Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

611쪽

LIBER SECUNDUS. 603

aliquod non ex multis potius in sileni derogant, quam ex uno innumerabilia Confirmant. Si igitur neque deus est esseCtor Sonmiorum, noque natUrs 147 Societas ulla cum Somniis, neque observatione inveniri potuit Scientia : effectum est, ut nihil prorsus somniis tribuendum

sit praesertim cum illi ipsi, qui ea vident, nihil divinent ii,

qui interpretantur, conjecturam adhibCRnt, non naturam casus autem innumerabilibus paene seculis in omnibus plura mirabilia, quam in somniorum visis effecerit : neque Conje p. 139. Ctura, quae in varias partes duci poteSt, nonnumquam etiani δ'

in Contrarias, quidquam sit incertius. Explodatur haec quo ilque somniorum divinatio pariter Cum ceteris . nam Ut vere 148 loquamur, superStitio US per gentes, oppressit omnium fere animos, atque hominum imbecillitatem Occupavit quod et in iis libris dictum est, qui sunt de natura deorum et hae disputatione id maxime egimus multum enim et nobismetipsis, et nostris profuturi videbamur, Si eam funditus sustulissemus Nec vero id enim diligenter intelligi volo superstitione tollenda religio tollitur Nam et majorum instituta

tueri Sacris aeremoniisque retinendis, sapientis est: et esse praestantem aliquam aeternamque naturam, et eam HSpiciendam, admirandamque hominum generi, pulcritudo uindi, Ordoque rerum Coelestium cogit consteri Quamobrem, ut 149 religio propaganda etiam est, quae est uncta Cum cognitione naturae Sic Superstitionis stirpes omnes ejiciendae. instat enim, et urget, et, quo ne Cumque verteriS, PerSequitur; δ sive tu vatem, Sive tu omen audieris ; sive immolaris, Sive avem aspexeris; si Chaldaeum, si haruspicem videris ; si fulserit, Si tonuerit, si tactum aliquid erit de caelori si ostenti simile natum factumve quippiam ; quorum necesse QS plerumque aliquid eveniat: ut numquam liceat quieta mente consistere Perfugium videtur omnium laborum, et Sollici-15Otudinum esse Somnus at ex eo ipso Plurima Curae metuSque

nascuntur qui quidem ipsi per se minus valerent, et magiS contemnerentiar, nisi somniorum patrocinium philosophi suscepissent, nec ii quidem contemtissimi, Sed in primis acuti, b. et ConSequentia, et repugnantia videntes qui prope jam absoluti, et perfecti putantur quorum licentia nisi Carneades restitisset, haud scio, an soli jam philosophi judicarentur. cum quibus omnis fere nobis disceptatio contentioque est, non quod eos maXime contemnamus Sed quod videntur acutissime Sententias Suas prudentissimeque defendere. Cum autem proprium sit Academiae judicium suum nullum interponere ea probare, quae simillima veri videantur; conferre

3 si me tu vatem,-audieris Sc fortes loci interpretationem dedit Benileius in in via occurrentem, et vesano clamores Friponnerie laique P. 2. S.

tibi vaticinia ingerentem Totius hujus

612쪽

Causas, et quid in quamque sententiam dici possit, expromereri nulla adhibita sua auctoritate judicium audientium relinquere integrum ac liberum tenebimVS hanc Consuetudinem a Socrate traditam : eaque inter nos, si tibi, Quinte frater, Placebit, quam sepissime utemur. Mihi vero, inquit ille, nihil potest esse jucundius. Quae cum essent dicta,

p. 146. M. TULLI CICERONI s

LIBER SINGULARIS.

ARGUMENTUΜ.

