Erotemata in Physica Aristotelis

21쪽

IN pHYs IcA ARIsτα renuomodo coelum in loco esse diciturs Per siccio dens.Nam propter centrrem quod perse in laco est in loco esse dicitur. coelum enim rotundu corpus est,

em autem cenis in terra esse dicitur. Vt autem morineris ecundum praedicamentum Vbipsit,non opus habet loco per se ei nihilominus ita moueri,cum in laco per accides solum existat,potest. Ad latione enim, qua motione ex uno Vbi in aliud fertur corpus,loco persee,cuiusmodi definitus est, non opus esse uidetur, propter eas caussu, qgae in compendiosunt. Quamquam ut per se locum constituant Theologi,Abraxis etiam coelos fabricent, Empγreos er costastinos, ne citra locum corpm coeleste moueri,fateri ipsis nocessit. Est ne uacuum, blest, dimensio er statium quod.

dum non repletum corpore Nullum est,quoniam causa, sare fit,nx a se uidetur. Deinde si per potia nessestatuatur liquid in non tempore per hoc statium uacgum ferri poterit, quod nullo modo potest fieri. Ne suerendum est,ne si uacuum tollatur, corapora se mutuo penetrent: nam in motu, qui secundum iocum est, molliora durioribus semper cesunt, Ioacunis issis praebent. Neq; rarefacto aut condensatio ob id aufertur, cum vacuis statiolis non opus sit ad eas perficiendus naturae ipsi, sed materiae varietas,

ac potentia, ut omnium contrariorum, ita soruat

etiam capax est iraritati scilicet ex crafitiei.

22쪽

EROTEMATA Tempus quid Est numerus motus secllndum prius

m posterius. Tempus enim mensura qgaedam est iso magnitudinis,sed motus, quisuper magnitudine fit, quae duratio er diuturnitas queuedam motionis est

Quomodo intelligitur tempus Natura nobis inest, ut diuturnitatemfue durationem aliquam animo metiamur,quaesine animaduersione aut cogitatione motus non potest percipi.. Esto enim qVod motus nos pera. nitus latea tum temporis etiam rationem nullam offferri nobis coperiemus. Res enim et magnitudo ipsa, nes prius,nes posterim,quae durationem incla urit

per se,obtinebit. Ex motus itas diuitione inpi Cr. posterius tempus animo percipies, nosi magnitudine in prius er posterius diuidas, diuturnitatem inus

mente poteris aestimare.ΗMaissimiles rationes nos

inducunt ne motu teporis ratione no posse iiitelligia Quidnam istud est, secendum quod motus diuidistur in prius et posterius In Nunc,quod anima percipitur, quod subiecto quidem unum eth, rationes t

men habet duas:capit enim rationem prioris, er po sterioris ecundum quas rationes,divisio motus i cotingat, temporis natura constituitur. Et quemadmoradu reipsi extra anima motus ad mobile se habet, ita Nunc ad tempus inanima. Mobile. n. motu describit, atque idem est,rationes tamen easdem,cu fertur, nos

habet,items ex mobili ad motus intelligentia traducimur. Ita quod in tempore fertur, nihil afignari potest,quam Nunc,quemadmoduri motu nihil designa

23쪽

mobile quod fertur. Partes. n. praeteriis motus eua

nuerant, partes futurae nondum sint, nihil itaque gid,quod mutatu est, ostenditur. Ita in tempore neque praeteritum demonstrabis, neque futura,sed praesens solu,atq; instans designaueris. Analogia itas ipsim instatis a mobili,et teporis a motu recte ab Aribotela

describitur. Ipsum Nunc vir se creatur Ex eo quido intellectus 'motum cogitatione uel dividit uel coniungit. Quoruin motu quolibet infulta cogitari possunt, quemata modu puncta infinita vi linea esse potentia dicuntur. Nunc ipsum,estne pars temporis Non,quemada modum nes punctum lineae. Quomodo igitur Nanc tempus creat, dis eius natura constituit,cu pars ipsius non sit Dicitur illud quidere1pectu motus. St. n.diuisio Iineae in puncto superinscie efficeret si punctus crearesuperficile dici posset.

ita motus f per prius Nunc et posterius cogitatrica anima diuiditur, eo modo id quod prim motus erat, propter banc diuisionem emptA dicitur. Ita autem omnis obscuritas in harum rerum intelligentia uersatur in eo,quia temporis definitio, er quid est,no omnino abss numerante anima consistere potest. secundum que motu temporis nutura constituitar Secundum primi mobilis motu, quonia is,cust uel cisiimas,reliquorum motuu me ura merito habetur.

