Physica vetus et noua

21쪽

c Libri primi

profvdum , neque esse definitionem corporis physici, neque continere illius species: sed pertinere ad mathemati- Cum, cuius subiectum est magnitudo, sue quantitas terminata: de qua vel aequalitatem, vel inaequalitatem peripsius terminos demonstrat. Physicus autem considerat corpus , siue totum ex partibus extra partes, de quo demonstrat motum per naturam, quae est principium intrinsecum, siue causa. Et hoc differt corpus naturale a corpore artificiali, quod huius motus, Scquies, pendeat ab extrinseco principio . illius vero, ab intrinseco. In multis aliis Conueniunt natura, & Ars: quia haec illius est simia. ARTIC UL v s III. Corporis tertia d nitio : sue composiιio ex

SVNT etiam, qui corpus naturale sic definiant , rorum ex materia, s forma. V t intelligatur liaec definitio, Notandum est 1. Corpus, quatenus a nobis cognoscitur , habere formam ,

22쪽

respectu cuius ipsum corpus cognitum dicatur materia. Haec forma est intellectio, quam formamus, & habemus de Corpore 3 quae intellectio dicitur forma, siue oecies, siue similitudo, siue repraesintario corporis, quod cognoscitur secundum quod cognoscitur. Haec est origo prima relationis, distinctionis, de compositionis materia o forma: ex qua corpus obiectum cognoscenti, siue cognitum,dicitur materia, & ipsa cognitio vocatur forma. Qiu definiunt Corpus , Compositum eX materia dc forma , non intelligunt Compositionem ex materia es forma sic acceptis: sed compositionem , quae sit in ipsa re, in ipso corpore, siue obiecto. Notandum igitur secundo, materiam ctformam ex parte ipsius rei, siue corporis, siue obiecti tres habere significatio

Prima est, qua sumitur materia pro indiuiduo sensibili, quatenus est subiectum formarum, quibus determinatur,& quae dicuntur substantia, siue essentia, magnitudo, qualitas, relatio,&aliae huiusmodi. Forma talis materiae est intenligibilitas in illo ente, quod appellamuS

A iiij

23쪽

s Libri primi

individuum materiale , seue sensibile: quod

vere, & a parte rei, est Ens per se compositum ex partibus extra partes.

Iniecti tibilitas ista, qu at est forma, seu formalitas est multiplex. Prima , qua intelligibile est induiduum, siue rosum sensibile per speciem, siue ideam, quae est in intellectu, vocaturque es nasor malis : ipsa vero intelligibilitas, sentia obiectiva, siae Uecies indiuidui. Secunda, qua idem individuum est intelligibile per speciem , siue ideam intellectus , quae dicitur magniluriformalis, ipsa Veio intelligibilitas, quae est in indiuiduo,

magnitudo obiectiva. Tertia , qua totum idem sensibile est intelligibile pera speciem tutellectus, quae dicitur quali; tas formalis; cui resp5det qualitas obiectiva,nempe intelligibilitas,a qua totum illud sensibile denominatur quati V. g. figuratum. Hae intelligibilitates conueniunt indiuiduo, siue toti sensibili, per se, 6c absolute considerato. Sunt aliae, quibus est intelligibile per comparationem cum alio indiuiduo, qualis est v. g. intelligibilitas, qua comparatum cum alio, siue relatum ad aliud, est intelligibilo per speciem intellectus, quae Voca

24쪽

gri aestio L

tur similitudo formalis, cui respondet obiectiva similitudo , nempe qualitas

eiusdem rationis cum alia qualitate, quae est in alio: dc sic de caeteris praedi-

Camentis , quibus Continentur formae,

seu formalitates , quibus individuum, seu totum sensibile, determinatur. Hoc individuum dicitur maIeria, quatenus est subiectum illarum intelligibilitatum, quae sunt formae, seu formalitates, quatenus respondent speciei, seu formae, siue idear quae est in intellecta. Haec est prima stignificatio materiae, se furmae. In diuiduum sensibile , cui tanquam subiecto Conueniunt illae formae, siue intelligibilitates , est materia: ipsa vero intelligibilitas, forma. Materia ita sumpta, quatenus neque est sua ipsius

cssentia,neque magnitudo, neque qua litas, neque relatio , neque alia liuiusmodi sua intelligibilitas, qua determi-nctur, sed subicctum illarum omnium,

est materia prima. qua vero iam intelligitur determinata per essentiam, δί subtemina aliarum uitelligibi litatum, magnitudinis , qualitatis, relationis,& aliarum , dicitur materia secunda, & formae respondentes illi materiae dicuntur ac -

25쪽

io Libri primi

cidentales, siue denominatiuae, respectu subiecti primi, seu totius sensibilis. Secunda significatio materiae oe forma

est ea, qua paries componentes sumuntur' pro materia e totalitas vero, siue Unitas, quae ex illa compositione resultat, su- mitur pro forma. Hoc modo conceptibilitas materii est multorum in uno i & conceptibilitas formae est unius ex mUltis. Tertia horum vocabulorum materia o forma significatio conuenit parti componenti totum Physicum , quae natura sua

subiacet alteri, minusque est mobilis,&dicitur pars materiatis, & materia in hac tertia significatione: & alteri Physicum . illud totum etiam componenti , quaerpraeiacenti aduenit, i psaque praeiacente est natura sua magis mobilis: Haec pars appellatur pars formalis . oe forma in hacvCrtia acceptione. Haec forma potest esse substantia spiritualis, 3c immateria iis, hoc est non constans ex partibus extra partes : qualis est anima rationalis, quam suo loco probabimus esse immaterialem , S Consequenter immorta

lem.