Duae erant apud υ feres philosophos innes scholi, de quibus magnis animorum motibus contendebatur alicra περ εἰ χαρμενη i. e. de Fatori Ltera περ δυνατων, de eo, quod ieri potest. Prior ad mores referebatur quistis, quod, si fatum est, tibi us in potestate nostra, nec audatio=ies justo Sunt, nec vituperati ES, nec bonores, nec supplicia posterior autem ad Dialecticam pertinere putabatur. vid. c. 1. 17. Fuere au-fι duae meterum Philosophorum cntcntii una eorum, qui censerent.

omnia ita fato ieri, ut id fatum vim necessitatis a ferret in qua sententia Democritus, Heractitus, Empedocles, Aristoteles fuere altera eorum, quibus visi sunt sine ullo fato esse animorum motus Chusippus autem Stoicus, tamquam arbiter bonorarius inter Stoicos et Epicureos medium ferire oluit, et fatum ex aliqua parte, b. e. f. probavit, ut motus animorum necessitate liberaret . 17. yam quod hic locus conjunctus es cum eo, qui est de natura Deorum, et altero, de Dioinatione eum quoque pertractare ac illustrare litteris latinis suscepit. v. de Divin. . . Duos autem ad minimum libros de hac quaestione scripsisse videtur doctis, quorum alterius pars ad nos, praeter exordium primi, pertenerit. a tersatur in refutandis quibusdam captiosis Stoia corum argumentis, quibus ad mirmandum fatum utebantur qui cum in ea parte explicata sint a Cicerone, qui interiit, ea ex Iutarchi libello de Fato, qui ipse mancus ad nos pervenit, et in horum Uumentorum commemoratione desinit, asseremus P. II. f. 574. d. me-

613쪽

LIBER SINGULARIS. 605

δὲ τ πολυθρυλλητον τῖτο, μι παν αξιωμ αδ αληθες ἐςιν, ἡ φευδίς. Et primum quidem argumentum, quod a causis rem quamque antecedentibus

ducitur, distinctione causarum bysippea dissolvit, qua causas alias perficias et principales, alias ad vantes et proximas facit; quod o=mila

quidem antepositis causis iant, verum non principalibus, quo soli ab Solutam necessitatem a ferunt. c. 7 sq. Alteram argumentum, ab ipsa contagione rerum, hoc fossit, quod iliam συρι παθειαν hoc tantum ess-cere ostendit, ut alii ad alia sint propensiores propter causas naturales et antecedentes, non autem, ut etiam voluntatum sestrarum atque appetitionum tales sint causi. Nam et propensiones rene tolii posse. c. 4. 5. Divinationem autem, a qua tertium Sumentum ducitur, ostendit a num perceptis artis proscisci, adeoque totam esse inanem et fam-cem. c. 6. 7. Quarto denique, quod ab Eo Dialecticorum placito, ar- cenituris omnem nunciationem esse vel veram Deifalsam, duplici modo responderi posse putat: et e si cum picuro placitum Eud Dialecticorum reviciatur, quod se mali ait, quam fato omnia feri, concedere

vel cum Carneade defendas, esse po1 se quendam animi motum si intarium, ad quem non ri quiratur causa externa, quod sit in nostra po-tcstate, nobisque pareat, nec sine causa ; ejus enim rei causam ipsam

naturam esse. c. o. q. ejicit in hac disputatione etiam Eam coincta tendi rationem, quis ignava ratio dicitur, quod ea omnis e vita tollitur actio; et quidem cum eo modo, quo Chrysippus solebat, qui ostendebat, si fatale esset, ex morbo aliquem convales cre, confatale es e, medicum ab ipso adbiberi tum eo, quo Carneades, qui ex ea ratione consequi docebat, ut tibi sit in potestate nostra, quod fatiu)n esses ca- istimabat. c. 12 sq. Attingit tandem . . etiam eam περ δυνατοῦν controversiam, qui inter Diodorum et Gi sinum erat e quorum ille

contendebat, nihil esse possibile, nisi id quod feret alter autem, multa

feri posse putabat, quia non acciderent in qua controversia constat, G rsriem κατοι Διόδωρον Iudicasse. v. p. ad Div. a. 4.

