장음표시 사용
71쪽
fortunati: Sic oc illi I. dieuntur fortunati, qui ad multos acce siri solent aegros, eosque restituunt sanitati. II. Illi, qui prudentes sunt, & in arte bene versati vocantur fortunati. Sed haee vulgi opinio nihil ad rem facit. Dicimus itaque curatio- Aristot.3. me- nes medicas non a sertana, sed ab arte dependere t idque Pri- p ς δ mo, ex definitione fortunae, quae est; Fortuna est causa per assia ξρο ''' dens, in tu qua agunt ex electione. Morbi autem non curan tur per accidens, ted legitima administratione remediorum,quae legitima administratio nou 1 sertuna pendet, sed doctrinae & iudieio Mediei innititur. Recte hineleribit Hippocrates lib. de
Ioc. in hom. Si morborum medicamenta certa sunt, quorsum for tuna opus, altri tam me icamenta, quam non medicamenta cum fortuna exhibita proderunt. Secundὲ, ex Etymologia nominis:
fortuna quippe dicta est a ferenti, quod temere oe sine ratione feratur. Cum itaque temerὸ feratur , fit ut saepissim E suo
frustetur fine, eundemque rarb asIequatur; ars verb saepissimaeonsequatur finem: idcircb eoncludendum videtur artem plus in morbis . valere. Et Tertiὸ, quia ratio plus in curandu morbis potest, quam temeritas, experientia quotidiana hactenus testatum fecit, Viros prudentes semper eligere potius seientissimos quosque ae experientissimos, quam temerarios & fortunatossRoderie. a quique casus etiam plerurique insuetos ex adverso occurrenteSs Castro quaesti & morbos antea non visos , neque auditos, ratione ducti sup mς dic, Politi rare noverint: non si quae ars alia timedicina sanὸ omnium maxime ratione nititur potissmlim. Merientia stabilita , sine qua manea semper futura sit: Ex quibus ut ratio temeritatem respuit , sie experientia ea sum , quem inexperientiis filium esse novimus. Vbi autem plurimum aris, ibi minimum fortu- . Quando verb eum Hippocr. & Galena sertunam hie ab ariste rejicimus, eandem non planὸ, ut causam secundam, E me dio tollimus ; sed ad munia sua tantum revocamus , ne sestanquam pars artis facta , officio alieno arti debito admisceat.
U. e Natura , an vero Medicina curet morbos t
Missis philosephicis acceptionibus vocabuli Natara , Medi ea
72쪽
diea signifieatione Galeno denotat , vim quandam seu saeuit tem totum corpus gubernantem. Pro hac puuatur , quod sit cori h rumorborum curatrix ex sententia Hippocratis, scii nris , νουσα. 6. Epidem. φυσιες ἰητροὶ , natura morborum cura trices. Hac sibi νias inνenit, s. tita. de per quaν noxia mneria egrediantur, ουκ ἐκ - e, non qaodam Laus simpl.
δακτω, indocta nullas usa magistra, ea tamen, quibus Opud es, mento. cit. Hac repugnante , irrita nunt omnia. Verum quae hic l. 6. Epidem. afferuntur, non simplieiter sunt intelligenda , sed eum distin-ctione. Certum quippe est, artem mediem nonnulla majo Libdς g ra, interdum etiam praestantiora gerere , quam natura queat effeere, ut patet in luxatorum artuum repositione , ὐπιψσαρκώσεων in ulceribus de vulneribus ablatione M. quia natura imsinctu solo, medicina νινὸ rerum ducitur cognitione o intesta gentia. Quando itaque artificium humanum praesupponit naturae vim, quam juvat, aut eujus desectum supplet, tune plus potest ars naturae subnixa, quam ipsa sola natura , quia tunc naturalis operatio juvatur & perfieitur, per humanam industriam. Distinguendum itaque videtur inter causam principalemo primariam, quae statuitur Natura. per facultatem 'cipue concoctricem & expultrieem morbos curans: noxios num res vel concoquendo, vel consumendo, vel dissipando, vel eos per vomitum , alvum, ductus urinarios , ecemque eulis spirasula evacuando. II. Inter causam miniserantem, quae est Medicus, naturam adiuvans: quem ars mediea instruxit, ut seeundum artis praeseri pium morbos euret. III. Inter causam Instrumenta-km, Medico subservientem , sub qua comprehenduntur, Pharmacopaei, coqui, chirurgi. balneatoresvieOthmi, herbarij. an-
cista, ctsi adstantes ab Hippocrate dicti. Unde Medicus sie'
non selum fit naturae minister, sed interdum adsutor, interdum etiam opifex primarius. Si itaque arti tribuantur ea, quae sunt natu ; tunc unaquaeque per se satis potens est, nec alterius munus prestat , sed quaelibet suo modo de ratione,
confert ad euratistem mor. borum
73쪽
VI. Mn e Cedicus pacisci debeat
DIximus supra cap. I. g. 23. par. I . ex Pindaro ct Eusebior
