장음표시 사용
591쪽
quod idem secutus, amicitiamque populi Romani, functus sit
Ossicio : antiquiorem enim sibi fuisse laudem et gloriam, quam regnum, et POSSCSSione SUAS. Credo id quidem sed hoc nihil ad auspicia. 6 nec enim ei Corni canere potuit, recte eum facere : quod populi Romani libertatem defendere pararet ipse hoc sentiebat, sicuti Sensit Aves eventus signi-79scant aut adversos, aut Secundo virtutis auspiciis video esse Usum Driotarum quae vetat Spectare fortunam, dum praestetur fides ave vero Si prospero eventus Stenderunt, certe fefellerunt. Fugit e proelio cum Pompeio : grave tem pus discessit ab eo : hictuosa reS. CaeSarem eodem tem - p. 125pore hostem, et hospitem vidit quid hoc tristius y Is cum
ei 66 Troginorum tetrarchiam eripuisset, et assectae Su Pergameno nescio cui dedisset, eidemque detraxisset Armeniam a Senatu datam cumque ab eo magnificentissimo hospitio acceptus esset spoliatum reliquit et OSpitem, et regem. Sed labor longius ad propositum revertar. Si eventa quaerimUS, quae Xquiruntur avibus : nullo modo prospera Dejotaro sin ossicia a virtute ipsius, non ab auspiciis petita sunt.
Omitte igitur lituum Romuli, quem in maximo incendio ne-38ga potuisse comburici contemne cotem Atti Navii nihil sodebet esse in philosophia comi menticiis fabellis loci. hiderat philosophi, totius augurii primum naturam ipsam videre, deinde inventionem, deinde constantiam. Quae est igitur
natura, quae volucres huc et illia passim vagante essiciat, ut significent aliquid, et tum vetent agere, tum jubeant, aut Cantia, aut volati cur autem aliis a laeva, aliis a dextra datum est avibus, ut ratum auspicium facere possino quomodo autem haec, aut quando, aut a quibus inventa dicemus λ Etrusci tamen habent exaratum puerum auctorem di Sciplinae suae nos quem λ Attiumne Navium λ At aliquotannis si antiquior Romulius et Remus, ambo UgureS, Ut Rc-Cepimus. An Pisidarum, aut Cilicum, aut Phrygum ista inventa dicemus λ Placet igitur, humanitatis expertes habere Sao divinitatis auctore. At omnes reges, populi, natione SQ utuntur auspiciis. Quasi vero quidquam sit tam Valde, quam
nihil sapere, vulgare aut quasi tibi ipsi in judicando placeat
multitudo. Quotus quisque est, qui voluptatem neget CSse bonum plerique etiam summum bonum dicunt. Num igi-Jtur eorum frequentia Stoici de sententia deterrenturi aut
num plerisque in rebus sequitur eorum auctoritatem Ulai-tud, Quid mirum igitur, si in omnibus auspiciis, et omni di-65 nee enim ei cornixJ Addidi ei e s. quia post est ambo augures. Guelf et edd. veit ut et Davisius fecit. 6 di vinitatis auctoresJ Pro divina: σ-66 retinorum Immo Trocmorum v vis Cicero dixit divinitatis, elegantiae Clav. Causa, ut magis conveniret verbo huma-67 antiquis R. et R. An antiquiores, nitatis.
592쪽
vinatione, imbecilli animi superstitiosa ista concipiant λ 694e-
Sarmai dispicere non possint. triae autem S inter augures Conveniens et Conjuncta Constantia λ ad nostri augurii consuetudinem dixit Ennius,
Cum tonuit αυum bene tempestate serena.
