Erotemata in Physica Aristotelis

41쪽

gvsc . LIB. tinaturalium rerumscientia, atque harum substanistia diuersum quiddam habere ex limantur. Nam res P sicae ,quo ad motum,er materiae affectiones ,consstderantur . Haud disimile quiddam in demo

strationibus de animae sabstantia Uuuenire solet, quae ipsa quidem quod Istissupercipit, er effigies roram phantasia concipit, naturae mutabili atque cor gentem, quem Arar p Aristoteles nominat, ipsa quidem a materia immunis ex libera, immoris tulis corruptioneque .uacans habetur . Illa uero, quae hactenus expos imus, eo pertinent, ut cum rearum diuersigenera tria ostencserimus,triaquos s isentiarum genera separatim de linoquoque haberι censeamus,cum scientiae saeundum materias distribuantatur. Ethus quidem Aristoteles ad hunc modum en merat, inquietis: δηλοθ ο gίαγέν τωρ θ-ρκὴ ἡ κωθ -is IM: --, λολ γ ἡ . Est itaque materia naturalis scientiae, seu scopus, seu ut graece dicam V ολ λοθ, cor

pus naturale quatenus mouetur. Sed enim natura,rium rerum scientia, cum non uno commentario ab

Aristotele fit exposita, res ipsa postulare uidetur,

ut materias p ficus obiter diuidam , ex quarum diuisone argumenta eorum librorum , vos diuerruptioni subiectu existimatur: Quo ad intellectum A a

42쪽

COMPEN. PHUI.ρ nominibus in hoc genere scriptos reliquit Aristo, teles ,intelligere sane posμmus Sunt itas nonnulla, quae sine differentia rebus omnibus insunt naturaliis bus,cuiusmodi existunt,motus, quies, natura docus, tempus,quaeq, his finitima sunt, quae quidem omnia his in continenturijs Arototeles exposivit,quibus titu Ium ae οχματα ρ ρ ικὰpraefixit. Ex his uero quaedamsimplicia,quaedam gero ex alijs composita: De simplicibus corporibuJ,quatenus talia existant ii comentarijs de coelo: De compositis uero , in qs,quos degeneratione Cr corruptioe memoria prodidit, coplexus est,reliquis eiusde generis libris, ut ijs, quibus τί μετε ρολογικ is nomen imposuit: de mixtis porro animatis,in his ,quos de generatione, de partibus cr historia animalium cons ripsit, copiose cleriganters explicat. Et tantu de mitteri' phγficis, pro eo,ut locus ille, etinstituta haec methodus regrit alis dixitFe uidem. nat sermo de principijs atq; elementatis omnium rem natu lium instituatur,pergamussad reliqua deinde,quorum Uus in hoc scient gen re necessarius habetur. RERUM NATURALIVM ESSE prima quaedam elementa,ex quibus cocistituuntur er fiant, quorum ii quisitio inchoata contra

'rijs primit,

43쪽

E Aram it remni, qui natura constant, esse

quaedam principia ortusq , interitus etiam obiatusq; er mutationes,nemo est,cum sensius testis monium ac iudicium admittat, qui non assentiatur.

Neq; tam stupidus quisq est,xt in Pγrrhoniori sientelia θοnfe concedat, et nihil interesse,cu est res quaepia

et cri non est, arbitretur: Ηος. n. pacto ominuscientiaram rion modo principia,uerumetiam progressus,Gruniuersa constitutioin periculo ac discrimine inceristitudinis uersabitur,adeos ueri,rationum,Cr calis

rum inquisitio omnis, frustra nobis a natura tributa condonatas fuerit. Atqui asens. nostrarum inchoat demonstrationum fides,ut inquit Aristoteles,idcirco a sensus comistunt Iudicio philosophum non decet esse

alienum, siquidem humanam do rebus cognitionem frientiam aliquam adipisci uelit. Diuinum etenim nemo sua industria consequi posit: Homo enim,quemadmodum Heraclitus dicere solebat,ud Deum comparatus,instarsimis est, Cr quidem utcunq; rerum cognitionem animo accipimus,ὶsensu inchoantes. Cum itaque ut ad propositum distulationem accedamus res a natura procreatae non semper durent, sed mu tationibus quibusdam in alias semper atq alias foramas,prioribus relictis ,demigrent,Cr omnino quei