2Esculapium a Iονe fulmine ichium esse ob aνaritiam ct amri cupiditatem: Quare meritb in dubium vocatur , ut um M dicis recte accipiat mercedem , aut cum agru de ea paciβι possi Qui negativam tenent, adducunt I. authoritatem Πιρροιν alis populo Abderitano scribentis ; neque Viri Abderita, argentam per vim mιhi obtrudire , sed libera artu libera esse sηite opera ;qui verὲ mercedem capiunt, hi mentias serpire cogunt, veluti capti νώ ex priori libertate ipsas facientes. Sed haec ne patrocinantur minimEgentiumr Loquitur enim Divinus Uir te mera cede, quam per vim exigit Medicub, non de ea, quae ab amitaeis ,& benevolentibus ultrδ offertur. Unde, libro de pracvt. monet Medieum , ut in accipienda mercede , omnem deponat acerbitatem. II. Dicunt, Spiritualia non poste usto pretio absssimonia peccato vendi: Sed Medicinam esse quid spirituale, E. non posIe mercedem pro ea recipi. Verum resp. Medicum non recipere mercedem pro re quadam spi rituali, nee pro ipse sanatione; quale enim proemium par euet sanitati λ Sed pro lab re, quem in curando impendet. Pro affirmativa stantes, qu que adducunt verba Hippocratis, ex lib. de pracepr. scribentis, Medicam a mercede iurationem exordiri debare, subdit idem, si a mercede inchoaperis, conducit hoc universo negotio; agrora qui dem cogitationem induc M, quod non ipse relibo abibur si τινὸnon pacisceris, quod ipsam negliges, ct de quibusdam in rem νω-sent em non admonebis. Sed exhoc praecepto qua tuosi Medici, magno mortalium detrimento & scandalo, curationem omnemri mercede inchoandam concludunt, atque id, ubi morbus urget, quia inquiunt quae ars non Venditur, ea vilipenditur,
Exige dum dolor est, nam postquam poena recessis. Audebis sanus dicere, multa dedi.
74쪽
sciant autem illi haec ab Ηιρροcrate allata, cum grano alis este aecipienda. Distingueudum igitur videtur I. inter Medicum ejus1 conditionem. Alii quippe salaria seu honoraria annua habent, a Regibus, Principibus, ae bene constitutis Rebuspublieis, ρη sici inde dichi: Alii Practici, quibus nulla praebe tur salaria. De illis planε negatur; De his aliquo modo concedi potest: observatis tamen iis, quae subsequuntur. II. Inter Divites Medicos, qui ex bonis suis abunde pollunt visere: &inter eos, qui magnis opibus non dotati, sed subminiculo alieno Deeelle habentes. III. Interduratos, exliis enim quidam sunt divites, avari, &e qui sine detrimento bonorum gratitudini Sergb quid communicare pollunt Medieci pro collato beneficio: illi inprimis , qui de valetudine sita solliciti , toto eurationis tempore volunt Medicum quasi sibi addictum apud se habere. Et inter eos , qui alienis necessitatibus opus habent; Paupere1 quippe gratis curandos esse, praecepit Hippocr. Beatus quoq;,dicit Propheta, qui intelligit super egenum o pauperem, in die mala liberabit eam Dominus. IV. Distinguendum inter ipsios morbο1 I. In νeηenatis θ pestilentialibus, usi in m ipsius Mediet , tum suorum, periclitatur salus , nil certe videtur impedire , imprimis si non sit constitutus Physicus , quin in tali casu pactum contrahat generale. II. In acutis vero is urgentibas . si paci sci
volueris cum aegroto, verendum est, ne commoveas aegrum ad
iram, indignationem, &c. ob quae animi νthemata facil8 in majus pretecipitabitur malum, ac succumbet III. Incbν ἐει quoque aliquid concludi polIe videtur ex Hippocratis citato loco. Verum quia respicit merees jam factum laborem, haud videtur, ante curationem paciscendum esse cum aegroto. Videatur Ripa de peste, ubi alias num. Ias. 9 seqq. Caroc. de loc. ct cond. pari. a. rubr. de Meά. quast. s. o cunol. in l. diem functo. L de Q. asses. n. I r. Nee etiam post curationem bene actum existimamus, siquidem Medicus avari nomen evitare voluerit: Observato eo, quod Soranus initio Isagoges praecepit; Mercedes, inquiens, si quidem densuri accipiantur is non recusentur : florem non dentur, non exigantur, quia quantum quus dederit,
non potes usta e quare mercede beneficia medicinae
75쪽
VII. An Medicus senex Iuniori sit prorandus 3
reo artis Mediere ostendimus esse crura, rationem scit. 8e