At 7 Homericus lysses apud ciuilem querens de ferocitate Trojanorum, nescio quid hoc modo nuntiat: Prospera Iupiter bis dextris fulgoribus edit. Ita nobis sinistra videntur, Grajis, et barbaris dextra, meliora. Quamquam haud ignoro, quae bona sint, Sinistra nos dicere: 7 etiam si dextra sint. Sed certe nostri sinistrum nominaverunt CXternique deXtrum, quia Plerumque melius
83 id videbatur. Haec quanta dissensio est y Quid, quod aliis
avibus utuntur, aliis signis aliter observant, alia respondent λnon necesse est fateri, partim horum errore SuSceptum
4Oesse, partim superstitione multa fallendori Atque his superstitionibus non dubitasti etiam omina adjungere. Emilia Paullo, Persam perisse quod pater omen accepit Caecilia
Sororis siliae sedes suas tradere. Iam illa, Favete linguis et praerogativam, men Comitiorum hoc est, PSum esse Contra se Copiosum et disertum quando enim illa Observans, quieto et libero animo esse poteris, Ut ad rem gerendam non superstitionem habeas, sed rationem ducem itanes si quis aliquid ex sua re, atque e suo sermone diXerit, et riu ver- p. 126 bum aliquod apte Ceciderit ad id, quod ages, aut cogitabis,' ea res tibi aut timorem afferet, aut alacritatem y Cum M. Crassus exercitum Brundisii imponeret, quidam in portu caricas Cauno advectas vendens Cauneas, clamitabat. Dicamus, si placet, monitum Um ab eo CraSSum, meret, ne iret non fuisse periturum, Si omini paruisset. Quae si Suscipiamus, pedis offensio nobis, et abrupti corrigiae, et Sternutamenta erunt observanda. Sortes restant, et Chaldaei ut ad vates veniamus, et ad
41 somnia. Dicendum igitur putas de sortibus. Quid enim
95 Sors est idem propemodum, quod micare, quod talos jacere, quod tesseras: quibus in rebus temeritas et CRSUs, non ratio, ne Consilium valet. nota res est inventa fallaciis, aut ad quaeStum, ut ad SuperStitionem, aut ad errorem Atque, ut
si verum disp. non possint Vulgo est us nepos, et Alemannus. Davisius ait possunt. at illud habent Mss. etiam esse lapsum memoriae. Si ita tamen Guel f et edd. veti atque ita forma ora Corrigendus est error. nam Cicero motionis postulat. nitu ipse correxiSset. o Hom. Uθsses sic libri veti testi 71 etiam si dextra sint i. e. ad de-bus Manutio, ureto, Lambino, non tram manum. Vax ut vulgo editur et sunt verba Sta I parsim horun J V. Clav. in paru
593쪽
in haruspicina fecimus, sic videamus, Clarissimarum sortium quae tradatur inventio. 7 Numerium Susticium, Praenestinorum monumenta declarant, honeStum hominem et nobi- leni somniis crebris, ad Xtremum etiam minacibus, cum juberetur certo in loco silicem caedere, pertemitum visis, irridentibus suis civibus, id agere coepisse : itaque perfracto SAXO Sortes crUpisse, , ' in robore insculptas priscarum litterarum notis. Is est hodie locus septu religiose propter Jovis pueri, qui lactens cum unone Fortuna in gremio sedenS, mammam appetens, caStissime colitur a matribus. Eodemque tempore, in eo loco, ubi Fortina ae nunc 7 sita est86 sedes, mel ex olea fluxisse dicunt haruspicesque dixisse, summa nobilitate illas sorte futuras eorumque jussu ex illa olea arcam SSe factam, eaque conditas sortes, 'quae hodie Fortunae monitu tolluntur. Quid igitur in his potest esse Certi, quae Fortunae monitu, pueri manu mi Scentur, atque
ducuntur' quo modo autem istae positae in illo loco λ quis h. robur illud cecidit, dolavit, inscripsit 3 nihil est, inquiunt,
quod deus efficere non possit. Utinam sapientes Stoicos effecisset, ne 7 omnia superstitiosa Sollicitudine, et ii seria crederent Sed hoc quidem genus divinationis vita anicommunis explosit Fani pulcritudo et vetUStas, Praenestinarum etiam nunc retinet sortium nomen, atque id in vulgus. Qui enim magistratus, aut quis vir illustrior utitur sortibus λ47 ceteri vero in locis sortes plane refrixerunt. 80 quod Carneadem Clitomachus scribit dicere solitum, nUSquam e fortunatiorem, quam Praeneste, vidisse Fortunam. Ergo hoc divinationis gelius mittamUS.
