장음표시 사용
191쪽
' . Cornelii Nepotis quaestor supPriore tempore ex Asrica decedens , Q. Ennium poetam deduxexat i) : quod non minoris
II. Consulatum gessit χ) cum L. Valerio Flac
quum diutius moraretur , P. Scipio Africanus conia sul iterum , cujus tu priore Consulatu quaestor suerat, voluit cum de provincia doΡellere , et ipse ei succedere. No suo hoc per Senatum efficere potuit, quum quidρm Scipio in civitate principatum obtineret: quod tum non poturitia , sed jure respublica admi Distrabatur. Qua cx re iratus, Senatu peraclo, privatus in v c mansit. At Cato , censor 5 cum eodem Flacco factus , severe praefuit ei potestati :
nam et in complures nobiles σ) animadvexit ),
Et a) D duxerat. Auctor de Viris Illustribus : In Priaetura Sardiniam subegit, ubi ab Ennio Graecis litte
et) Consulatum gessit. Anno ab V. C. DLVIII. S) mmaniam citeriorem. Livius . Cato Himaniam , Valerius Italium est Sortrius . Dmortuuit. Cujus 'ictoriae ergo a quodam m numento Acce inmus Catonem Palladi Victrici sacellum miro urtisicio Constructum Posuisse , aeneamque effigiem
5) Cμnsor. Inde , et a Tullio Censoraus , et ab Ho Tatio intonsus , et a Lucano rigidi serkiator honesti
6) se complures nobiles. Nam ex LivIo RCCEPImus septem e sentatu depulisse . px his unum insignem nobilitate et licitioribus L. Quintium Flaminium Consularem . De quo in de Seneci. . . Anima deertit. Hinc animadpersio CenSOrια EIC. Pro Cluent.
192쪽
M Porcius Cato. I 8Set multas res novas in edictum addidit, qua re luxuria ro prime Potur, qui e jam tum incipiebat pullulare. Circiter anuos Octoginta si) usque ad extremam actat in , ab ad OlcSCEntia , Tei P. Caussa susci
pere inimicitias non destitit. A multis tentatus a uota inodo uultum dctrimentum existimationis secit, sed , quoad vixit , virtutum laude crevit. III. In omuibus singulari fuit prudentia et induia stria. Nam et agricola solers o), et reipublicae pe
ritus, ct jurisconsultus i), et magnus imperator b), ct probabilis orator 6), et cupidissimus litterarum
suit i) Anuos octoiuta . Vixit enim Cato nonaginta et
2) A multis tentatus . Plutarchus tradit euin fere quinquagies accusatum fuisse . Illud vero fuit in caussa , quod odiosum Censurae magistratum gesserit. So Agricolu solers . Declarat ejus Ee re rtisficalibe P , quem e Graecis sontibus hausit, in quo elegans et copiosus satis fuit . 4) Et juriacono ultus . Fatetur Cicero Catonem Ο-mni uin juri, peritis,iinum suae aetulis suisse.
5 Et magnus Imperator Ejus rei indicio stini res ab eo gestae, et tr.um plius ex Hispania deportatus et declarant insuper libri de disciplina militari , tum conscripta oratio de praeda milii bus dividenda. fi) Probrabilis oriator . Dicitur Probiabilis orator , cujus ingenium , et eloquentia probanda Videtur. ) CVidissimus liti orum. Cic. III. de Fin. Erae enim in eo s Catone ) iu exhausta aviditias legendi, nectaatiari ρOteruto qum H qui ne reρ haensionem qu dem
193쪽
186 Comelii Nepotis fuit. Quarum studium i) etsi senior arripuerat, tamen tantum in eis progressum secit, ut non sicile Teperire possis, neque de Graecis, neque de Italicis rebus , quod ei fuerit incognitum . Ab adolescentia consecit orationes sa . Senex scribere historias instituit , quarum sunt libri septem . Primus continet res gestas regum pop. Rom. . Secundus et tertius, unde quaeque civitas orta sit Italica . Oh quam rem omnes Origines 3ὶ videtur appellasse. In quarto autem bellum Punicum primum , in quinto secundum. Atque haec omnia capitulatim sunt dicta. Reliquaque bella pari modo persequutus est,
usque ad praeturam Ser. Galbae 4), qui diripuit
Lusitanos 5 . Atque horum bellorum duces non nominavit, sed sine nominibus res notavit. In ii dem exposuit, quae in Italia, Hispaniisque viderentur admiranda : in quibus mulo industria et dili- sentia comparet, multa doctrina. Hujus de vita et moribus plura in eo libro persequuti sumus, quem separatim de eo secimus rogatu Titi Pomponii Attici. Quare studiosos Catonis ad illud volumen delega-.