24쪽

iure reliquorum mensura censetur .Brevisimus autemotus is ς' qui pernicisimus, sicuti primi coeli momtus, quare estorum motuum mensura aestimari debet. Ex eo itaqge motu menseuram se cundum tempus relis Di prima q oram σrripit. Quam ob causam Aristoteles recte philoso. Midetur,cum inquit: δκ RH κ ita ip τῆμπλη κ νησει Uta τη ταχ&η κρ νηόν : ἀλίγι θ . γαρ a dis Μmpta est: Equidem motu omnem Ampliςi pernicit imoque dijudicamus, nam is miniarium tempμs habet, quo mensuratur. Q nare corruptionis potius q generationis caέι temp*s existimatur Ortonio motus naturarem quantlibet,uisui similis ne existat,efficit. Est enim ,ut Aristoteles inquit, κ ψις iura b Sατικορ τῆς vota αἶΜotus a tem mensura,tempus est.Quare π tempus res commutat potius quam conbnmat. Quo pacto te ui esse dicitur, cum eius partes arae tu non1'nn. Neque enim praeteritum, neque futurum esse putatur actu, quorum alterum evanuit, alterum nondum est, hae autem partes sunt temporis s Dicitur Didem esse, quemadmodum quorum tota essentia esti feri, non in facto esse, ut est ilia etiam in infinitundiuisio

Quare sempiternae res tempore non incluse existi mantum.Propterea qubd tempore non mensuratur earum ritumias: inlod cusnt extra in purationem

25쪽

IT 'hati oris, extra tempus etiam aeternas esse huis tundum est, ut scilicetea duratione con stant, quae peruocabulum exprimitur, αιων autem ab ecia vel αεs a. dictus est. Eorumqucesse dicuntur,quosunt pro ratione durationes differentis,pro eo Et Theologorum fert opinio Tres,quarum una est earum rerlim, quae aliquam Osunt ,er non semperpermanent,iti rerum nailiralium,Gr haec dinatio tempus dicitur. Altera earum, piae inceperunt quidem esse,sed nunquam intereunt, ut angelicae YMoia, quam durationem Theologiaeuia ternitate nominant. Tertiasosius Dei, quae ab his apse araraeternitas, ius neque principia est neq unis.

Quid post haec in pha ca methodo tractari es

aequums Nempe ut partes, quae motu intritis cas perasciunt,declarentur, erquolsubiectoruθecies, aut generont,inqbus motus feri cobueuit,explicetur. Quaenam sunt ista, quibus inprimis motus tang partibus proprijs confiminutissTria flant:Primum unde motus incipit, qui terminus a quo nominatur. AIterum in quem definit motio, Cr dicitur, in quem motus pergi per minus. Nium,id inquo motus existi sibiectumscilicet,er res mobilis. Secundum quoipraedicamenta motus est Serendatris,ut quantitate,cuius Decies sunt, augmentatio, diminuissecundu qualitate, qui motus alteratio dicitur,seetandum libo qui Graecis ψορα, a Latinis ap

26쪽

miron ligneam. ιPraeterea nes intellectus rationescietis alteraridi ei debet Quomodo sensus alteratur,cum s sensili patitur,intellectus uero cum ab intelligibili obiecto e citatur pati atq; alterari non diceturi Mens quidem, a. deis ut Aristoteles sentit,cum sub tantiast a macria ab genera. soluta, forinsecus in hominis corplis, cum nascitiir animali1 homo e insinuat, nec de potentia materiae forma haec educitur, quocirca incorruptibilis etia post mor tem hominis persistit. Eius autem amo συερω cest intelligere ea quae semper sunt, atq; eodem modo. st habent,ut uniuersilia, quemadmodii sensus inguis

Iariapercipit, qui cum corpore connexus est. Mens vero quatenus in humano corpore delitescit, dupliarem ipsa functionem praestat, Mnam qua quae pontentia intelligibilia sunt, actu facit intelligibilia:

' alteram qua percipit has abstractas a materiastecies. Duas enim hasce facultates in menteta, manu statuere propterea necesse est, quoniam non semper intelligit intellectim humanus: quare ba ' sebit rationem unam,qua posse intelliget e, alteram qua excitare intellectionem dicetur atque efficere. Nam omne quod inpotentia esse reste tu cuiusdam dicitur,ad actum a quopia reduci necesse est. Agens ita intellectas is recte appellabitur: alter uero,qui

ιμm pria. no intelligeret iam intercit, potens in es ' i L s

27쪽

vigere mens appellabitur. Quem unum eundemsistellectum in bomine nos chrishiant arbitramur, nec sommunem quendam omnium hominum intellectu,

quemadmoduriticale hac in parte facit Averroes, statuimus.Is itaq- extrasecus aduenses intellectus,staeu hominis corpores metate init,ut absipphitasmate σ imaginatione intellectum nihil ejiciat, qaatongs quidem agens est,ceu lumen,perceptis in inragio natione speciebas reru, stipsin inferens, eo λ materialibus conditionibus abstrahendo, expoliendoque

facit ex sensilibus er a phantasia repraesentatis intelligibiles, qua de causa agere Cr efficere intellem

nem mens ipsa dicituri cum uero iam intelligit,adix intellectus,cum prius non intelligeret,potentia intellectus dιcebatur. Non autem intelligit semper , quia eupotentia cossiunctas est: non enima tu intelligibiliasacu ne imaginatione,qua Aristoteles νου Φθαρτορ appellitat et παθa κόθ. Mens ueroseparata εcorpore, νῆρ, deserens purus nudis rei immixtus, fautum est id qgodest, immunis ab omnipotentia materiali,cum quoad in nobis est,sine imaaginatione non intelligat. Quae ratio coegit philos phos etiam, ut potentiae intellectum ponerent, qui cu a no semperiti testigat,pofit tamen intelligere. sed de his satis , distulatιο namq; haec ad tertia de anima librum pertinet. Iam uero intellectum cm in elligit non alterarii ex eo liquet, quoniam neque iti

