emendatiui, actoris, & rei, quae praecipua iuris principia sunt , ea, qua maiori per me potui dii
sentia , Venatus sum; nihil amplius tractati rem nostram remorari potuit, cuncta plana , aperta,clara. l. nostri sarpi Us memorati, Vt nemo inuitus &c.demonstratio illico se visendam . palpandam praebuit: cuius unius auxilio expe-- ditisi
152쪽
ECUNDA conclusio opinionem meam explicans sit haec. RectESarmientus attentante beneficium l. diffamari cem fuit esse actorem: non ita recte videtur distinxisse genera actionu . Haec conclusio quoad priorem partem satis probata est supra a nobis. Quo ad secunda partem,satis patet diuisionem Sarmienti non esse scientificam, tum quia non est per membra opposita; non enim iura corporalia,quae spectat ad primum membrum, opponitur facto, seu factis.Facta quippE contingere possunt,tam circa iura corporalia, quam circa incorporalia; tum quia diuisio actionum,quam ipse sequitur in primo, & secundo membro non est lassiciens. Na
153쪽
non complactitur omnes actiones a uire con.
cesses. Nam tot Zantur actiones,quot sunt iniu
ririquas pati possumus: sed iniuriam pari possu
mus, non solum quo ad iura incorporalia,quod est primum membrum sarmienti, & quoad facta,quae sunt secundum eius membrum; sed etiaquo adiura corporalia, quod ipse omissit, ergo eius diuisio est insessiciens.
Tertia mea conclusio. Non recte videtur aς serere Sarmietus, diffamationem non obesse in duobus sirimis generibus 'actionum . Probatur haec conclusio rei evidentia. Nihil mea interest, inquit 's,rmientus,si dum ego possideo domum meam, alius dissam et, se in ea ius habere, quia assirmatio, vel negatio, ius meum non muta . At contrarium verius esse quotidie experimur. Nam si ego venditurus si m domum, vel pr dus, quam, vel quod ego possideo, Se alius diffamet, se ius habere in domo mea vel praedio meo, & se mihi litem moturum suis loco, & tempore 'multum mea interest. Nam qui ali3s empturus esset a me, audiens hanc diffamationem,&periculum litis, non vult amplius emere a me domum, vel praedium, vel si emit, minori praetio, ob imminens periculum litis, a me emit, in noletae praeiudicium meum . Quare &si diffamata
rio non mut Ct IuS meum ; mutat tamen, vel di-
' minuit conditionem &valorem rerum mearu . ι Cur
154쪽
Cur ergo agere non porem , ut propulsem ,& auertam a me , rebus meis hanc iniu.
arta measonclusio . Non recte vadetur Sa rm ien ius negare ex te nsionem huius nostre l.
diffamari ad alias materias, siuὶ alios castis . Nam xbicunque locuit'. habet faciem, Me pasiati , semper quoque locum
omnibus videntur ampliatψ eac cedendae, Maior propositio de se clara esti& apud Iurisco-sultos nihil est vulgatius. Minor probatur. Ra. tio huius i. iuxta intellectum, quem ei assio test dignitas, & praestantia status ingenuorum , & damnum, quod eis ex di amatio ne, emanat: at longe dignior est status sacerdotalis, S status iudicum, quibus aequale periculum creatur ex diffamatione, eigo cur ad eos quoque extendi non possit haec t. ocere debebat rmientus. Idem dici potest de quibucdam limitationibus tam in statui ingenuorum,
Ad argumema autem Sarmienti non est dissi
155쪽
cile respondere,Nam ad primum, cum dicit te. gem hanc ad alias materias extendi non j sis , quia aliae leges expresse contradicunt. lpo deri debet hac distinctione. Actiones aliae sunt specificae, & ad particulares materias quasdam
coarctatae ue aliae generales,quae ad plures materias extenduntur. Exempli gratia. Extat lex generalissima in definitione ipsius iustitiae; ut unicuique tu; suum reddatur. Quoties ergo aliquis laeditur, ven laedi timet; necesse est, ut ad ius fusi tuendum actione es habeat: hoc est,iudicem adire possiccora quo lisione,qii a passus ipsi vel pati
timet, iudicialiter .exponat, coprobetq; atqueabeo emendaticino, si damnii iam illistumest,alias remedia,si damnu insectu psi, obtineae.Ηoc discitur agere: hqcq;est actio gener alitana,quq nemini negatur; aliter rebus nostris plene, 'pa cifice uti nequiremus. Praeter hac actione datur aliae non ita generales, sed ad specificas m aterias alligatas,extra quas ex tedi non debet: puta actio locati, mutui,conducti,& similiunt. De his postremis verum est, quod dicit Sarmientus actiones extendi non debere ad alias species. At nos loquimur de actionibus primi generis, quae latissime patent: quare primum argumentum
nihil concludit. Ad secundum ue neganda est consequentia ANon enim sequitur: in caussis praeiudicialibus
156쪽
multa statuta sunt, quae ad alias caussas trahi non possunt ergo neque ea,quae statuta sunt de diffamationibus ad alias materias extedi queui. Nulla enim ratio reddi potest,cur cum diffamationibus ego laedor, agere non possim ad arcendum hoc damnum Ad tertium. Iam supra in hoc cap.concl. IIL dictum est, argumentationem banc supponere falsum, nempe diffamationem nihil mihi nocere, quia non mutat ius meum: ostensum enim est, diffamationem laedere , & mutare valarem rerum mearum. Quare hic, obiectio. falso innixa principio nihil cogit.
