Dissertatio philologicomedica de Aesculapio inventore medicinae, quam in illustri Argentoratensium Universitate sub moderamine ... Dn. Joh. Alberti Sebizii, ... solenni proponit examini M. Johannes Laurentius Engelhardt, Argentinensis. ..

41쪽

l eis secretioribus ii e rerum contemplationibus indulget, quarum tamen invita humana vel nullus, vel exiguus ad inocuimeth usus: Sed eum, qui naturam corporis humani diligenter explorat, ac proinde in Logicis, ut inde ratiocinandi methodum,S' in P sicis, ut rerum naturalium peritiam adipiscatur, ben3. sit versatus, ne facit E a vero aberret; hoe tamen discrimine,ut Comm. i. ad ea non consideret propter se & veritatem, qui finis est scientiae: Galea. art. sed propter opus, ut scit . mederi possit,' nempὸ quomodo sanita

Med. rarriens siteonservanda,&amilla reeuneranda. Iuxta illud, ubi

Medico. Castitati

Mςd. praetens sit conservanda, & amilla recuperanda. Iuxta illud, abs desinit ebitosopbin, ibi incipit Medicus. Vestitus Me- 6. 7. Castitatis quoque admonetur Medicus per palli

ri P dς Liς' net, non tIm ad superfluam cari tatem , quam optimam existia Gai. 6. Epid. mationem ct animi moderationem sit comparatus; neque plus ju-sect. .com.9. o sumptuosus, ut arrogantiam pra se ferat, neque nimiam pia Hipp. i. de sis, aut sordidus. Quaerit enim ager, non quod vi sui arridet, belcistitati projs, Cum Vero cum mulieribus nuptis & innuptix 'φH ' assidua saepe sit Medieci eonsuetudo ,& res ipsi multum occurrant pretiose, in his omnibus temperantem elle oportet: pro ut Hippocrates in jure Iurando monet; Castam, sici ibens, ct ab omni scelere puram , tum artem, tum Pitam praestabo: Et quas-cans ades ingνessus fuero , ad aegrotantium ingrediar salutem, alienus ab omni injuria. voluntaria ct corruptela, cum altas, tu prasertim rei praerea, in cσrporibus mulierum ct .

CAP. V.

De Paculo ae culapis

Baculus Aesculapii. Ovid. Metam

Quo magis autem adnotaretur, quanti facienda sit Meditaeina ae Medicus, dieatus etiam ei est Baculus, isque nod-sus sive agresto circumvolutus serpente; eo modo , quo extemnorum Regum sceptra in summo citoniam, in imo hippopotamam habebant: quo argumento Regem 1 ustitia obsequi debere, ars feritatem oe indomitas libidines , ne ira desepiat. emollire signimcabant: Quod ciconia summa pietatis, hippopotamus violent imum foret animal. S. 2. Regiv Disiti Corale

42쪽

,. a. Regius proinde est habitus Asculapio priscis

assignatus; Artemidorus enim definiens regium ornatum , ait, τουτ' ἐς ι, διαδημα, ψ σκηπτρον s ῆ αλλουργὶς , h. e. Diadema, &sceptrum, & purpura. Sceptri autem loco mille vel id indieare potest, quod Lucius in florιdis scribit, peram ct ba aluit Philosophu Cynicu boc esse, quod Ruibus diadema, quod Poniscibus galerus. Unde Disgenes baculo vice sceptri gloriabatur. Neque enim ubivis locorum Reges sceptra gestabant, sed prodiversitate gentium, variabant quoque insignia Ma)estatis. Lydiae namque Reges,sceptri loco habuerunt securim. Romanis verb Regibus lituis cuspide incurva, qui etiam virga auguralis

erat, sce ρtri loco eli habitus. Qua de re consili. Lip. I. I decad.I. Age II. l. Macrob. Saturnal. l. c. c. 8. Rosn. Antiq. Roman.

I. I o. cap. 2 λ

β. s. Non tamen omni tempore veteres sceptra gestabant, exeeptis Babyloniis, qui tanto studio sceptra prosequuti sunt, ut extra domum sine iceptro prodire aut eonspici nefas dueerent sed fere saltem cum jura populis dabant: Sic enim Apollon. l. q. det. de Alcinoo scribit, ἐνθ' ογε

signe.