Ad Chaldaeorum ni onstra veniamus : de quibus Eudoxus, 42 Platonis auditor, in astrologia, judicio doctissimorum hominum, facile princeps, sic opinatur, id quod scriptum reliquit: Chaldaeis in praedictione et in notatione CHUS JUe vitae ecnR- tali die, minime esse credendum. Nominat etiam Panaetius, S Squi unus e Stoicis astrologorum praedicta ejecit, . Arche-7 Numerium Suffustium Μs Guel . tu in exemplo me ed. en totum habet Sus sesum, ed. Ven. 1494 S ti hoc delevit, quod ab aliis libris absit. 3ium. s. Victor Sosium unde con 77 sita est Restitui est ex edd. vett.jeci odium quod et apud Vitruvium qui-tolluntur Haec absunt a s. In Sosium minatum est. Guel f. et ed. Ven. 1494. Stque sic: 74 somniis crebris erterritum visis qtiis hodie Fortunae monitu pueri manu Alterutrum insititium est, somniis aut miscentur atque ducuntur. visis. malim visis. 70 omnia superstitiosa u. Ms Guelf. 75 in robore insculptas J i. e. talis o et alii, item edd. vett. addunt eum,horeis quod et addidit Davisius.7 lactens J Hoc mihi glossam sapit. 80 quod Carn. t. c. Davisius frigide enim redundat mox in mam corrigit quo, ut sit quare immo quod mam petens mss. quidam etiam verum est, . Clavem. Guel f addunt notis, alii nodis vel motis, 1 Archelaum J Victorius edidit An- Omnes male. Sed tamen aliquid veri in chialum sic est et in s. Guel f et Ree verbo latere potest an res vir οὐ aio apud Davis
594쪽
laum et Cassandrum, Summos astrologos illius aetatis, quaerat ipse, Cum in Ceteris astrologiae partibus excellerent, hoc Praedictionis genere non USOS. Scylax HalicarnaSSeus, familiaris Panaetii, excellens in astrologia, idemque in regenda Sua civitate princeps, totum hoc Chaldaicum praedicendi ge-89nus repudiavit. Sed ut ratione utamur, omissis testibus, Siciisti disputant, qui haec Chaldaeorum natalicia praedicta defendunt. Vim quandam SSe aiunt, Signifero in orbe, qui Graece ζωδιακος dicitur, talem, ut ju orbis unaquaeque parSalia alio modo moveat, immutetque Caeliam, perinde ut quae- p. 127. quo stellae in iis finitinii Sque partibus in quoque tempore ' eamque vim varie moveri ab iis Sideribus, quae vocantur errantia. Cum autem in eam ipsam partem orbis venerint, in qua Sit ortus ejus, qui naScitur aut in eam, quae Conjunctum aliquid habeat, aut consentiens ea triangula illi et
quadrata nominant. Etenim dium tempore anni tempesta tumque, Coeli ConverSione commutationesque tanto fiant ac- COSSU Stellarum C reCOSSu Cumque ea vi Solis ossiciantur, quae videmus : non veriSimile Solum, sed etiam verum esse Censent, perinde, utcumque temperatu sit aer, ita pueros Orientes animari atque formari, e eoque ingenia, morCS ani-mUm, CorpuS, Ctionem Vitae, RSUS CUJUSque eventusque fin-43 i delirationem incredibilem l non enim omni error,hostultitia est dicenda. Quibus etiam Diogenes Stoicus concedit, aliquid ut praedicere possint, duntaxat ' qualis quisque
natura, et ad quam quiSque maxime rem aptus futurus it. Cetera, quae profiteantur, negat lasso modo posse sciri etenim geminorum formas esse similes, vitam atque fortunam
pleriumque disparem . . Piocles et Eurysthenes, Lacedaemo-91 niorum reges, gemini fratres fuerunt. At hi nec totidem annos vixerunt anno enim Procli vita brevior fuit, multumque is fratri rerum gestarum gloria praestitit. At ego id ipsum, quod vir optinius Diogenes Chaldaeis, si quasi quadam Praevaricatione, concedit, nego posse intelligi. Etenim cum, ut ipsi dicunt, ortus nascentium luna moderetur, eaque animadvertant, et notent sidera natalicia Chaldaei, quaecumque lunae juncta videantur : oculorum fallacissimo sensu judicant ea, quae ratione atque animo videre debebant doceth .ea- vocant Haec sunt in paren dicitur perinde ut quod et h. l. verum thesi sed Consequens deest, respondens puto non addidisset perinde, Si utcumini cum-venerint que dixisset. 83 cum tempore anni c. Davisius 85 qualis quisque natura si PDavisius delendum putat tempore anni quod id ex edd. quibusdam veti dedit quali non nullum commodum sensum habeat, male sed et qualis bene se habet qua- reliqua sic ordinat coeli conversiones, is quisque sit futurus natura &c. rempestatumque commutationes potest in B quasi quadam praevaricatione Jtelligi, certo anni tempore alterum pla Quod, cum Stoicorum rationes defen-
cet, quod in Mss. quibusdam sic est dere debeat, faveat Chaldaeis, et iis con-s perinde, Icumpse . s. a. Alias cedat, quod non debebat.