Deest principiunt. JUI A pertinet ad mores, quod ηθος illi vocant, nos eam lpartem philosophiae, de moribus appellare Solem UM: Sed de i

cet augentem linguam Latinam, nominare moralem explicandaque vis est, ratioque enuntiationum, quae Graeci ξια -

λατα Vocant quae de re futura cum aliquid dicunt, deque eo, quod possit fieri, aut non possit, quam vim habeant, Obscura quaestio Si quam περ δυνατων philosophi appellant:

quod ἔθος illi vocant Variant hic nus mores exprimantur, quam plurali libri alii habent quos Θη, alii quos Boς έΘη Sed id nihil est Vera latinitas vulgata hoc seculo lectio fuit, quod ηΘος. postulat quod Θος, idque o servavi-DMisius dedit quo Θος, putabatque mus Si ἡΘ verum esset, deberet esse quos convenire verbo inος, quo non mi qu* Θη.

614쪽

a totaque est logicae ; quam rationem disserendi voco. Quod autem a in aliis libris feci, qui sunt de natura deorum citemque in iis, quos de divinatione edidi, ut in utranique partem Perpetua eXplicaretur oratio, quo facilius 3 id a quoque probaretur, quod cuique maxime probabile videretur, id in hac disputatione de fato, casus quidam, ne facerem, impedivit. 2 Nam cum essem in Puteolano, Hirtiusque noster, conSul designatus, iisdem in locis, vir nobis amicissimus, et iis studiis,

in quibus nos a pueritia viximus, deditUM: multum una era-mUM; maXime o quidem exquirentes a Consilia, quae ad pacem, et ad Concordiam civium pertinerent. Cum enim omnes post interitum Caesari novarum perturbationum ausae quaeri viderentiar, hisque CSse Occurrendum Uinrem USQomnis sere nostra in iis deliberationibus consumebatur oratio β idque et saepe alias, et quodam liberiore, quam Olebat,b. et magis vacuo ab interventoribus die, cum ille ad me venis-SCt, primo illa, quae erant quotidiana, et quasi legitima nobis,

2 de pace, et de otio. Quibus actis, Quid ergo inquit ille,

s quoniam oratorias Xercitatione non tu quidem, Ut Pero,

reliquisti, sed certe philosophiam illis antepoSutSti, POSSumne aliquid audires Tu oro, inquam, vel audire, vel dicere. OCenim quod recte existimas oratoria illa studia deserui quibus etiam te incendi, quamquam flagrantiSsimum acceperam : Ne en quae nunc tracto, minuunt, Sed augent potius

illam facultatem nam cum hoc genere philosophiae, quodno Sequimur, magnam habet orator Societatem. Subtilitatem

enim ab Academia unituatur, et ei vicissim reddit ubertatem orationis, et ornamenta dicendi. Quamobrem, inquam, quoniam utriusque studii nostra possessio est, hodie, utro frui malis, optio sit tua. Tum Hirtius, Gratissimum, inquit, et tuorum omnium simile nihil enim umquam abnuit meo tu- di voluntas tua. Sed quoniam 6 rhetorica mihi nostra sat nota, teque in iis et audivimus Saepe, et audiemUS atque hanc Academicorum contra propositum disputandi conSuetudinem indicant te suscepisse Tusculans di Sputationes ponere aliquid, ad quod audiam, si tibi non est moleStum, volo.

An mihi, inquam, poteSi quidquam esse moleStum, quod tibi

rotaque est logici Sic edd. r. id 4 id a quoque r. quod cuique' Alteque restitui. Vulgatum Agroe verum rum cuique est paullo durius lenius Se non potest Graece recte diceretur, que foret, quod ei nec tamen aliquid quaeSti tota Si λογικἡ, ut et quidam mutandum Puto. libri habent. sed ei non convenit se 5 idque et sipe alias rimo illa &c.JquenS, quam . . voco : nam hoc sub Non bene cohaeret oratio. Stantivum requirit. 6 rhetorica nostras mss. quidam ve-

in aliis libris eo itemque in iis stra, quod praetulit Davi Sius nosIra pO- iis, pro quo in libris veti fere est his re tui dicere, quia a Cicerone didicerat.

quirit illis, sicque legendum puto, nisi ponere aliquidI Guidam libri ia-

vero malis addere, ut ut, qui sunt de n. bent proponere illud melius et in hac red. sed illud melius usitatius. V. ClaV. mponere.

