장음표시 사용
621쪽
mus, Sine eXterna, et antecedenti causa, non in aliqua. Ut cum vas inane dicimus, non ita loquimur, ut physici, quibus inane esse nihil placet Sed ita, Ut verbi caUSa, Sine aqUa,
Sine vino, sine oleo vas SSe dicamus : sic, Una Sine Causa animum moveri dicimuS, sine antecedente et externa causamoVeri, non omnino Sine causa, dicimus. De ipsa atomo dici PoteSt, Cum per inane moveatur gravitate et pondere, sine CauSa moveri, quia nulla causa accedat Xtrinsecus. Rursus 25
autem, ' ne omne a physicis irrideamur, Si dicam VS, quidquam fieri sine causa distinguendum est, et ita dicendum, ipsius individui hanc esse naturam, ut pondere et graVitate b.
moveatur, eamque ipSam esse auSam, Cur ita feratur. Similiter ad animorum motus voluntarios, non Si requirenda eX- terna CaUSa. 29 motus enim voluntarius eam naturam se in seipSe continet, ut sit in nostra potestate, nobiSque pareat nec id sine causa ejus enim rei causa, ipsa natura est. Quod 26 Cum ita sit, quid est, cur non omni pronuntiatio Ut vera,
aut falsa sit, nisi concesserimus fato fieri quaecumque sant λquia futura vera, inquit, non posSUnt SS CR,AEUM CRUSAS, Cur futura sint, non habent : habeant igitur caUsas neceSSe CSt, Ut ea, quae Ver Sunt, ita cum evenerint, fato evenerint.
Confectum negotium, si quidem tibi concedendum est, aut 12 fato omnia fieri aut quidquam posse seri sine causa. An 27
aliter haec enuntiatio vera esse non potest, Capiet Numantiam Scipio, nisi ex aeternitate causa causam seren hoc Crit effectural An hoc falsum potuisset esse, si esset SeXCenti SSaeculis ante dictum et, si tum non esset vera hae enuntiatio, Capiet Numantiam Scipio : ne illa quidem everSa CraeSi haec enuntiatio, Capiet Numantiam Scipio. Potest igitur quidquam factum esse, quod non verum fuerit futurum esse λ nam ut praeterita ea vera dicimus, quorum Superiore tempore i vera fuerit instantia : Sic futUra, quorum ConSequenti tempore vera erit instantia, ea vera dicemus. Ne si 2SOmne enuntiatum aut verum, aut falsum est, sequitur illico,eSSe cauSas immutabiles, easque aeternas, quae prohibeant quidquam Secus cadere, atque casurum it fortuitae Sunt CRUSae, quae esticiant, ut vere dicantur, quae ita dicentur, Veniet Cato in senatum, non inclusae in rerum natura, atque mundo. Et tamen tam est immutabile venturum, cum StVerum, quam venisse : nec ob eam cauSam fatum, aut ne-28 ne omnes a biici, irrideamur et alii, item edd. Vett. Vulgo male ipso. omnes ineptum est h. l. nec melius alte a vera fuerit instantia Sic ex ed. Tum, quod in edd. veit reperi omnes en 147 1. bene Dav. edidit pro vulga-ρbsici. Puto Ciceronem scripsisse, ne to ferint, similiterque o vera erit omnino a phlysicis irr. instantia, quem nos secuti SumuS. nam 2 motus enim voluntarius sine causa vulgatum latinum non est deberet Haec absunt a s Guel f esse, qui sup t. vera, aut vere), fuerint
do in se ipse continet' Sic s. Guel f instantia.
622쪽
'. 146. Cessitas XtimeScenda est Etenim erit confiteri necesse, si ' haec enuntiatio, Veniet in Tusculanum HortenSius, a vera non est: equitur, Ut falS Sit quorum isti neutrum volunt quod fieri non POICSt.