- i) Quarum studium. Maxime Graecarum, Iicet Iatinas pene iam senex didicit . Valer. Max a Confecit Orationes . Centum quinquaginta. Ita Cicero et quarum ad nos Vix argumenta titulique pex-
3) origines. Hunc titulum quippe non satis Plenum, neo Catonis magno proposito Consentaneum in voco Origines revrehendit Festus . Ser. Giamiae . Non Sergii : Galbae enim SciIpiciae gentis erant , non Sergiae . 5) Diripuit Lusitanos . Quem tradunt Hispaniam ex praetura obtinentem XXX. Lusitanorum millibus perfidia trucidatis Virtutini belli causam extitisse. κ
194쪽
I. T. Pomponius Atticus i) , ab origine esti
ma et stirpis Romanae generatus , Perpetuo a maioribus acceptam equestrem obtinuit dignitatem 3). Patre usus est diligente, indulgente, et, ut tum erant tempora diti, imprimisque studioso litterarum. Hic prout ipse amabat litteras. omnibus doctrinis, qui-Ims puerilis aetas impertiri debet, filium erudivit. Erat autem in puero , praeter docilitatem ingenii ,
leriter acciperet , quae tradebantur , sed etiam
excellenter pronuntiaret. Qua ex re in pueritia nobilis inter aequales serebatur, clariusque exsplendescebat , quam generosi condiscipuli animo aequo ferre possent . Itaque incitabat omnes studio suo :quo in numero fuerunt L. Torquatus, C. Marius C filius , M. Cicero : quos consuetudine sua sic sibi devinxit , ut nemo iis perpetuo fuerit carior. II. Pater mature decessit . Ipse adolescentulus
Aeticus. Opinatur Manutius Pomponium ex eo quod sic Graece loquebatur , ut Athenis natus Videre. tur . Aleici cognomen aCCepisse . a Ultima . Prima . Eo sensu nonnunquam Latini dixere scriptores. Livius . Ibi Tarquinius ab ultima stirys Ortus. Α Numa Pompilio, origin m trahere dicebatur , qui inter quatuor filios unum Pomponetia appellavit . I) Dignitatem . Adeo nimirum , ut equestrem Ordinem suum μsse dixerit, senatorium non affectarit.
195쪽
. 8 Cornelii Nepotis propter affinitatem P. Sulpicii si) , qui Tribunus
plebis interiectus est et), non expers suit illius periculi. Namque Anicia , Pomponii consobrina Dupserat M. Servio si atri Sulpicii . Itaque interfecto Sulpicio , posteaquam vidit , Cinnano tumultu 3 civitatem esse perturbatam : neque sibi dari facultatem pro dignitate vivendi, quin alterutram partem osseud ret , dissociatis animis civium , quum alii S3llanis , alii Cinnanis faverent partibus : idoneum tempus ratus studiis obsequendi suis ) , Athonasso contulit b) : neque eo secius adolescentem Marium , hostem judicatum , juvit opibus suis : cujus sugam tγ) pecunia sublevavit. Ac , ne illa peregrinatio detrimentum aliquod assurret rei familiari , eodem magnam partem fortunarum 7) trajecit sua-aeum. Hic ita vixit , ut universis Atheniensibus incaeito esset carissimus . Nam Praeter gratiam , quactiam in adoloscentulo magna erat , Saepe Sui S opibus inopiam eorum publicam levavit . Quum enim
i) P. Sulpicit. Admodum clari oratoris. a) Mesroctus est. Sullae jussu: quod, auctore Maoxio , et Perditissimas leges promulgurat , et Pompeii Constitis filium Sullae generum occiderat. S) Cinnano tumultu . Anno V. C. DCLXVI. 4ὶ obsequendi auis. Serviendi. Obsesqui Maletud
5) Αιhenas sa contulit . Celeberrimum orbis terra-Tum gymnasium, quo ni in optimatum modo , sed ipsi re gum filii mittebantur ad optimas arripiendas arteS . 6) Cujus fugiam . Nani amnis Sullanis urbe electus MaIndem Prope , quam Pater fortuniam expertus est.