615쪽

LIBER SINGULARIS. 607

gratum futurum sit λ sed ita audies, ut Romanum hominem, ut timide ingredientem ad hoc genus disputandi, ut longo intervallo haec studia repetentem Ita, inquit, audiam te

disputantem ut ea lego, quae CriPSiSti proinde ordire p. 141.

Multa hic desunt. d. Consideramus hic quorum in aliis 'ut in Antipatro poeta, Sut in brumali die natis, ut in simul aegrotantibus fratribus, sui in urina, ut in unguibus, ut in reliqUi ejuSIDOdi, naturae Contagio valet quam ego non tollo vis est nulla fatalis, in aliis autem fortuita quaedam esse possunt, ut in illo naufrago, ut in Icadio, ut in Daphita. Quaedam etiam Posidonius pace magistri diXerim comminisci videtur. Sunt inquam, quidem absurda. Quid enim λ si Daphitae fatum fuit

de equo cadere, atque ita perires ex hoCne equo, inqui, Cum CqUu non CSSet, nomen habebat alienum aut Philippus hasce in capulo quadrigulas vitare monebatur quasi vero Capulo sit occisus. Quid autem magnum, et narifragum Ilum sine nomine in rivo esse lapsum quamquam huic quidem hic scribit praedictum, in qua SSe Pereundum. Ne hercule Icadii quidem praedonis video fatum ullum nihil enim scribit ei praedictum. Quid mirum igitur, e Spelunca 68aXum in crura ejus incidisses puto enim, etiam si Icadiustum in spelunca non fuisset Saxum tamen illiud casurum fuisse. Nam aut nihil est omnino fortuitum, aut hoc ipsum potuit evenire fortuna. Quaero igitur, atquci hoc late patebit si fati omnino nullum nomen, nulla natUra, Uti Vis

CSSet, et forte temere, CASU, Ut pleraque fierent, Ut omnia: num liter, ac nunc eveniunt, evenirent Τ quid ergo attinet inculcare fatum, Cum sine fato ratio omnium rerum ad naturam, fortunamve referatur λ b.

Sed Posidonium, sicut aequum est, Cum bona gratia di-4 mittamus : ad Chrysippi laqueos revertamur. Cui primum

quidem de ipsa rerum Contagione reSpondeamUS reliqua POStea perSequemur. Inter locorum natura quantum intersit, videmus : alios esse salubres, alios pestilentes in aliis esse pituitosos, et quasi redundantes, in aliis XsiccatoS, atque arido multaque Sunt alia, quae inter locum, et locum plurimum disserunt Athenis tenue caelum, ecquo acutiores

etiam putantur Attici crassum Thebis itaque pingues The-

Multa h. .J In margineis cujus erat, eum ex equo lapsurum et Peritu- excerpta sunt in ed. Lamb. scriptum rum. fuit: hic deest pagina. 11 in capulo quadrigula, Caelatas in ut in Antipatro c. De his dixerat capulo gladii, quo interfectUS est. USSUS in iis, quae exciderunt autem erat oraculo AVere αρμα, qua-IO qui cum equus non esses Se mons, drigas. Elian V. H. III, 45. qui equus dicebatur, ex quo praecipita 12 in aliis esse pituitosos momines, tus est Daphita, cui oraculo dictum qui in iis essent, solere esse pituitoSOS.

616쪽

bani, et valentes Tamen neque illud tenue caelum essiciet, ut aut Zenonem quis, aut Arcesilam, aut Theophrastum audiat; neque CraSSum, id ut Nemea potius, quam Isthmo vi- Saetoriam petat Dijunge longius quid enim λ loci natura asterre potest, Ut λβ porticu Pompeii potius, quam in Canapo ambulemus tecum, quam iam alio λ Idibus potius, quam Kalendis Ut igitur ad quasdam res natura loci pertinet aliquid, ad quasdam autem nihil : Sic affectio astrorum valeat, Si vis, ad quasdam res ad omnes certe non valebit. At enim quoniam in naturis hominum dissimilitudines sunt, ut alios dulcia, alios subamara delectent; alii libidinosi, alii iracundi, aut crudeles, aut superbi sint alii talibus vitiis abhorreant, quoniam igitur, inquit, tantum natura a natura distat, quid mirum est, has dissimilitudines ex differentibus causis esse 5 facta. Haec disserens, qua de re agatur, et in UO CRUSAsconsistat, non videt. Non enim, Si alii ad alia propensiores

