Erotemata in Physica Aristotelis

11쪽

σi N pHYs IcA ARIs To. alia bis milia insignificando nomina. Rursus forma quot duplexs Quaedam incorpo area,ut intelligentiusve τῖς , quaedam corporea, ut Priscoormae, quarum quaedamsunt naturales,s adam technicae, ut forma domus lateris, tigni. Quare materia habetur pro principios Pr pter formarum mutationem , Cr omnino prodipter motum, qui esse fine materia no post. vi enim artifices fine materia nihil efficiunt, ita natura etiam emper ex alio quopiam, quod formam in se capere positi architectatur aliquid. Istud uero mat viamprimam esse oportet, quae in potetiast ad foramra in se recipiedas,quemadmodu truncus aptus est. ac potest inse Praxitelis ope forma Iouis recipere.

Q yrma sine materiaaliqua effici nullo modo Dotest. Ex eo uero quod omnino no est,nihil prorsus gemneraripos,omnia PhUologora sentetia uerisimulabetur.Materia igitur,ex Dares generentur,necessariosuerit inrebus natural ibis. Non aut cognoscis Plato iatur,quoni1 forma omni destituta priuatas secundiet Thestet ses quemadmodu. n. quod colore caret, uideri ne, Essentia inquit, s inui bile dicitar ,ita quod formasast tia, eoru numeb omni orbatum est, tiointelligibile recte appellatur. ro est γα Quod .n proprie definitur ac intelligitur,formasub perse an, statialis est. Q nocirca Plato etiaingeniose admodu ma est in Timaeosturiumateriae intellectuappellauit cu per stat,atqga

se ipsa non intelligatur, sed restem forma tantum Veitari

percipiarun

12쪽

TROTEMATA recipienJas significetur. Quo forma tertiu dicitur principium ollonia materia nes perseipsa, cuprigatione costituit aliquid. Quare cumnecessario res naturales iraeompositae, eam sane compositionem materiae Er forma acceptam referri par est. Est ne materiae notio allu et per seinte igitur sNura secundum se ipsius cognitio est, sed restectutantum formae,quam eius notionem Aristotelesοἰνοα λογοpuocis,Plato νοθοθ λογισμop. In rebus bis,quae ex his elementis nas untur, quodnam generari per se dicituri Nes materia sane nesforma, in principia sint,crpropterea ex alio non sim producta, generari dicuntur per se. Principia enim ex alijs nonprocreantur,sed H,quodex utrisscompositum est,proprie generari, Cr fieri ex alijs di

cit , cum ante non extiterit.

Q nodnam mouendi principium in rebus eiu modi statuitars Natura, quae ex congresu er coitione materiae er formae in composito resultat. Quid est naturas Est aptitudo quedaer seri ho τις ad motum Cr quietem, eius in quo est, Cr per se, non secundam accides. Expositio huius definitionis incompendio est. Natura quot modis dicituri Vocabuli huius usus er ad materiam ex formam traduci potest : Assorisaeam tamen hic appellatio magistbectare uidetur, quoniam

13쪽

3M PHYs I cI ARIsTO. γquoniam quoad motus escientiam incomparabiliter materia 'mactuperare existimatur. Materia enim solum est,ut patiatμr, formae avem agere, er em re aliquid,Cr mouere oscium est. l Quid est quod dicimassecundum naturam alicai insessunt ea,quae secundum se rebus naturalibus inrisuntπαθη, er Pi rem naturalem consequuntur, ut homini maxime secundum naturam est, ratione Creonsilio uitam uam instituere,ac gubernare prudenatia lapidis cundum naturam inest,deorsm cadere,

ut igni sursum dis in sublime extolli

Interest ne prifici,ut caussaru coditiones et digere, iis exploratus habeat Sane quide. Nares naturales. ex causis, quibus efficiuntur,cUant,ex quarti cognitionerergipsarum scientiam uenari solamin.Qnare cum PDficae auscultationis methodus quaedam sit ac scientia, ipsa quidem causuram in hoc genere expliacationem non repudiat.

Quot igitur crassarum genera prima baram diuiso tanquam in genera summast,in crassa perse,er

per accidens.

Quot persecauget quatuor: Materia ex pares*.Forma quae dat er largitur composito essentiam, sue Uiαμ . Efficiens qui primo mouet. Finis gratia

cuius res mollietur.

Sunt ne caussarum aliae differentiquaedatam se aride his tamen in compendio reqgirc.