Plutarch probi c. I gω Cieer. l. ω de Divinita Imperantia proprium. Herodot. I. Iis

ubi ipse manu tenebat aureum sceptrum ad judicia, sub quo mul-r, aequa per urbem dijudicabant jura. Hinc summe venerabantur tum sceptrum ipsum, tum eos qui dirigebant sceptra; iuxta illud Iasonu ad verrus Peliam Regem ; Nec vero angunt me hisc : βὴν pyxi, domum tuam vaUὲ amplisicantia : Sed sceptrum Monarthicum, 'μ' ' o solium, cui olim Cretheides insidens equestribus popalis dirigebat jura. Sciebat enim Regibus longaselle manus, eorumque sceptrum vaIere adversus in su itantes, qtiare nil audebat move re. Baculum autem defensionis teco suille, argumento est illud: Psalmo 2. Hrga ferrea, h. e. sceptro ferreo, confringes eos. Virga namque in sacris siepE ponitur pro sceptro. Vel id Cleomeuis Pser. Hiero albeniensium ducis, qui cum propter omnium in se odium inianus est erimis, baculo se adversus insultante, munIVeris.

43쪽

Medi eorum , j. q. Baculus ergb primum imperandi potestatem inna. imperandi ii, quam Medicus in aegros , adstantes , artisque ministros, Potest. , Pharmacopoeos, Chirurgos, barbiton fores, scarincatores, riZOthomos & alios habet. Galenus enim libro an ars υγιεινου ad Medicinam pertineat cap. 44. seribit, Medicinam & maxime partem ejus υγιεινὸν is θεραπευτικην, artibus aliis , veluti quandam architecton iram ac principem praeesse: praecipiendo, non

quidem quid, aut quibus organis operari debeanti, sed quomodo agere teneantur, ut prasens sanitas conservetur, &amissa restituatur. Et Plinius La . c i. Medicinam Eantam habere potestatem asserit , ut artium unam Imperatoribus imperare dicat.

Medietnae q. s. Deinde idem baculus , dextra manu ab AEsculapio

dignitas. gestatus, in memoriam nobis revocat, Medica artu dignitatem atque excellentiam tantam este, ut Reges & Principes, qui sceptra gestare solent, eam colere, augeres exercere , magnoque

inhonore habere, non fuerint dedignati. Id quod exemplis Constantini IV. Pogonati , Imperatoris Constantinopolitani. Evacis, Regis Indiae, Iubae , Regis Mauritaniae , Zamolaidos, Regis Thraciae, aliorumque plurimorum, quorum nomina silentio involvimus, demonstrari potest: Longum tamen cat losum horum reperire licet apud Tiraquestam de Nobιlit. c. 3 I. Ubi de resert nee Angelis, nec Sanctu & Apostolu, imbnee I ο- τε vel Saluatori nostro displicuisse, vel Medi eis se aequipara Non est sera re, Vel eandem artem factitare. Hi ne apparet , quantum 1 vilis aria veritatis via recedant illi, qui artem medicam servilem , & primos medicos servos seciunt, quam sententiam acerrimε defen- Ah Iq. Rotiti dii RUηM, Sc pro eadem seiatentia allegati ab eo authores, i. e. o. tum historici, tum ICti. nraquestus verb l. c. ut his subtilior ae Medicorum sautor videatur, scribit, o servos lιberalibus artιbus erudiνi posse, quod multis illustrat exemplis, sed his ipsis aperte prodit mentem suam. Quia tamen opinio haecce .g sueton. jamdudum latis est refutata, velut ab obicio in lib. de dignit. Caes. e. 4a. Medici, & Berneuero, aliisque; ideo hie non erimus prolixi: Iul Alexand. id tamen dicere placet, I. eos confundere primam Medicorum dςM aetatem , eum sera servorum aetate. II. Abuti nomine Medici,M P 77' serui enim illi non fuere Mediet , nisi quis tonsorem & Medicum. vel