595쪽
enim ratio mathematiCorvin quam Sti notam CSSe oporte-b. bat, quanta humilitate Lina feratur, terram paene Contingens, quantum absit a proxima ercurii Stella, multo autem longius a Veneris, deinde alio intervallo distet a sole, cujus lumine collustrari putati tr. . Reliqua vero tria intervalla, ins nita, et immensa, a sole ad Martis, inde ad ovis, ab eo ad Saturni stellam, inde ad coelum PSHm, quod Xtronium, atque ultimum mundi est Quae potest igitur contagio ex in 92finito paene intervallo pertinere ad lunam vel potita ad ter
ram Quid λ cum dicunt id, quod iis dicere necesse est, 44
omne omnium ortDS, quicumque gignantur in omni terra, quae incolatur, COSilem CSSe, eademqU OmnibuS, qui eodem statu coeli et stellarum nati Sint accidere CCOSSe esse :nonne ejusmodi sunt, ut ne Coeli quidem naturam interpretes
isto coeli, nosSe appareat cum enim illi orbes, qui coelum quasi medium dividunt et adspectum nostrum desistunt, quia Graecis ορίζοντες nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, varietatem maximam habeant, aliique in aliis loci sint, neCesse est, ortus occasusque siderum non seri
eodem tempore apud omnes Quod Si eorum vi coelum 93 modo hoc modo illo modo temperatur 88 qui potest eadem vi CSSO nascentium, cum coeli tanta sit dissimilitudo In his locis, quod nos incolimus, post solstitium Canicula exoritur, et quidem aliquot diebus: apud TroglodytaS, ut Scribitur, ante SolStitium t ut, si jam concedamus, i aliquid vim cele- Stem ad eos, qui in terra gignuntur, pertinere, Confitendum Sit illis, eos, o qui nascantur eodem tempore, posse in dissimile incidere naturas propter coeli dissimilitudinem. Quod minime illis placet. Volunt enim illi, omnes eodem tempore ortos, qui ubique sint nati, eadem conditione nasci. Sed quae tanta dementia est, ut in maximis motibus muta 45tionibusque coeli, nihil intersit, qui ventus, qui imber, quae 94 tempeSias ubique sto quarum rerum in proximis locis tantae p. 12s. dissimilitudines saepe sunt, ut alia Tusculi, alia Romae eve-R niat Saepe tempestas Quod, qui navigant, maxime animadvertunt, cum in flectendis promontoriis, ventorum mutatione maxima saepe Sentiant. Haec igitur cum sit tum SerenitRS, Una per urbatio coeli estiae anorum hominum, hoc ad nascentium ortus pertinere non dicere: quod non certe
Stulat, non simi, ut est vulgo et sic est aliquid Commode abfuerit. in ed. Ven. 494. O qui nascuntur eodem i. Immo na-S8 sia tot si eadem vis esse nascenti scanIur. Ut supra, omnes Omnium ortus,
timi Davisi Us corrigit in nascentes , ita qui gignantur in o terra. idque latinitas facilior est oratio. Sed is nascentium poStulat, item mox omnes e. t. OTIOS, qui potest isse matura iaScentium, ter ubique sint.