Nec nos impediet illa ignava ratio, quae dicitur appellatur enim quidani a philosophi αργος λογος, cui si pareannis, nihil omnino agamus in vita. Si enim interrogant: Si fatum tibi
CSt, ex hoc morbo Convalescereri Sive medicum adhibueris, 29 Sive non convalesces. Item, Si fatum tibi est, ex hoc morbo non convalescere Sive tu mediCum adhibueris, sive non,
non convalesces et alterutrum fatum est medicum ergo ad-13 hibere nihil attinet. Recte genus laoc interrogationis ignavum, atque inor nominatum St, quod eadem ratione omnis e vita tolletur actio. Licet etiam immutare, ut fati nomen ne adjungas, et eandem tamen teneas Sententiam, hoc modo:
Si ex aeternitate verum hoc fuit, Ex isto morbo convaleSces; sive adhibueris medicum, Sive non convalesces. Itemque, Si ex aeternitate hoc falsum fuit, Ex isto morbo non convalesces sive adhibueris medicum, sive non adhibueris, non 30 convalesces deinde cetera. Haec ratio a Chrysippo reprehenditur. Quaedam enim sunt, in intit, in rebus SimpliCia, quaedam copulata Siniplex est, Morietur eo die Socrates. Huic, sive quid fecerit, sive non fecerit, sinitus est ni oriendi dies.
At si ita fatum sit, Nascetur a.dipus Laio non poterit dici,
sive fuerit Laius cum muliere, sive non fuerit copulata enim Te CSt, et Confatalis sic enim appellat quia ita aliam Sit, et concubiturum cum X ore Laium, et ex ea G1 dipum procreaturum Ut si esset dictunt, Luctabitur Olympiis Milo ; et
b. referret aliquis, Ergo, sive habuerit adverSarium, Sive non habiterit, luctabitur erraret. Si enim copulatum, Luctabitur, Ut Sine adversario usa luctatio est. Omnes igitur istius generi captiones eodem modo refelluntur : Sive tu adhibueris medicum, sive non adhibueris, convaleSCCM Capti-ΟSum tam enim est fatale medicum adhibere, quam convalescere. Haec ut dixi, confatalia ille appellat.14 Carneades hoc totum genus non probabat, et nimi in-31 considerate conchidi hano rationem putabat itaque premebat alio modo, nec ullam adhibebat calumniam : cujus erat hae GConclusio. Si omnia antecedentibus causis sunt, omnia naturali colligatione conserte contexteque fiunt quod Si ita est, Omnia necessitas emcit. Id si verum est, nihil est in nostra poteState est autem aliquid in nostra potestate. At, Si
a vera non est-ut fati s J Edd. et tur enim putabat &c.
Scr. fere habent verum etfalsum. Davi- d At, si omnia f. J At habent s. siani autem libri habebant, quod edidi Guel f et alii apud Davisium, item edd. mus. Ven. 1494. Mediol. Asc. c. idque res 33 probabat J s. Guel f probat, ut et postulat. Nulgo est Ac. edidit avisius tacite, et male et Sequi-
623쪽
omnia fato sunt, Omnia causis antecedentibus fiunt non igitur fato sunt, quaecumque fiunt Hoc arctius adstringi ratio 32 non potest. Nam Si qui velit idem referre, atque ita dicere :Si omne futurum, caeternitate Verum est, ut ita Certe eveniat, que ni admodum it futurum, omnia necesse est colligatione naturali conserte contexteque erici nilai dicat multum enim differt, utrum causa naturali e se ternitate futuravera esticiat, an etiam sine aeternitate naturali futura quae Sint ea vera δὴ esse possint intelligi. Itaque dicebat Carneades, ne Apollinem quidem futura posse dicere, niSi ea, quorum Causas natura ita contineret, ut ea fieri necesse esset. Quid enim spectans deiis ipse diceret, Marcellum eum, qui 33 ter consul fuit, in mari esse periturum erat quidem hoc verum ex aeternitate, sed Causas id esticiente non habebat ita p. 1. . ne praeterita quidem ea, quortim nulla Signa, tamquam veSti-a gia, exstarent, Apollini nota esse censebat quo minus futura. causis enim emcientibus quamque rem cognitis, posse denique sciri, quid futurum esset ergo nec de Epido de potuisse Apollinem praedicere, nullis in rerum natura d cauSis praepositis, Cur ab eo patrem interfici necesse esset: meo