Compositio ex materia, & forma pri-

26쪽

mo, & secundo modo consideratis est metaphy sica per intellectum vario modo intelligentem totum sensibile. Primo enim modo componit formam suo inusti bilualcm indiuidui cum ipso indiuiduo, tanquam subiecto, si uet materia , quod est affirmare formam de materia sic sumpta , siue praedicatum de subiecto. Secundo modo componit

Vnum ex multis Cum multis in uno:

quod est corpus definire,& distincte cognoscere. Primo modo sub antiae secundae primum tribuuntur rima , deinde accidentia absoluta , denique accidentia relativa: quae semper includunt aliquamentitatem ab ipsa materiat entitate diuersam: atque adeo inter materiam, & formam accepsas in hac prima significatione aliquando est distinctio entitativa, ut contingit in formalitatibus, quae dicuntur accidentia relativa, quatenus includunt terminum: aliquando non est,

ut patet in uermis, quae dicuntur subviantiae secundae. In secunda materiae, o formae acceptione compositio inter materiam fommam , nunquam est entitatiua : neque enim entitas totius cst alia ab entitate

27쪽

II. Libri primi

partium unitarum,licet formalitas sit diuersa: Quare distinctio inter formam, &materiam, sic sumptas, est quidem rea-os , o formaus, at noύ -IIativa. Inter materiam se formam, tertio mΟ-do consideratas, realis 3c entitativa,

formalis, sem per est distincti oralia enim est entitas,& ratio materia sic sumptae, alia formae. Materia & forma secundo modo Vocantur a quibusdam materia, ct forma rotiM: Tertio vero moda materia o forma partis. His praenoratis, dico definitionem, qua dicitur Corpus esse compositum ex materia i O forma , conuenire corpori, si materia o forma sumantur secundo modo: Si autem sumantur tertio , definitio illa conueniet tantum mixtis , non autem simplicibus corporibus : ipsa

enim sunt corporum mixtorum vel materia tantum, vel forma tantum, hoc tertio modo sumpta.

Ergo simplicia corpora non constant materia, o forma, hoc tertio modo sumptiS. Minus tamen probatur haec definitio, si materia & forma sumantur secundo modo: quia non conueniet soli corpori

28쪽

na arati: nam Conuenit etiam arrefacto. Si autem sumantur tertio modo , soli quidem corpori naturali conueniet: sed non omni, quia non conuenit simplicibus. Istam compositionem imitantur

tota logica , 5 metaphysica, quae dicuntur affirmatio, & desinitio. Materia & forma affirmationis sunt subiectum , M praedicatum : quae Vomntur etiam pars , & totum. Materia vero, Mforma definitionis sunt genus Sc differentia , quae sunt partes metaphysicae,

nempe tota eX partibus extra partes habentia rationem partium, quatenus . inuicem componuntur. Alterum nempe

genus partis materialis, seu materiae partis : Alterum nempe disserentia , partis formalis,seu formae partis.

29쪽

i Libri primi QUIES TIO II. α uanam sint species corporis.

De diuisione corporis insimplex, o mixtum. ORPVs naturale diuiditur in simplex, & mixtum. Sim-s plex componitur ex partibus 2 eiusdem rationis, siue conceptibilitatis essentialis cum toto: Mixtum vero Componitur ex

partibus diuersae rationis essentialis, ex quarum Compositi one tertia exurgit ecsentia , quae respectu illarum partium tanquam materiae secundo modo acceptae dicitur forma, secudo illo modo accepta : hoc est respestu partium unitarum , tanquam materiae totius dicitur forma totius. Hoc igitur est discrimen inter corpus simplex,& corpus miXtum, quod Amplici non conueniant materaa, O forma partis; Conueniant autem mixto. Unde essentia phy sica resultans ex materia Oforma partis non conuenit sim

30쪽

Hici corpori, sed sola essentia metaphysica, quae constat ex genere, & differentia. Ratio Corporis , siue compositi ex partibus extra partes, est generica, cui tanquam materiae metaphysicae respondetae rentia sumpta ex qualitate partium, tanquam forma metaph si a. ex quibus sit essentia metaphysica , quae dicitur species. Hoc etiam est discrimen inter corpus simplex, & corpus mixtum, quod simplex primo, & simpliciter fiat per Creationem : mixtum autem per generationem , de qua suo loco: Entitas mixti fieex entitate simpliciumvnitorum, destructa ipsorum propria formalitate : Per corruptionem mixti, siue destructionem formae,quae sit solutio partium mixti, redit formalitas simplicium, quae Componebant materiam totius mixti. Sic dualitas fit ex entitate duarum unitatum, de

structa formalitate unitatis , sue unius perser formalitas unitatis siue unius per se, redit ex destructione dualitatis, quae sit solutio unitatum, siue partium. Coi pus simplex, SI mixtum in hoc

conueniunt, ut sint corpus naturaletho Cest habeant naturam: sed in eo differunt,