) Partem fortunarum . Res mobiles trajecit Peu
196쪽
T. Pomponius Atticus. 389 versuram sacere si publice necesse esset , neque ejus conditionem acquam haberent : somper se interposuit, atque ita, ut nequc usuram unquam ab iis acceperit, neque longius , quam dictum esset , eos d boro passus sit. Quod utrumque crat iis salutare. Nam neque indulgendo in v terascere eorum aes alienum patiebatur , neque multiplicandis usuris crescere. Auxit hoc ossicium alia quoquc liboralitate . Nam univorsos frumcul O donavit ; ita ut singulis sex modii tritii 4 darciatur : qui modus mensurae me
diuinus Atlio uis appellatur. III. II ic aut in sic se gerebat , ut communis insimis sa), par principibus videretur. Quo factum est, ut huic omnses honores possent, publice habe- Teut , civemque sacere studerent si). Quo beneficio ille uti noluit. Quod nonnulli ita tuterpretantur , amitti civitatem Romanam b), alia adscita. Quamdiu adsuit , ne qua sibi statua poneretur , restitit , absens prohibere non potuit . Itaque aliquot ipsi ret i) Versuram facere . Festus Versuram facere ese mutuum P cunium sumsrs: ex eo distum est, quoainitro , qui mutnuhantur αδε aliis . non ut domum se rent , Sed ut ialiis solMerent , petat corterent credi
a) Medimnus . Advertendum est sex quidem modios
medimnum facere t Λtheniensem autem medimnum Septem modiis Constare .
I) Communis insimis. Arsabilis. blandus. ) Moers studerent. Ciseem Atticum appellat Tubilus. 5) CDitatem Romanam. Nemo Onim jure Quiritium duarum civitatum essε poterat civis: Cic pro Galbo : Durarum cikitatum ciνis esse nostro iure civili nemo Potest.
197쪽
lrso cornelii Nepotisat Piliae i) locis sanctissimis posuerunt. Hunc et
enim in omni procuratione reipub. actorem , BuCtΟ-
remque 3) habebant. Igitur primum illud munus
soriunae, quod in ea potissimum urbe natus est , in qua domicilium orbis terrarum esset imperii, ut eandem et patriam haberet, et dominam. Hoc specimen prudentiae , quod quum in eam civitatem se
Contulisset, quae antiquitatu , humanitate b) .
doctrina praestaret Omnes , et unus ante alios fuerit carissimus.
IV. Η uc ex Asia Sylla decedens quum venisset , quamdiu ibi fuit , secum habuit Pomponium , Captus adolescentis humanitate , et doctrina. Sic enim Graece loquebatur , ut Athenis natus videretur . Tanta autem erat suavitas sermonis Latini , ut appareret , in eo nativum quendam leporem esse, Hon adscitum. Idem poemata pronuntiabat et Graece , et Latine sic , ut supra nihil posset addi . Quibus Tebus sectum est, ut Sylla nusquam eum a se dimitin i) Pilias. Quot in hac lections doctorum Conie-e urael Alii eni in Phidias; alii, mi nos legimus, Pritiae et Ursinus suas , Scottus fisi ; alii aliter legunt . χ) muo. Haec, qua sequntur verba Manutius ad Piliam, alii vero ad Allicum putant referenda. 3) Actorem auctoremqua . Actor qui res conficit Auctor rei moderator . έ) Autiquitaeq. Hinc terrigenae SaSE BP Pellitabunt Athenienses, quod ex sese genuisSe Crede
ο) Humanitae . Quare eum humanissimae tum bonarum .irtium mugistrae, atque inuentrices Athenae di
198쪽
T. Pomponitis Atticus. I9 mitteret si , cuperetque secum deducere; qui quum persuadere tentaret: noli , Oro te , inquit Pompo- Iaius , adversum eos me Melle ducere , cum quibus ne contra te arma ferrem , Italiam reliqui . At Sylla , adolescentis ossicio collaudato , omnia munera et ,
bic complures annos moratus , quum et Tai familiari tantum operae daret, quantum non indiligens deberet paterfamilias , et omnia reliqua tempora aut litteris, aut Atheniensium reipub. tribueret, ni hilominus amicis urbana ossicia praestitit. Nam et ad comitia eorum ventitavit ; et si qua res major acta est , non defuit : sicut Ciceroni in omnibus ejus periculis singularem fidem praebuit: cui ex patria fugietiti LLS. ducenta et quinquaginta millia donavit. Tranquillatis autem rebus Romanis, remi gravit Romam , ut Opinior, L. Cotta, et L. Torquato Coss. : quem diem sic universa civitas Atheniensium prosecuta est , ut lacrimis desiderii suturi d Iorem indicaret. V. Habebat avunculum Q. Caecilium , equitem
Rom. , familiarem L. Luculli a) , divitem, dissicil
lima natura , cujus sic asperitatem 3 veritus est, ut, quem nemo serre posset, hujus sine ossensio noad summam senectutem retinuerit benevolentiam et quo si A ss dimitteret. Erat enim et ipse Sulla litteris Graecis atque Latinis iuxta doctissime eruditus , animo, ingenti . cupidus voluptatum , sed gloriae cupidior,
a miliarem L. Luctilii . A quo honestum dignitatis gradum, et amplissimum patrimonium consecutus
S Asperitatem . Difficillimam naturam .