44쪽

vel rabulam & Ictum eoSdem putet, sed latrolepta ac MedicviIbi, quales hodie sunt Empyrici , Pseudomediet, balneatores, fabri &e. qui si interrogantur , utrum quibus artem didicerint non verentur respondere se non didicis te, sed inve-n ille , scit . ex reeeptis seu schedis Dcciorum in taberna medicamentaria I verlim hoc eorum invenire potius vocares furari, eos idiotas, Medicos, non nisi cum adjectione literae R. inter E. &D. III. Obstant dignitates, praeeminentiae, immunitates dc privilegia Medicis concella in Iure, quod servos rojicit, ut p.riet tu I. 1nter eos. g. uti. F. ex qui .cavsma ct inleg. si duas , Grammatis i. o I. Sed o reprobari.f. de excv. tui. θ ivlult. Τ. de maner. O honor. σ in I. a. C. qui non ob tov. temp procr. ct in ι. I. C. de decr. decur. I. I. ct in I. ro. ct in I. Medicos, ct in . archiatri. oc. f. c. Dicatus quoque AEsculapio est baculus , quia Ue- Medicina dic t na es fulcimentum quas vita humana sens m labantis: Ui- fulcimentum res quippe, & per has sanitatem, conservare, est vitam consera vitae vare. In Sacris etiam baculum consolationis , auxilii & m.

stentationis signum deprehendimus, juxta illud Davidis Ps23.

Virga tua ct bacalus tuus consolata sunt me. 9. 7. Baculus autem fingebatur nodosius, ut & artis ME- Medie aedicae disscultas, dc curarum quae gerendae, gravitas, & morbo- dissiculta , rum, causarum morbificarum ac symptomatum , quae curanda, multitudo remediorum, quibus in curatione utendum , copia; & circumstantiarum, quarum in praxi diligens habenda est ratio , varietas, Medicinae addictis constitueretur ob oculos. Quo respicit Hippocrat. noster apbor. Vita , inquiens, MEihodiei braris, ars longa, judicium discile. Valde itaque hallucinan- taxantur.

tur Methodicae sectae defensores, qui tam dissiellem artem in Fuchs instita. tra sex mensum spatium totam promptissime perdisci polleas. serunt, & solis pathematis remedii indicationem petunt ; af 'firmantes, laborantem locum ad curationis indicationem nihil prodesse, neque etiam aetatem , neque tempus , Neque regio nem, neque virium aegrotantis inspectionem , vel naturae, vel ipsius habitus , neque consuetudinem , neque dissectionem.

Sed de his hoe iudieium se' latirentius Dies in bcin

45쪽

-- O J DF ob r m. Irm isi. V. Ad hos proxime aecedunt illi , qui promittunt, intra anni fere spatium se alios ad summum Medicinae gradum diligenti informatione esse perducturos; Sed verendum est, ne Medic ii promittant Medicos, praetereaq; nihil. Hinc conqueritur eruditio vera, negligor a multu, curant mea semina pauci; nunc emitur magno, mi nisi scire nihili a M'r mag

De Serpente baculo iniculapi j circumvoluto.

Se Erpentis nomen generale est, multas serpentum species sub vhil geo it ς comprehenderis 3 ut Draconem, viperam, a syidem, natνι-ει progr.Ido- cem, hemorrhoum, amphsephanam , Cera en. BUIiscum. Caecili- Iol l. c. a. 3. am, oec. His autem branibus exclusis hujus loci intelligin Pus

vulgare genus serpentis; id nempe animal reptila, astut imum. νenenosum θ homini infestim, singulis annis exuvias suas bis exuens, vere scit. & autumno , hyeme sub terra & praeci Esub radicibus arborum Betulae δέ Coryli) sopitum quiescens. . Genera & icones serpentium , cernere licet in appendice elegantissimi simul Sc doctissimi istius diseursus Medieo P hi lose phici, habiti, a D. Melchiore Sebitio, Preceptore nostro Venerando, super easum adolescentis Argentoratensis mirabilem Ania. Ici7. 3. April. qui a serpente est strangulatus. CurAEscula' S. E. Quare autem serpens asIignetur Asculapio, vari E sis, ui' explicatur Authoribus. Hyginus in Astronomica de baeulo opinio i. S anguet ita in Ophiugo scribit: Cum,si sculapius Glaucumio

geretur sanare , suctu in quodam loco secreto , baiadum tenens manu, cum quid ageret , cogitaret, ocιtur ari uti ad baculum ejus arrepsisse: quem Ataculapius mente commorus interfecit, ba.