Experienιiam: Hancque non nisi in senem ae provectioris aetatis hominem,supra s. cadere diximus. Hine multi existimant, Medicum Iuvenem ad curandam prorsus esse insit Iem, quoniam diutinam exercitationem , quae ante canos non venit, nondum habere potuit. Unde illud Germanorum: En, mma Doctor, em n civet Sirthois Uerumenimverb, licet, ut in aliis operibus, se&in Medicina, Senes praestent Iurenibus; fieri tamen etiam potest, ut juvenis in praeceptis Medi eis scientissimus, de in operibus non mediocriter exercitatus, tam in meis dendo, quam in docendo Reipubl. sit utilissimus; si modo mente canescat, quamvis non mento, cani enim hominis, sapientia ejus, qui in brevi aetate tempora multa complevit. Quo autem . tali uvenis, senex eruditione evadat, his ducibus voti sui eo pos neri poterit. Natura ct ingenior, natura quippe reliustante, qui equid superstruxeris faci te corruet; Ingenium perὲ naturale Medici, inquit Damascen. aph. 7. cum parvo artu a Iumento adiniuvat naturam. Doctrina insuper, loco sudiis apto, institutione 4 puero, industria, ct tempore. Qua in re multum juvabunt boni manuductores. Qua enim, inquit Damasc.aph. ,. a Preceptore perito ac fideli percipiuntur, tutiora sunt, ct minore jactara conis saηt. Committat igitur sese, bonus aliquando futurus Medi-eus, iis Praeceptoribus, monet Heaynim, in Introduct. Medis. qui
solidi quid studuEre; neque iis qui frivola tractant, quo utilia,
sana, & per totum vitae ac praxeos tempus nobis proficua negligant. Ne exclamare cogatur, cum Cratone in prefat. ad Fernet Deplorare magis, quam emendare seculi nostri miserias cone di vir nobis i Dum enim Novatores declarant, nubes, nebulas, quo sol alias clarissimus, radios spargere nequeat, claritati antiquae obducunt. Et dum eum Phaetonte omnia reformare, novas leges ferre, omniaque vetera instituta mutare conantur, pervertunt hoc conatu omnia , coelumque ae terram eommisi ent. De
76쪽
men non ita dictam velimus, ut, ovitas planὸ repudietur, sed ut ita admittatur,ne vetustas suo loco deturbetur. Sicut itaque fieri potest, ut juvenis Medicus Rei p. evadat utilissimus: ita geonrra saepe accidit, ut senes plerique in neutra Medietnae parte versati annorum numerum opponant, ae longum usum, qui citra ullam observationem in visendis aegris, non vero in arte medica, conmsenuerunt: & proinde in ipsa senectute juvenes. Hinc eloquentia pater Cicero, non faciunt, inquit, cani spient ιam aut rugae, sed ut cum magna docIrιna, multum usum conjunxerit, necesse est. Qui enim, sunt verba Baptist. Salvat. controvers. 43. pag. 2O8. diu noctus dies artu medica sudiis strenue operam dederit, quo
plus temporis in his laboribus impenderit, plus sapere summo consilio existimandus es , ct omni ratione sibi juniori anteponendusι Quod si quis neglectu studiis, solo Medici nomine contentus, usui se totum dederit; hanc ego neque se ipse juniore doctiorem fecero, neque experientia praestare facile dedera; cum non satu esse semper exsimaveram, ad capiendam ex agrotoram inspectione utilitatem, inultos vidisse: sed 'm ese doctrina, ct Iindio, cujus Ope quid novi in iis fit, quod antiqui prateriisse credantur, acit cum eorundem placitu conveniat, cognoscamm, quibus infructi, ex inultis, qua vobu se osserunt medicamentis, quodnam ex usu sis, non ignoremus. Es noverca sapientia negligentia, ct intermisso studiorum ; ὲ contra diligentia, ct Viduitas, mater θ magistra; ubi
praesertim usu accesserit cumstadio veritaris conjunctus. Et tandem concludit: Muscemodi ego senem usu ct doctrima prastantevr,
ergii non omnem si non plurimi fecero, plane me impudentem iudicato. Atque haee Esculapio Inventore Medicinae , & occasione hujus, pauca de Medico & ejus ossicio , impraesentiarum dixille sussciant: DEOque Ter OPT. Ter MAXIMO, pro infinitis in nos collatis benefietis, immortales gratias agentes,
Tendimus ad portum, o victu valedicimus undis.
Rod. a Castr. Med. Politi l. e. IO
77쪽
r. Consident ia agri in Medicum plurimum in cura con
fert ad ipsius salutem. a. Si Medicus seu cu ad cognoscendum morbum, seu ciet
quos ad uum curandum. 3. Nulum tam effax remedium Medicina habet, quod solidam queat adferre praesidium , si ei victus rario vel resistat, vel non adjuvet. 4. Recte u es curaturus , quem trima causae strigo non f sesterit. s. inui bene dignosiis, beiae medetur. o. Est quos de officio Medici in curandia agritudinibus
diligenter dissicere, an rn morbo lateat το Θειον τι
vel quid Divini. . Optima est curatio, qua fit GIE, TUTO O IUCUNDE.
8. Sarain anceps est experiri a cilium, quam nustum. s. Characteribus es figuris nusta vis est O e cacia naturalis in curandia morbis. Haec Errata B. L. sic corrigat.