14쪽

. TROTEMATA Ouid est fortuna s Est caussa per ac uens eoa, rum, quae secundum propositum ex uoluntatem ari

guntur egentorum,quae tamen raro eueniunt. ema.

tu enim quaedam sunt, quae semper necessario eueis niunt, ut exoriri solem, pro eo, ut Philosophorum opinio fert, er coelum circumuerti,Cridgenus alia,' . quae inter res sempiternas haberi solent. Quaedam Irequenter,quae cynv oc Graeci, Latini continis gentia euenta nominant, ut effectus naturales omis nes. Istorum enim effectorum causae impediri pos sunt. Non enissemper ex stematefit animal. Quadam raro, ut fortuita, er quae casu accidunt, quae ne'. queμα necessaria nes requentiaeuenta. Quit Aristoteles er Plato de fortuna sentiunt. num eodemodo Ut mihi quidem uidetur. PIuto enim Deum cum occasione er fortuna omnia humanagubernare. Aristoteles ratem fortunae, quae inhumanis nEthica assionibuη cernitur,causas ad mentem diuinam,qua d Eudeo humana melior er prae tantior omnibus partibus e seum. se dicitus refert acreductit. Quomodo differunt casus et fortunas ut genas et species.Fortuna enim ad homines er οαινὸ et μιum spectat. casus ad eaquorum actio non specu dum προαίρεσιν. Natura fortuito ne agit Non equide, quonia natura opera non raro, sed repeter eode progressu copciutur, fortunaes definitio idi omnino no quadrat. in id est, pod nonmili ex Poetis, uti Poetas

15쪽

supernas res administrare, inferna fortunae committeres Mouit illos homines harum rerum quidem eonstantia,que in deteriorem statum nunquam retiabuntur, superiorum scilicet, ut uicisim inferiorum instabilitas, π quae semper generationis corruptioratiisq; uiciyitudine eundem palim nature retinere

non possunt, quibus tanquam in pelago semper '

ctuanti non mentem diuinam,sedfortunam tanquamoiMιοπο*οὐταμ adhibuerunt. Fortasse quo hane naturae in uarias species mutationem, tanquam inli lucris fabularum tegerent, ex Thetida, er Protea, Vertumnums confinxerunt,praesertim uero maris

ais Oceani deos illos arbitrati sunt, quoniam inprismis ,quorum resentina er multiplex in diuersas ramus conuersio est, moria ex liquida esse necesse est. cuius naturae primam materiam, steciem definitiis tudinem gerere haud inepte dicas. Hine adeo uctam est,ut Thales Milesitus ex aqua fieri omnia diceret,

σ ueterum Poetarum pigris ex aqua ex terrares oes generari er in haec corrumpi putarunt, ut apud Homerum Menelaus,o Q- r: νης Πωρ, Ma γαιαγενοιρθε. Alio etia quoda in locoMeo atq; hominu patre Oceanu nominat.Veteres poetae gdem Dis quo O immerito eande nascendi forte uto

tribueris,cu eade,qua nos,morum improbitate et affictb.isae praeditos fingeret,sed quoniasemper eset, nec interirent uni, fortgni subditos propterea non

16쪽

EROTEMATA

arbitrabantu, quam ob caussam caducas res omnes

fortuna regi incerta asserebant. Sed de his satus

perque.

Nullane igitur in rebus naturae, quemadmorum in rebus aeternis,nec stas essedicitur' Nec stas qui dem duplex est,quaedamsimplex, qua res nonposse

non esse reputatur,quae reru diuinarum est propria. Eauero rebus naturae secundum generationem non potest accomodari, sed ob corruptionem. Interitus quidem hanc absolutam nec starem,ab his rebus non potest quis suam totare : eiusmodi enim propter mari. . teriam non possunt non corrumpi. Generationis quis dem eiuἴ nodi nec itas non est stat enim res grarierari Cr no generari ex materia. Exstermate enim animal generari Cr non generari potest. Ea uero

qua Dpothesi est nece situs, generatiois propria est,

quae materiae attribuitur, ut si domus est, ex nec itate tignasunt, π fundamentum s animal, ex nec itate stem ex quo natum est, tec it Eze. Nec statis uocabulum, quot habet significatio ness, es.Interdum enim idem,quod πρώθ, idest, uiolentumsignifica,quo significata usurpat, cum inquit: αμ γαρ α ναγκρά πραγμα αμρop ἔ prim Sophocles: αM.' η αρι με ταυτ αναγκα ποιῆθ.Interdum,quo ne aliud esse nequea ut necesse sariar iratio, cum fine hac uita esse aut consistere