cisto fugientem Fapsus feriens. Postea fertur alter angus eodem veni e. ore ferens herbam, ct in caput ejus imposuisse: quo facto, loco Iugisse: quare Aisculapium usum ese berba eadem, Glaucam GII. revixisse; itas anguis in tutela AE siculapii esse dicitur. Ati, existimant ideo fieri , quia aseulapi iis sub forma serpentis pluribus in locis colebatur, & siub eadem forma Romae apparuit. AE , Alii

46쪽

alii volunt, quia sol , e quo ipse nascitur, quasi senectutem de- III.

ponens , incipit a principio Arietis vires resumere , donee ad Com. Natal. Cancrum perveniat, atque cum illo multa & herbarum & ani Μyxhol. i. . malium genera vires resumunt. Hoc alij , tanquam salutis iv signum, hieroglyρθικῶς exponentes , per anguem istium homi- plei hiems. nem ostendunt juventuti redditum , si vel de morbo aut alia l. ii.

aliqua Iue aut calamitate, squaliorem atque maciem spe meis Macrob. Sa-dica deposuerit , sitque validior redditus : Non aliter ae seria myn L - m. Pens vere & autumno , postquam deposuit senectam. Hoe erum peculiare habent serpentes , cum locustis tamen & eanctis marinis commune , ptae taeteris animantibus , quod quo- tannis cutem vel culiculam exteriorem, quae etiam dicitur 'ο- lium, ignecὸ M inde parcemia) senium, exuria, depo-- nant. Modum exuendi describit Terrastianus lib. de Padio, nocmodo: Serpens quod sortitus est, convertit corium ct avum, siquidem ut senium perseentit, in angusta se stipat, paritem ste-

cum ingrediens, ct cute egrediens , ab ipse statim Iimine erasus, exuviis ibidem retictu novam se explicat. Sic bc Plinius: anguis, inquit, Dberno situ membrana corporis obducta, μοiculi huc st A, sto 'hist. impedimentum illud exuit, nitidus vernat. Exuit aurem a ca anim. i. cirpite primum, nec celerius quam uno die ac nocte replicavs , at extra fiat membrana, quod fuerat in rin. Quoniam putem Ataculapiiu praefuit divinationibus, alij ideb factum putant, ut ge- Rrat serpentam, nam Sc ex ipsis auspicia raptabantur: Mala, si serpens extis selennibus depastus , ut patet exemplo Gracchi, ab . de eujus sacrificiis serpentes jecur edere, ipse autem a Flavio in- Val. Max. Liaermis occisus est. Bona, ubi serpens visus tantum inter sacri- c. 6.fieandum, sed rursus intactus extis est elapsus , & hoc modos sta selieem victoriam indicavit serpens. alii, quia plurim Citis.1. de petuntur medicamenta a serpentibus , inter quae tamen multa Divinat. eurrunt sabulosa. Utimur autem I. serpentibus vel integris VI. eombustis , vel siccatis & pulverisatis, quale est Beeoordicum schroed. in animale simplex, e quo fit compositum , quo remedio utitur ph mac. t D eerus ad Araneas vivas & . non verb ad pestem curandam: ς' Et horum usus elle potest internus. Usus Externin: Piηguedo Plino .e. ει emollit strumas, oculorum rubedini dc maculis medetur, visum acuit, podagricos dolores mitigat. Exuria usus princi-

F palis

47쪽

palis est ad partum dissiciliorem promovendum, idque arean ivirtute praestat, tamori alligata , quidam volunt lumbis aut ventri. Plura petantur e Plinis , Ahraedero dc aliorum Pharmacopaeis. Quaestiones j. 3. Clim lite se pilis mentio exuuia serpentis, pia ες μν- eet lite brevissimis apponere quaestiones de eadem motas Hro Nobilisi. σExcellentisi. D. Iob. Alberis Sebia is, Patrono, Pr motore, ac Praceptore meo nudo non honora ritula venerando, ac Distulatiouu hujus Praside dexterrimo , tum apud secti nem solennem , habitam Anno r 9. circa finem Februar. in distursu elegantissimo de cuticula humana, tum, in lectionubus publicis de simplicibus medicamentis. Prima etit:

Cur 'ectum exuere dicantur , si quando

eam riponunt Z

Resp. Appellari cuticulam serpentum senectam per aliquam ἀναλογ&ν. Quemadmodum enim senectus frigida est, siem atque rugosa: pari ratione senecta sese habet serpentum ..rae progressu temporis siccior. reddita, rugas contrahit ,& inarescit.

IL Cur tantum serpentes aliciant

cuticulam 3

Resp. Fieri hoc propter frigiditatem & siccitatem ejus Nam elim sierpentes sint animalia frigida: semperque siccior haec evadat senecta, decuit omninb illam abjici , ne durior, densioderassiorque evaderet, atque se tum cutis subjectae sensum hebetaret , tum motum eorum s quem per spiras agunt fiexusti. progressu temporis impediret.

III. Cur eam quotannis bis deponant, Veremi.'Autumno P

Resp. Binis vicibus iri anno deponere senectam serpen tes,' qudd duplex eausa concurrat & accedat ad indurandam, de sictandam cuticulam, frigus scit. hyemis de siccitas aellatis r ide6que Diuiti eo by Coos

48쪽

ideoque vere& Autumno eam exuunt: Vere quidem propter frigus hyemis, quod praecessi, & induravit, tum etiam propter necessirium motum ac flexum , quem tota aestate debent obire. Autumno autem tum propter siccitatem squaloremque aestatis, qui praecessit & induravit, etiim propter circumplicationem, in qua tota hyeme consistunt, quae requirit totius corporis flexibilitatem, ut se latibulis sepiant , & contingant sele, conjunganturque mutub partes.

IV bur id operis unim diei statis

perficiant Z

Resp. mira die ac nocte exuere cuticulam, quia naturae instinctu properant, ne elim in deponenda senecta sint occupati , aut alimenti defectu laborent, aut in ea re Hreuti noxia vitare non valeant.

V. cur a capite incipiant λ

Resp. I. Tum quia rapiti tenacissime adhaeret. 2. Tum ob figuram eapitis , quae diffieiliorem reddit detractionem. Tum 3. quia hae ratione citius sese expediunt. Nam exuto capite , reliqua cuticula Deile de citd sequitur. Quod si eon-tri fieret, h. e. a cauda ordirentur, accideret omnin b, ut univem si cuticula ad caput&oculos circumplicaretur, dc sussulta colligeretur, neque facit E ab ea extricaretur, idque cum effatu digna visionis noxa. Huc accedit, quoniam cum moventur at trorsum, & vicinis niti debeant eorporibus, opus est, ut hoc in negotio adjuventur, sic enim res non succederet, si ,eauda inciperent : itaque sese juvare non pollent , ctim retrorsum naturaliter non moveantur. f. q. Praeter anata hactenus de Serpente Uca ij, tria adhue oecurrunt, Medico sementibus mutuanda. Ι. Pruden-ria, de qua Salvator noster ipse te itatur, cum praecipit , quod simplices debeamus elle, ut columbae, prudentes autem ut serpentes. Insidiis enim petiti serpentes, & verberibus excepti, totum quidem corpus verberanti objiciunt,at caput solummodbF α Occultant, Prudentia

serpentum.

49쪽

occultant, quoniam eo illieso , inflictas plagas faeit E sanatici II. Amor in ova sua, de quo Natum speculatores tradunt, adebflagrantem illum esse ut etiam in ignem conjecta matrem ad . , . se pelliceant,'si odorem eorum perceperint. III. Proνidentia V φνλος*x δ' .orum, quae exinde elucet, quod imminentem pestem , ter motum, aeris salubritatem, frugumque & fructuum uberaatem iam sentire dicuntur.