quam ad aliquid apti sint in quo vis AEL Hotant enim ilii Diti delendum intelligitur. Puto nam statim ante est illis placet
596쪽
pertinet illud nescio quid tenue, quod sentiri nullo modo,
intelligi autem vix potest, quae a luna ceterisque Sideribus coeli temperatio fiat, dicere ad puerorum ortus pertinere λOuid' quod non intelligunt, seminum vim, quae ad gignendum, procreandumque plurimum valeat, funditus tolli, mediocris erroris est y quis enim non videt, et formas, et mores, et plerosque statu a motia estingere a parentibus liberos λquod non Contingeret, si hoc non vi S, et natura gignentium 95issiceret, sed temperatio lunae, coelique moderatio. Ouid λquod uno et eodem temporis puncto nati, dissimiles et natu- TRS, O vitas, et Casus habent: a parumne declarat, nihil ad agendam vitam nascendi tempus pertineres nisi forte puta-IDUS, neminem eodem tempore ipSo et Conceptum, et Attam,
46 quo Africanum Num quis igitur talis fuit Quid illudne
ssi dubium est, quin multi, cum ita nati essent, ut quaedam
Contra naturam depravata haberent, reStitUerentur, et corrigerentur ab natura, Cum se ipsa revocaSSet, RUt arte atque
medicinari aut quorum linguae sic inhaererent, Ut loqui non POSSent, ea scalpello resectae liberarenturi Multi etiam natu-b ra vitium meditatione, atque exercitatione suStulerunt ut Demosthenem scribit Phalereus, cum mi dicere nequiret, CXercitatione fecisse, ut planissime diceret quod si haec astro
ingenerata et tradita essent, nulla re in mutRTO POSSet.
Quid dissimilitudo locorum nonne dissimiles hominum procreationes labet quas quidem percurrere oratione facile CSi quid inter Indos, et Persas, Ethiopas et Syros disserat, Corporibus, animi : ut incredibilis varietas dissimilitudoque 97 sit. Ex quo intelligitur pthis terrarum situS, quam Adianae tactia ad nascendum valere. Nam quod aiunt, quadringenta et septuaginta millia annorum in periclitandis experiundisque pueris, qUicumque essent nati, Babylonios posuisse, fallunt.
Si enim esset factitatum, non esset desitum neminem autem
habemus auctorem, qui id aut seri dicat, aut factum sciat. 47 Videsne, me non ea dicere, quae CarneadeS, Sed ea, quae princeps Stoicorum Panaetius dixerit λ ego autem etiam hoc requiro, omnesne, 9 qui Cannensi pugna ceciderint, uno astro fuerint. Exitus quidem omnium unus et idem fuit. Quid λ qui ingenio atque animo singulares, num Stro quoque uno quod enim tempus, quo non innumerabiles nRSCRn-9 tur 3 at certe similis nemo Homeri. Et, si ad rem pertinet, qUO modo coelo affecto, compositisque sideribus quodque animal oriatur valeat id necesse est etiam in rebus inanimis.
92 parumne declarantJ Davisius corri 94 lunae traetus Correxi tactus emss. git declarat, recte apud Davisium. U. Clav. in factus. 93 aut arte atque medicina atque pro 95 qui C. pugna eciderint Sic edidivulgato aut bene restituit Davisius e ex ed. Ven. 1494. pro Vulgato cecide.
Μss. et ed Uict. runt ita latinitas postulat.
597쪽
LIBEM SECUNDUS. 589 quo quid dici potest absurdiu. L. quidem Tarutius Firma
nus, familiaris noster, in primi Chaldaicis rationibus eruditUS, urbis etiam nostrae natalem diem repetebat ab iis Parilibus, quibus eam a Romulo Conditam accepimus Romamque, in jugo cum esset luna, natam CSSe dicebat, nec ejus fata canere dubitabat. O vim maximam errori. Etiamne 99 urbis natalis dies ad vim stellarum et lunae pertinebat fac in P ι 29.
Puero referre, ex qua aflectione coeli primum spiritum duxe μ' rit num hoc in latere, aut in caemento, e quibu uri, effecta est, potuit valeres Sed quid plura quotidie refelluntur.