28쪽

IN LIBRUM LL, - eo quod fiat aliquid.neque in eo quoΞ patiatur inteia rectus quidpiam , intellectio existit. Nam fieri aliis dicendum non est, cum intelligit mens, sed semo Per quopiamfacto sequitur intellectus, ut in imagiis natione formis senstibus relucentibus, intellectus suam his Iucem inferens, ex materialibus facit iniis materiaIειε Iaciet. Ais istudest nostrum intellige, τe. Nec patitur intellectus ab obiectis phanta insa conceptis, nee ab obiectis intelligibilibus, qua

ipse abstrahendo gignit: Est enim qui intelligibi is

ita facit agens intellectus απριθω. Vniaersalia ueriro Cr immaterialia obiecta ita obaersantur inteniectui huic,qui actu intelligit, at alterum sine alteoro nullo modo esseposit, minime uero sint absoluta,

sed plane relativa. Nes uero eiusmodi obiecta separatim sunt, nisi cum actu intellectus percipit, neque actu intelligere queat me istis, ideo Aristoteles inopit: F επις αρο μ ιτα τωρ - τι λεγε q. In sensu uero er sensili res non undiquas ita se ui detur habere: tamesenim respectum quendam a sensis habeat sensus , tamen extra sensum sensi bile positum materialiter ipsum afficit ac mutat,im quod sentitur, etiamsinesensu consistere potest, nec facto aliquo privssenjus ἐνεζέα incipit, Mea quasi finis esset alterationis cuiusdam, non

σοιlterutio. In intellecta uero facto aliquo prius,

luti' liniebus sepe datam perceptis,cum inieci

29쪽

iN PHYs IcA ARIs To. tiniectu habet actu existens laeneratio et correptio, ei7subiectu earu non flens actu, nes idesecundusub statiant, a principio, quo moveri incipit,vis ad fine,

ea re motus non dici,sed mutationes quaedam debene sicundum formas substantiales.cam vero ex non leonest leo,et ex no quercu,quercus gignitur,eiusmodi transitio cum motus non dicatur, quomodo tande appellabituri Mutatio scilicet, quae momento temportast,ea tamen fine motu nun1 constare queat, ut in coapendio demonstratur. Generationes enim corruptioticis fine alterationibus ese non possunt. Generatio et corruptio quot modis dictitur Duobus: Aut . n. mpliciter res generari dicitur atq; corrumpi, ut hae videntur secundumsubstantia esse in

rationes,ut ex non homine cum homo generatur,vel cum homo in non hominem corrumpitur. sunt etiaoenerationes ex corruptiones accidentium, non qui

qem illaesimplices,sed quodamodo, ut cum ex non albo generari album dicitur. Generatio tamen haec

plex non est, quia non est restem entis, quod simpliciter er per se esse dicitur.

Q rsamobrem non esse motus secvnsim relatioreeenbetari Quoniam ipsarum per seno sunt uilla in tiones,adeoq; ne alijs, qui per se motus dicuntur, ipsae ne cogitari quidem,quod moueantlir,aut quod seoeundum eas motus fit,possunt. Huius autem scientias,ut confideret de his, sue perse, non qμα per acci

30쪽

EROTEMATA gens modiiseubiecta sunt. A ccidentium enim non est scientia,nes demonstratio perse. id simul, quias paratim ,quid contigu&m,quid medium,quid continenter moueri,quid consequenter se habentia, quid εχοροναρ simul esse dicuntur, quae loco separata nonsulis, at accidentia cum subiecto mul esse dicisolent. E regione autem Separatim, quae loco dipitasunt. contigua sunt, quorum extrema finalexistanti vh corpora corporibus, elementa clementis,quae se residio attingunt. Medium,in quod prius peruenit id, quod secundam natura continenter mouetur,q ad extremu. Medium quare definit Aristoteles ravia in quoliisset motu necessario medium statuitur, propterea etiam per motum N θαταIὐ definit.cum enim res mobilis in eo est,unde moveri incipit, nondum moueri diicitur,neque cu in eo est,quo proficiscitur,moueri itaque nisi in eo,quod interiacet,neqt. Quare medij natur ut definitione explicaretur, non modo ex Uusai fednectaria etiam eius cognitio censeri debet.

Nedium acta ne an potetia dari ignaris potem In quibusdzactu designari potest quodda, in quibus da uero potentia soluan coloribus. n. pallidu nominari potest,quae proxima post albedinem constituitur. in qualitatibus, frigiditate scilicet er caliditate, repida m. In locis natarali hi, is qui proxime ignem