44쪽

sibit fit toto quod perstet in orbe,

cuncta luant, omnisque uagans formetur im

Eurum sane nobis mutationum initia, Cr quasleu rementa sunt inuestiganda, propter qllae mutati numsint er tanta instabilitatis capaces res illae, quas uocant naturales , cum e regione,ea quae si inpiternaer absque motu sunt, nulla ratiotiae labefactari, aut suae naturae statum immutare ualeant. A t uero cum de eo , quare naturales μbstantiae moueri mAtarique posint,constiterit, etiam de rebus aeternis atque dimuinis, quare motu vacent, coniectura assequi non innino erit discite. Ingredientes itaque in hanc d Mationem,principiorum numeram aliquem constituemus. Neque enim fieri potest, ut unum fiduntaxat principium, cum unum aliquod elementum nihil conitituat, neque nouum aut recens quiddam procreat: etenim cum sinum fuerit, neque cum a*rio congrediens quicquam constituet, neque ipsum dinisonem in partes disimiles admittet. Quod uera voltuse. habet, eodem modo se habens atque prom

sus immobile secundum substantiam esse necesse Deo

rit : Principiorum uero ratio in P sleu Methodo es ita constituta quibuη initi s descriptis, mutationum c usus exploratas habere possimLErunt itaque prio

45쪽

AVScVL. LIB. l. 4ma elementa rerum,aut duo, aut tria, aut plara his,

aut infinita. Sedinfinita ici non debent: ex his eis nim congresis, res natae infinitae essent necessario,

elementis enim proprijs res composita nuta vacare potest. Molem uero corporum ac uastitatem dei

finitam esse cernimus , quare principia finita num

ro etiam esse oportet. Anaxagorae autem opinione corpuscula quaedam constituebantur, quae in re νη- libet, cuiuscunque natarae esset, numero infinita

continerentur, indeque adeo accidere, ut ex re

qualibet , quaelibet res generari posset, ut ex gramine aut herba sanguinem, nervum, ossa , ne nas: Quare in hac ipsa herba inesse corpuscula eiusdem naturae infinita, ex nervea , Cr sanguianea , er ossea, ex reliquarum rerum finitia et menta, cum scilicet ex herba, lignum , lapis, generari posit,etiam inesse lignea quaedam er lapidea. cuius sententiam multis uerbis refellit Aristoteles, eam nos relinquemus in praebens, ueranis de prin- a .c in sententiam explicabimus. Cum itaque omne oequod st,aut corrumpitur, ex aliquo fui, Crin qui νη-rdam corrumpatur, causae demum sunt bis inuerus ligandae, quare ex hoc sat illud, ut ex eo qκod non est homo, sat homo, Cr ex aere generetur

46쪽

COMPEN. PHYs L ita quod si huius causa inueniaturaliqua,ti clementis quoque rerum costare poterit certior explicatio. Videntes itaque in rebus naturalibus mutuas forma rum sicce tones, eius quid in uicisitudinis ratio non alia excogitaripotest,quam ea, quae ex cotrariorum

natura sinitur, quae quidem ab omnibus pissiologis uetustifimis opinio probatafuit, omnino aliter'

eri non potes ut aliunde, gram excotrari' haru mu tationum causa peti posit. Quare cures ita habeat, quaenam sint cotraria haec uidetur explicanda, cum

i ita quipum fit G cssius' generis propria,in quocuque contraria designari possint,ipsorum descriptio. Veruntamen in singulis generibus cum posteriora

sint,eo excepto genere, quodsubstantiam uocant, ora 'mia, contrariorum in his appellatione ne anxie quaeramus, sed relictis his prima contraria,cums .rmo sit de omnium rerum primis elementis institutus, inuerustigabimus. Priora aut quinam ea esse possunt, quam quae primo etiam generi optimo iure accomodantur Sed quaenam,inquies,in hoc genere contraria sunt,cui isto modo substantiae nihil oppositumsit s Nulla sane per sis non uri contraria posunt in substantia,queis

admodum in reliquis nonullorum generum contrariaeis,quae se ut duae ε ἐς habeant,ret album nigrum, calici dum frigidum: appellatio uero cotrariorum alterius generis in s bstantia est,quae reliquis etiam accomoe uri aliquo modo potest: Sub primis enim illis,reliis quorum

47쪽

AVSCVL. LIB. l. squorum ratio comprehedi etiam uidetur. Sunt aufem prior aquam habitus cir priuatio nulla alia comaria, sub his enim reliqua continentur, qVemadmodu Arse in dii, stoteles inquit,cum quae maxime differant contraria taAL iiocet,primam aera esse ἰνυτιzrii bisspom parilauit. Has stati, recte teneris thrfici differentias logia quada usius,uocare eoteris. Iuventa igitur principia duol lunt,quae tamen abues tertio ipsi per sese nihil licere possunt: Nam conuaria ita se habet ut mu tuo se ac uicisim expetant,alterum autem se ferre altera aut tolerare nequeat: feri enim nullo modo p test ,ut albedo nigredinis naturum suscipiat, alioqui enim nes rersi esentiae , nes harum definitiones constarent,cum ab unitate sua discederent,dq; se ipsis in alias formas degenerarent, Cr aliud, mox aliud esse possent.Forma etenim quaelibet una est, sempersu imilis,liniusq; modi,quare contraris biformae inispo nulla esse queat: Nam ct per se cosisterentsepar tim absis eo quod subiecto cir materiae insunt,nullosi

ne modo exoles erat,etenim inaiolabiles omnino, . extra mutationis aleam forent. Quapropter ut reriἱ qua obctusam immutentur in diuersus formas ratio constet,tertio ad hanc assertionem opus est elemeto, atq, istud, utrius, coer ij cum sit capax ,materiam Ma