Sint propter Causas naturales, 6 et antecedentes, idcirco etiam nostrarum voluntatum atque appetitioniam Sunt causae natu- p. 142. rate et antecedentes nan nihil CSSet in nostra potestate, si ' res ita se haberet nunc vero fatemur, acuti hebetesneri valentes imbecilline simus, non esse id in nobis. ui autem

ex eo cogi putat, ne ut Sedeamia quidem, ut ambulemus, voluntatis esseri is non videt, Π quae quZmqUC Cm re Consequatur Ut enim et ingeniosi et tardi ita nascantur antecedentibus causis, itemque valentes, et imbecilli non sequitur tamen, ut etiam edere, et ambulare, et rem agere ali-1O quam principalibus causis definitum et Constitutum sit. Stilponem, Megareum philo Sophima, achatuni Sane hominem, et probatum temporibris illis accepimus Hunc scribunt ipsius familiares et ebriosum, et mulierosum fuisse : neque hoc scribunt vituperantes, Sed potius ad laudem vitiosam enim naturam ab eo sic edomitam et compresSam esse doctrina, ut nemo umquam vinolentum illum, nemo in eo libidinis vestigium viderit. Quid' Socratem nonne legimuS,AEUemadmodum notarit Zopyrus, physiognomon, qui e profitebatur

hominum mores naturasque e corpore, Culi S, Vultu, fronte pernosceres Stupidum esse Socratem dixit, et bardum, quod Jugula concava non haberet obstructas eas partes, et obturatas esse dicebat; addidit etiam, mulierosum in quo Alci- II biades cachinnum dicitur sustulisse. Sed haec ex naturalibus causis vitia nasci possunt exstirpari autem et funditus tolli,

I ut Nemea positisJ Sc. quia propin eam, quae ad theatrum ejus erat. quior quam Isthmus. I et antecedentes Qua vi sua emci- 14 junge longius J Sc loca, quam ant rem. Nemea et Isthmus dijuncta sunt. I sua quamque rem res consequatur J1 in porticu Pompeii Plures porti Sic Μss. axis etiam uel f et in m. eus magnificas struXerat Pompeius v. d. Lamb. edd. r. Ut Uen. 1471 1494. de Ossic II, 17. h. l. Tumebus intelligit c. vulgo rem omittitur.

617쪽

LIBER SINGULARIS. 9ut is ipse, qui ad ea propenSu fuerit, a tantis vitiis avocetur, non est id positum in naturalibus causis, sed in voluiitate, studio, disciplina quae tolluntur omnia, si vis, et natura fati ex divinationis ratione firmabitur. Etenim si est divinatio, 6 qualibusnam a perceptis artis proficiscituri percepta appello,

quae dicuntur Graece ΘΞωρηματα. Non enim Credo, nullo Per-b. Cepto aut ceteros artifices versari in Silo munere, aut COS, qui

divinatione tantur, futura praedicere. Sunt igitur aStrologo 12rum percepta hujusmodi Si quis verbi Causa oriente Canicula natus est, is in mari non morietur Vigila, Chrysippe, ne tuam causam, in qua tibi cum Diodoro, valente dialectico, magna luctatio est, deseras. Si enim verum est, quod ita connectitur Si quis oriente Canicula natus est, in mari non morietur illud quoque verum est, Si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur Pugnant ergo haeo inter Se Fabium oriente Canicula natum esse, et in mari Fabium moriturum et quoniam certum in Fabio ponitur, ortum esse eum Canicula Oriente ; haec quoque JUgnant, et esse Fabium, et in mari moriturum Ergo haec quoque Con-jUnctio Si ex repugnantibus, et est Fabius, et in mari Fabius morietur quod ut propositum est, ne fieri quidem potest.