quidquam hujusmodi Quocirca si Stoicis, qui omnia fato 15
fieri dicunt, consentaneum est, hujusmodi oracula, ceteraque, quae ad divinationem pertinent, Comprobare ii autem, qui, quae futura Unt, ea vera esse e se ternitate dicunt, non idem dicendum est: vide, ne non eadem sit illorum causa et Stoicorum hi enim urgentur angustius illorum ratio soluta ac libera est Quod si concedatur, nihil posse evenire, niSi 34CaUS anteoederate : quid proficiatur, si ea causa non ex aeternis causis apta dicatur causa autem ea est, quae id essi- Cit, CUJUS AES Causa; ut vulnus, mortis cruditas, morbi; ignis, ardoris. Itaque non sic causa intelligi debet, ut, quod cuique antecedat, id ei causa sit, sed quod cuique ossicienter antecedat nec, quod in campum descenderim, id fuisse cau-Sae, Cur pila aderem nec Hecubam causam interitus fuisse Trojanis quod Alexandrium genuerit: ne Tyndareum Agamemnoni quod Clytaemnestram hoc enim modo viator quoque bene vestitus δ' causa grassat Oi i fuisse dicetur, cur ab eo
Spoliaretur Ex hoc genere illud est Ennii, 35
Utinam ne in nrimore Pelio securibus Cresa, cecidis et abii gnia ad terram trabes
3 esse Mihi suspectum est, malim praetuli, quia et in libris repertum estque deleri ab ipso.
3 carasis pra positis L Malim propositis. ' causa fuisse dicetur J Non offendor item infra C. 18 init sed tamen et cati in depfur . sed tamen ςs quidam A- sin antepoSitia Sunt C. 18. heri diceretur, ut et Lamb. edidit, idque 3 ex ternis c. apta ducatural Aut apta melius videtur. Sed libri quidam etiam delendum mihi semper visum est, aut habent causaforet.
dicatur lagendum. hoc cum avisio
624쪽
Licuit vel altius, Utinam ne in Pelio nata ulla umquam esset arbor' tiam Supra, Utinam ne esset mons ullus Pelius similiterque Superiora repetentem regredi infinite licet.
b. Neve inde naυis inchoandi exordium Coepisset.
Quorsum haec praeteriti quia sequitur illud,
Nam numquam bera errans mea, domo merret pedem,
Medea, animo regro, amsere Sinus Saucia,
16 non, ut ea re causam afferrent amoris. Interesse autem
36 aiunt, utrum ejusmodi quid sit, sine quo aliquid essici non possit, an ejuSmodi, quo aliquid effici necesse sit. Nulla igitur earum S CRUSa, quoniam nulla an rem Sua vi essicit,
Cujus dicitur causari nec id sine quo quippiam non fit, Causa est Sed id, quod cum accessit, id cujus causa est, efficit ne-CCSSario nondum enim ulcerato serpentis morsu Philocteta, quae nus in rerum natura continebatur, fore, ut is in insula Lemno linqueretur post autem Causa fuit propior, et cuma exitu junctior. Ratio igitur eventus aperit causam. Sed Xaeternitate vera fuit haec enuntiatio : Relinquetur in insula Philoctetes nec hoc ex vero in falsum poterat converti ne- Cesse est enim in rebus contrariis duabus contraria autem hoc loco ea dico, quorum alterum ait quid, alterum negat)ex his igitur necesse est, invito EpiCuro, alterUm Verum CSSe, alterum falsum ut Sauciabitur Philocteta, omnibus ante saeculis verum fuit Non sauciabitur, falsum. Nisi forte volumus Epicureorum Opinionem sequi, qui tale enuntiationes ne VeraS, nec falsas esse dicunt aut, cum id pudet, illud tamen dicunt, quod est impudentius, vera CSSe e contrariis disjunctione : sed quae in his enuntiata Ssent, eorum neu-38trum esse verum adni irabilem licentiam, et miserabilem
inscientiam disserendi Si enim aliquid o in eloquendo nec
verum, nec falsum est, certe id verum non est quod autem Verum non est, qui potest non falsum esses aut quod falsum P. 148. non est, qui potest non verum esses Tenebitur id, quod a ' Chrysippo defenditur. Omnem enuntiationem aut verRm, aut falsam esse : ratio ipsa coget, et ex aeternitate quaedam Vera CSSO, C en non Sse neXa causis aeternis, et a fati necessitate esse libera.