Ad quartum: Neganda est quoque sequela,
qua dicebatur, lex hic non constituit ius nouu, sed ius continet antiquum: ergo non potest e tendi ad alias materia, , Admittitur antecedes , sed negatur consequentia . Nam ut omnibus notum est etiam ius antiquum , &quae sunt de iure antiquo admittant ampliationes , &limitationes .
Ad quintum . Distinistio allata in solutione
primi argumenti satisfacit etiam huic. Actiones enim specificae nequaquam producendae sunt: quia non nisi certis mater ijs aptantur rnon ita actiones generales, seu generalissima quae ad plurima extenduntur: qualis est actio nostrae legis.
157쪽
est. Tertiam sententiam veram esse quoad tria. Nimirueam recte refellere omnes ampliationes , & limitationes eorum,qui volunt, diffa- , & diffamantem actorem . .
enim is intellectus falsus sit, falsa quoque necessario sunt omnia, quae ei superextruuntur: quod Sego supralatissime probaui.II. iure tertia sententia admittit alias ampliationes , & restrictiones, prout sinalis,vel dissimilis ratio locum habet , ubi extendi, vel restringi debet. III. recte affert exempla quaedam ampliationum, & limitationum. Verum his non obstantibus, magis expetendum erat, ut auctores tertis sententiae improbarent, & damnarent receptum morem immorandi in his ampliationibus, & limitationibus. Probatur haec ultima pars meae conclusionis. Primo auctoritate omnium antiquorum Iuris prudentum,& praesertim eorum,qui Paniadectas condidere. Hi enim in inquirendis, &
158쪽
coaceruandis legum ampliationibus, & limitationibus nunquam incubuerunt. Quod ex ipsorum lectione satis patet. Per paucas enim tum ampliationes,tum restrictiones tu eis inuenies. Secundo exemplo omnium aliarum disciplinaru tam contemplatricium, quam practicarii. Cum enim, teste Aristotele in a. lib. Prior omnium disciplinarum eaedem sint methodi ; cur omnes aliae disciplinae exactissim d tradi possunt absque tot ampliationibus,& limitationibus;&soli Moderni Iuris professores in his immorantur 'Tertio ratione reprobantur hae tot ampliationesin restrictiones. Nam no sunt nisi dilacerationes , discerptiones , & confusioneS corporis iurisprudeliae: quod analogia humani corporis ita ostendi potest. Corpus humanu costae ex pluribus membris, ad eb rectὶ inter se constitutis,ut si eorum ordinem mutes, iam corpus humanum nullo modo dici possit, sed evadat merum , & turpe monstrum . Exempli gratia . Si caput e sua sede dimoueas, & eius loco constituas ventrem, ventri subnectas pedes,his pectus , huic caput, & tandem bracchia. Hui, quale monstrum erit Θ Longὶ deterius efficies ;si partes singulas , quae conuenientiam inter se habeant e locis suis detrahas, & simul iungas Puta, si omnem carnem simul colligas. tam, quae T a in
159쪽
in capite est, quam quae in pectore, in coxis, in
cruribus &c. Ita si omneS neruos, omnia ossa elocis suis submoueas , &simul iungas. Corpus
tale iam nemo humanum appellabit. Idem eui ni et in Iuris prudentia, quae&ipsa, si recte tradatur,Vnum coi pus est, ut & reliquae omnes disciplinae, mirabili ordine constructum . Habet Priore loco caput, id est,tractatu de psimis Iuris principi js, inde collucid est, diuisionem omni u specierum Iuris, inde pectus, & rcliqua me iurhra, id c st, demonstrationes,& analogias singularum materiarum. Qui hunc Ordinem immutat, Iurisprudentiam totam peruertit, mostrumque
reddit. Quid ergo faciunt hi, quorum studi uim praecipuum est in solligendis limitationibus ,
sublimitationibus, restrictionibus,subrestricti nibus,ampliationibus limitationum, limitationibus ampliationum p Hi uni huic rei incumbunt, Vt carnem omnem viidique conradant ob Conuenientiam, quam particuli eius inter se habent,& neruos omnes a suis locis praecidant,oc si omnia dimoueant; ut unam quamque carnis particulam cum sibi similibus iungant, neruos neruis paribus socient, ossa ossibus aqualibus nectant. Totum scilicet Iuris corpus miserrime discerpant, & lanient. Quid ρ rem omnem uis tibi oculis subi iciam Auctor Suluae nuptia-Jis vir doctus extra controuersia extitit: At nen
160쪽
me,dum an nubendum, nec ne sit, disputat, Iurisprudentiae corpus in frusta minutatim secat, Vt nulla eius pars amplius alteri rite colis reat Quid dicam de Capella Tholosana, & si milibus ' Praestat ergo cuncta suis locis tradere, &liationes s restrictionesque vel nullas inquirere, Vel qua paucissimas,quod reliqui aisciplinae magno nostro bono religiosissime obseruati Christo Regi Resum omnis honor, & gloria .