Ergo illud, Morietur in mari Fabius, e e genere St, quod fieri non potest Omne igitur, quod falsum dicitur in futuro, id seri non potest At hoc, Chrysippe, minime visci maxi Inaeque tibi de hoc ipso cum Diodoro certamen est ille enim 13 id solum fieri posse dicit, quod aut sit verum, aut futurum Sit verum et quidquid futurum sit, id dicit fieri necesse esse, et, quidquid non sit futurum, id negat fieri posse. Tu, et quae non in futura, posse seri dicis, ut frangi hanc gemmam, etiam si id numquam futurum sit neque necesse fuisse Cypselum regnare Corinthi, quamquam id millesimo ante anno Apollinis oraculo editi uia esset. At si ista comprobabis divina praedicta et quae falsa in futuris dicentur, in his

habemus, ut ea seri non possint ut, si dicatur, Africanum P. 143. Karthagine potiturum et si vere dicatur de futuro, idque ita μ' futUrum sit, dicas esse necessarium. quae St tota Diodori vobis inimica sententia. Etenim si illud vere Connectitur, 14 Si oriente Canicula natus es, in mari non morieris p Primumque quod in connexo, Natus es oriente Canicula, necessarium est: somnia enim vera in praeteritiS, nece SSaria Sunt, ut Chrysippo placet, dissentienti a magistro Cleanthe, quia sunt immutabilia, nec in falsum e vero praeterita poSSunt Converti: si igitur, quod primum in connexo est, necessarium est: sit etiam, quod Sequitur, necessarium. Ouamquam hoc Chrysippo non videtur valere in omnibus. Sed tamen, Si naturali est causa, Cur in mari Fabius non moriatur, in mari a Bbius mori non potest Hoc loco Chrysippus aestuans, falli b

618쪽

sperat Chaldaeos, ceterosque divinos, neqUe eos usuro esse Conjunctionibus, ut in sua percepta pronuntient, Si quis natus est oriente Canicula, is in Diari non Diorietii : sed potius ita dicant, Non et natus est quis oriente Canicula, δ' et is in mari morietur. O licentiani ocularem l ne ipse incidat in Diodoriani, docet Chaldaeos, quo pacto OS X ponere per-CCpta oporteat Ouaero enini, si Chaldaei ita loquautur, aput negationes infinitarum conjunctionum potius, quana infinita

Connexa ponant Cur idem medici, Cur geometrae, Cur reliqui

facere non possint Medicus in primis, quod erit ei perspectum in arte, non ita propone : Si cui venae si moventur, is habet febrem sed potius illo modo, Non ei venae Sic Ο- ventur, et febrem is non habet itemque geos et res non ita

dicet, In Sphaera maximi orbes, medii inter se dividuntur :sed potius illo modo, Non et sunt in sphaera maximi orbes, 16 et hi non medii inter se dividuntur. Quid est, quod non

b possit isto modo ex connexo transferri ad conjunctionum negationem λ Et quidem aliis modis easdem res efferre poS- sumus. Modo dixi, In sphaera maximi orbes, medii inter se dividuntur possum dicere, Si in sphaera naaximi orbes erunt; possum dicere, ut in sphaera maximi orbes erunt. Multa genera sunt enuntiandi, nec ullum distortius, quam hoc, quo Chrysippus Sperat Chaldaeos contentos Stoicorum Causa fore. Illorum tamen nemo ita loquitur: majus est enim, has contortione Orationis, quam ignorum ortus obitusque perdi

scere.