non posit. Postrem necessariam dicisole quod alia terse habe

17쪽

ere se habere no potest,quae nec stas eum summa re perfidiisne coniuncta est,ut quemddmodum Deus necessario esse dicitur, cum non posit inon esse. ovidproximum est,de quo post naturae definiti nern quaeratur sDe motu inprimis quaerendu, quidsit, eum natura principium molim existat, deinceps de infinito etiam, cuni plaris ex Pissologis corpus quoddam infinitum in natura esse fini arbitrati, disserenodum,nec don de loco, tempore,cum corpora moueri in his ercollocata uideantur prope omnia. Quid motus Actus rei existentis inpotentia, quatenus inpotentias. Motus cum rationes babeat duas, ipsum etiane graminari oportet, an mouentis Cr eius quod mouetur motus unim tantum est s Motus quidem cum s biecto er reipsa unussit,rationes tamen habet duas, numma ab agente sumitur, altera ab eo quod patitur. Inesterdua enim motus seniper consistit, quorum alterum mouere, moueri alterum dicitur. Neque uero oportet adrationum uarietatem, rem ipsam orsubiectum numerosum effri,ut inter binariu or unitatem cum idemst interuatim, istud tamen rationum duarum puristiceps est,ut binarius ad unitatem comparatus nomisnetrationem interualli duplum, unitus collata Andario rationem interuallisubduplam denominet.

cui itas rationipraesertim definitio motus astiputitur mi inprimis,secgndum quam moueri res motu

18쪽

EROTEMATA Acitur. Motus enim impermacum sit ἔντευ ει ι,

in re, quae patitur motum, praesertim inesse dicitar, pro eo, ut definitio ostendit , quanquam ultera rati , one, quae λ motrice sumitur facultate, carere no possest,quae motrix facultas est actu talis, uel eo,qui disecundum frinam,set qui secundum uirtutem, quale illud,quod patitur,potest esse,nondum uero esst, ut cara iustas ignis, quae in aquam se protendit, aquam pοα tentiaealidam) calescentem acta efficit. . Quot duplex itaque ellicientia in rebM mouentiabus essedicitur Duplex,etenim est quaedam secundustrinam agentis tu calor cum procreat calorem, quedam fecundum uirtutem. Agentigin secundum uirtuisi sunt,qui homonγmωs,sunt qgxbnonγmωs est,riant er moueant.ομων' detesciunt uirtutes coeleri. stes, σαυQνθι Ἐδ uirtutes seminum, qars diuinis uiris tutibus Galenus comparat, uocansistatrinatiuis

Aristotelesetia coelesti substantiae milem uirtutem hunc indicut,cu inquit: πάντων μυηψ m ασθ

- Εοι la ἀθων soliso. Id est Ins minibus omnibus inest uis quaedam epiciens,utseminasintia generandum eicacia,qua gis culicitis quaedam seminis

19쪽

lesti iudicatur. Est na infinitum unum in natura comas, aut eorpora numero infinita s Minime gentium. Nam si unum est, tum illud nullo loco comprehenderetur: sed corpora naturalia omnia Ioco certo continen tar, atque ad loca certa eruntur. Infinitum itaque esse corpus non potest. Neque numero etiam, cum Ioaeorum cotinentium θecies certae sint, ac numero quodam definitae,utsupra,sest ante,retro,dextrum Anistrum. initas locasint numero mitu, in locis eti posita corpora numero finita esse oportet. cum itaque actu corpus nustum in natura infiniatum extet, quaenam infiniti ratio apud omnes celebrata est Illud, cuius ratione infinitum statuιtur,secum dum potentiam est, in magnitudine ex numero, illius

quidem secundum diuisionem ι'partes semper sec

bilis, huius uero secundum augGentatisnem er acri cumulationem numerorum. Qua res magna in parates semper secabiles diuiditur, est equidem diuisio

illa non in partes certae alicuius quantitatis, in qualis autem proportionis, sed in eas partes, quae ad totum suum non emper eandem mensuram obtinent,

qualim μοro semper proportionem in diuidendob a

20쪽

EROTEMATA sepgntur,quae αναλογοplasi dici confiuellerunt. Quot modis demonstraripotest, lineas in minima non posse diuidis Duobus, mathematice scilicet erpbψce,quorum prior ostendipotest ex eo,quod diameter quadrati ad costam sit ἐλογω alter pecunα dum compositionem, cum in sexto p siceram ostenditur,nullum continuum ex insecabilibus componi. Quid proximum est, quod quaeri debeat Locus. .. Quare Physica loci natura inuestigat Quia compora naturaliasiunt alicubi cr certis locis distosita, quorκm Iocorum uis quaedam in natura eximia est, ut res positae ac collocatae in istis, corruptione uacet,

extra uero ea loca productae corrumpantur.

Quid est Iocm Usuperficies corporis continentis immobilis primo.

Quoiduplex Iocust duplex, proprius er commutanis.llem naturalis ex non naturalis rei locus, ut igni supra in mundo esse naturale est, infra autem, Cr incentro,contra naturum locus est.ltem circumscribes iocus, ut corporum est, er definitus, qui eorum est,

quae sine occupatione corporali hic sunt, er non aliis cubi,uel non sunt ubiq; quo modo secundum Theolo, gos angeli in loco esse dicuntur. Deus auem nulla ratione loco circumscribituricum enim fit infinitae uirtutis ac potentis,ubo eum esse necesse est, quema

modum Theologι uerisime religi fimes dicere