Quam Iamita ego Pompeio, quam multa CraSSO, quam multa huic ipsi Caesari a Chaldaeis dicta memini, neminem eorum 90 nisi in senectute, nisi domi, nisi cum Claritate esSe moriturum ut mihi permirum videatur, quemqUam XStare, qui etiam Un Credat iis, quorum praedicta quotidie videat re et eventis refelli.
Restant duo divinandi genera : quae habere dicimur ama 48 tura, non ab arteri vaticinandi, et Omniandi. De quibus 100 Quinte, inquam, si placet, disseramus. Mihi vero, inquit,
placet hi enim, quae adhu disputasti, prorSUS ASSentior Ct, vere Ut loquar, quamquam tua me ratio Consrmavit, tamen etiam mea sponte nimis superstitiosam de divinatione Stoicorum sententiam judicabam ac me Peripateticorum ratio magis movebat, et veteris Dicaearchi, et ejus, qui nunc floret, Cratippi, qui censent esse in mentibus hominum tam-qUam Oraculum aliquod, ex quo futura praesentiant, Si aut furore divino incitatus animus, aut somno relaXatUS, OlUto moveatur, ac libere. His de generibus quid sentias, et quibus ea rationibus infirmes, audire an velim.
Quae cum ille dixisset, tum ego rursus 97 quasi ab alio 10i Principio, Sum exorsus dicere. Non ignoro, inquam Ouinte, te Semper ita Sensisse, ut de ceteris divinandi generibus dubitares ista duo, furoris, et somnii, quae a libera mente fuere viderentur, probares. Micam igitur, de istis ipsis duobus 49 generibus mihi quid videatur, si prius, Stoicorum ConcluStob. Tationis, et Cratippi nostri, quid valeat, videro miXisti enim, et Chrysippum, et Diogenem, et Antipatrum Concludere hoc modo. Si sunt dii, neque ante declarant hominibus,
quae futura sint aut non diligunt homines aut, quid eventurum Sit ignorant : aut existimant 8 nihil interesse hominum, Scire quid Sit futurum aut non enSent eSS Suae ma-06 nisi in seneotutes Addidi in cum 9 nihil interesse hominum, scire Non Davisio e ss. dubitavi corrigere hominum pro hominem, 97 quasi ab alio principio sum exorsus quod et Davi si placebat nam sic latini Leere' Haec mihi nimis languere viden dicunt, et sic est in hac ratiocinatione
tur puto sum et dicere CSse delendum. . l. c. 38. et mox neque nostra nil nisita optime oratio cohaeret, quasi ab alio terest. principio exorsus, non ignoro, inquam de .
598쪽
jestatis, praesignificare hominibus, quae sint futura aut ea ne 102 ipsi quidem dii significare possunt. At neque non diligunt
nos : ruit eniti benefici generique hominuin amici neque ignorant ea, qtas ab PSi consti uta, et designata Sunt neque nostra nihil interest, scire ea, quae futura sint; erimus enim cautiores, si sciemus : neque hoc alienum ducunt majestate sua nihil est enim beneficentia praestantia : neque non poSsunt futura praenΟScere non igitur dii Sunt, ne signiscant nobis futura sunt autem dii significant ergo. Et non, si signiscant futura, nullas dant nobis vias ad significationum scientiam : frustra enim significarent neque, si dant1O3 vias, non est divinatiora est igitur divinatio. O acutos homines quam paucis verbis negotium Consectum putant f a sumunt ad Concludendum, quorum iis nihil conceditur. Conclusio autem rationis ea probanda est, in qua ex rebus
5 non dubiis id, quod dubitatur, essicitur. Videsne Epicurum,
quem hebetem et rudem dicere solent Stoici, quemadmodum, quod in natura rerum omne esse dicimus, id infinitum esse concluserit Quod finitum est, inquit, habet extremum. Quis hoc non dederiti quod habet extremum, id cernitur ex alio extrinsecus hoc quoque est concedendum. At, quod p. 130. Omne est, id non cernitur ex alio extrinsecus. Ne hoc qui' dem negari potest. Nihil igitur cum habeat extremum, infinitum sit necesse est Videsne, ut ad rem dubiam concessis rebus pervenerit λ Hoc vos dialectici non facitis nec solum ea non sumitis ad ConchidendUm, quae ab omnibus Concedantur sed ea sumitis, quibus Concessis, nihilo magis essiciatur, quod velitis. Primum enim hoc sumitis. Si sunt dii, beneso in homines sunt. Quis hoc vobis dabiti Epicurusne, qui negat, se quidquam deos nec alieni curare, ne sub annoster Ennius, qui magno plausu loquitur, RSSentiente Opulo
se deum genus esse semper dixi, et dicam caelitum Sed eos non curare opinor, quid agat humanum genus.