Sed ad illam Diodori contentionem, quam περ δυνατων Rp-17pellant, revertamur : in qua quid valeat id, quod fieri possit, anquiritur Placet igitur Diodoro, id solum seri posse, quod

aut Veriam Sit, aut verum futurum sit. Qui locus attingit hanc quaestionem, Nihil seri, quod non necesse fuerit et, Quidquid seri possit, id aut esse jam aut futurum SSOQ eQmagis commutari e veris in falsa ea poSSO, quae futura Unt, qUam ea, quae facta Sunt sed in factis immutabilitatem apparereri in futuris quibusdam, quia non apparent, ne ne Sse quidem viderici ut in eo, qui ni Ortifero morbo Urgentur, Verum sit, Hi morietur hoc morbo : at hoc idem si vere dicatur in eo, in quo vis morbi tanta non appAreat, nihilo minus futurum sit. Ita fit, ut commutatio ex vero in falsum ne in

futuro quidem ulla fieri possit. Nam Morietur Scipio, talem vim habet, ut, quamquam de futuro dicitur, tamen 2 ut id

I et is in mari m. is non placet aut O ut necationes infinitarum conjunctio- delendum est, aut lagendum idem paul num potius e c. infiniti coniunctionesto post tamen eadem forma est: et e sunt, quae post infinita connexa dicun-brem is non habet. tur eae negationes sunt, quando Sic 10 ne ipse incidat in Diodorum Di. e. in praeponitur negatio, ut in exemplo ali Diodori rationem et sententiam, contra non et natus est quis c.

quam disputat. 21 ut id non possit converti in Jmss.

619쪽

LIBER SINGULARI S. 11

non possit converti in falsum de homine enim dicitur, cui necesse est mori Sic Si diceretur, Morietur noctu in cubi-1SCulo suo Scipio vi oppressus vere diceretur id enim fore diceretur, quod SSet futurum futurum autem UiSSe, ex eo se I 44. quia factum est, intelligi debet ne magis erat verum, MΟ- δ' rietur Scipio, quam Morietur illo modo : ne minus neceSSemori Scipionem, quam illo modo moriri nec magis immutabile ex vero iti falsum Necatus est Scipio, quam Necabitur Scipio nec, cum haec ita sint, est causa, Cur Epicurus fatum eXtimeSCat, et ab atomis petat praesidium, easque de via deducat, et Uno tempore suscipiat res dua inenodabiles unam, Ut Sine Causa fiat aliquid, ex quo exsistet, ut de nihil quippiam fiat, quod nec ipsi, nec cuiquam phySic placet niteram, ut, cum duo individua per inanitatem ferantur, alterum e regione moveatur, alterum declinet. Licet enim Epicuro, 19

Concedenti, omne enuntiatum aut verum nutriat Sum CSSO, non Vereri, ne omnia fato fieri sit necesse non enim aeterni Cau-SiS, Iturae CCOSsitate manantibus, verum est id, quod ita

enuntiatur: Descendit in Academiam Carneades : ne tamen Sine causis sed interest inter Causas fortuit antegreSSAS, et inter CauSas cohibentes in se esticientiam naturalem Ita et Semper verum fuit, Morietur Epicurus, cum duo et Septun-ginta annos vixerit, 2 Archonte Pytharatori neque tamen Crant Causae fatales, cur ita accideret Sed, quod ita cecidiSSet, certe Casurum, sicut cecidit, fuit Nec ii, qui dicunt Oimmutabilia esse, quae futura sint, nec OSSC Verum futUrum converti in falsum, fati necessitatem confirmant, Sed Verbo rum vim interpretantur At, qui introdUCUnt CRUSAriam C-riem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam, necessitate fati devinciunt Sed haec hactenus. Alia Iovideam US.

Concludit enim Chrysippus hoc modo, Si est motus Sine

CaUSI, non omni enuntiatio, quod αξιαμ α dialectici appellant, aut vera, aut falsa erit causa enim esticientes quod non ha-b. bebit, id nec verum, nec falsum erit omnis autem enunt intimRUt Vera aut falsa eSt motus ergo sine causa nullus St. Quod ISi ita St, Omnia, quae fiunt, causis sunt antegressis id si ita est, omnia fato fiunt. Tuitur igitur, fato fieri, quaeCumque fiant. Hic primum si mihi libeat assentiri Epicuro, et negare omnem enuntiationem aut veram esse, aut falSam eam

Plagam potius accipiam, quam fato omnia fieri Comprobem. illa enim sententia aliquid habet disputationis, haec vero non

etiam uel f fere et in m. d. Lamb. ua Archonte 'thara o Edidi Ptha- habent convertere, quod et recepit Davi rato pro titharato, quia Sic St ZPud Sius Sane convertere dicitur pro eon Diogenem Laert. X, 15. et in Una ar verti, inteli. e. Sed h. l. non aptum vi genteo, item in edd. Vett. ut Uen. 494. detur. Mediol Asc.