48쪽

COMPEN. PHYSI. Ationes, liberius deinde explicabitar. Aristotelis vero, cum tertiam principium investiga, s fica quadam utitur demon stratione, quemadmodum itila superiora nobis proposita,ex prima Philosophia sumpta est demonstratio. Principia, inquit, coit atraria tantum esse duo nequeunt: Nam istasubiectos niposteriora, principio uero nihili est prius. AD haec, cotraria cum insint alicui ubstantiam ipsa per sese conficere non possunt: Substaritiae enim ex his, quae alteri insunt, componi nequeunt. Ne itaque pria or inquisitio illo absurdo laboret, cum propter rationes paulo ante expositas stabilis ac frina esse debeat,eκm fimus euidenti mis demonstrationibus in hanc sententium adducti,tertium est adiniendam,quo albiunctos stantia ipsa ex contrarijs cεpositu dici no

poterit, Cr tamen nihilominus contrariorum usus, en necesitus in procreationererum naturalium, Crmotu ipsarum apparebit. Adelim enim uero modum,

erunt cotraria ex quibus substantia costituitur principia,erno cotraria Formae .n .ad suas priuationi, quas expellunt in generatione urit ad eas cotrariae: Forme uero ad subiecta,quibus insint,confrariae noexistunt. Idcirco quoadsubstantia componitur, ex contrarin duobus non conflatur, quanquam per camtim necessurio generetur. Postremo tribus bis prino

ripijs plura dari superuacaneum est. Nam primaeo restria plura disiss dari non possunt, quodsiptu

49쪽

rubis non sint,neque βubiecta etiam,aut materiae pI . res esse poterunt: Nam quorumlibet contrari um, ut genus unum, ita subiectum unum Primum itaq; subiectum,quod materiam nominant, unum dunt λxat est. Quapropter non sunt tribus plura aut pcu ciora principia,quae sunt:materia, forma, CT prilia tio. citas de numero principiorum, quot easint,

. er qμalia itisse pers dixisse puto, deinceps uero ad

reliqua Fe dicenda sunt pergamus QIO MODO Ex ENTE FIAT AL, quid ex item ex naente,ueterum reprehenso, qui generari nihil postefalso opinatisunt. materis qualis cognitio existatec APUT SECUNDUM. CVmrem Mnam ex alia generata dicimus,aut simpliciter hoc ex isto, uel hocs actum illud. aut composite Cr complexe fgnificare uois In nus,ais istud exemplo,quod in loquendi consu rudine uersatur quotidiana, satis liquet. Cum enim doctum feri dicimus, aut ex indocto doctum elliaci, aut hominem doctum , aut indoctum hominem doctus ieri pronunciamus, aut utriss complexis, Creo ex quo,Cr eo quod fit, ex indocto homine hominem doctum factum dicimus scilicet. Generatiotius attribuitur. Ersubiecto ex contrario, er ambobus

50쪽

COMPEN. PHYs I. Dul coniunctis ri tamen in omnibus par ratio, ut uenilis locum non baset. Cum enim ex contrario fori aliquid dicimus, tum ex stilo, tum illud nas i aliud quiipium ac effici pronunciamus. Ex sibiecto uero non temerenes in omnibus, ins bis tantum , in qui

bus contrarium per secum non habeat nomen, pro contrario materiam arripimus,ut cu ex ligno Mera

aurium,exscultio hastam esci dicimus: at exhomine doctum feri non dicimus, quoniam eius oppositAnrnon caret nomine. In his enim subiectum ipsum,

non ex ipso tale quiddam generatum factumq; inatelligimus,quorum in altero loquendi modo ,ut cum hoc illlud factum assero, materia percipitur, in alte; . ,ro,cιίex isto aliud factum astruo, contrarium una csi

subiecto Agnificari uidetur. Ex indocto enim doctilectici ita uolumus,ut sublata ex homine ignorantia

in eius locum s ientia ac eruditio siccedat. Ueruntarimen quocunq; tandem modo factum, alit generatum . aliquid dicatur, duo in mentem nobis ueniant opora est: alterum quod quidem in generatione axfertur congrarium est, privatio, alterum uero quod permaui et, subiectum uocatur. Generatio autem proprie in

subiecto icto esse dicitur, ex non in ea priuatione quis Materia i profligaturas exteditur quod . n. evanescit ut primot μ si θ uatio)nulli rei potest subiici,quare nec mutationi,staiectum est quo nec ornia,quae inducitur in generatione, Nosse. Hii m. tur,cuscilicet nondumst,necesse itas est re propter '