17 Ac mihi quidem videtur, cum duae sententiae fuisSent Vete-39rum philosophorum, una eorum, qui censerent Omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret, in qua Sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit;
3 mons ullus P.LDavisius tacite omi iamb. et sq. ut Guel f item edd. vett. sit ullus placet aliae Ven. I 494. 4c vulgo loquendo 4 in eloquendo I Sic P. Victorius, est.
625쪽
altera eorum, quibus viderentur sine ullo sat esse animorum motus voluntarii Chrysippus, tamquam arbiter honorarius, εὶ medium ferire voluisse : Sed applicat se ad eos potius, qui necessitate motus animos liberato volunt Dum autem verbis utitur suis, delabitur in eas dissicultates, ut necessitatem fati confirmet invitus Atque hoc, Si placet, quale sit videa-4Omus in assensionibus, qua prima ratione tractavi eas enim veteres illi, quibus omnia fato fieri videbantur, vi essici, et necessitate dicebant qui autem ab his dissentiebant, fato assen-Siones liberabant, negabantque fato assensionibus adhibito, necessitatem ab his posse removeri iique ita disserebant. Si omnia fato fiunt, omnia sunt causa antecedente et, si appetitus illa etiam, quae appetitum SequuntUr. ergo etiam assensiones. At, si causa appetitus non est ita in nobis, ne ipSe quidem appetitus est in nostra potestate. Quod si ita est, ne illa quidem, quae appetitu emciuntur, Sunt sita in nobiS. non sunt igitur neque assensiones, neque actiones in no b. Stra poteState ex quo essicitur, ut nec laudationes justae sint, ne Vituperationes, nec honores, nec supplicia. uod cum vitiosum sit, probabiliter concludi putant, non omnia fato fieri, quaecumque fiant. Chrysippus autem cum et necessita 18tem improbaret, et nihil vellet sine praepoSiti caUSi evenire 41 Causarum genera distinguit, ut et necessitatem effugiat, et retineat fatum Causarum enim, inquit, aliae Sunt Perfectae et principale aliae adjuvantes et proximae. Quamobrem cum dicimus, omnia fato fieri causis antecedentibus, non hoc intelligi volumus, causis perfectis, et principalibus, Sed CauSis adjuvantibus, antecedentibus et proximis. Itaque illi rationi, quam PaUllo ante Conclusi, sic occurrit, Si omnia fato fiant, sequi illud quidem, ut omnia causis fiant antepositiM; verum non principalibus, et perfectis, sed adjuvantibus, et proximis. quae si ipsae non sint in nostra potestate, non equitur, ut ne appetitus quidem sit in nostra potestate alio Sequeretur, si omnia perfectis et principalibus causis fieri diceremus, ut Cum hae caUSse non essent in nostra potestate, ne ille quidem eSSet in nostra potestate. Quamobrem qui ita fatum intro 42 ducunt, ut necessitatem adjungant, in eos valebit illa concluSio qui autem causas antecedentes non dicent perfectas, neque principales, in eos nihil valebit quod enim dicantur assensiones fieri causis antepositis, id quale sit, facile a se explicari utant nam quamquam assensio non possit fieri nisi Commota visor tamen cum id visum proximam cauSam habeat, non Principalem, hanc habet rationem ut Chrysippus vult quam dudum diximus, non, ut illa quidem fieri possit
nidia vi extrinsecus excitata, necesse est enim, SSeΠSionem
4 messium ferire voluisse tendet ex initio capitis r e mihi quidem videtur. VOL. IV. P. I. r
626쪽
viso commoveri sed revertitur ad cylindrum, et ad turbinem
p. 14s. Suum, quae OVeri inCipere, nisi pulsa, non possunt id au-R rem cum accidit, Suapte natura, qUOd SupereSt, et cylindrum
19 volvi, et versari a turbinem putat. Ut igitur, inquit, qui 43 protrusit cylindrum, dedit ei principium motionis, volubilitatem autem non dedit: Sic viSum objectum imprimet illud