Medleu, si j s. Itaque Medicus serpentem imitari debet prudιηii K

prudens. ut nimirum consulat & agat ea , quae ad recuperandam aegri sa-Gal. 8. meth. nitatem sunt utilia & necessaria. Hoc autem praestat , si nihil si s eoeeo quodam impetu , au suve temerario praeseribat, sed cautξ, providZ dc circumspectὸ procedat: & ad aegrum vocatus, primbomnium speciem morbi, morbi musam, partemque affectam di-Gal dςl0ς, ligenter exploret: deinde indicationes inde, quae methodicae 14 L. meth & dogmaticae messi odi medendi fundamenta fiunt , hauriat te s. tum quid agendum, & quibus remediis utendum sit, dispiciat: Id. i. regim. tandem de legitimo illorum usu deliberet: & quando, quan- acuti com- tum, quomodo, ac ubi agendum sit, consideret: habita accu- Ciceri a dς tat: ei reumstantiariim, virium scit. aetatis, sexus, regionis, anniit; ν temporis, consuetudinis, preeedentis victus,&similium aliarum

aph. t. ratione. .

Id.lib. de Ioe. s. Sed 3c amare seos debet agrotantes, non secus in aς q- serpentes suos foetus & ova: eorumque sanitatem pro fine μὰ obi MEd seopo Omnium sitarum actionum praefixam habere. Sic enim s. is illi libentius ae promptids morem gerent, &, ut Hippocrates in Amet aegros. frontisticio prognosticorum loquitur - confidentius se illi committent.

Sit providus. g. 7. Providentiam quod attinet, docet Hippocrates I. cemi. dς dieb. optimum sibi videri, ut medieus eam sibi habeat commenda- praecistidota Nam arus praesagiendi peritus, multo ante tempore se pa- rabit, quo impendentibus malis corpoον mani re obviam eat, adeoque vitia imminentia arcebit: quorundam vect magnitudinem inhibebit i in summa, pericula, perinde, ut peritus navi- 'N . epidem. um gubernator, futura tempestate avertet: aut ut Hippocratis

I. r. Homer. Verbis I. c. utamur, ut mentis acie pranoscar, τατ' .οδε, τατ ἐσαρονα, α, προτ εισαν i. e. presentia, preterita, ct futura. R

mediorum praetere authoritatem conservabit: eo quod iis Q -- lum

. . Iliad. virgil. l. . Georga

50쪽

lum in aegris usurpaturus ea sit , quibus illa profutura praevidet: Missa contr, facturus in illis , auos morituros praenoscit , ne ipsa infamet: memor consilii Galeni, dicentis, in qaibus despe-νata omnino salus ei'. imprudentu es indici, apud plebeisi ct idio- iii meliurvi infamare prasidia, qua muttis , qui sanari potuerunt, saluti crufuerunt. - Denique, vulgi calumnias de morbis crimen, quod illi ab imperitis , de rerum medicarum prorsus ignaris , imp tari potest, facilE evitabit.

ΕΒ pomam Pisi, juxta vertivium, nax magna, ponderosa,

compacta, oblongis intus nucleis duro ct crasso putamine Ob Carpolsnsit ductis, dulcibus ac temperatu. Theophrastus scribit, esse pitulam Rura oblongam , multis incisuru asteram; qualis & reperitur in lariem abiete&α Tabernamantanus ait: 'δimenbaums

gni. Videatur etiam Rondeletius. f. a. Nuclei Pini dicuntur, Gras Στροίλοι, κῶνοι ac κοκ- . . p. πιιλοι. Latinis Nuces Pineae veteribus conaria. Germanis 3ita '

beti nu=. Male a Sperlingio l. c. Dann. ,apita. Licet enim &abies producat conos quoad externam figuram Pineis Conis similas, nuclei tamen in ipsis non reperiuntur , imb & ipsis a bores toto coelo disserunt. g. 3- Arbor pomum hoc producens dicitur Pinus , tota pihuc refinosa perpetuaque seonde virens. Estque duplex sy ινυν, simpliciter pinus 1 cta, exiguos saltem fiuctus vel nucleos s rens: & Pinm Italica, quae hos prosert fiuctus, de quibus no- τ Lxy mbis sermo. Ali,s dicta pinus domestica , sativa, vulgat s sina. Arabieε Sonabar. Germanieε 3istuli baum/ gorem. Oder Dari