620쪽

612 DE FATO

est tolerabilis. Itaque contendit omnes nervos ChrysippUs,

ut PerSUadeat, nane αξίωμα aut verum esse, aut falsum. Ut enim Epicuria veretur, ne, si ho Coi CeSSerit, Concedendum sit, fato fieri, quaeculiaque fiant: si enim alterutrUm caeternitate verum Sit, esse id etiam Certum : et, si Certiam, etiam neCOSSarium cita et necessitatem, et fatum confirmari putat)sic Chrysippus metuit, ne, si non obtinuerit, omne, quod

Onuntietur, aut vertam esse, Ut falsum, ad non teneat, omnia

22 fato fieri, et ex causis aeternis rerum futurarum. Sed Epicurus declinatione atomi vitari fati necessitatem putat. Itaque tertius quidam motus oritur eXtra pondu et plagam, Cum declinat atomus intervallo minimo id appellat ελαχιστον. Quam declinationem sine causa fieri si minus verbis, re OgitUr Consteri non enim atomus ab atomo pulsa declinat.

nam qui potest pelli alia ab alia, si gravitate feruntur ad perpendiculum 2 Corpora individua, rectis lineis, ut Epicuro placet Sequitur enim, ut, si alia ab alia numquam depellatur, ne Contingat qui leni alia aliam ex quo essicitur, si ut jam 23 Si sit atomus, eaque declinet, declinare sine causa. Hanc p. λεβ rationem Epicurus induxit ob eam rem, quod veritUS St, ne,

μ' si semper atomus gravitate ferretur naturali, a neCeSSaria, nihil liberum nobis esset, cum ita moveretur animuS, ut atΟ- moriam motu cogeretur. Hin Democritus, auctor atomorum, accipere maluit, necessitate omnia fieri, quam a corpo-11 ribus individuis naturales motus avellere Acutius CarneadeS, qui docebat, posse Epicureos suam causam Sine n Commenticia declinatione defendere nam Cum doceret, CSS POSSequendam animi motum voluntarium, id fuit defendi melius, quam introducere declinationem, cujus praesertim cauSama reperire non posSent quo defenso facile Chrysippo possent reSistere. Cum enim Concessissent, motum nullum Sse Sine CRUSa, non Concederent, omnia, quae fierent, fieri causis antecedentibus voluntatis enim nostrae non SSO CRUSAS X-24 terna et antecedentes Communi igitur consuetudine Sermonis abutimur, Cum ita dicimus, velle aliquid quempiam aut nolle sine causa ita enim dicimus, Sine causa, ut dica-23 non teneat, omnia .f. In hoc lo 26-tjam si sit fomuu Haesit hic pri-Co variant libri ser et edd. quod ipse mus Manutius voluitque si deleri Oli- edidi cum P. Victorio, consentit rei et veto idem placuit, qui et ab Ascensiana latinitati : quod et vidit avisius, qui abesse dicit, c. Secunda nam in Pri- pariter sic edidit. Sic habuit s. in m. ma est ut in superioribus sed sine eaed. . In edd. recentioribus additur particula non constat ratio. Ceterumposyint, quod nec constructio orationis σῆ ut non consentit declinare, legen- patitur dumque est declinet omnino locus in 24 extra pondus et plagam i. e. aber libris est vitiosus. rans a perpendiculo, quo feruntur atomi u reperire non possen, J Sic s. Guel f.

ni Su Suo non possunt, ut est vulgo nec liter PO-

25 corpora individuaJ Hoc suspectum stulat latinitas. est Davisio, ure.

SEARCH

MENU NAVIGATION