quidem, et quasi signabit in animo Suam Speciem, sed assensio nostra erit in OteState eaque, quemadmodum in cylindro dictum est, extrinsecus ut Sa quod reliquum est, Suapte vi et natura movebitur. Quod Si aliqua re essiceretur sine causa antecedente, falSum esset, omnia fato seri sin Omnibus, quaecumque fiunt, veriSimile est causam antecedere quid afferri poterit, cur non omnia fato fieri fatendum sit modo intelligatur, quae sit causarum distinctio ac dissi- 44 militudo. Haec cum ita sint a Chrysippo explicata, si illi, qui
negant assensione fato fieri, fateantur tamen eas non sine viso antecedente fieri alia ratio est. Sed si concedunt, anteire visa, nec tamen fato seri assensiones, quod proxima illa
et continens Causa non movent aSSensionem : vide, ne idem dicant neque enim Chrysippus concedenS, 8Sentioni proximam et continentem CauSam SSe in viS positam, neque eam causam ad assentiendum necesSariam SSe, Concedet, Ut, Si
omnia fato stant, omnia fiant causis antecedentibus, et necessariis : itemque illi, qui ab hoc dissentiunt, constentes non feri assensiones sine praecursione visorum, dicent, si Omnia fato fierent ejusmodi, ut nihil fieret, nisi praegressione
CauSae, confitendum esse fato fieri omnia ex quo facile intellectu est, quoniam utrique, PatefaCta atqUe Xplicata sententia Sua, ad eundem eXitum Veniant, Verbi eos, non re dis- 45 sidere. omninoque cum haec sit distinctio, ut quibusdam in b. rebus vere dici possit, cum hae cauSae antegreSSse Sint, non esse in nostra potestate, quin illa eveniant, Vorum Causae fuerint quibUsdam vitem in rebus, CaUSi antegressis, in nostra tamen SSe potestate, ut aliud aliter eveniat hanc distinctionem utrique approbant: Sed alteri censent, quibus in rebus Um caUSse anteceSSerint, ita, Ut non sit in nostra potestate, ut aliter illa eveniant, illas fato fieri quae autem in nostra potestate sint, ab his fatum abesse. 2O Hoc modo hanc causam disceptari oportet, non ab atomis 46 errantibus, et de via declinantibus praesidiiun petere. Declinat, inquit, atomus. Primum cur aliam quandam vim motus habebunt a Democrito impulsionis, quam plagam ille appellat a te, Epicure, gravitatis et ponderis. Quae ergo
nova causa in natura eSt, quae declinet atomum aut nummor-
4 turbinem putari Sio legendum non tutant, ut vulgo est. Sic ante est revertiatur sic fuit in s. m. d. Lamb.
627쪽
tiuntur inter se, quae declinet, quae non aut cur minimo declinent intervallo majore non aut cur declinent uno minimo, non declinent duobus, aut tribui optare hoc quidem est, non disputare. Nam neque extrinSecus impulsam ato-47mum loco moveri, et declinare dicis neque in illo inani, per quod feratur atomus, quidquam fuiSSe CaUSae, Ur ea non e regione ferretur nec in ipsa atomo mutationis aliquid factum est, quamobrem naturalem sui ponderi motum non teneret. Ita cum attulisset nullam causam, quae istam declinationemessiceret tamen aliquid sibi dicere videtur cum id dicat,
quod omnium mentes SpernentUr a reSPUant. Nec vero4S quisquam magis confirmare mihi videtur non modo fatum, verum etiam necessitatem, et Vim omnium rerum, Sustulisseque motus animi voluntarios, quam hic, qui aliter obsistere fato fatetur se non potuisse, nisi ad has commenticias declinatione confugisset. nam, ut SSent atomi, quas quidem esse, mihi probari nullo modo potest tamen declinationes istae numquam explicarentur nam i atomis, ut gravitate ferantur, tributum est neceSSitate naturae, quod Omne pondus nulla re impediente moveatur, et feratur necesse est illud quoque necesse est, declinare quibusdam atomis, vel, si volunt, omnibus naturaliter. Multa desunt.