Et quidem, cur sic opinetur, rationem subjicit. Sed nihil est
neceSSe dicere, quae Sequuntur tantum sat est intelligi, id Sumere istos pro certo, quod dubium controversumque Sit.
I 1 Sequitur porro, Nihil deos ignorare, q/ιο omnia sint ab iis
105 constituta. Hic vero quanta pugna est doctissimorum hominum, negantium esse haec a diis immortalibus constituta' At noStra interest scire, I quae ventura sint. Magnus Dicae-99 quae futura sint Vulgo male sunt et ed. 147 1. dedit eaque e. s. sic et ed. paulo ante sic est, ut edidi. Uen. 1404 s. Gu ea, quae mentiara Io aliquidquam deos-curare' Sic I. sint quoi verum puto ventura Uni Gronovius edidit restitui vetus quid ea, quae ante Mura dixit ea autem suam omisi, Cum edd. receutioribus. v. et ad quae eventura sint immisius e ins Verr. , 6.
599쪽
archi liber ost, nescire ea melius esse, quam Cire. Negant id esse alientim majestate deorum, scilicet a casa omnium introspicere, ut videant, quid Cuique Conducat. Neque non possunt jutura pro noscere. Negant po8Se ii, quibus non placet esse certum, quid futurum sit. Videsne igitur, quae du Iosibia sint, ea sumi pro Certis atque concessis Deinde contorquent, et ita concludunt scisin igitrix sunt dii, nec significant futura id enim jam perfectum arbitrantur. Deinde assumunt: Sunt autem dii quod ipsum non ab omnibus conceditur Signi an ergo. Ne id quidem equitur. b. POSSUnt enim non significare, et tamen esse dii. Nec, si significent, . non dant vias aliquas ad scientiam signis cationis. At id quoque potest, ut non dent homini; ipsi habeant. Cur enim Tuscis potius, quam Romanis darent λ Nec, si dant vias, nulla est divinatio. 6 Fac dare deos : quod absurdum est:
quid refert, si accipere non possumu. 7 Extremum est, Est igitur dioinatio. Sit extremum effectum tamen nouest ex falsis enim, ut ab ipsis didicimus, verum essici non potest jacet igitur tota conclusio. Veniamus nunc ad optimum virum, familiarem nostrum 52 Cratippum. Si sine oculis, inquit, non poteS CXStare D 107scium et munus oculorum, possunt autem aliquando oculi non fungi suo munere : qui vel semel ita est usus oculis, ut
Vera cerneret, is habet sensum oculorum, ver Cernentiun4.