199쪽
I i)2 Cornelii spotis quo saelo, lulit pietatis fructum. Caecilius enim mo-xiens o, testamento adoptavit eum. haeredemquo secit ex dodrant h) : ex qua haereditatu accepit circiter contios LLS. Erat nupta soror Attici . Q. Tullio Ciceroni : easque nuptias M. CicPPO Oricilia rat, cum quo a condiscipulatu vivebat conjunctissimo ) , inulto ctiam familiarius , quam Quinto 5 : ut judicari possit , plus in amicitia valere similitudinem morum , quam usii nitatem i) . Vtebatur autem intime Q. Hortensio γ) , qui iis temporibus principatum eloquentiae tenebat : ut intelligi non posset , uter eum plus diligeret , Cicero an Hortensius : et id , quod erat difficillimum , essiciebat, ut inter quos tantae laudis esset aemu
i) Moriens. Quod ei gratulatur M. Tullius lib. III.
e P zo. quae ila inscribatur: Cic ro S D. Q. Castellio Q F. Pomyoniano Attico. Jubebat enim testator adO
2 Ex dodrians . Scilicet ex novem unctis. Norunt enim universi totam haereditatem in duodecim uncias dividi solere, quae assis appellati, ne Continentur . S) Soror Attici Pomyonia dicta , a qua Cum Q Tullius vita dissentiret, clivortio fecisse reperimus . 4) Visqueat conjurectissime . Hinc Quinctilianus . Condisci ulorum amicitiae ad sρnectutem usqus firmissimiae Euriane religiosa quadam necessituatus --
Ponium Atticum sic amo , ut ulterum fruerems nihil est illo mihi nec carius , usto iucundus . Homo mini mae ambitiυsus, minimo in rogitundo molesStuae .
6) Atyinuiae'm . Erat uxoris ejus frutET . 7) Q. Hortensio . Hinc caussarum Rsx dictus . CN-jus dictionem incredibili gestus suavitate Conjun Ctam Commendat Cicero .
200쪽
T. Pomponius Atticus. IIatio , nulla intercederet obtrectatio , essetque t 1ium virorum copula I). VI. In republica ita est' versatus, ut Semper optimarum partium et esset , et existimaretur 3 nelio tamen se civilibus fluctibus committeret: quod non magis eos in sua potestate existimabat esse , qui se iis dedissent , quam qui maritimis iactarentur . Honores non petiit , quum ei Paterent , propter vel gratiam, vel dignitatem: quod neque peti moro majorum, neque eapi possent, conservatis legibus, in tam essusis ambitus largitionibus , oeque geri e Tepub. sine periculo , corruptis civitatis moribus .
Aci hastam publicam a) nunquam accessit. Nullius rei neque praes 3 , neque manceps i) factus est.
Neminem suo nomine, neque subscribens 5 accusavit. In jus de sua re nunquam iit: iudicium nullum habuit. Multorum consulum praetorumque Praefecturas delatas sic accepit, ut neminem in provin-
i) Copula . Conjunctio . M Ad hastam publicam . Cum publica auCtione Vendebatun aliquid, hasta figi solebat, quae publica dimcebatur . Quare id venditionis genus eleganter haSta
gistratu interrogatur in Aublicum, ut PrasStet: G quo ictim re onderit, dicitur praes . ) Neque manceps. . Idest sector 2 erant autem sectores , qui bona damnatorum einebant in auctionibus, ut iis postea dixenditis lucrum facerent. Publicanus tamen fuit: scimus enim a Tullio vectigalia apud Sicyom
5 Subscribens. αδscribera veteres dicebant, quod etiam adjungere se dicunt, idest incumbere in eamdem CauSam. Hinc subscri tores eos dictos, ait PaedianuS , qui adjuvare accusatorem solerent.