Item igitur, si sine divinatione non potest ossicium et munus divitiationis exstare, potest autem, cum quis divinationem
habeat, errare aliquando, ne vera cernere : Satis S ad Confirmandam divinationem, semel aliquid ita esse divinatum, nihil ut fortuito cecidisse videatur sunt autem ejus generiSimmmerabilia esse igitur divinationem confitendum est. Festive et breviter sed cum bis sum sit, quod voluit, etiam si faciles nos ad concedendum habuerit id tamen, quod assumit, Concedi nullo modo potest. Si inquit, aliquando oculi IOS peccent, tamen, quia recte aliquando viderint, inest in iis
vis videndi. Item, si quis semel aliquid viderit, is etiam
casas omnium Introspicere easas ei. 6 Fac dare deos quod absurdum esIJ Manuti correctione receptum est a Non video, quorsum additum sit, quod Mss. in his uel f et edd. r. habent hbsurdum est. causas, Praeter alat. sec. qui habebat Extremum est, si igitur div. J sp asas mihi tamen causas magis placet male omissum est in vulgatis atque quid conducat melius huic convenit, etiam Ss plerisque bene e SS. re-
quam illi. stituit Davisius. Deinde contorquent LV. Clav. in h. 8 exstare incium Ms Guelf. stare, V. Sed post habet exstare munus et Oicium Non igitur sunt dii J Delevi et ante disinationis, idque verum St. sunt quia Supra in hac ratione abest. 9 si quis semel aliquid dixeriri ata itemque amss. pluribus. Gruterus primus edidit, intelligens di- , non dant vias Sic. s. uel f et erit pro praedixerit dictum ss. et alii apud Davisium vulgo G dare. edd. veti addunt in divinatione in quae
600쪽
Cum peccet, tamen exiStimandus sit habere vim divinandi. o Vide, quaeso, Ciatippe noster, quam sint ista Similia nam
p- δὶ niihi non videntur oculi enim vera CernenteS, Utuntur n-' tura atque Sensu animi, Si quando vel vaticinando, vel somniando vera viderunt, usi Sunt fortuna atque casu. Nisi forte concessuros tibi exiStimas eos, qui Somnia pro somniis habent, Si quando aliquod omnium verum evaSerit, non id fortuito accidisse. Sed demus tibi Sta duas SumtioneS, ea, quaerat λματα appellant dialectici sed nos Latine loqui malumus assumtio tamen, quam προγληl ιν iidem vocant, ι09 non dabitur Assumit autem Cratippus hoc iodo Sunt autem innumerabiles praesensiones non fortuitae At ego dico nullam. Vide, quanta sit controversia. Inm assumtione non concessa, nulla conclusio est At impudentes su-mUS, qui, Cum tam ei Spicuum sit, non concedannis Quid est perspicuum multa vera, inquit, evadere. Quid, quod multo plura falsa nonne ipsa varietas, quae CSt propria fortunae fortunam esS Causam, non naturam doceo deinde, si tua ista concluSio, Cratippe vera est: tecum enim mihi res est nonne intelligis, eadem uti posse et haruspices, et fulguratoreS, et interprete OStentorum, Ct augurCS et Ortilegos, et Chaldaeo. quorum generum nullum CSt, XAEUO non aliquid, Sicut praedictum sit, evaserit. Ergo aut ea quoque genera divinandi sunt, quae tu rectissime improbas aut, Si ea non sunt, non intelligo, cur hae duo Sint quae relinquis. qua ergo ratione haec inducis, eadem illa POSSUn CSSe, quae tolliS.
54 Quid vero habet auctoritatis furor iste, quem divinum
110VOCatiS, ut, quae Sapiens non videat, ea videat in Sanus, et is, qui humanos sensus amiserit, divinos assecutos si Sibyllaeb. versus obServamuS, quos illa furens fudisse dicitur H quorum interpres nuper falsa quaedam hominum fama, dicturus in senatu putabatur, eum, quem re vera regem habebamuS, appellandum quoque esse regem, si Salvi esse vellemus. Hoc si est in libris, in quem hominem, et in quod tempus est y callide enim, qui illa composuit, Perfecit, Ut qUOdCUmque accidiSSet, Praedictum videretur, hominum et temporum 111 definitione sublata ' Adhibuit etiam latebram obscuritatis, ut iidem versus alias in aliam rem posse accommodari viderentur Non esse autem illud carmen furentis, cum pSum; tollendum Iutabat Davisius. Ego num, ortumque ex vitiOS Scriptura suspicatus sum, legendum esse si quis Verbi Graeci Ἀπρολπος pro προσλ=1NU:semel aliquid divinaverit, ut supra di e qua et praesensio facta est in libris qui-xerat sed quia in s. Regio Paris est busdam Scr. et edd. atque Sic edere non viderit id praetuli cum Alemanno dubitavi. 1 prassumsi tament learcius corri II suorum interpres Fuit L. Cotta. git assumtio e sequentibus at vulgatum XVvir res narratur a Sueton in Caes. defendit Davisius male nam S alie C. 79.